Konu : Helimoğlu Beyliği’nin Hikayesi
s] ben şindi berendi’yle alaķa, ilgili olan divle esgi adı divle yėñi adı üçharman olan bir tārihi bir köyü añladayın. köyümüzüñ hemen yöresi şò bir olan bura tārihi bir köy. burda da aynen efenimisǖn oyma ġayalar ġayri hañgi zamana āitise. etilere mi, hititlere mi? daha esgi mi bilmēyoruz. tārihi belli dēl. soñradan işde bizim köyün şòne uygun şòleri. burda soñ devirde eveliyatını da bilemēyoruz beylik 5
yaşamış, beylik yaşamış. soñ bey soñ beyiñ ismi helimōlu. helimōlu çoĶ ġaddar bir beyimiş. burda beylįni sürdürürken halķa zulum yaPmış. tabį köyün öşürünü o alır, şò alır civar köyleriñ efenimi sevdįm bayā ġasabaymış. o zaman divle’de medrese de varımış, medrese de varımış. civar köyleriñ muhdarını heP o atarımış, atarımış. haTdā bizim köyüñ muhdarı deyişmiş deyişince çebiç toPlallarımış, ona her hāneden 10
bir çebiç toPlallarımış, haraç götürüllerimiş. ordan çebici muhdar olacālon gendi götürmüş giTmiş, gendi götürmüş. orda sufra düzülmüş şòtmiş. ordan neyse şò dėmiş yėmek ortaya yėmek ortaya gelmiş. muhdar tabį dāvet;ėdilmiş faġat muhdarıñ o oldūnu biliyor da şò de çārıñ yāv dėmiş. o çebici getiren çobanı da çārıñ o da ekmek yėsin. ben getirdim dėmiş, gendim getirdim dėmiş muhdar olan. hā į uleyse filan 15
dėmiş. yėmek yėndigden sōra neyse çay, ġāFe. ġāFe o zaman tabį ġāFe içildigden sōra, sen giT de gėne süleyman keãya gelsin dėmiş, mühürünü vėrmemiş ona. esgi muhdar hani esgi muhdar biraz şėmiş ā tabiatlīmışımış. sen dėmiş yāni çoban gendi ōlā, çebici gendi getiren muhdar olamaz dėmiş. sen giT de süleyman keãya gelsin dėmiş. gėne süleyman keãya’ya vėrmiş. gėne esgi muhdara vėrivėrmiş mühürü. bule 20
yāni sōra asgerlik şėlerine gendi şòderimiş, bütün neyse can infazdan sōru, adamı ġızdī adamı asdırırmış. haTdā birinde de bir şò eşşek añırıP geziyormuş başıboş. añırıyor dį o da ceviz hālā duruyor. ġannı ceviz o köyde, o ceviz hālā gür bule o cevize asdırmış. bule eşşē milletiñ gözünü ġorķutmāçün da. şòde de erēli’niñ ivriz’de de o tārihi ivriz’de de bayburtlōlu varımış, derebeyi. sıdırva’da sıdırva beyi varımış, 25
erdemli’de tekerlek beyi varımış burda şòde. ordan bayburtlōlu buna çoĶ ġızġınımış bayburtlōlu. bundan şòmiş ġuvvetliymiş. birķaş defa bayburtlōlu buna hücüma geşmiş, tekerlek bey’den, sıdırva beyi’nden yardım almış bayburtlōlu buna şòdememiş. yāni saltanata soñ vėrememiş, vėrememiş ve bayburtlōlu öldügden sōra bayburtlōlu ölmüş erēli’de ġaymaķam varımış erēli’deki ġaymaķam bir gün izine 30
gitmiş bunu vekil;ėtmiş. vekil gidince bu civar köylerdeki erēli’deki bule ġasabalardaķı ālarınan bütün ayaķlaşır bule şò onnarı ezmeyi düşünürmüş. onnarı o erēli’deki ānıñ birisiniñ, o ġızdī ānıñ birisine o şò olunca ġaymaķam vekili olunca yaz günüymüş, sinegden yatamāyorun dėmiş çipindirik ġuracān dėmiş. ānıñ ġonānıñ üsdüne çipindirik ġurmuş ora, ora çipindirik ġurmuş orda şòdince ā nüzül getirmiş 35
kederinden ölmüş. orda ule sōra gelelim şėye köylü tabį bizer, bizer, bizer ġalmış bundan bule. para toPlamışlar ne yapacaķlar? paşaya şò padişā gidecekler, ġarayoluynan gidecekler. sıdırva’dan efenim geçiP ġaraman ġoñya’dan padişā ulaşacaķlar. para toPlallarımış faġat bunuñ hafiyeleri varımış hafileri işde beyim köy para toPlāyor elebaşı filan filan. o elebaşlarını zāten şòderimiş bir fınnını buldumu 40
dökermiş ve eñ nihāyet eğer onnar hirnikdi zār şòTdilerse yola ġoyuldularsa bu da sıdırva’dan gidecēlursa ġaradan sıdırva beyi’ne soydururmuş. birķaş defā sıdırva beyi soymuş. ondan sōra eñ nihāyet ordan gidememişler. vapurunan silifge’den daşucu’ndan gidelim dėmişler. o zaman daşucu isgelesi var. ora onnan gidellerimiş 45
istambul’a daşucu’ndan binellerimiş. antalya yoķ o zaman ya. ordan gėne haberi olmuş hafiyelerinden. tekerlek beyi’ne haber göndermiş. o erdemli tekerlek beyi soymuş. ondan sōra da adamlar soyulmuşlar, gidemēceklerini añlamışlar ġayri neyse faġat bule şòdiyollarımış ve bu o yanda da ġonaķ yaPdırıyormuş bē ġonā. ordan yörǖñ birisi bule saracıķ dėnen bir yėr var divle’ye üç sāt filan. orda da bir şò 50
yaşamış. yāni bir şehir yaşamış orda da, faġat ora şò olmuş unġarız olmuş, iPdal olmuş, ölmüş, gitmiş, dālmış, faġat ordaķı yapı daşları duruyormuş. orda haTdā ermeniler yaşamış, ermeniler. o şò soñu alınca ordan yörük ordan tabį o daşları görmüş. deveynen gidecēmiş ve divle’yi geçiP güneye dōru erdemli antalya’ya dōru gidecēmişimiş yörük, yörük zāten ora gidecek bir de geçerken bule bir ānıñ şòni 55
alayın bir ādan āferim alayın gibicesine yāhuT da iy filan dį gibicesine. ġonaķ yaparķan ām hayırlı olsun ġonāñ dėmiş. į s;aol. yalıñız ām köşe daşları hiç;oñ dēlimiş, į dēlimiş. saracıġ da ule köşe daşları var ķı dėmiş. hā dėmiş tamam git o daşları al gel dėmiş. develerininen yörük hani geçdįdi ya bir sāt evel gėri dönmüş, gėri gidiyor. o görenner gėri geçerke ülen işde ē filan adı neyse āmet mēmet ne oldu, 60
nē gėri döndüñ? ülen nē şėTdiñ? sorma divle’de beyiñ yanında bir biş şòler yėdig de saracıġ’da āzımı yıķayı gidiyorun dėmiş. dörT devesi varımış. deveye daşları sarmış, getirmiş. haTdā daşıñ biri ārımışımış deveniñ biri çatlamış ölmüş de ondan sōra neyse bey bule zulumkár, zālim, zālimlik yapıyormuş. soñ gėne asger toPlanacāmış. asger isdenmiş. o zaman şǖbe de ġaraman. ġaraman’a bey asger işde asger 65
gönderecek amma bey ikǖn sōra bir gün sōra gönderir filan ėder. ülen millete zulumundan araf´n heralda ramazan arafesi olsa gerek dėmişler, gelmişler. beğim yarın işde şò bayram ėtsinner eh işde neyse şòssinner bayramdan sōra işde ūrlayalım gitsin. olmaz bun araf´n gidecek dėmiş. bēğim ėtme gitme. milleT dolmuş, yalvarmış
filan ėtmiş ıh. ġalabalıķ şòTdik sıra ġalabalıķsa millet ġaleyana geldik sıra ondan sōra 70
efenimüsǖn millet buna hücüm;ėder. bu ġaçar, ġaçınca birisi ordan bir tek tüfek varımış salladımıydı ya ġuluncunuñ ortasına bunu hemen geberdir. ordan ōlu varımış bir çoķ ōlu sussuz çoķ;efendi, tahsilli birisiymiş o ġaşmış bule şòtmiş göprünüñ altına. o vurulacōlunca da şule gözüne şò başına şò aPdeslįni çekmiş, onu da vurmuşlar. onu añlaTdı adam cemil osman isminde bir adam varıdı yaşlı adam. 75
bundan ķırķ;elli sene evvel añladıvėrdi. hiç suçu yōmuşumuş onuñ. sōra o hafiyeleri ögsüzler dėllermiş şindi hālā şòler erēl’deler de onnar hafiyelerimiş. onnar da hemen şişelerinen ġaz dökmüşler ki şòney binayı yaķacaķlar. millet onnara vėrmiş onnara da zopayı. sizi bilmez sanmañ siz hafiyelik yaPdıñız yaPdıñız şindi biz efenimi sevdįm şò yapıyorsuñuz ī yāni gözümüzü boyamaya şòtmēyorsuñuz filan dėyince bule bēli 80
de bule soña ėrdirmişler ōlum
LV