Dönemin Türk Ocağı baĢkanı Mehmet Serez, kurulan ekip ile ilgili 2006 yılında çıkarttığı “Tekirdağ ve Çevresi Halk Oyunları” adlı eserinde yapılan faaliyetlerle ilgili olarak Ģöyle demiĢtir; “1964 yılında kiraz festivalinde milli oyun ekibimiz yer aldı. Ekiplerim; Edirne Kırkpınar, Afyon kurtuluĢ Ģenliklerinde, Ġstanbul Kıbrıs Mitingi‟nde gösteriler yaptı. Yapı Kredi Uluslararası Halk Bayramı‟na iĢtirak etti. 1969 Yapı Kredi Halk Oyunları yarıĢmasında madalya aldı” demiĢtir ( Serez, 2006 :9-10).
Kurulan ilk ekibin oynadığı oyunlarla ilgili olarak Hikmet Zenginoğlu ile yaptığımız röportajda; Galamata, Karahisarlı, Kara Yusuf, Çam, Sirto, Alaybeyi, Lenka (güzelkız), Çiftetelli, Gayda, Roman, Kanbana, Debreli Hasan, ve Tekirdağ KarĢılaması oyunlarını oynadıklarını söylemiĢtir (KiĢisel GörüĢme, 2010).
Yine yöreyle ilgili Metin Ant, “Türk Köylü Dansları” adlı kitabında oyunları bölgelere göre ayırmıĢ ve Marmara bölgesinde Tekirdağ oyunu adı ile Alaylan (Tekirdağ), Bahçeye Kurdum Salıncak (ġarköy), Dönme Oyunu (Tekirdağ), Gelibolu Zeybeği (Tekirdağ), Kara Toprak (ġarköy), KarĢılama (Tekirdağ, ġarköy, Trakya, Bursa), Kırın (Tekirdağ), Uzun Urgan (Tekirdağ) oyun adlarını belirtmiĢtir ( Ant, 1964 : 55-56).
Tekirdağ ilinin ġarköy ilçesinde 10 – 15 kiĢilik grupların (kadınlar kendi meclislerinde olarak) yürüttüğü halk oyunu çeĢidine Hora denmektedir. Bu oyun asıl ince çalgı takımıyla oynansa da, baĢka oyunlar için davul-zurna eĢliğinde de oynanabilmektedir. Hora için; “Aradaki karĢılıklı sevgi ve saygıyı besler” denilmektedir. Horada Ģu türküler de söylenir: Kara Toprak, Ago Oğlu, Bahçeye Kurdum Salıncak. Aynı yörede Çiftetelli ve Kasap Havası da vardır ( Gazimihal, 1997 : 27).
Tekirdağ Halk Oyunları ile ilgili T.Hakkı Karahasan, “Yöresel Türk Halk Oyunları” adlı kitabında Tekirdağ yöresi oyunları olarak:
“Ali PaĢa, Cevriye, Delveli, KarĢılama, Kara Yusuf, Kasap, Üç Ayak, Üç Tokmak, Yarım Burgaz, Yarım Kaptan ve Yarım Kasap” oyunlarını belirtmiĢtir” (Karahasan, 2003:161).
Tekirdağ halk oyunları ile ilgili en çok bilgiye kendisi de Tekirdağlı olan sayın Erman ARTUN‟un Tekirdağ folkloru ile ilgili yaptığı çalıĢmalardan ve çıkarttığı kitaplardan ulaĢmaktayız.
“Tekirdağ Folklor AraĢtırması” adlı kitabında Erman ARTUN, yöresel folklor oyunları adı altında Tekirdağ KarĢılaması, Sirto, Kampana, Romen, Kara Çalı, Garip Romanı, Tiryos, Düz oyun, YeĢil Kurbağlar, Kalamitun, Trakya Kasabı, Fasulye, Alaylar, Keklik, Kalgıma, Kelle, Bulgar Gaydası, Selanik, Karabakır, Alelan, Eski Fasulye, Gürgen Dalı, SarhoĢ Oyunu (Temsili), Tarakçı (Temsili) 24 oyunlarını belirtmiĢtir. (Artun, 1978 :159)
Erman ARTUN‟un beĢ sene sonra çıkarttığı “Tekirdağ Folklor AraĢtırmaları II, Tekirdağ Folklorundan Örnekler” adlı kitabında halk oyunları bölümü daha geniĢ olarak yer almıĢtır. Oyun adları olarak Tekirdağ KarĢılaması, Gayda, Lenka(güzel kız), Hasancık (Debreli Hasan), Kampana, Ali PaĢa, Sirto, Kara Yusuf, Börülce, Rayle, Galamata, Afiyon Horonu, Çoban, Kaçamak, SubaĢı Horonu, Çam, Dumanda Bastı Dağlara, Fasulye, Karaçalı, Kasap, YeĢilim, Alabağcak, Reyhan, Keklik, Tekirdağ
1992 yılında yayınlamıĢ olduğu: “Tekirdağ Halk Oyunları AraĢtırması” adlı kitabında ise Cevriye, Kara Yusuf, Arzu Ġle Kanber, Debreli Hasan (Hasancık), Tekirdağ KarĢılaması, Lenka (Güzel Kız), Kanpana, Eski Fasulye (Kanzurka, Kirpi), Kasap, Karadağ KarĢılaması, Sirto, Gayda, Çoban, EĢkıya Oyunu, YeĢillim, Arnavut Alayı, Çam, Naile Hanım, Kara Toprak, Mayadağ Kol Oyunu, Doyran Kasabı (Durulanka), TavĢanka, Yüksek Yüksek Tepeler, Börülce, Rayle, Galamata, SubaĢı Horonu, Duman da Bastı Dağlara, Zekiyem Horonu, Alaybey, Mustabey, Boymisa, Alabağcak, Karaçalı, Gacal KarĢılaması, Afiyon Horonu, Kaçamak, Deryalar, Ali PaĢa oyunu gibi 39 oyunu ele alıp açıklamlar yapmıĢtır ( Artun, 1992 :9-40).
Tekirdağ yöresinde Halk oyunlarına eĢlik eden sazlar düğün, uğurlama ve eğlencelerde çalınır. Yörede sazları çalanların herhangi bir eğitimi (nota okuyup, yazması) yoktur. Geleneksel yöntem olan usta ve çırak iliĢkileri ve kulaktan dolma ile kuĢaktan kuĢağa aktarım yapılmaktadır. Yörede eskiden yaygın olarak davul ve zurna kullanılırken Ģu an zurna Hayrabolu ilçesi hariç yerini daha çok klarnete bırakmıĢtır. Özellikle Malkara, ġarköy ve merkezde klarnet ve davul çalınmaktadır. Yine yörede halkın ince saz diye adlandırdığı ve daha çok kapalı alanlarda çalınan sazlar; keman, kanun, ud, cümbüĢ, darbuka ve def‟tir.
Tekirdağ yöresi halk oyunları ve müziğinde en tanınmıĢ kiĢi rahmetli olan “ġarköylü Cemal Usta” yani “Cemal Gırnatacı”dır. Cemal usta, yörede gerek oyun bilgisi, gerekse oyun müzikleri konusunda en kaynak kiĢi kabul edilmiĢtir. Cemal Usta dıĢında Malkara dolaylarında Sevgi Delen ve YaĢar Demirdelen, Tekirdağ merkezde Ali GümüĢ, Ahmet Giley, Faruk Giley, Ahmet Delen, ġarköy ilçesinde Mustafa Karayel, Cemalettin Gırnatacı, Muratlı ilçesinde ise Zihni Negis yöre için kaynak kiĢilerdir. Biz bu çalıĢmada kaynak kiĢi olarak zikredilen isimlerin hepsinden faydalandık.
Yaptığımız çalıĢmada yukarıda da isimleri geçen Tekirdağ yöresi halk oyunlarından yörede hâlâ oynandığı tespit edilen oyun adlarını aĢağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1. Ali PaĢa
2. Ah Tren Kara Tren
4. Alamağcak
5. Arnavut Gaydası
6. Arabaya TaĢ Koydum
7. Bahçelerde Börülce 8. Bando 9. Boymisa 10. Cevriye 11. Çam 12. Çoban 13. Debreli Hasan
14. Dere Geliyor Dere 15. Demirci Kasabı
16. Durulanka
17. Deryalar 18. Dol Kara Bakır
19. Duman da Bastı Dağlara
20. Duraklı Kasap
21. EvreĢe Yolları
22. Elek Elek Ġçinde Kadriyem
26. Gayda
27. Gacal KarĢılaması
28. Galamata
29. Gideriz Biz Ġkimiz
30. Gülgen Dalı
31. Gülo
32. Ġspanyol Kasabı
33. Istıfalka
34. Ġnce Giyerim Ġnce
35. Kara Yusuf 36. Kasap 37. Kurdela 38. Karahisarlı 39. Kanzurka 40. Kestane 41. Karaçalı 42. Kaçamak 43. Kanbana
44. Kızılcıklar Odlu mu?
45. Kolos
46. Lenka
48. Malkara YanmıĢ Dediler
49. Muhacır Mahalle Yolları
50. Nazife Hanım 51. Patrona 52. Sirto 53. Seksenbir 54. ġarköy KarĢılaması 55. Tekirdağ KarĢılaması 56. TavĢanka 57. Tulum 58. Triyos 59. Üç Ayak 60. YeĢillim 61. Yuvan Kaptan
62. Yüksek Yüksek Tepeler
Yöre oyunları için birçok kaynakta farklı oyun isimleri görünse de oyun formlarının bulunmadığı tespit edilmiĢtir. Bunlar; Kırın, Afiyon Horonu, Gelibolu Hacova Zeybeği, Bahçeye Kurdum Salıncak, Uzun Urgan, Zekiyem Horonu, Gel Seyrek, Karadağ KarĢılaması, Musta Bey, Mustafa Bey, Naile Hanım, Rayle, TikveĢ, SubaĢı Horonu, Çete, Komita, Ago oğlu, Delveli, Yarım Kaptan, Garip Romanı, Alaylar, Düz Oyun, YeĢil Kurbağlar, Alelan, Kalgıma, Reyhan, Kelle oyunlarıdır.
2.2.1. Tekirdağ Yöresi Halk Oyunları Müzisyenleri
Tablo 2. Tekirdağ Halk Oyunlarına Klarnet Çalan Müzisyenler
Müzisyenin ismi Sağ Ölü Aktif
Cemal Gırnatacı X YaĢar Demirdelen X X Erdem Demirdelen X X Ahmet Giley X Yusuf Giley X X Cemalettin Gırnatacı X Birol Gürkan X X Ümit SatılmıĢ X X Vasıf Giley X X Sevgi Delen X Ülkü PapiĢ X Tamer Unay X X Ġsmail Demirali X X SavaĢ Zurnacı X X Hasan Gizlenci X X
Tablo 3. Tekirdağ Halk Oyunlarına Kanun Çalan Müzisyenler
Müzisyenin Ġsmi Sağ Ölü Aktif
Ahmet GümüĢ X X
Ahmet BaĢkaya X X
Tablo 4. Tekirdağ Halk Oyunlarına Keman Çalan Müzisyenler
Müzisyenin Ġsmi Sağ Ölü Aktif
Ġsmail PAPĠġ X X
Ġlkin Erol X X
Nuri Erol X
Tamay Seçici X X
Tablo 5. Tekirdağ Halk Oyunlarına Ut ve CümbüĢ Çalan Müzisyenler
Müzisyenin ismi Sağ Ölü Aktif
Ahmet Delen X X
Ahmet Peri X X
Tablo 6. Tekirdağ Halk Oyunlarına Ritim Çalan Müzisyenler
Müzisyenin ismi Sağ Ölü Aktif
Erdoğan UTÇU X Hamdi Giley X X Faruk Giley X X ġaban Giley X X Ahmet Delen X X Sezgin Delen X X Kerim Demirdelen X X Zihni Negis X X Cihan Yanmaz X X Ercan BuruĢuk X X
Tablo 7. Tekirdağ Halk Oyunlarına Zurna Çalan Müzisyenler
Müzisyenin Ġsmi Sağ Ölü Aktif
Naci Peri X X
Metin TanatmıĢ X X
2.2.2. Tekirdağ Yöresi Halk Oyunları Kıyafetleri: 2.2.2.1. Bayan Kıyafetleri