2.11.1. Tabii Güzellikler
Kütahya’ya 5 km. mesafede Sanatoryum146 yapmaya elverişli olduğu ilmi bir
heyet tarafından yapılan tedkikler sonucunda tespit edilen Çamlıca Mesire alanı bulunmaktadır. Buranın akarsuları bol ve manzarası oldukça güzeldir. Bundan başka iki
tane kaplıcaları vardır. Bir tanesi Kütahya-Tavşanlı yolu üzerinde147 diğeri ise Kütahya-
Bursa yolu üzerinde148 iki kaplıca vardır. Bu kaplıcalar, Haziran ayının ortasından Eylül
ayının ortasına kadar gerek Kütahya’nın içinde ve gerekse çevre köy ve nahiyelerden
gelenler için yazlık durumundadır.149
2.11.2. Sağlık Kurumları ve Kaplıcalar
Vilayetin genel olarak sağlıkla ilgili belirgin bir problemi yoktur. Vilayet
merkezi olan Kütahya ve Uşak Kazası’nda birer Gureba Hastanesi bulunmaktadır.150 Bu
iki hastane ellişer yataklıdır. Ayrıca Gediz ve Simav Kazalarında da birer dispanser mevcuttur. Çok fazla olmamakla beraber vilayetin bazı mahallerinde sıtma hastalığına tesadüf edilmektedir.151
Kütahya Kazası kaplıcalar yönünden oldukça zengindir. Bu bağlamda Kütahya Merkez Kazasında iki tane kaplıca bulunmaktadır. Bunlar Ilıca ve Yoncalı Kaplıcalarıdır. Bunlardan Yoncalı kaplıcasının suyu tetkik edilmiş ve sanatoryum inşasına elverişli bulunmuştur. Bu kaplıcalardan Yoncalı Kaplıcası, Kütahya merkez kazasına 5 km. uzaklıkta Tavşanlı-Kütahya şosesi üzerinde bulunmaktadır. Ilıca
Kaplıcası ise, Kütahya-Bursa şoşesinin 20. Km. sindedir.152
Uşak Kazası’nda bir tane kaplıca bulunmakta olup, Hamam Boğazı
Kaplıcasıdır.153 Bu kaplıca, Banaz Nahiyesi’ne bir buçuk saat mesafededir. Tavşanlı’da
ise Göbel kaplıcaları bulunmaktadır. Bu kaplıca, Tavşanlı’ya bir buçuk saat mesafede yer almaktadır. Gediz’de birisi Ilıcasu Kaplıcaları ve diğeri Murat Dağı Kaplıcaları olmak üzere iki adet kaplıca bulunmaktadır. Eğrigöz Kazasının ise Samrık Deresi, Hamam ve Yenice Köyü kaplıcaları olmak üzere üç tane kaplıcası vardır. Simav’da ise Simav’a bir saat mesafede Eynal Kaplıcası önemli kaplıcalardandır. Bu kaplıcanın suyu kükürtlüdür. 154
147 Bahsi geçen yer Yoncalı Kaplıcaları olmasına rağmen, Salname’de isim belirtilmemiştir. 148 Buradaki kaplıca Ilıca Kaplıcasıdır. Ancak, buranın da salnamede ismi verilmemiştir. 149 1925-1926 Devlet Salnamesi
150 1926-1927 Devlet Salnamesi 151 1927-1928 Devlet Salnamesi 1521926-1927 Devlet Salnamesi
153 Bu kaplıca, Uşak ili Banaz İlçesine bağlı Hasanköy sınırları içerisindedir. 154 1926-1927 Devlet Salnamesi
Bu kaplıcalardaki tesisler ve bu tesislere ait bilgiler ise şu şekildedir:155
Tablo 2.62: Kütahya Merkez Kazasındaki Kaplıcalara Ait Bilgiler
Kazanın
Adı Kaplıcanın İsmi
Mevkii Ait Olduğu Kurum Kimyevi
Tertipleri Geliri Kütahya
Kazası Ilıca
Armudili Nahiyesi
Beledeyiye aittir Tahlil edilmemiştir.
500 Yoncalı Etrafşehir
Nahiyesi
Belediyeye aittir. Tahlil edilmemiştir.
520
Yukarıda da ifade edildiği gibi Kütahya Merkez kazasında Ilıca ve Yoncalı Kaplıcaları olmak üzere iki adet kaplıca bulunmaktadır. Ilıca Kaplıcası Armudili Nahiyesi’nde olup mülkiyeti belediyeye aittir. Buranın suyu tahlil edilmemiştir. Kaplıcanın bir yıllık geliri 500 liradır. Yoncalı Kaplıcası ise Etrafşehir Nahiyesindedir. Buranın suyu da tahlil edilmemiş olup senelik geliri 520 liradır.
Tablo 2.63: Uşak Kazasındaki Kaplıcalara Ait Bilgiler
Kazanın
Adı Bulunduğu Yer veya Tesisin İsmi
Mevkii Ait Olduğu Kurum Kimyevi
Tertipleri Geliri Uşak Kazası Hamam Boğazı Banaz Muhasebe-i hususiyeye aittir. Kükürt ve korbonlu 800
Uşak Kazası’nda sadece bir tane kaplıca bulunmaktadır. Bu kaplıca özel idareye ait olan Hamam Boğazı kaplıcasıdır. Suyu kükürtlü ve karbonlu olan bu kaplıcanın senelik geliri 800 liradır.
Tablo 2.64: Gediz Kazasındaki Kaplıcalara Ait Bilgiler
Kazanın Adı
Bulunduğu Yer veya Tesisin İsmi
Mevkii Ait Olduğu Kurum Kimyevi
Tertipleri Geliri Gediz
Kazası Ilıca Murad Dağı
Belediyeye aittir. Henüz tahlil edilmemiştir.
800 Ilıca Gediz-Simav
Caddesi
Belediyeye aittir. Henüz tahlil edilmemiştir.
Gediz’de ise iki adet kaplıca bulunmaktadır. Bu kaplıcaların her ikisi de “Ilıca” olarak isimlendirilmiştir. Bunlardan birisi Murat Dağı’nda olup belediyeye aittir. Suyu tahlil edilmeyen bu kaplıcanın senelik geliri 800 liradır. Diğer Ilıca ise Gediz-Simav yolu üzerinde bulunmakta olup buranın mülkiyeti de belediyeye aittir. Bu kaplıcanın suyu da tahlil edilmemiştir. Kaplıcanın geliri hakkında her hangi bir bilgi kaydı
bulunmaktadır.
Tablo 2.65: Simav Kazasındaki Kaplıcalara Ait Bilgiler
Kazanın
Adı Bulunduğu Yer veya Tesisin İsmi
Mevkii Ait Olduğu Kurum Kimyevi
Tertipleri Geliri Simav
Kazası
Eynal Eynal Muhasebe-i hususiye aittir. Korbanit, kibritiyet çok cüz”i demir ve saire olub müzmin romatizma ve mafsal akıntıları, siyatik ve intacat-ı muhtelifeye karşı iyidir. 400
Simav’da da bir tane kaplıca olup, Eynal Kaplıcası’dır. Burası da özel idareye aittir. Buranın suyu detaylı bir tahlile tabi tutulmuş olup, suyunda karbonit, kibritiyet ve demir bulunmaktadır. Kaplıcanın suyu müzmin romatizmaya ve mafsal akıntılarına ve siyatiğe iyi gelmektedir.
Tablo 2.66: Eğrigöz Kazasındaki Kaplıcalara Ait Bilgiler
Kazanın
Adı Bulunduğu Yer veya Tesisin İsmi
Mevkii Ait Olduğu Kurum Kimyevi
Tertipleri Geliri Eğrigöz Kaynarca
Hamamı
Kaynarca Mahallesi
Belediyeye aittir Tahlil edilmemiştir. Meccanendir. Gedizlizade Hamamı Kaynarca Mahallesi Gedizlizadelere aittir. Tahlil edilmemiştir. 500 Aşağı Hamam Hamam Mahallesi
Belediyeye aittir. Tahlil edilmemiştir. 600 Yeniceköy Hamamı Yenice Karyesi
Köye aittir. Tahlil edilmemiştir. Meccanendir. Sığırlık Hamamı Sığırlık Karyesi
Köye aittir. Tahlil ledilmemiştir. Meccanendir. Dereli Hamamı Dereli Karyesi
Köye aittir. Tahlil edilmemiştir.
Meccanendir. Hamam köy Hamam
Karyesi
Köye aittir. Tahlil edilmemiştir.
Meccanendir. Kaplıcalar yönünden en zengin kaza Eğrigöz Kazası’dır. Kazada 3 tanesi kaza merkezinde ve 4 tanesi de köylerde olmak üzere 7 tane kaplıca bulunmaktadır. Merkezdeki kazalardan iki tanesi belediye ait olup bir tanesi de özel kaplıcadır. Belediye ait olan kaplıcalardan bir tanesi Kaynarca Hamamı’dır. Suyu tahlil edilmemiş olup kullanıcılardan her hangi bir ücret talep edilmemektedir. Belediyeye ait diğer kaplıca Aşağı Hamam’dır. Bunun da suyu tahlil edilmemiş olup senelik geliri 600 kuruştur. Kaza merkezindeki özel kaplıca Gedizlizade Hamamı adını taşımaktadır.
Sahibi de Gedizlizadeler olarak kaydedilmiştir. Suyu tahlil edilmemiş olan bu hamamın senelik geliri 500 liradır.
Eğrigöz Kazası’nın köylerindeki kaplıcalar ise, Yeniceköy, Sığırlık, Dereli ve Hamamköy’de bulunmaktadır. Bunların mülkiyetleri ve işletmeleri tamamen köye ait olup, hepsi de ücretsizdir. Yani her hangi bir gelir elde edilmemektedir.
Tablo 2.67: Tavşanlı Kazası’ndaki Kaplıcalara Ait Bilgiler
Kazanın
Adı Bulunduğu Yer veya Tesisin İsmi
Mevkii Ait Olduğu Kurum Kimyevi
Tertipleri Geliri Tavşanlı Kazası Göbel Hamamı Göbel Karyesi Muhasebei hususiye aittir. Çelik 55
Tavşanlı Kazası’nda da bir tane kaplıca olup, Göbel Köyü’ndeki Göbel Kaplıcasıdır. Özel idareye ait olan bu kaplıcanın suyunda çelik bulunmakta olup, senelik geliri 55 liradır.