Türkiye‟nin Medikal Turizm Kapsamında YapmıĢ Olduğu Uygulamalar

Türkiye‟nin genel olarak ülkeye turizm, sağlık turizmi ve medikal turizm için yapmıĢ olduğu uygulamalar; bazı ülke vatandaĢlarına 90 gün vize muafiyeti uygulaması, bazı ülkelerle Ġkili sözleĢmeler ve Sosyal Güvenlik SözleĢmesi ve akredite hastaneleri ile medikal hastaları kendine çekmeye çalıĢmaktadır.

6.4.1. Türkiye’nin Vize Muafiyeti Uygulaması

Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı, bazı ülke vatandaĢlarından umuma mahsus pasaport sahiplerine; transit geçiĢ, turizm faaliyetleri, eğitim, gezi ve akraba ziyaretleri gibi sebeplerle vize muafiyeti sunmaktadır.

Tablo 19. Türkiye‟nin 90 Güne Kadar Vize Muafiyeti Uyguladığı Ülkeler

Almanya Ġsveç Nikaragua

Andora Ġsviçre Panama

Arjantin Ġtalya Paraguay

Arnavutluk Ġzlanda Peru

Azerbaycan Japonya Romanya

Bahamalar Karadağ Saint Kitts (St. Cristopher) ve Nevis

Belize Katar San Marino

Bolivya Kırgızistan SeyĢeller

Bosna Hersek KKTC Sırbistan

Brezilya Kolombiya Singapur

Bulgaristan Kongo Cumhuriyeti Slovakya Cezayir Güney Kore Cumhuriyeti Slovenya

Çek Cumhuriyeti Kosova Suudi Arabistan

Danimarka Kuveyt ġili

Ekvator LihtenĢtayn Trinidad-Tobago

El Salvador Litvanya Tunus

Fas Lübnan Ukrayna

Finlandiya Lüksemburg Uruguay

Fransa Macaristan Ürdün

Honduras Makedonya Vatikan

Ġran Malezya Yeni Zelanda

Ġsrail Moldova Yunanistan

Monako

Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı, Yabancıların Tabi Olduğu Vize Rejimi, 2019.

Yukarıdaki tabloda yer alan vize muafiyetleri Türkiye'de son 180 gün içerisinde toplam kalıĢ süresinin 90 günü geçmemesi kaidesi ile Türkiye'ye seyahat edecek bütün yabancı ülke vatandaĢları için geçerlidir.

100

6.4.2. Türkiye’nin JCI Akreditasyonu Uygulaması

Türkiye‟de yerli ve yabancı hastalara hizmet edebilecek kadar teknolojik anlamda geliĢmiĢ ve uzman hekime sahip birçok hastane bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye, tedavi fiyatlarının diğer ülkelere göre uygun olması ve bekleme süresinin az olması açısından büyük bir avantaja sahiptir. Türkiye bu alanda hizmet veren sağlık kuruluĢlarının, sağlık hizmeti kalitesi, Uluslararası BirleĢik Komisyonu (Joint Comissions International- JCI), Sağlık KuruluĢlarının Akreditasyon BirleĢik Komisyonu (Joint Comission on Accreditation of Healthcare Organizations- JCAOH) ve Uluslararası Standartlık Örgütü (International Organization for Standardization- ISO) gibi uluslararası kuruluĢlar tarafından da onaylanmaktadır. Ayrıca Türkiye‟deki hastanelerin büyük bir çoğunluğu ISO 2001 kalite yönetimi belgesine sahiptir.

Tablo 20. JCI Akreditasyonuna Sahip Destinasyonlar

Ülke KuruluĢ Sayısı

BirleĢik Arap Emirlikleri 207

Çin 110 Suudi Arabistan 106 Tayland 66 Brezilya 64 Türkiye 40 Hindistan 38 Ġspanya 30 Ġsrail 29 Japonya 28 Güney Kore 23 Belçika 21 Singapur 21 Tayvan 14 Malezya 13 Filipinler 5 Rusya 4 Almanya 2 Arjantin 2 Kosta Rika 2 Panama 2 Maceristan 1

101

Yukarıdaki tabloda en çok JCI akreditasyonuna sahip olan destinasyonlar sıralanmaktadır. Uluslararası hastalar tarafından Türkiye‟nin tercih edilmesinde akredite olmuĢ kuruluĢların fazla olmasının etkisi olmuĢ da olabilir. Türkiye‟de Joint Commission International (JCI) akreditasyonuna sahip 40 kuruluĢu ile 6. sırada bulunmaktadır (JCI, 2019). Türkiye, Joint Commission International (JCI) akreditasyonuna sahip olan kuruluĢlar Ek 2‟de yer almaktadır. Tükiye‟de JCI akreditasyonuna sahip hastaneler kamu, özel ve üniversite hastaneleridir.

Tüm sektörlerde olduğu gibi medikal turizm sektöründe de sektörel kümelenme söz konusudur. Türkiye‟de uluslararası medikal turizm sektörünün kümelendiği yerlerin belirtildiği net bir kaynak mevcut değildir. Ancak aĢağıdaki harita ve JCI akreditasyon sayısının belirtildiği tablodan hareketle Türkiye‟de uluslararası medikal turizm sektörünün kümelendiği bölgeler açıkça görülmektedir. Dünya sağlık hastanelerinin yer aldığı internet sitesi olan worldhealthsearh.org adresinde tarama yapan hastalar Türkiye hakkında tarama yaptıklarında Türkiye‟de JCI akreditasyonuna sahip 40 adet kuruluĢ hakkında bilgi yer almaktadır. KuruluĢlar hakkında araĢtırma geniĢletildiğinde karĢımıza aĢağıdaki harita çıkmaktadır ve Türkiye‟de JCI sertifikasyonuna sahip hastanelerin hangi illerde olduğu gösterilmektedir.

ġekil 17. JCI Akreditasyonuna Sahip Destinasyonlar

Kaynak: World Hospital Search, 2019.

Yukarıdaki haritadan hareketle aslında genel olarak Türkiye‟de medikal turizm sektörünün hangi bölgelerde kümelendiği görülmektedir. Sırasıyla Marmara

102

Bölgesi, Doğu Marmara Bölgesi, Eğe Bölgesi, Ġç Anadolu Bölgesi ve Akdeniz bölgesi medikal turizm sektörünün kümelendiği bölgeler olarak görülmektedir. Ayrıca aĢağıdaki tabloda en fazla JCI akreditasyonuna sahip olan destinasyonun Ġstanbul olduğu da açıkça görülmektedir.

Tablo 21. Türkiye‟de JCI Sertifikasyonuna Sahip Ġller ve Sağlık Tesisi Sayıları

Ġl Hastane Sayısı Ġstanbul 25 Ankara 5 Ġzmir 4 Adana 3 Kocaeli 1 Bursa 1 Antalya 1 Toplam 40 Kaynak: JCI, 2019.

6.4.3. Türkiye Bazı Ülkelerle Ġkili SözleĢmeler ve Sosyal Güvenlik SözleĢmesi

T.C. Sağlık Bakanlığının da bazı ülkelerle sağlıkla ilgili birçok alanda yapmıĢ olduğu ikili anlaĢmalar vardır. Bu ülkelerden belirli sayıda hasta Türkiye‟ye ilgili protokol kapsamında gelmekte olup, tedavisi Sağlık Bakanlığı‟nca planlanmaktadır. Bu hastalar Kamu Hastanelerine veya Üniversite Hastanelerine Genel Müdürlükten resmi bir yazı ile gönderilmektedir. Türkiye‟nin Sudan, Afganistan, Yemen, Arnavutluk, KKTC, Kosova, Azerbaycan ile bu kapsamda ikili anlaĢmaları vardır. Türkiye de imzalamıĢ olduğu Sosyal Güvenlik SözleĢmeleri kapsamında sağlık yardımı alma hakkı olan anlaĢma yapılan ülke vatandaĢlarına ve yurt dıĢında yaĢayan vatandaĢlarına (diaspora/ gurbetçiler) ihtiyaç halinde sağlık hizmetleri sunabilmektedir. Türkiye 2012 yılsonu itibariyle Sosyal Güvenlik SözleĢmesi yaptığı ülkeler: Almanya, Avusturya, Hollanda, Belçika, Fransa, KKTC, Makedonya, Romanya, Arnavutluk, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Azerbaycan, Lüksemburg ve Hırvatistan‟dır. Bu kapsamda sağlık hizmeti alan uluslararası hastaların tedavi yardımları öncelikle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu daha sonra sözleĢme Ģartları çerçevesinde kiĢilerin sosyal güvenlik kurumlarından bu yardımları tahsil etmektedir (T.C. SB, 2013: 22).

103

6.4.4. Türkiye’de Sağlık Turizminde Aracı Kurumlar

Türkiye‟de sağlık turizmi sektöründe hizmet vermek isteyen paydaĢların Sağlık Bakanlığı tarafından verilen sağlık turizmi yetki belgesine sahip olmaları gerekmektedir. Bu paydaĢlar Sağlık Turizmi Yönetmeliği‟ne uymak durumundadırlar. Ayrıca bu paydaĢalar bakanlık yetkilileri tarafından senede en az 1 kez denetlenmektedirler. Sağlık turizminde aracı kurumların önemi çok büyüktür.

TontuĢ (t.y.) tarafından hazırlanan sağlık turizminde aracı kurumlar raporunda, hastalar tarafından aracı kurumların tercih edilme nedenleri Ģu Ģekilde belirtilmektedir:

 Tek muhatap ile bütün iĢlemlerin yönetilmesi,

 Kendisi için bir kez olan bir iĢlemde binlerce tecrübesi olan bir yardımcı kullanmak,

 Daha az maliyetli çözümler bulmak,

 Tıbbi iĢlem dıĢı (seyahat, transfer, konaklama vb.) gerekli tüm iĢlemlerde yardım almak,

 ĠĢlem sonrası takibin sorunsuz yürütülebilmesi.

Türkiye‟de Ġl Sağlık Müdürlüklerine bağlı “Sağlık Turizmi Yetki Belgesi” almaya hak kazanan 54 adet aracı kuruluĢ bulunmaktadır. Bu kuruluĢların illere göre dağılımı aĢağıdaki tabloda belirtilmektedir.

Tablo 22. Türkiye‟de Sağlık Turizmi Yetki Belgesi Alan Aracı KuruluĢların Ġllere

Dağılımı

Ġller KuruluĢ Sayısı

Ġstanbul 23 Ankara 14 Antalya 6 Ġzmir 4 Bursa 2 Adana 1 Samsun 1 Mersin 1 NevĢehir 1 Denizli 1

104