Bursa Uludağ Üniversitesi
Figüratif ve geleneksel bağlamlarda Türk minyatür sanatı, kültürümüz ve geleneklerimizin sonucu olarak figüratif tasvirlere ihtiyaç duyulması açısından önemlidir. Türk resim tarihi açısından değerlendirildiğinde, Türklerin konar-göçer toplumdan Uygur yerleşik yaşamına geçtikleri süreçte, taşınabilir eserler ve resmi de içine alan sanatsal faaliyetler ile uğraştıkları ve Anadolu’ya geçişle Uygur perspektifinin benimsendiği, birçok Orta Asya geleneğinin Anadolu’da İslam sanatı ile bütünleştirilerek uygulandığı figüratif bir eğilimden söz edilebilir. Osmanlı’da yeni minyatür denemelerinin yapıldığı ve bunların saray tarafından desteklediği gelişimsel bir figüratif dönem söz konusu olmuştur. 18 ve 19. Yüzyıllarda resim ile minyatür çekişmesinin hızlandığı ve bu figüratif eğilimin resim alanında da baskın biçimde yaşandığı bir dönüşüm söz konusudur. 1923 yılı ve sonrasında yaşanan dönemde, Mustafa Kemal Atatürk’ün çağdaşlık idealleri, sanatçıları devlet eliyle yönlendirmek, yetiştirmek ve eğitim için Avrupa’ya göndermek boyutlarında görünür olmuştur. 1923-1946 yıllarında devlet
tekelinde yürütülen bir sanat politikası, 1950-1970 sanat ortamında köklü adımların atıldığı, özgürleşme ve bireyselleşmenin devlet tekelinden kalkmasına kadar sürmüştür. Modernitenin Türkiye’de birçok alanda geçerlilik kazandığı bu dönem, soyut sanatın yerel bağlamda ilk evresi olmakla beraber, üslup kavramının tartışıldığı ve soyuta yönelimin yaşandığı da bir dönemdir. 1960’lı yılların kültürel canlanmanın ve sanatçının bireysel üslupla hareket ettiği ve aynı zamanda siyasi açısından Türkiye’de kaotik bir düşünce sistemine girildiği de bir dönemdir. 1970’lerden başlanarak işçi-işveren ilişkisinin yaşandığı toplumsal yaşamda, kente göçen köylü nüfusunun hızlı artışının bu dönemde, birçok faktörü sanat açısından konu edilebilen bir hal almıştır. Bu bağlamda, sanat ortamında belirgin bir şekilde dikkat çeken bir girişim olarak düzenlenen 1954 tarihli “İş ve İstihsal” sanat yarışmasıdır. Bu araştırmada, Türkiye’de sanat ortamının 1950’den ve 1970’lere siyasi, kültürel ve sanatsal gelişmeler yoluyla incelenmesi amaçlanmış; belirlenen bu kesit yoluyla, Türk Sanatı tarihinde dönemsel bağlamda bir bellek oluşturmak, dönemler arasındaki değişime dikkat çekmek ve çağdaş sanata hazırlanan zeminin tanımlanması bağlamında bir girişimde bulunulmak istenmiştir. Araştırmanın sonuçları, Türk sanatının figüratif gelenekten soyut ifadeye geçişinde toplumsal bir kaotik ortamın yanı sıra Batılılaşma ve Çokkültürlülük olgularının etkili olduğunu göstermektedir. Araştırmada resmin temel ilişkilerinden biri olan figür-fon ilişkisi bağlamında tematik bir değerlendirme yapılarak, sanat tarihsel değişimler üzerinde durulmuştur.
Anahtar kelimeler: Figüratif gelenek, Lhote kübizmi, Anadolu kübizmi.
“Work And Production Exhibition” In Turkish Art Environment
Berna COŞKUN ONAN, Doğan YAVAŞ, Salih GEZENBursa Uludağ University
Turkish miniature art in figurative and traditional contexts is important in terms of the need for figurative depictions as a result of our culture and traditions. When evaluated in terms of Turkish painting history, during the transition from nomadic society to Uyghur settled life, the Turks were engaged in artistic activities including portable works and painting, and a figurative trend in which the Uyghur perspective was adopted with the transition to Anatolia and many Central Asian traditions were integrated with Islamic art in Anatolia. In the Ottoman Empire, there was a developmental figurative period in which new miniature experiments were made and these were supported by the palace. In the 18th and 19th centuries, there is a transformation in which the conflict between painting and miniature accelerated and this figurative trend was dominant in the field of painting. In the period of 1923 and after, Mustafa Kemal Atatürk's ideals of modernity became visible in the dimensions of directing artists by
the state, sending them to Europe for training and education. An art policy carried out under the state monopoly between 1923-1946 continued until the radical steps were taken in the artistic environment in 1950-1970, when the liberation and individualization were removed from the state monopoly. Modernity won the validity of this period in many areas in Turkey, although the first phase of abstract art in the local context, and also discussed the concept of a period style abstract orientation. The cultural revival of the 1960s and acted as the artist's individual style and is also a period entered into a chaotic thinking in terms of the political system in Turkey. In this period of the rapid increase of the peasant population who migrated to the city in the social life where the worker-employer relationship was experienced starting from the 1970s, many factors have become articulate. In this context, it is the 1954 “İş ve Istihsal” art competition, which was organized as an initiative that attracted the attention in the art environment. In this research, the art scene in Turkey in 1950 and 1970 aimed to be examined through cultural, political, and artistic developments. Through this section, an attempt was made to create a periodic memory in the history of Turkish Art, to draw attention to the change between periods and to define the ground prepared for contemporary art. The results of the study show that, in addition to a social chaotic environment, Westernization and Multiculturalism are effective in the transition of Turkish art from figurative tradition to abstract expression. In the context of the relationship with one of the fundamental relationship of the picture in figure-fund research made a thematic evaluation focused on the art historical changes. Keywords: Figurative tradition, Lhote cubism, Anatolian cubism.