Synnott ve Gruber’in Tanımladığı Bilişim Sistemleri Yöneticis

olabilmesi için bu pozisyondaki yöneticinin dokuz farklı ve önemli rolü oynaması gerektiğini teklif etmişlerdir. Bu roller şunları içermektedir: (1) yönetici (manager), (2) stratejik planlamacı (strategic planner), (3) değişim temsilcisi (change agent), (4) öncü (proactivist), (5) politikacı (politician), (6) bütünleştirici (integrator), (7) bilgi denetleyicisi (information controller), (8) personel uzmanı (staff professional), ve (9) fütürist (futurist). Lider, bilgi tahsis edici, birleştirici, ve eğitimci rollerinin eklenmesiyle birlikte elde edilen bu rollerin kısa bir tanımlaması aşağıda yapılmıştır.

Yönetici (manager): Esasen, bugünün BSÜDY‟si sadece bir teknoloji uzmanı değil aynı zamanda bir yönetici olmalıdır. Grover ve diğerlerine göre (1993, s. 110) BSÜDY “uzman personel kadrosunu denetlemekle, işe almakla, işten çıkarmakla, eğitmekle ve motive etmekle sorumlu” bir lider olmalıdır. BSÜDY şirket için sözcü olmalıdır. Bu şirket içinde ve dışında politik rolleri içermektedir. BSÜDY rekabeti izlemeli ve buna bağlı olarak personel ve değişen teknolojiye ilişkin BT birimi içinde meydana gelebilecek durumlara hazırlıklı olmalıdır. Ayrıca, BSÜDY‟nin kendi birimini ve şirketi bir bütün olarak korumak için rekabeti sürekli olarak izlemesi de çok önemlidir. BSÜDY pazarlama yöneticileri kadar müşteri odaklı olmalıdır. BSÜDY kendi kurumu, müşteriler ve iş ortakları arasındaki ilişkileri kolaylaştırmak üzere yeni teknolojileri kullanmak konusunda donanımlıdır. Tedarikçiler, satıcılar ve müşteriler arasındaki düzgün işbirliğinden elde edilebilecek ekonomik yararların maksimize edilmesine, sorumlu idareci veya yönetici olarak BSÜDY‟nin katkı yapma fırsatı vardır.

Stratejik Planlamacı (strategic planner): Teknoloji, işlerin nasıl yapıldığı üzerinde gittikçe daha da büyüyen bir etkiye sahip olduğundan, teknoloji ile ilgili konuların stratejik planlama sürecinde konuşulması önem arzetmektedir. Penrod, Dolence, ve Douglas (1990) şuna dikkat çekmektedir, “Stratejik planlama, kurumun dış meselelerine odaklanır, ne yapmamız gerektiği sorularına cevap verir, makro meselelerle ilgilenir, kurumsal sınırları genişletir ve uzman görüşü veya bir bilirkişinin bu sürece katılımıyla karakterize edilir.” (s. 7). BSÜDY‟nin stratejik planlamayla bütünleşmiş

25

olması zaruridir. Bu düzeyde BSÜDY‟nin kurumuna katacağı değer, BSÜDY‟nin teknolojik anlayışı kadar iş anlayışı ile yakından ilgilidir.

Değişim Temsilcisi (Change Agent): Teknolojik ilerlemeler o kadar çabuk bir hızla geliyor ki BSÜDY‟ler, şirketlerin bu teknolojik gelişmelerden yararlanılabilmesini sağlamak adına, bu gelişmeleri anlamalı ve stratejik bir şekilde uygulamalıdırlar. “Bilinmeyen bir şey aşırı endişe oluşturabilir. Gerçek şu ki çok az şey bugünün dünyasında belirli veya kesin. Bilgi güçtür. BSÜDY‟ler bir kurum içinde değişikliği veya değişikliğe uyumu destekleyen tek insan olmamalıdırlar. Onların rolleri karar alma sürecinde bireylere yardımcı olmak için bilgi ve kaynaklarını bireylerle bağlantılı hale getirmektir. BSÜDY Bilişim Sistemlerini fırsatlara dönüştürür ve bu yüzden değişim temsilcisi olarak önemli bir rol oynar” (Penrod ve diğ. 1990).

Öncü (Proactivist): Öncünün rolü esasen kurumun ihtiyaçlarını karşılamada teknolojinin kullanımına rehberlik etmek için ilk adımı atmaktır. Bununla beraber, teknolojiyi seçerken örgüt içindeki bütün ilgililer müzakere sürecine dahil edilmelidir (Adler ve Ferdows, 1990; Brumm, 1988, 1990; Synnott ve Gruber, 1981). Passino ve Severance (1988) BSÜDY‟nin inovasyon ve risk alma konusunda cesaretlendirilmesi gerektiğini belirtmektedirler.

Politikacı (politician): Her kurum yerleşmiş bir kültüre sahiptir. Yöneticiler ve çalışanlar bu kurum kültürü içinde çalışmayı öğrenirler. BSÜDY, iş problemlerine, stratejiye uygun ve maliyet odaklı teknolojik çözümler getirmeye odaklanmış olmasına rağmen, gerekli süreç, prosedürler ve kararlar bireylerden geçmektedir. Politikacılar her kurumun bir parçasıdırlar ve başarılı bir BSÜDY, kurumun resmi ve gayri resmi politik yapısına dikkat eden biri olmalıdır (Adler ve Ferdows, 1990; Brumm, 1988, 1990; Passino ve Severance, 1988; Synnott ve Gruber, 1981).

Bütünleştirici (integrator): BSÜDY için, örgütün kullanılabilecek bütün kaynaklarından istifade etmek üzere, şirket yöneticilerinin deneyim ve uzmanlığı ile BT birimini bir araya getirmek büyük önem arzetmektedir. BSÜDY, şirketin üst düzey yöneticilerine ve yönetim kuruluna bilgi teknolojileri konusunda eğitim ve danışmanlık verir. Onların da Bilgi Teknolojileri yönetimine katılmalarını sağlamak BSÜDY‟nin görevidir.

26

Örgütün icra ettiği bütün fonksiyonların BT birimi ile biraraya gelmesi, olası birçok faydanın gerçekleşmesini garanti edecektir. Teknolojiden en yüksek düzeyde istifade etmek örgüt içindeki ilgili herkesin ortaklaşa çabasıyla ama en çok da Yönetim Kurulu‟nun desteği ile mümkün olur (Adler ve Ferdows, 1990; Brown ve diğ., 1988; Brumm, 1988, 1990; Passino ve Severance, 1988; Synnott ve Gruber, 1981).

Bilgi Kontrolörü (information controller): Bilgi kontrolcüsü rolü, bilgi işlem operasyon yöneticisi ve YBS müdürü konumundan kaynaklanmaktadır. Örgütlerin can damarı bilgidir ve etkin ve verimli kararlar doğru bilgi olmaksızın verilemez. Bilgi kontrolcüsü olarak BSÜDY, kurumun içinde ve dışında akan bilginin koordinasyonunu, tutarlılığını ve uyumluluğunu yönetmelidir (Synnott ve Gruber, 1981).

Personel Uzmanı (staff professional): Synnott ve Gruber‟e (1981) göre BSÜDY‟nin “teknik rehberlik, teknolojik öngörüler, karar destek sistemleri, araştırma bazlı bilgi ile örgütün faaliyet ve yönetimini desteklemek için tüm bilgisayar bazlı sistem çeşitlerini sağlaması beklenmektedir” (s. 51). Bunu yapabilmesi için örgütün bütün faaliyetlerinin içeriğini günü gününe bilmesi, takip etmesi, şirketin iş yönlerini anlamaya daha büyük bir önem vermesine karşın, teknolojideki değişiklikleri ve yenilikleri mevcut kılmaya ve güncel tutmaya devam etmesi için, BSÜDY‟nin pozisyonun yönü hala çok önem arzetmektedir (Brown, ve diğ., 1988; Brumm, 1988; Brumm, 1990; Synnott ve Gruber, 1981).

Fütürist (futurist) : Diğer bütün rollerle birlikte BSÜDY ayrıca bir fütürist de olmalıdır. Stratejik planlama süreci hem arkaya bakmayı hem de geleceği tahmin etmeyi kapsamaktadır. Brumm‟a (1990) göre, BSÜDY “teknolojik ilerlemelerin uzun dönemli etkilerini değerlendirme kapasitesinde olması” gerekmektedir (s. 40). Fütürist rolü şöyle bir adım geri atarak, para, zaman ve diğer kısıtlar olmaksızın neler olabileceğini hayal etmeyi içermektedir. Paradigmanın dışına çıkabilmek, fevkalade yenilikçi fikir ve kavramlar sağlayabilir (Adler ve Ferdows, 1990).

Synnott ve Gruber‟un (1981) tasavvur ettiği BSÜDY rollerinin uygulanması zaman almıştır fakat teknolojiden daha çok yönetimin bir parçası olmuştur. 1983 öncesinde

27

şirketler BSÜDY‟nin rolünü ve işlevini tanımlamakla uğraşıyordu. Computer Decisions‟da 1983 yılında yayınlanan bir makale “Aranıyor: BSÜDY. Önkoşullar: genel yönetim deneyimi ve bilgi teknolojilerindeki en son gelişmeleri uygulama yeteneği. Teknisyenlerin başvurması gerekmemektedir.” ifadesiyle başlamaktaydı. BSÜDY bir teknisyenden daha çok bir yönetici olmalıdır (Armstrong ve Sambamurthy, 1999; Ross ve Feeny, 2000; Sambamurthy, 2000; Ulrich, 2000). Yönetici ve teknisyen olma süreciyle ilgili olarak, BSÜDY teknoloji çözümleri ve iş gereksinimleri arasındaki boşluğu birbirine bağlamayla veya bu boşluğa köprü olmayla ilgilenmelidir (Applegate ve Elam; Benjamin ve diğ., 1985; Pitta 1987; Ross ve Feeny, 2000; Ulrich, 2000).

2.2.3. Grover’ın Tanımladığı Bilişim Sistemleri Üst Düzey Yöneticisi Rolleri