Necmettin Erbakan Üniversitesi
Yedinci Sanat olarak kabul edilen sinema, 19. yüzyılın icadı olmasına rağmen, günümüzde nüfuz alanı ve etkileme potansiyeli en geniş olan sanat türü olarak kabul edilmektedir. Bu etki gücüne rağmen Türk Sineması, sektör genelinde bütüncül bir başarı yakalayamamıştır. Buna rağmen ülkemiz, müstakil olarak dünya çapında tanınırlığa ulaşmış önemli yönetmenler yetiştirmeyi başarmıştır. Bu önemli yönetmenlerden biri de Metin Erksan’dır. Türk sinemasının en önemli yönetmenlerinden biri olan Metin Erksan, sadece ulusal değil uluslararası çapta tanınan bir yönetmendir. Senaryosunu yazdığı ve yönettiği pek çok filmi hem ülkemizde hem de yurt dışında çeşitli ödüller almayı başaran Erksan, ülkemizin yetiştirdiği önemli sanatçılardan biridir. Bu yönleriyle Metin Erksan, özellikle sinema alanındaki pek çok çalışma ve araştırmaya da konu olmuştur. Bununla beraber kendisi aynı zamanda bir sanat tarihçi olmasına rağmen, ünlü yönetmen bugüne kadar sanat tarihi ile alakalı bir akademik çalışmaya konu edilmemiştir. Bu bildiriyle bir sanat tarihçi olarak metin Erksan’ın aldığı eğitimin kendi sinemasına kattıkları, sanatçının en önemli filmlerinden biri olarak kabul edilen Sevmek Zamanı adlı filmi üzerinden okunmaya çalışılacaktır. Metin Erksan’ın Sinemasını, onun sanat tarihçi kişiliği üzerinden ele alan bir araştırmanın ilk ürünü olan bu bildiriyle ayrıca, sinemanın sanat tarihinin çalışma alanlarından biri olması gerektiği de ispatlanmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sinema, Metin Erksan, Sanat Tarihi.
As An Art Historian Metin Erksan And Time To Love
Muzaffer YILMAZNecmettin Erbakan University
Cinema originated in the 19th century and is considered to be the seventh art. nevertheless it is considered as the most effective art form. Despite this importance, Turkish cinema is not well known in the world. Nevertheless, important Turkish directors can be mentioned of the world. One of them is Metin Erksan. Metin Erksan, one of the most important directors of Turkish cinema, is an artist recognized not only nationally but also internationally. Various films that Erksan wrote and directed his screenplay received numerous national and international awards. With this aspect, it is one of the most important directors in our country. Metin Erksan is also an art historian, but he has never been the subject of a study in this field. This paper will examine the effect of art history on the text of Erksan films. This review will
be made with the Sevmek Zamanı, one of Erksan's most important films. This study is the first academic output of the studies on the relationship between Metin Erksan and the art history. In this study, it will be tried to prove that art history and cinema are related.
Keywords: Cinema, Metin Erksan, Art History.
1. Dünya Savaşında Mimarlık Yapmak: Vedad (Tek) Bey’in Harbiye
Nezâreti’ne Bağlı Çalışmaları
Müjde Dila GÜMÜŞ İstanbul Üniversitesi
Geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinin en tanınmış mimarlarından Vedad (Tek) Bey, verimli kariyeri boyunca pek çok önemli görev üstlenmiştir. Bunlar arasında, Sanayi-i Nefise Mektebi hocalığı, Posta ve Telgraf Nezâreti baş mimarlığı, “sermimar-ı hazret- i şehriyari” ünvanıyla Sultan V. Mehmed Reşad’ın baş mimarlığı, cumhuriyetin ilanından sonra Mustafa Kemal Atatürk ve Cumhuriyet Halk Fırkası için Ankara’da gerçekleştirdiği çalışmalar sayılabilir. Üstlendiği görevlerden biri de, I. Dünya Savaşı yıllarına denk gelmesi bakımından dikkat çekici olan Harbiye Nezâreti baş mimarlığıdır. Vedad Bey’in kariyerindeki bu dönem, herhangi bir detaylı araştırmaya konu olmamıştır. Bu bildiri, Vedad Bey’in Harbiye Nezâreti mimarlığı döneminde hazırladığı projelerden yola çıkarak, üstlendiği görevin kapsamı aydınlatmaya odaklanmaktadır. 1916 yılı civarında, söz konusu görev kapsamında, Vedad Bey’in Seyr-i Sefain İdaresi için çeşitli projeler hazırladığı, önceki çalışmalarda tespit edilmiştir. Bunlardan Moda İskelesi, Haydarpaşa İskelesi ve Seyr-ü Sefain Acentesi inşa edilirken, bazı projeler de tasarım aşamasında kalmıştır. 1915-1918 yılları arasında, tam olarak tespit edilemeyen bir tarihte yayınlanan “Umum Kol Ordu Mıntıkaları Dâhilinde İnşa Olunacak Mebani-i Mütenevvia-i Askeriye” başlıklı askeri mimarlık el kitabının da Vedad Bey’in katkılarıyla veya gözetiminde hazırlandığı düşünülmektedir. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri ve Bodrum Mimarlık Kitaplığı Vedad Tek Arşivi’nde yapılan araştırmalar sonucunda, Vedad Bey’in Harbiye Nezâreti baş mimarlığı dönemine ilişkin kurum içi yazışmalar ve kendisi tarafından hazırlanmış mimari projeler gibi yeni verilere ulaşılmıştır. Bildiri kapsamında, özgün belgelerden faydalanılarak, Vedad Bey’in Harbiye Nezâreti baş mimarlığı görevinin sınırlarının ve bu görev kapsamında gerçekleştirdiği mimari üretimin ortaya koyulması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, Seyr-i Sefain İdaresi için tasarladığı yapılar, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nde tespit edilen mimari projeler ile askeri mimarlık el kitabında yer alan çizimler, dönemin mimari ortamı bağlamında değerlendirilecek ve Vedad Bey’in tasarım anlayışı içinde konumlandırılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Vedad Tek, Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi, 1. Dünya Savaşı, Geç Dönem Osmanlı Mimarlığı, Harbiye Nezareti.