Genel Durum
Karadağ ile bir serbest ticaret alanı kurulmasına dair sürdürülen müzakereler sonunda Türkiye-Karadağ Serbest Ticaret Anlaşması (STA) 26 Kasım 2008 tarihinde İstanbul’da imzalanmıştır.
Söz konusu Anlaşma metni 14 Ocak 2010 tarihli ve 27462 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış, 1 Mart 2010 tarihinde de yürürlüğe girmiştir.
Anılan STA ile ihracatçılarımıza, Karadağ pazarında Avrupa Birliği ihracatçıları ile eşit rekabet imkânı sağlanmıştır. Sanayi mallarında, Karadağ-AB İstikrar ve Ortaklık Anlaşmasında düzenlenen tercihli rejim Türkiye-Karadağ STA’sına aynen yansıtılmıştır. Bu çerçevede, Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte; Karadağ menşeli tüm sanayi mallarının Türkiye’ye ithalatında uygulanan gümrük vergileri sıfırlanmıştır. Anlaşmada ayrıca, ülkemiz menşeli sanayi mallarına Karadağ tarafınca AB’ye tanınan tavizlerin gerisinde bir tercihli rejim uygulanmayacağı da hükme bağlanmıştır.
Anlaşmanın tarım ürünlerine ilişkin bölümünde, seçilmiş birkaç tarım ürününde taviz değişimi konusunda mutabakata varılmış, taraflar birbirlerine sınırsız miktarda veya tarife kontenjanları dâhilinde vergiden muaf olarak veya MFN vergi indirimi şeklinde tavizler tanımıştır.
Türkiye-Karadağ Dış Ticareti
Kaynak: TÜİK
2010 2015 2017 2018 2019
milyon dolar
Türkiye'nin Karadağ ile Ticareti (milyon dolar)
İhracat İthalat Hacim Denge
T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 12 Türkiye’nin Karadağ’a İhracatında Başlıca Ürünler
Kaynak: Trademap Detaylı tablo için tıklayınız
Türkiye’nin Karadağ’dan İthalatında Başlıca Ürünler
Kaynak: Trademap Detaylı tablo için tıklayınız
14 13
Türkiye'nin Karadağ'a İhracatında Başlıca Ürün Grupları 2019 (milyon dolar)
Ağaç ve ahşap eşya, odunkömürü
Mobilyalar, aydınlatma cihazları, prefabrik yapılar
Makinalar, mekanik cihazlar ve aletler
Mücevherci eşyası
Taş, alçı, çimento, amyant, mika vb. maddelerden eşya
Demir veya çelikten eşya Elektrikli makina ve cihazlar Plastikler ve mamulleri Örme giyim eşyası ve aksesuarı Oyuncaklar, spor malzemeleri
Türkiye'nin Karadağ'dan İthalatında Başlıca Ürün Grupları 2019 (1000 dolar)
Demir ve çelikMücevherci eşyası
Alüminyum ve alüminyumdan eşya
Bakır ve bakırdan eşya
Makinalar, mekanik cihazlar ve aletler
İnorganik kimyasallar Plastikler ve mamulleri Organik kimyasallar Temizlik maddeleri
Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü Diğerleri
T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 13 Yatırım İlişkileri
Türkiye'nin 2018 yılında yurtdışına gerçekleştirdiği 4 milyar dolar değerindeki toplam yurtdışı doğrudan yatırımda, Karadağ 22 milyon dolar ve %0,55 pay ile 14. sıradadır (TCMB).
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası verilerine göre Karadağlı firmaların Türkiye’de herhangi bir yatırımları bulunmamakta olup, ülkemizde 7 adet Karadağ sermayeli firma faaliyet göstermektedir.
T.C. Podgorica Ticaret Müşavirliği tarafından firmalarımız için önerilen potansiyel yatırım alanları aşağıda belirtilmektedir:
* Turizm (Yaz ve Kış turizmi)
* Enerji (HES ve yenilenebilir enerji teknolojileri)
* Büyükbaş/küçükbaş hayvancılık ve ürünlerinin üretimi
* Tarım (özellikle organik tarım)
* Gıda ürünleri üretimi (özellikle süt ve süt ürünleri)
* Orman ve Ormancılık ürünleri işletmesi (her türlü mobilya imalatı)
* Tekstil (hazır giyim ve döşemelik)
* Ayakkabı üretimi
T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 14
EKLER:
EK-1: Karadağ’ın İhracatında Başlıca Ürünler (bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay
2606 Alüminyum cevherleri ve
konsantreleri 37 938 17 919 43 022 10,6 140,1
3004
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
(kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil) ve üzüm şırası
15 706 15 652 14 174 3,5 -9,4
7228
Diğer alaşımlı çelikten çubuk ve profiller; alaşımlı veya alaşımsız çelikten sondaj işlerinde kullanılan içi boş çubuklar
14 870 15 654 12 710 3,1 -18,8
8483
Transmisyon milleri, kranklar;
yatak kovanları ve mil yatakları;
dişliler ve sistemleri; vidalar; dişli kutuları volan vb.
12 338 12 293 11 516 2,8 -6,3
7404 Bakır döküntü ve hurdaları 6 668 5 951 10 815 2,7 81,7
210
Et ve yenilen sakatat (tuzlanmış, salamura, kurutulmuş veya tütsülenmiş)
8 886 8 663 8 937 2,2 3,2
2716 Elektrik enerjisi 26 370 60 790 8 888 2,2 -85,4
8903
Yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri; kürekli kayıklar ve kanolar
551 513 6 204 1,5 1109,4
4407 Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş
ağaç; kalınlık > 6 mm 24 327 23 584 5 929 1,5 -74,9
7204
Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş külçeler
7 360 12 259 5 203 1,3 -57,6
2702 Linyit (siyah kehribar hariç) 5 309 5 202 4 962 1,2 -4,6
Kaynak: Trademap
T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 15 EK-2: Karadağ’ın İthalatında Başlıca Ürünler (bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay TOPLAM İTHALAT (Diğerleriyle) 2.610.536 3.002.864 2.959.803 100 -1,4
8703 Otomobiller 114 146 129 635 152 733 5,2 17,8
3004
Tedavide veya korunmada
kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
63 871 77 426 86 264 2,9 11,4
8903 Yatlar ve diğer eğlence ve spor
tekneleri; kürekli kayıklar ve kanolar 3 138 3 669 83 285 2,8 2170 203 Domuz eti (taze, soğutulmuş veya
dondurulmuş) 56 363 58 723 58 290 2 -0,7
9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam
ve parçaları 35 753 43 709 50 830 1,7 16,3
8517
Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar
59 087 54 906 46 266 1,6 -15,7
2716 Elektrik enerjisi 83 766 43 573 35 802 1,2 -17,8
7601 İşlenmemiş alüminyum 87 155 34 837 1,2 22375,5
1905 Tatlı Bisküvi ve Gofretler 29 862 34 198 33 966 1,1 -0,7
7308
Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb.
47 031 47 050 33 559 1,1 -28,7
2202
Sular (mineral ve gazlı sular dahil) ve alkolsüz diğer içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş)
33 995 34 257 31 745 1,1 -7,3
2607 Kurşun cevherleri ve konsantreleri 0 0 31 386 1,1 0
2402
Tütün/tütün yerine geçen
maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar
17 520 11 793 30 457 1 158,3
2818 Suni korundum, alüminyum oksit ve
alüminyum hidroksit 26 488 35 911 29 264 1 -18,5
2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan
gıda müstahzarları 24 185 26 649 28 419 1 6,6
Kaynak: Trademap
T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 16 EK-3: Karadağ’ın Ülkelere Göre İhracatı (bin dolar)
Sıra Ülke 2017 2018 2019 Pay (%,
Kaynak: Trademap
EK-4: Karadağ’ın Ülkelere Göre İthalatı (bin dolar)
Sıra Ülke 2017 2018 2019 Pay (%,
Kaynak: Trademap
T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 17 Ek-5: Türkiye’nin Karadağ’a İhracatında Başlıca Ürünler (bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay
Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)
637 3 428 10 050 7,9 193,2
9403 Diğer mobilyalar ve bunların
aksam ve parçaları 914 2 401 8 481 6,6 253,2
4410
Ağaçtan ve diğer odunsu maddelerden yonga levha, oriented strand board (OSB), vb. levhalar
3 901 6 126 7 015 5,5 14,5
9506
Kültürfizik, jimnastik, atletizm vb. mahsus eşya ve malzeme;
yüzme havuzları ve küçük oyun havuzları
66 137 4 358 3,4 3081
6811
Amyantlı çimentodan, selülozlu çimentodan ve benzerlerinden eşya
13 730 4 328 3,4 492,9
4411 Ağaçtan veya diğer odunsu
maddelerden lif levhalar 2 652 3 844 4 162 3,3 8,3
6802
Yontulmaya veya inşaata elverişli işlenmiş taşlar (kayagan taşı hariç), mozaik için küp şeklinde taşlar, granüller
380 846 3 826 3 352,2
7308
Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb.
4 605 4 916 2 888 2,3 -41,3
8903
Yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri; kürekli kayıklar ve kanolar
24 246 2 859 2,2 1062,2
9401
Oturmaya mahsus mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları
507 923 2 289 1,8 148
4418
Ağaçtan bina ve inşaat için marangozluk, mamulleri, doğrama parçaları
134 383 2 178 1,7 468,7
7604 Alüminyumdan çubuklar ve
profiller 545 855 1 839 1,4 115,1
6302 Yatak çarşafı, masa örtüleri,
tuvalet ve mutfak bezleri 1 389 1 491 1 659 1,3 11,3
8544
İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler;
tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar
148 579 1 623 1,3 180,3
805 Turunçgiller
(taze/kurutulmuş) 1 609 1 940 1 508 1,2 -22,3
Kaynak: Trademap
T.C. Ticaret Bakanlığı, 2020 18 Ek-6: Türkiye’nin Kardağ’dan İthalatında Başlıca Ürünler (bin dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2017 2018 2019 Pay
Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)
0 5 4 273 33,3 85360
7204
Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş külçeler
7 541 4 182 3 733 29,1 -10,7
7228
Diğer alaşımlı çelikten çubuk ve profiller; alaşımlı veya alaşımsız çelikten sondaj işlerinde kullanılan içi boş çubuklar
2 745 1 280 1 177 9,2 -8
7602 Alüminyum döküntü ve
hurdaları 68 0 859 6,7 0
7601 İşlenmemiş alüminyum 11 674 3 238 722 5,6 -77,7
7214 İnşaat demiri 418 0 700 5,4 0
7604 Alüminyumdan çubuklar ve
profiller 0 454 431 3,4 -5,1
7404 Bakır döküntü ve hurdaları 0 0 425 3,3 0
8483
Transmisyon milleri, kranklar;
yatak kovanları ve mil
yatakları; dişliler ve sistemleri;
vidalar; dişli kutuları volan vb.
353 404 212 1,6 -47,5
2829
Kloratlar ve perkloratlar, bromatlar ve perbromatlar, iyodatlar ve periyodatlar
0 0 82 0,6 0
3912 Selüloz ve kimyasal türevleri
(ilk şekilde) 0 0 59 0,5 0
2918
Başka oksijen fonksiyonlu grubu olan karboksilik asitler ve türevleri
0 0 35 0,3 0
3402 Yıkama, temizleme
müstahzarları (sabunlar hariç) 0 0 25 0,2 0
4408 Kaplama, kontrplak vb. için
yapraklar; kalın <= 6mm. 173 83 25 0,2 -69,9
7308
Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb.
0 0 17 0,1 0
Kaynak: Trademap