Sosyal Hizmetler Ve Çocuk Esirgeme Kurumu

Çocuk Esirgeme Kurumu

düzenlenmiş boş zaman ve grup faaliyetlerinden; çocuk, genç ve yaşlılar için kulüplerden; semt merkezleri ve toplum merkezlerinden; gündüz kampları ve tatil evlerinden yararlanabilmeleri için de imkân tanımaktadır.

Sosyal hizmetler yaklaşımı 1960’lardan itibaren kurumsallaşmış ve insan kaynaklarının geliştirilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması ve yerel kalkınmanın gerçekleştirilmesi gibi dengeli bir toplumsal kalkınma stratejisinin asli unsurlarını kapsayacak bir içerik kazanmıştır. Dengeli bir toplumsal kalkınma çerçevesinde anlam kazanan sosyal hizmetlerin koruyucu-önleyici, iyileştirici-rehabilite edici, değiştirici-geliştirici amaçları ön plana çıkarılmıştır (Özbek-Buğra, 2006).

12 Eylül askerî darbesinin rüzgârıyla, hem Çocuk Esirgeme Kurumu gibi güçlü ve yıllarca sosyal politikanın genelden yerele indirgenmesinin yükünü çekmiş bir kuruluş 5 Mayıs 1981 tarih ve 51 Nolu Milli Güvenlik Kurulu Kararı ile genel merkezî, il merkezleri, ilçelerdeki şubeleri, bucak ve köylerdeki kolları ile feshedilmiştir.

Sosyal Hizmetler Ve Çocuk Esirgeme Kurumu

Sosyal hizmet uygulamaları 1982 Anayasası kapsamında daha etkin bir hâle getirilmeye çalışılmıştır. Korunmaya muhtaç kişiler, engelliler, yaşlılar, göçmenler, sağlık ve işsizlik gibi sosyal risklerden ayrıntılı olarak söz eden 1982 Anayasası; bu kesimlere yönelik hizmetler için devlete önemli görevler yüklemiştir. 1950’lerden başlayıp 1980’li yıllara uzanan süreç içinde sosyal hizmet anlayışı iyice oturmuş ve sosyal hukuk devleti olgusunun ayrılmaz bir parçası olarak kavranmaya başlanmıştır (Özbek-Buğra, 2006) .

Yardıma, bakıma ve korunmaya muhtaç aile, çocuk, genç, özürlü, yaşlı, kadın ve diğer muhtaç insanlara hizmet götürmek amacıyla 24.05.1983 tarih ve 2828 sayılı kanun ile Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü ve Çocuk Esirgeme Kurumu birleşerek Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu kurulmuştur. Kuruluş başlangıçta Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına bağlı olarak faaliyet göstermiştir.

Büyük bir çoğunluğu halkın bağışlarıyla oluşturulmuş olan Çocuk Esirgeme Kurumunun tüm mal varlıkları ve ilgili kuruluşlar bu kuruma devredilmiştir.

Sosyal hizmetlerin bu kanun başlığı altında toplanması ile kurumlar arası koordinasyon birliği sağlanması, hizmet alanında ortak bir veri tabanı

oluşturulması ve hizmet sunumunda sosyal adalet ilkesi gözetilerek daha profesyonel yöntemler kullanılabilmesi hedeflenmişti. Kurum daha sonra 02.04.1989 tarih ve 356 sayılı KHK ile Başbakanlığa bağlanmıştır. Bu kurumun faaliyetleri 2011 yılı Haziran ayına kadar Başbakanlığa bağlı olarak hizmet vermiştir.

Kuruma bağlı Genel Müdürlük ve İllerdeki kolları (Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri),

Türkiye’de Sosyal HizmetlerinTarihsel ve Kurumsal Gelişimi I

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu

Kanununun 9. maddesi korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, sakat ve yaşlıların tespiti;

bunların korunması;

bakımı; yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarının

sağlanmasını sosyal hizmetlerin başlıca

görevleri arasında tanımlamıştır.

korunmaya muhtaç çocuk hizmetleri; huzur evlerinde yaşlı hizmetleri; kreş ve gündüzlü bakım evlerinde, gündüzlü çocuk bakım hizmetleri; rehabilitasyon merkezlerinde sakat ve felçlilerin rehabilitasyon hizmetleri ile muhtaç durumdaki kişilere götürülecek olan (kamusal) sosyal yardım hizmetleri alanlarında faaliyet göstermektedir (Seyyar-Genç, 2010).

1983 yılında yürürlüğe konulan 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk

Esirgeme Kurumu Kanununun 9. maddesi korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, sakat ve yaşlıların tespiti; bunların korunması; bakımı; yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarının sağlanmasını sosyal hizmetlerin başlıca görevleri arasında tanımlamıştır. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu bünyesinde, engelli vatandaşların da sosyal hizmet faaliyetlerinden yeterince yararlanabilmeleri için

“Aile Danışmanlığı ve Eğitim Merkezleri” ve “Meslekî Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri” açılmıştır. Rehabilitasyon Merkezinin başlıca amacı özürlü

vatandaşların istihdam olanaklarını arttırmaya çalışmak olarak ifade edilebilir.

SHÇEK, kuruluşundan bu yana çocuk, genç, yaşlı, özürlü, kadın, sokakta yaşayan/çalıştırılan çocuklara kendisine bağlı farklı sosyal hizmet kurumları aracılığıyla hizmet vermektedir.

Çocuk yuvaları, sevgi evleri, çocuk evleri, yetiştirme yurtları, çocuk ve gençlik merkezleri, toplum merkezleri, huzurevleri, kadın konukevleri, danışma merkezleri, özürlü rehabilitasyon merkezleri ve diğer sosyal hizmet kuruluşları SHÇEK

tarafından uzun yıllardan beri müracaatçılarına hizmet vermektedir. Bu kuruluşların amaçları, işleyişleri, hedef kitleleri ve toplumda yerine getirdikleri fonksiyonlar 1. Sınıf güz döneminde Sosyal Hizmet Bilimine Giriş dersi kapsamında işlenmiş ve açıklanmıştır. 1990’lı yıllardan sonra yaygınlaşan bu kuruluşlar,

hakkında çıkarılan yönetmeliklerle yönetilmekte ve yasal çerçeveleri

belirlenmektedir. Özellikle 2000’li yıllardan sonra sosyal hizmet kuruluşlarının sayısal çoğunluğu, hizmet anlayışı, kemiyet ve keyfiyet bakımından potansiyelleri gelişmiş ve SHÇEK marifetiyle hizmetlerine devam etmişlerdir. Bu kuruluşlardan bazıları diğer kamu ve özel kuruluşlar tarafından da işletilmektedir.

Türkiye’de Sosyal HizmetlerinTarihsel ve Kurumsal Gelişimi I

Ö ze t

Cumhuriyetin ilk yıllarında özellikle çocuklara yönelik yürütülen hizmetler Himaye-i Etfal Cemiyeti tarafından yönlendirilmiş ve 1935 yılında Çocuk Esirgeme Kurumu adını almıştır.

Osmanlıdan beri devam eden Türkiye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Cumhuriyet döneminde Kızılay adını almış ve uluslar arası kızılhaç’ını muadili olarak her ne surette olursa olsun hiçbir ayrım yapmaksızın insanın acısını önlemeye veya hafifletmeye çalışmış, sağlığın korunması, insana saygının, dostluk ve barışın temini için uğraşmıştır. Halen bu görevini sürdürmeye devam etmektedir. Yetimlere, savaş mağdurlarına, kadınlara, ihtiyaç sahiplerine ve özellikle yaşlılara hizmet vermek üzere Türkiye tardım Sevenler Derneği kurulmuş, uzun yıllar hizmet vermiş ve halen faaliyetlerine devam etmektedir. Sosyal hizmet alanında birçok faaliyetin içinde bulunmuş, alandaki kuruluşlarla işbirliği yapmış ve öğrencilere burs vermiştir.

Osmanlı döneminde Evkaf Nezareti olarak hizmet veren vakıflar 1935 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü oldu. Vakıflar; Vakfiyelerde yer alan hayır şartlarını ve buna bağlı olarak sosyal hizmetleri yerine getirebilmek için, yurdun değişik bölgelerinde aşevleri, eğitim tesisleri ve öğrenci yurtları açar, yönetimini sağlar ve imkânlar ölçüsünde de muhtaç çocuklara, işsizlere ve özürlülere aylık bağlar. Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumunun uzantısı 1900’lü yılların başlarına himaye-i etfal cemiyetine dayanır. Savaşta ailelerini kaybeden yetim çocukların korunması ve barındırılması için hizmete başlayan bu kuruluş Çocuk Esirgeme Kurumu adı altında 1981 yılına kadar ülkemizin her köşesinde teşkilatlanmış ve bu amaçla hizmet etmiştir. Sosyal hizmetle ilgili ilk adımlar 1950’lerde atılmış 1959’da Sosyal Hizmetler Enstitüsü, 1961’de sosyal hizmetler akademisi ve 1963 yılında da Sosyal hizmetler Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Akademi alanda hizmet edecek olan sosyal hizmet

uzmanlarını yetiştirmeye başlamış ve günümüzde sosyal hizmet bölümleri olarak alana eleman yetiştirmeye devam etmektedir. Genel Müdürlük bu alanda hizmet sunumu yapan resmi bir kuruluş olarak illerde ve bazı ilçelerde örgütlenmiş ve her türlü sosyal yardım ve sosyal güvenlik hizmetlerini düzenlemek, korumaya muhtaç çocuklarla sakatlar ve ihtiyarların, bakım, yetiştirilme ve rehabilitasyonunu ve fakir kimselerin sosyal güvenliğini sağlamak gibi görevler yerine getirilmiştir. 1981 yılında kaldırılan Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü 1983 yılında Çocuk Esirgeme Kurumu ile birleştirilerek SHÇEK kurulmuştur. Bu tarihten sonra sosyal hizmet alanındaki hizmetler ağırlıklı olarak bu kuruluş tarafından yerine getirilmiştir.

Türkiye’de Sosyal HizmetlerinTarihsel ve Kurumsal Gelişimi I

Değerlendirme sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan “bölüm sonu testi”

bölümünde etkileşimli olarak

cevaplayabilirsiniz.