Fotoğraf 21 : İlk Türkiye güzeli Feriha Tevfik, 13 Ocak 1930 yılı Cumhuriyet Gazetesindeki güzellik yarışması haberi ve İlk dünya güzelimiz
Keriman Halis Ecenin dünya güzeli olduğu gün 31 temmuz 1932 31 Temmuz 1932 yılında Belçika'nın Spa şehrinde yapılan ve 28 ülkenin katıldığı Dünya Güzellik Yarışması'nda “Dünya Güzeli” seçil-miştir. Atatürk, yarışmadan sonra, Keriman Halis hanıma 'Kraliçe' an-lamında kullanılan 'Ece' soyadını vermiştir. Keriman Halis Hanım’ın Dünya güzeli seçilmesi ile Türkiye Cumhuriyeti Batı tarzı modern-leşme projesindeki başarısını ispat etmiştir. 10 yıl içinde yaşmaklı ve çarşaflı kadından tayyörlü kadına, haremde yaşayan kadından pod-yumda güzelliğini Avrupa’da tescil etiren kadına doğru bir ivme ka-zandırılmıştır. Güzellik yarışmalarının destekçisi Mustafa Kemal Ata-türk Keriman Halis’in Dünya Güzeli seçilmesinden çok mutlu olmuş-tur. Öyle ki 3 Ağustos 1932 günü Cumhuriyet gazetesine verdiği özel demecinde “Keriman Ece’ olarak adlandırdığı Dünya güzeli ile ilgili şu cümleleri sarf etmiştir.
“Türk ırkının necip güzelliğinin daima mahfuz olduğunu gösteren dünya hakemlerinin bu Türk çocuğu üzerindeki hükümlerinden memnu-nuz. Fakat Keriman Ece, hepimizin işittiği gibi söylemiştir ki; O, bütün Türk kızlarının en güzeli olduğu iddiasında değildir. Bu güzel kızımız,
ırkının kendi mevcudiyetinde tabii olarak tecelli ettirdiği güzelliğini dün-yaya, dünya hakemlerinin tasdikiyle tanıttırmış¸ olmakla elbette kendini memnun ve bahtiyar addetmekte haklıdır. Türk milleti, bu güzel çocuğunu şüphesiz samimiyetle tebrik eder. Cumhuriyet gazetesi bu meselede Türk ır-kının diğer dünya milletleri içinde mümtaz olan asil güzelliğini göstermek teşebbüsünü takip etmiş ve bunu dünya nazarında muvaffakiyetle intaç eylemiştir. Ondan dolayı bittabi bu vesile ile de takdir ve tebriklerimize hak kazanmıştır. Şunu da ilave edeyim ki, Türk ırkının dünyanın en güzel ırkı olduğunu tarihi olarak bildiğim için, Türk kızlarından birinin Dünya Gü-zeli intihap edilmiş olmasını çok tabii buldum… Bununla beraber asıl uğ-raşmaya mecbur olduğunuz şey analarınızın ve atalarınızın oldukları gibi yüksek kültürde, yüksek fazilette birinciliği tutmaktır.” (Hür, Radikal ga-zetesi 8-3-2015)
İlkinin 1929 yılında düzenlediği ve her yıl tekrarladığı güzellik ya-rışmalarına 1933'te son verildi. 1951 yılına kadar Türkiye'de hiçbir resmi ve gayrı resmi kuruluş tarafından güzellik yarışması düzenlen-memiştir.
SONUÇ
Mustafa Kemal Atatürk, Ulusal Kurtuluş mücadelesinde ve kuru-lan Ulusal Cumhuriyet’te kadın konusunu batılılaşmanın ve çağdaş-laşmanın en önemli unsuru olarak algılamıştır. Atatürk’ün kadına yö-nelik en nemli amacı diğer ülkelerde yanlış tanındığına inandığı Türk kadınının değerini ona kazandırmak, uygar düzeye yükselmesini ve sosyal hayatta erkeği ile yan yana ayakları üzerinde durabilen bir pro-fil çizerek yeni bir Türk kadın imajı oluşturmaktır. Bu nedenle bu yan-lış tanımanın önüne geçebilmek için mücadele edilmesi gerekliliğini her fırsatta gündeme getirmiştir.
Dünyanın hiçbir ülkesinde, hiçbir lider, kadın konusunu böyle-sine duyarlı ve detaylı hesaplamalarla ele almamıştır. Kadının çağdaş-laşması ve özgür iradesini kazanması için için böylesine savaşmamıştır.
Atatürk, Türk ve Türkiye’nin imajının değişimi hususunda oldukça hassas ve dikkatli davranmış attığı her adımı özenle seçmiştir. Türk
ulusunu ileriye taşıyacak reformist hareketlere dayandırdığı devrim-leri hiçbir ön yargı ve bağnazlığa izin vermeyecek şekilde Batı toplum-larını örnek alarak oluşturulmuştur. Türkiye cumhuriyetinin kurul-ması ile birlikte modernleşme projesinin en önemli hedeflerinden biri kadının toplumsal konumunun ve imajının değiştirilmesi ile gerçek-leştirilmiştir. Atatürk, yapılan devrimlerle sağlam bir temel atmış, bu temelin sarsılmaması için güçlendirici uygulamalar geliştirmiştir. La-tin alfabesinin kabulü, Batı tarzı kılık kıyafet usullerinin benimsen-mesi, medenî kanunun kabulü vb. inkılâplarla Batılılaşma süreci ivme kazanırken, hedef ve sonuç bakımından modernleşme tarihimizin en uzun menzilli girişimi ile gerçekleşmiştir.
KAYNAKÇA
………… (1989). Atatürk’ ün Söylev ve Demeçleri, C II, 4. B., Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları, Ankara
…………. (1993). Kız Teknik Öğretiminde Gelişmeler
Ahmad, F. (2009). Modern Türkiye‟nin Oluşumu, İstanbul: Kaynak Yayınları
Alkan, M. Ö. (2011). “23 Nisan'ın Gayri Resmi Tarihi (En Doğru Bil-diğimizden Kuşkulanmak-5)”, Toplumsal Tarih, 208, s.56-57.
Altun, F. (2011). Modernleşme Kuramı: Eleştirel Bir Giriş, İstanbul:
Küre Yayınları.
Aydın, S., (1999). Kimlik Sorunu, Ulusallık ve Türk Kimliği, Ankara : Öteki Yayınları.
Barbarosoğlu, F. K. (2004). Modernleşme Sürecinde Moda ve Zihni-yet, İstanbul: İz Yay.
Berkes, N.. (1973). Türkiye’de Çağdaşlaşma, Ankara: Bilgi Yayınları.
Berktay, F. (2004). “Doğu ile Batı’nın Birleştiği Yer: Kadın İmgesinin Kurgulanışı”, içinde T. Bora ve M. Gültekingil (der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C 3: Modernleşme ve Batıcılık, İs-tanbul: İletişim, 275-285.
Bilgehan, Gülsün (1998). Mevhibe l – ll Çankaya’nın Hanımefendisi, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Boyazoğlu, Ü. (1996). “Millet ‘Resmen’ Eğleniyordu”, Focus, 10, s.64-68.
Caporal, B. (1982). Kemalizm’de ve Kemalizm Sonrasında Türk Ka-dını, Ankara: Türkiye İş Bankası Yay.
Çapa, M., (1996). “Giyim Kuşamda Medeni Kıyafetlerin, Benimsen-mesi ve Trabzon Örneği”, Toplumsal Tarih, 5/30, s. 22-28.
Dayı, S.E. (2000). Atatürk’e göre Cumhuriyet öncesi ve sonrasında Türk kadını, Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü Atatürk Dergisi, 3 (1), s.115-133.
Doğramacı, E., (1985). Cumhuriyet Döneminde Türk Kadını, Erdem, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, s. 111-123).
Duman, D. (2016). “Osmanlı’dan Erken Cumhuriyet Dönemine: Batı Kültürünün Bir Yansıması Olarak Balolar” TURKISH STU-DIES (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı),S 11/1, s. 39-58.
Durakbaşı, A. (1988).“Cumhuriyet Döneminde Kemalist Kadın Kim-liğinin Oluşumu”, Tarih ve Toplum, 9, s. 167- 171.
Durakbaşı, A., (2002). Halide Edip-Türk Modernleşmesi ve Femi-nizm, İstanbul, İletişim Yayınları.
Dursun, D. (1993). “Kadının Siyasallaşmasının Anlamı”, Yeni Zemin, 7, s. 8-10.
Erdem, A. R. (2011). “Atatürk’ün Eğitim Liderliğinin Başarısı: Türk Eğitim Devrimi”, Belgi Dergisi, 1 (2), s. 163-181.
Faroqhı S (2008). Türbe Yeşilinden Tunus Fesine Osmanlı’da Giyim”
, Cogito (İnsan Giyinir) , Yapı Kredi Yayınları, 55, s. 80-90.
Fleischmann, E. L., (1999). “The Other Awakening: The Emergence of Women’s Movements in the Modern Middle East 1900-1940”, Social History of Women and Gender in the Modern Middle East, Ed. Margaret L. Meriwether and Judith E. Tuc-ker, Westview Press, s. 89-134.
Gentizon, P. (1983). Mustafa Kemal ve Uyanan Doğu, (Çev.: Fethi Ülkü), Kültür ve Turizm Ankara: Bakanlığı Yayınları.
Gökalp, Z. (2014). Türkçülüğün Esasları, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Gökçen, S (1982). Atatürk’ün İzinde Bir Ömür Böyle Geçti, Türk Hava Kurumu Yayını.
Göksel, B. (1984). “Atatürk ve Kadın Hakları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1, s. 213-235.
Göle, N. (1999). The Forbiden Modern: Civilization and Veiling, Universitiy of Michigan Press.
Göle, N. (2011). Modern Mahrem, İstanbul: Metis Yayınları.
Gül, M., (1998). “Bizde Kadınların Siyasal Haklar Alması ve İlk Ka-dın Milletvekillerimiz” Cumhuriyet’ in Kuruluşunun 75. Yılı Armağanı, Gazi Üni. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tar. Arş. ve Uyg. Merkezi Yayın No:3, Ankara.
Hür, A., (2115). Araksi Çetinyan'dan Keriman Halis'e Türkiye'nin İlk Güzelleri, Radikal Gazetesi ,8-Mart-2115.
İnan, A. 1959 (2007). Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, İş Bankası Kültür Yayınları.
Kandiyoti, D. (1993). “Ataerkil Örüntüler: Türk Toplumunda Erkek Egemenliğin Çözülmesine Yönelik Notlar”, 1980’ler Türkiye-sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, (der. Şirin Tekeli), İs-tanbul: İletişim Yay.
Karlıklı, Ş., Tozan, D. (1998). Cumhuriyet Kıyafetleri. İstanbul: GSD Yayınları.
Kayadibi, F. (2003). “Kadın Eğitiminin Önemi ve Kalkınmadaki Rolü”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, 28, s. 19-31.
Kırpınar, L. (1998). “Türkiye’de Toplumsal Değişme Sürecinde Ka-dın”, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, der: Ayşe B. Hacımira-zoğlu, İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları.
Koç F., (2010). “Moda Tasarımı”, Cumhuriyet Dönemi Türk Kültürü, Atatürk Dönemi (1920-1938), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yük-sek Kurumu Yayınları:338 Kaynak Eserler Dizisi:33, Ankara, 3 (1), Türkçe (Ansiklopedi Maddesi).
Koç F., Koca, E., (2007). “The Westernisation Process in Otoman Wo-men’s Garments: 18th Century-20th Century”, Asian Journal of
Womens Studıes (Ewha Womans University Press), Seoul, 13 (4) s.57-85
Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, T. C Başba-kanlık Aile Araştırma Kurulu Başkanlığı Yayınları, No: 4, An-kara.
Maruflu, S (16 Ağustos 2011). “Atatürk'ü Anarken Bedii Faik'le Söy-leşi”, Vatan Gazetesi.
Ormanlar, Ç. (1999). “Giyim Kuşam Modaları”, Cumhuriyet Moda-ları, Tarih Vakfı Yay., s. 42-91.
Özaydınlık, K. (2014). “Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14 (33), s. 93-112.
Özgentürk, N. (2008). Cumhuriyetten Günümüze Basının Kısa Ta-rihi, İstanbul: Alfa Yayınları.
Roche, D. (1997). Sıradan Şeylerin Tarihi (Histoire des choses bana-les. Naissance de la Société de consommation, XVIIIe-XIXe siècle, (Paris: A. Fayard) 1997. İngilizce çevirisi (Cambridge UP), 1998. The rise of consumer culture.)
Sertel, S (2015) .“TBMM’de bir Cumhuriyet Aydını: Dr. Fatma Me-mik”, Edebiyat Fakültesi Dergisi, 32 (1), s. 193-214
Sumbaş, A. (2013). Türk Modernleşmesi’ni Ankara Palas Üzerinden Okumak: “Doğu’dan Batı’ya Açılan Bir Pencere” H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31 (1), s. 171-198
Tanilli, Server (2006). Ne Olursa Olsun Savaşıyorlar: Kadın Sorunu-nun Neresindeyiz?, İstanbul: Alkım Yayınevi.
Topses, M. D. (2019). “Cumhuriyet Dönemi Türk Modernleşmesinin Bazı İlkesel Belirleyicileri”, İdil, 58: s. 723-729.
Unat, F. R. (1964). Türk Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Yenituna, B. (2014). Çağdaş Türk Kadını İmajı Yaratma Sürecinde Cumhuriyet Gazetesinin Rolü (1930-1935), Gümüşhane Üni-versitesi, İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, (83), 63-89
Yerdelen,B.K.(2017). Uluslararası İlişkilerde İmaj Kavramı ve Batı Nostaljisindeki Bir Aksaklık Olarak Türk İmajı , Karadeniz Der-gisi, (35).
Yetkin, Ç. (1983), Türkiye’de Tek Parti Yönetimi 1930-1945 (İstan-bul: Altın Kitaplar Yayınevi,).
Yılmaz, A. (2010). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e: Kadın kimliğinin Bi-çimlendirilmesi, ÇTTAD, 9 (20-21), s. 191-212.