İmalat, Toptan ve
Perakende Ticaret
ile İdari ve Destek
Hizmet Faaliyetleri
sektörlerindedir.
İşgücü piyasası; yapısı, işleyişi ve sonuçları itibariyle hem bireyleri hem de bir bütün olarak toplumu yakından ilgilendirmektedir. Bu nedenle işgücü piyasasının yapısının ve işleyişinin politika-yapıcılar tarafından yakından takip edilmesi gerektiği düşünülmek-tedir. Bu çerçevede, bir ekonominin işgücü piyasasının yapısının ve işleyişinin analiz edilmesinde kullanılabilecek birtakım temel makroekonomik değişkenler ve göstergeler bulunmaktadır. İşgücü piyasasının arz kısmının yapısını ve işgücü arzındaki gelişme-leri izleyebilmek ve değerlendirebilmek için kullanılan temel değişkenler; istihdam ve işsizlik iken işgücü piyasasının talep kısmının yapısını ve işgücü talebinde ortaya çıkan gelişmeleri izleyebilmek ve değerlendirebilmek için kullanılan temel değişken açık iş istatistikleridir.
Türkiye’de işgücü piyasasının arz tarafına ilişkin istihdam, işsizlik ve işgücü gibi temel veriler, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yürütülen “Sürekli Hanehalkı İşgücü Anketi” ile derlenmektedir. Uygulanmaya başlandığı tarihten itibaren uluslararası stan-dartlar ile uyumlu hale getirilmeye çalışılan anket, 2014 yılının Şubat dönemi itibariyle Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından öngörülen tüm standart ve normlar ile tam uyumlu hale gelmiştir. Her ne kadar, işgücü piyasasının arz tarafına yönelik temel göstergeler (işsizlik oranı, işsiz sayısı, istihdam edilenlerin sayısı ve sektörlere göre da-ğılımı vb.) özellikle Avrupa Birliği tarafından öngörülen tüm standart ve normlar ile tam uyumlu olarak üretiliyor olsa da işgücü piyasasının talep tarafına yönelik temel gösterge olan açık iş istatistikleri açısından, 2014 yılına kadar herhangi bir uluslararası standart ve norm ile uyumlu veri mevcut değildi.
Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) ait idari kayıtlardan üretilen açık iş istatistikleri ile Türki-ye’de işgücü piyasasının talep tarafına yönelik olarak yürütülen en kapsamlı araştırma olan İşgücü Piyasası Talep Araştırması ile derlenen açık iş istatistikleri Avrupa Birliği
tara-fından açık iş istatistiklerinin derlenmesine yönelik standart1 ve normları2
karşılayamamak-tadır.3 İşgücü piyasasının talep tarafına yönelik bu ihtiyacın giderilmesi amacıyla İŞKUR
2014 yılının dördüncü çeyreğinden itibaren yeni bir araştırma yürütmeye başlamıştır.
Araştırma Yöntemi
İŞKUR tarafından 2014 yılının son çeyreğinde başlatılan yeni araştırmanın temel amacı; Tür-kiye’de işgücü piyasasının talep tarafındaki gelişmeleri yansıtabilecek, uluslararası stan-dartlar ile uyumlu, kendi içerisinde tutarlılığı ve karşılaştırılabilirliği olan üçer aylık dönem-ler için açık iş istatistikdönem-leri derlemektir. İŞKUR, açık iş istatistikleri araştırması so-nucunda elde edilecek veriler ile işgücü pi-yasasının talep tarafında söz konusu olan gelişmeleri ortaya koymayı hedeflemektedir. Böylelikle işgücü piyasasının arz ve talep tara-fından söz konusu olan gelişmeler politika-ya-pıcılar tarafından birlikte analiz edilebilecek ve politika-yapıcılara stratejik bakış açısıyla karar alma ve uygulanan politikaların etkilerini göz-lemleme konularında yardımcı olunacaktır. Açık iş istatistikleri araştırması, Avrupa Birli-ği tarafından öngörülen standart ve normları karşılayacak şekilde tasarlanmıştır.
Araştır-mada kullanılan “açık iş kavramı”4, Eurostat
tarafından kullanılan ve 453/2008 sayılı AB Parlamento ve Konsey Tüzüğü çerçevesinde yapılan tanım ile uyumludur.
Araştırmanın coğrafi kapsamı; nüfus büyük-lüklerine bakılmaksızın Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan tüm il ve ilçe merkez-lerinden oluşturmaktadır. Sektörel kapsam ise Avrupa Topluluğu Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE) Rev 2.0 sınıflan-dırmasına göre Tarım, ormancılık ve balıkçılık, Kamu yönetimi ve savunma; zorunlu sosyal güvenlik, Hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri ile Uluslararası örgütler ve temsil-ciliklerinin faaliyetleri sektörleri dışında kalan 17 sektörden oluşmaktadır. Araştırmanın hem gözlem birimini hem de örneklem birimini Tür-kiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde faaliyet gösteren ve sektörel kapsamda yer alan 10 ve daha fazla çalışanı olan işletmeler oluştur-maktadır.
Her üç ayda bir kez, üç ayın ortasındaki ayın son iki haftasında yürütülen saha çalışmasın-da, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerinde görev yapan İş ve Meslek Danışmanları tara-fından örneklemde yer alan işletmeler ziyaret edilmekte ve araştırmada kullanılan soru
for-mu yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmaktadır. Araştırma kapsamında ziyaret edilen işverenlere; meslek ve cinsiyet itibariyle işletmelerinde çalı-şanların sayıları, meslek bazında açık iş sayısı ve açık işlerin söz konusu
olduğu meslekler için beceri5 tercihlerinin ne olduğu sorulmaktadır. Saha
çalışmasının tamamlanmasından sonra derlenen verilere dayalı olarak oluşturulan raporlar, İŞKUR’un web sitesinde kamuoyu ile paylaşılmak-tadır.
Türkiye’de Mayıs Döneminde İşverenler 183 bin 39 Kişi Aradı Açık İş İstatistikleri Araştırması kapsamında 18-29 Mayıs 2015 tarihleri arasında Türkiye genelinde örneklemde yer alan 9.700 işletme ziyaret edilmiştir. Söz konusu işletmelerden 7 bin 789 tanesine soru formu gulanmıştır. Araştırma kapsamında ziyaret edilen 7 bin 789 işletmeye uy-gulanan soru formu aracılığıyla Türkiye genelinde 195 bin 045 işletmeye yönelik veri derlenmiştir.
2015 yılı Mayıs döneminde Türkiye genelinde 10 ve daha fazla kişi istih-dam eden işletmelerde toplam 183 bin 39 kişilik açık iş olduğu tespit edilmiştir.
Tablo 1 Sektörlere Göre Çeyrekler İtibariyle Açık İş Sayısı
EKONOMİK FAALİYET 2014/4.Ç 2015/1.Ç 2015/2.Ç
İMALAT 76.990 56.501 64.002
TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET 33.562 25.535 35.486
İDARİ VE DESTEK HİZMET
FAALİYETLERİ 21.085 11.022 32.629
KONAKLAMA VE YİYECEK HİZMETİ
FAALİYETLERİ 10.776 10.462 17.430
İNŞAAT 14.424 10.288 11.077
ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 9.227 4.727 5.881
MESLEKİ, BİLİMSEL VE TEKNİK
FAALİYETLER 5.992 3.465 3.585
İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET
FAALİYETLERİ 3.549 2.871 3.650
BİLGİ VE İLETİŞİM 3.846 1.813 2.086
EĞİTİM 2.929 1.673 2.326
DİĞER HİZMET FAALİYETLERİ 2.153 1.535 1.473
GAYRİMENKUL FAALİYETLERİ 1.346 1.061 758
FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ 1.466 898 1.052
MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 1.173 354 655
KÜLTÜR, SANAT, EĞLENCE,
DİNLENCE VE SPOR 354 325 500
ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE
İKLİMLENDİRME ÜR. VE DAĞ. 451 160 141
SU TEMİNİ; KANALİZASYON, ATIK
YÖN. VE İYİLEŞ. FAAL. 292 148 311
TOPLAM 189.616 132.838 183.039
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Açık İş İstatistikleri Araştırması. Önceki çeyreklerde olduğu gibi 2015 yılının ikinci çeyreğinde de en faz-la açık iş İmafaz-lat sektöründedir. Söz konusu dönem itibariyle açık işlerin yüzde 35’i İmalat sektöründedir. İmalat sektöründen sonra en fazla açık iş