Türküler

Türküler meydana geldikleri toplumun pek çok özelliğini içinde barındırırlar. Toplumun tarihini, geleneğini, duygusunu, yaşamını türküler içlerinde barındırırlar. Oluşma biçimleri herhangi bir toplumsal olaya bağlı olan türkülerin, o toplumun kültürünün zenginliklerini taşıdığını söyleyebiliriz. Genellikle içinde var oldukları topluma mal olup anonimleşmişlerdir fakat bazılarının söyleyeni bellidir.

Anadolu’ya ait her şey türkülere yansımıştır. Bazen Orta Anadolu’nun sert ikliminde çayır çimene, güle bülbüle, mor sümbüllü bağa hasret görülür türkülerde; bazen Toroslar’a yerleşmiş Türkmenlerin, Yörüklerin ezgileri yankılanır Akdeniz’de. Kimi zaman Doğu Anadolu’nun yüksek irtifalı coğrafi yapısının ve çetin mücadelelerle geçen tarihinin etkilerini taşıyan sert, keskin ve vurgulu ritmik yapıları; kimi zaman zeybeklerin mağrur duruşları, kimi zamansa Karadeniz’in hırçın dalgaları değişken iklimi yansır türkülere (Ataman, 2009: 104-108).

Türkü metinleri bulundukları bölgeye ve konulara has özellikler ya da ezgi ve sözlerin çeşitlenmesine göre “şarkı”, “deyiş”, “deyiş”, “hava”, “ninni”, “ağıt”, gibi başka isimlerle adlandırılmıştır (Boratav, 1988: 150).

2.3.1. Mendili Oyaladım

Mendili oyaladım (nina nina nam) Dürmeye kıyamadım (nina nina nam) Dürmeye kıyamazken (nina nina nam) Nazlı yâre yolladım (nina nina nam)

Yar ile bizim evin arası (nina nina nam) On adımdır arası (nina nina nam) Nazlı yârimin sevdası (nina nina nam)

Oldu bana yürek yarası (nina nina nam) (KK1, KK25)

2.3.2. Evlerinin Önü Yoldur Yolaktır Evlerinin önü yoldur yolaktır

Başımızda dönen dertli dolaptır Ellerin Huriyse benim Melektir Ben yârime neler neler alayım

Ben yârime neler neler alayım Ben yârime ipek gömlek alayım Darılmışsa gidip hatrın sorayım Ayrılığa yoktur benim dayağım

Evlerinin önü kahve dibeği Dibeği döndükçe oynar yüreği Ne sen gelin oldun ne ben güveyi Ben yârime neler neler alayım

Ben yârime neler neler alayım Ben yârime ipek gömlek alayım Darılmışsa gidip hatrın sorayım Ayrılığa yoktur benim dayağım

Evlerinin önü bulgur sokusu Yel estikçe gelir yârin kokusu Yârim küçücüktür cilve kutusu Ben yârime neler neler alayım

Ben yârime neler neler alayım Ben yârime ipek gömlek alayım Darılmışsa gidip hatrın sorayım

Ayrılığa yoktur benim dayağım. (KK1, KK25, KK4)

2.3.3. Cumbullu Cumbullu Evlerinin önü dardır geçilmez Suları soğuktur bir tas içilmez Anadan geçilir yârdan geçilmez Cumbullu Cumbullu aslanım aslan

Cumbullu Cumbullu aslan Cumbullu Cumbulluya diktirmişim her yanı pullu

Evlerinin önü kahve dibeği Dibeğe vurdukça oynar yüreği Ne sen gelin oldun ne ben güveyi Cumbulu Cumbullu aslanım aslan

Cumbullu Cumbullu aslan Cumbullu Cumbulluya diktirmişim her yanı pullu

Evlerinin önü çift ağaç mış mış Yâr beni bırakmış ellere düşmüş Düşerse düşsün canım sağ olsun Cumbullu Cumbullu aslanım aslan

Cumbullu Cumbullu aslanım aslan

Her ana doğurmaz böyle bir aslan. (KK1, KK25)

2.3.4. Dağlar Seni Delik Delik Delerim Dağlar seni delik delik delerim

Kalbur alıp kumun elerim Ben bir koyun sen de bir kuzu Döndükçe ardın sıra melerim

Dağlar senin ne karanlık ardın var Lale sümbül boynun eğmiş ne derdin var Ellerin vatanı var yurdu var

Benim yurtsuz kalışıma ne diyeyim. (KK1, KK2, KK3)

2.3.5. Sevdiğini Alamayan Düğününde ağladım

Seyrettim kenardan Şimdi ellerin oldun Giderim bu diyardan

Dilerim sen mesut ol Rabbim bana acısın Şimdi ellerin oldun Dünya ahret bacımsın

Bir tek dileğim sendin Vermedi felek bana Şimdi kendime değil Küstüm cihana

Dilerim sen mesut ol Rabbim bana acısın Şimdi ellerin oldun

Dünya ahret bacımsın. (KK38, KK39)

2.3.6. Yine Yeşerdi Fındık Dalları Yine yeşerdi fındık dalları

Acep ne olacak yârin halları Dalgalanıyor pembe şalvarı

Kız allan pullan gel gel gel yanıma Beyaz kollarını dola boynuma

Tabya başında kızlar yan yana İçlerinden biri göz etti bana Nur olsun seni doğuran ana

Kız allan pullan gel gel gel yanıma Beyaz kollarını dola boynuma

Fındık dalları yere değer Yârin bakışları kalbime değer Ölürüm seni almazsam eğer

Kız allan pullan gel gel gel yanıma

Beyaz kollarını dola boynuma (KK 17, KK18, KK24)

2.3.7. Yüksek Yüksek Tepelere Yüksek yüksek tepelere ev kurmasınlar Aşrı aşrı memlekete kız vermesinler Annesinin bir tanesini hor görmesinler

Uçanda kuşlara malum olsun Ben annemi özledim

Hem annemi hem babamı Ben köyümü özledim

Babamın bir atı olsa binse de gelse Annemin yelkeni olsa açsa da gelse Kardeşlerim yollarımı bilse de gelse

Uçanda kuşlara malum olsun Ben annemi özledim

Hem annemi hem babamı

Ben köyümü özledim (KK12, KK13, KK14, KK4, KK21, KK1)

2.3.8. Ay Bulutta Bulutta Ay bulutta bulutta

Mendilim kaldı dutta Geleceksen gel gayrı On yedi benli Şadiye Daha gönlüm umutta

Ay buluta gidiyor Gözüm yâri güdüyor Geleceksen gel gayrı On yedi benli Şadiye Gençlik elden gidiyor

Evleri camiye yakın Ak gülleri sen takın Zengin kocaya vardın On yedi benli Şadiye Hani gerdanda altın

Aya karşı duramam Dama kilit vuramam Ay buluta girince On yedi benli Şadiye

Bağlasalar duramam (KK25)

2.3.9. Aman Aman Elmalı Su gelir bulanarak

Bahçeyi dolanarak Buna can mı dayanır Yâr geçti salınarak

Aman aman elmalı Yâr seni nerde bulmalı Seni bulduğum yerde de Sıkı sıkı sarmalı

Su gelir millendirir Çayırı çimlendirir O yârin bakışları Ahrazı dillendirir

Aman aman elmalı Yâr seni nerde bulmalı Seni bulduğum yerde de Sıkı sıkı sarmalı

Su gelir kütüğünden İçilmez köpüğünden Yılan olsam sarılsam O yârin topuğundan

Aman aman elmalı Yâr seni nerde bulmalı Seni bulduğum yerde de Sıkı sıkı sarmalı

Havuzu dolandırma Suyunu bulandırma Pek de güzel değilsin Gönlümü bulandırma

Aman aman elmalı Yâr seni nerde bulmalı Seni bulduğum yerde de Sıkı sıkı sarmalı (KK25)