Sosyal Medyanın Tarihçesi

İnternetin kapsamını genişletmesi ve her yaştan insanın bu teknoloji ile ilgilenmeye başlaması etkileşimli ortamlar olan sosyal paylaşım ağlarının ortaya çıkmasını sağlamıştır76_.

Varlığını 2000‟li yıllardan sonra hissetmeye başladığımız sosyal medyanın geçmişi 1978 yılında iki arkadaşın BBS isimli bir yazılımı geliştirmelerine kadar dayanmaktadır. 1997 yılında SixDegress ile kullanıcı profilleri oluşturmak, diğer kullanıcılarla arkadaş olmak amacıyla açılmış ve 2011 yılında kapatılmıştır. MIRC adı verilen ve takma isimlerle sohbet ederek başlayan internette sohbet macerası, 1999 yılında Messenger ile devam etmiş ve sosyal iletişimin ortamı sürekli değişmiştir. Skype ve ardından Yonja.com adı verilen soysal paylaşım siteleri eskisine göre kendini yenileyerek gelmiş ve zamanla sadece bir eğlence kaynağı olmakla sınırlı kaldıkları için yerlerini bir sonraki sosyal ağa bırakmışlardır77

. 2002 yılında Friendster, 2003 yılında MySpace ve LinkedIn, 2004 yılında Facebook, 2005 yılında YouTube, 2011 yılında Spling kurulmuştur.

2004 yılında yeni bir paylaşım ağı olarak Flickr faaliyete geçmiş ve diğerlerinden farklı olarak resim ve fotoğraf gibi materyalleri de paylaşıma sunmuştur. Flickr fotoğrafların postalanmasını, etiketlenmesini ve fotoğraflara yorum yapılmasını destekleyen bir ağdır. Bazen dakikada 2000, ayda 2.8 milyon fotoğraf yüklenen site web 2.0‟ın en önemli örnekleri arasındadır. Siteye yüklenen fotoğraflar

74 _{Vural ve Bat (2010), a.g.e., s.3349}

75 _{Kaan Varnalı (2012), Dijital Kabilelerin Ġzinde, Mediacat Yayınları, İstanbul, s.21} 76

Ali Murat Kırık (2012), “Arap Baharı Bağlamı‟nda Sosyal Medya-Birey Etkileşimi ve Toplumsal Dönüşüm”, 21.Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt 1, Sayı 3, s.92

77 _{Merve Ciritoğlu (2013) Sosyal Medyanın Gelişimi ve Sosyal Medya Yönetimi”,}

Creative Commons lisansı ile korunmaktadır. YouTube gibi API hizmeti sağlayan servis LAMP hizmet paketi üzerine kuruludur. 3 milyona yaklaşan kullanıcı potansiyeli ile web‟in önemli siteleri arasındadır78_.

2004 yılında faaliyete geçen ve günümüzde sosyal medya dendiği zaman akla ilk gelen sitelerden birisi de Facebook‟tur. Mark Zuckerberg tarafından yayına giren site günümüzde halen vazgeçilmez bir sosyal paylaşım ağı olarak listelerde ilk sıradaki yerini korumaktadır.

Facebook, insanların arkadaşlarıyla iletişim kurmasını ve bilgi alışverişi yapmasını amaçlayan bir sosyal web sitesidir. Facebook “ağlardaki kişilerin fotoğraflar, mesajlar, profiller, arkadaş grupları, elektronik postalar ve “duvar” adı verilen ziyaretçi girişleri aracılığıyla iletişimine imkân sunan bir web platformudur”79_.

Sosyal medya tarihinde başka bir dönüm noktasını 2005 yılı Şubat ayında kurulan YouTube oluşturmaktadır. Video paylaşımı ve izlenmesi hizmeti veren site Adobe Flash teknolojisini kullanmaktadır. YouTube Web 2.0 düşüncesinin gelişmesinde çok faydalı bir örnek oluşturmasının yanı sıra, sistemde kullanılan programlama desteği, logosu ve paylaşım mantığı ile çok önemli bir internet ürünüdür. YouTube, geliştiriciler için API (Application Programming Interface- Yazılım programlama arayüzü) hizmeti de sunmaktadır80_.

PayPal şirketinin eski çalışanları tarafından kurulmuş bir video barındırma sitesi olan YouTube, finansal gelirini sitesinde videolara eşlik eden reklamlar aracılığıyla elde etmektedir. Video paylaşım ağı olarak sosyal medya siteleri arasında halen en çok izlenen siteler arasında yer almaktadır.

Twitter ise 2004 yılında bir grup aktivist tarafından siyasi bir takım kararları protesto etmek amacıyla cep telefonlarına kısa mesajla geniş kitlelere fikirlerini ulaştırma amacıyla başlatılan ve TXTmob olarak adlandırılan araçtan esinlenerek ortaya çıkan bir web sitesi olarak 2006 yılında yazılım mühendisi Jack Dorsay

78 _{Aslan (2007), a.g.e.} 79

Aybike Pelenk Özel (2011), “Sosyal Medya Ve Güven: Hükümet, Sivil Toplum Örgütleri ve Ticari Kuruluşlara Yönelik Ampirik Bir Araştırma”, Academik Journal of Information Technology, ISSN:1309-1581, s.13

tarafından kurulmuştur81_. 140 karakterlik kapasitesi ve sayfalarca yazılabilecek

sözleri içinde barındıran bir etkiye sahip olması ile hayatımızdaki yerini koruyan bir mikro blog sitesidir. Kullanıcılar Twitter‟da çok sayıda gazeteci ve blog sahibine doğrudan ulaşabilmekte ve insanların konuştukları konuları takip ederek gündemi yakalamaktadır.

LinkedIn ise, 2003 yılında Reid Hoffman tarafından geliştirilen ve yalnızca iş odaklı olarak faaliyet gösteren bir sosyal ağdır. 200‟dan fazla ülkede 150‟den fazla endüstri alanında kullanıcılara hizmet vermektedir82_.

Kullanıcıların tamamen profesyonel amaçlarla bir ilişki ağı kurduğu LinkedIn; tamamıyla sektörel ve profesyonel araştırma ve bilgilerin paylaşıldığı, akademik makalelerin bulunduğu, iş hayatına yönelik dijital bir mecradır. Etkin ve doğru kullanıldığı takdirde iş olanaklarının arttırılmasına ve çalışılan alan ile ilgili güncel haberlere ve bilgilere ulaşabilme imkânı sağlamaktadır83

.

LinkedIn içinde bireysel kullanıcılar olduğu gibi, pek çok kurum ve şirket de bulunmaktadır. Bu kurumlar LinkedIn içinde aktif paylaşımlarda bulunarak iş dünyasında bilinirliklerini arttırmaya çalışabildikleri gibi, işe alım süreçlerinde doğru kişiye ulaşmak amacıyla da paylaşım yapabilmektedirler. Benzer şekilde bireysel kullanıcılar da kendi kişisel özgeçmişlerini ve yeteneklerini profillerinde paylaşarak iş dünyasında bulunmak istedikleri sektörleri ve kurumları hedef alabilmektedirler.

81

Ahmet Tarhan (2012), “Büyükşehir Belediyelerinin Sosyal Medya Uygulamalarına Halkla İlişkiler Modellerinden Bakmak”, ĠletiĢim Kuram ve AraĢtırma Dergisi-Naci Bostancı Özel Sayısı, Sayı: 35, s.82

82 _{Gülşah Gönenli, Pelin Hürmeriç (2012), “Sosyal Medya: bir Alan Çalışması Olarak Facebook}

Kullanımı”, Sosyal Medya Akademi, Ed.: Tolga Kara, Ebru Özgen, Beta Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, s.219

83 _{Sertaç Doğanay, “LinkedIn ve Dijital İtibarınız”, 25.02.2014,}

ġekil 3. Sosyal Ağların Tarihçesi