Sosyal Alışveriş

1.2.3.3.1. Sosyal Alışveriş Siteleri

Sürekli internet kullanıcısı olan müşteri, geçmiş zamanda internetleri yalnızca bilgiyi alma ve araştırma yapmak amacıyla kullanıp daha sonra yeniden fiziki mağazalar ziyaretinde bulunarak alışveriş yapmaktadırlar. Ancak bugün internetten satın alacakları ürünler ile ilgili araştırma yapan müşteriler hemen online alışveriş yapan müşteriler olmaktadırlar.

Alışveriş özü ve yapısı itibari ile sosyal bir etkinliktir. Alışveriş arkadaşlar ile grup olarak yapıldığında ise daha eğlenceli ve sosyal bir hal almaktadır. Birlikte alışveriş yapma bireyler arasında iletişimleri kuvvetlendiren ortak bir etkinliktir ve bununla birlikte satın alma kararlarımızdan duyulacak pişmanlığı aza indirmek içinde başvurulan bir garanti sistemidir. Bu yüzden mağazaları gezip alışverişler yapma çevrimiçi araçlardan alışveriş yapılmasından daha çok tercihte bulunulan bir sistem olarak görülmüştür (Genç, 2015: 15).

Günümüzde sosyal alışveriş siteleri çoğunlukla modaya yönelmiştir ancak zaman için de bunun seyahate, elektroniğe ve spor gibi birden fazla değişik bölüme yöneleceği de öngörülmektedir (blog.360i.com, 2017).

1.2.3.3.2. Günlük Fırsat Siteleri

Günlük fırsat tanımı, sosyal medyada satış yapanlar ve tutundurma sebebiyle çoğunlukla sosyal medya kullananlar e-ticaret sistemini tanımlama amacıyla kullanılmaktadır. Fırsat sitesi ilk olarak e-posta listesindeki müşterileri bir indirim hakkında bilgilendirmektir. Bu tür maili alan müşterilerse bu indirimlerden yararlanma, çevresindekileri haberdar edip yönlendirmek için teşvikte bulunmaktadır. Günlük fırsat siteleri sadece kişisel satın almaları artırmaktadır. Aynı zamanda gelecekteki düşünülmüş müşteri veri tabanının gelişmesi için çok büyük önem arz etmektedir. Günlük fırsat siteleri bu açıdan interneti kullanmakta olan yeni bir ticaret ağını oluşturmaktadır (Aktaran Öztürk, Şerbetçi ve Gürcan, 2014).

Günlük fırsat sitesi kısıtlı bir süre için yerel mal ve hizmette indirim sağlar ve genellikle tüketici ürünleri ağ üzerinden satın almakta ve bunun sonucunda indirim kuponuna sahip olmaktadır. Günlük fırsat sitelerinin en önemli özelliği kullanıcıya sosyal satın alma deneyimi kazandırmasıdır (Genç, 2015: 17).

1.2.3.3.3. Tavsiye ve Değerlendirme Siteleri

Sosyal alışveriş tanımı her ne kadar son yıllarda gündeme gelmiş olsa da, sosyal alışveriş en eski ve son yıllarda internette mevcut şekli tavsiye ve değerlendirme sitesidir. IMBD gibi film değerlendirme sitelerinde, seyahat tavsiye ve paylaşım ortamı olan TripAdvsior gibi tavsiye ve değerlendirme siteleri her bakımdan tüketicilerin karar verme aşamasını etkilemektedir. Tüketicilerin değerlendirme ve tavsiye sitelerini kullanmalarındaki en belirgin özellik satın alma kararlarını onaylamak ve bundan emin olmaktır. Dijital bir ürün almak isteyen tüketici alacağı ürünü satın almadan önce birçok ürün değerlendirmesi okuyabilir ve kimse ürün hakkında yorum yapmadıysa ürünü almaktan vazgeçebilir (blog.360i.com, 2017).

Tüketicilerimiz gün geçtikçe satın almak istedikleri ürünlerde öneri ve değerlendirmelere çok sık başvurmaktadır (Genç, 2015: 19). Örneğin evlenecek yeni çiftler balayına gitmek istedikleri ülke, şehri seçip kalmak istedikleri oteli internetten tavsiye sitelerinden araştırıp yorum yapan tecrübeli müşterilerin tavsiyesinden yararlanarak o hizmeti satın almaktadır. Sosyal medyanın tavsiye ve değerlendirme siteleri satın alma davranışlarını olumlu etkilediği görülmektedir.

1.2.3.3.4. Mobil Sosyal Alışveriş

Medya uygulamasının önemli bir bölümü mobil araçlar üstünden gerçekleşmeye başlamıştır ve mobil araçlar üstünden gerçekleştirilen e-ticaret satın almaları da büyük bir yükselme göstermektedir. Bu açıdan sosyal alışveriş kavramında da mobil araçlar büyük önem arz etmektedir (360i, 2017: 70).

Mobil araçlarla birlikte e-ticaret bölümleri üzerinden oluşturulan tüketici satın almaları eskiye nazaran ciddi bir şekilde artmıştır. 2009 senesinde e-ticaret’in toplam

piyasa büyüklüğü 300 milyar dolar civarındayken mobil cihazlarla yapılan satın almalar 1.2 milyar dolar gibi küçük bir orana sahipti. 2014 istatistiklerini değerlendirdiğimizde e-ticaret pazarı 750 milyar dolar ayarlarına çıkmıştır ve mobil cihazlar üstünden yapılan satın almalar çok ciddi bir artış göstererek 200 milyar dolar ayarlarına yükselmiştir. 2018 senesi için oluşan öngörülerde ise e-ticaret piyasa büyüklüğünün 1,3 trilyon dolara çıkması hedeflenirken mobil araçlar üzerinden yapılan satın almaların 626 milyar dolar düzeyine çıkması tahmin edilmektedir. Bu da gösteriyor ki 2009 senesinde mobil araçlar üzerinden yapılan satın almalar toplam e-ticaret piyasasının 1000’de 4’ü oranındayken, 2014 senesinde bu oran %26 seviyelerine ulaşmıştır ve 2018 senesinde ise bu oranın %48 ayarlarına yükselmesi hedeflenmektedir.(http://www.statista.com/statistics/324636/mobile-retail-

commerce-revenue-world-wide/, Erişim Tarihi: 2015)

Mobil sosyal alışveriş, müşterilerin etrafındakilerle anlık ve basit bir şekilde tecrübe paylaşmasına imkan vermekte ve çevredekilerle etkileşime geçmelerini sağlamaktadır. Mobil sosyal alışverişin pek çok çeşitli uygulama yöntemi bulunmaktadır. Bunlardan birkaçı (360i, 2017: 71-74);

Sosyal Entegrasyon; sitelerin üyelik sistemlerini kolaylaştırmak için

Facebook ve Twitter gibi sosyal mecraları kullanması ve müşterilerin bu mecralar üzerinden üye olmasının hedefleyerek, sayfa üzerindeki tecrübelerini sosyal ağlarda ve bloglarda paylaşmasına imkan sunmaktadır. Bununla birlikte aktif sosyal ağların paylaş, beğen, yorum yap vb. gibi sosyal eklentilerini mobil site ve bağlantılara ekleyerek ziyaretçilerin paylaşım oranlarını yükseltmekte sosyal medyanın önemli alanlarından bir tanesidir. Steve Madden ayakkabı mağazasının satış departmanı, Facebook beğen uzantısını mobil cihazlarına ekledikten sonra akışın 24 saat içerisinde %30’a yükseldiğini bildirmiştir (http://www.mobilemarketer. com/cms/news/commerce/ 6567.html, Erişim Tarihi: 2018).

Yer Bildirimleri; Foursquare gibi konum temelli mobil programlar yoluyla

tüketiciler yerel firmalar hakkında fikir sahibi olmakta, arkadaşlarının ve önceki müşterilerin tecrübelerini inceleyebilmekte ve kendi fikirlerini beyan

alanlar üzerinden tüketicilere ulaştırabilmektedirler. Foursquare uygulaması 2015 yılından bu yana 55 milyon kullanıcısı vardır ve her gün 6 milyarın üstünde konum bildirimi yapılmaktadır ve 6 milyonun üstünde işletme Foursquare’e üyedir.

(https://tr.foursquare.com/about, Erişim Tarihi:2018).

Değerlendirme ve Tavsiyeler; Bu alanda birçok mobil program ve ağ

bulunmaktadır. Yelp, CitySearch, Mekanist gibi ağlar, değerlendirme ve tavsiye alanında gözde programlardır.

Günlük Fırsatlar; Groupon, Livingsocial gibi günlük şehir fırsatlarının ilk

sırada gelen kullanıcıları, programlarını ve imkanlarını aynı anda mobil araçlar tarafından sağlamaktadırlar ve tüm mobil sosyal satın alma sitelerini de değerlendirmektedirler.

Soru ve Cevaplar; yerel soru ve cevap servisleri ziyaretçilerin hemen

bilirkişi düşüncesini almasına imkan sunan mecralardır. Bu alanlar genellikle mobil cihazlar tarafından ileti göndererek bilirkişi fikri almaya yöneliktirler. Localmind adlı dijital teşebbüs mobil veri tarafından hizmet sunmaktadır. İnsanların merak ettikleri ve ilgi duydukları konumlar hakkında mevcut o alanda olan bireylere soru sormalarına ve cevap almalarına yardım etmektedir.

Stil Önerileri; Fashism and Trimirror gibi mobil programlar tarafından

ziyaretçiler kendi stillerinin resimlerini çekerek sayfaya atabilmekte ve arkadaşlarından ya da diğer ziyaretçilerden tavsiye alabilmektedirler. Özellikle kadınları hedefleyen bu gibi uygulamalar, sosyal alışverişin önemli özelliklerinden biri olan etkileşimi en doruğa çıkarmaktadır.

Alışveriş Tavsiyeleri; myShopanion adlı mobil program mağazadaki

ürünlerin kodunu tarayarak ve program üzerinden çevresiyle paylaşarak fikir sahibi olmalarına yardımcı olur. Bununla beraber taranan ürünleri sosyal sayfalarda paylaşmalarına da imkan sunmaktadır.

İmleme; Pinterest imleme tanımını bir tık ileriye götürerek kişilerin

gruplar oluşturmasına yardım eder. Pinterest mobil uygulamasıyla birlikte ziyaretçiler resim çekerek ya da imleyerek kendi imleme panolarını kurabilmekte ve takip ettikleri diğer kullanıcıların oluşturduğu panolarına göz atabilmektedirler.