Boyd (2003) sosyal ağları, bireyler ve gruplar arasındaki karşılıklı etkileşimi kolaylaştıran, sosyal dönüt için çeşitli seçenekler sunan ve sosyal ilişkiler yumağı oluşumunu destekleyen yazılımlar olarak tanımlamıştır. Ayrıca sosyal ağların bireylerin kişisel isteklerini destekleyerek onları sürece kattığını ve bu isteklerin kişisel amaçlarını gerçekleştirebilmeleri için grubun isteği haline geldiğini ifade etmiştir.
Sosyal paylaşım siteleri İngilizce ‘ social network site ‘ kelimesinden gelmektedir. Temel amaç arkadaşları ve çevresi ile sanal ortamda iletişime geçmek, paylaşımlarda bulunmak ve etrafında cereyan eden güncel olayları takip etmektir.
19
Bir başka İngilizce kavram olan ‘ social networking sites’ yani sosyal ağlar da bu tarz ortamları tanımlamada kullanılmaktadır. İki kavram arasında ki temel farklılık birinci tanımlama da kullanıcılar sadece tanıdıklarıyla bu tarz sitelerde arkadaşlık kurabilir derken ikinci tanımda ise yabancılarla da arkadaşlık kurulabilir denmektedir.
Sosyal paylaşım siteleri kullanıcılara arkadaşlarını bulma fırsatı vermektedir. Ayrıca yabancısı oldukları insanlarla da arkadaşlık kurulabilmektedir. Sosyal paylaşım siteleri arkadaşlık kurmakta zorlanan bireyler arasında arkadaşlık kurulmasını kolaylaştırmaktadır. Çoğu sosyal paylaşım sitesinde kullanıcılar hiç tanımadıkları insanlarla arkadaşlık kurmaya çalışmamaktadır. Daha çok önceden az da olsa bir bağ olan veya arkadaşlarının listesindeki kişilerden arkadaşlıklar kurulmaktadır. Şu an en çok kullanılan sosyal paylaşım sitesi olan Facebook da arkadaşlıkların çoğu daha önceden tanışılan ve ya sık sık yâda ara sıra iletişimde olunan kişilerden oluşmaktadır.
Sosyal paylaşım siteleri temel olarak kullanıcı profillerinden oluşmaktadır. Profiller sosyal ağlara kayıt olurken sorulan kişisel bilgiler ve ilgi alanlarına verilen cevaplara göre oluşmaktadır. Birçok sosyal ağ üye olurken profiline fotoğraf eklemesini kullanıcılarına teşvik etmektedir. Bu aslında daha sonra başka kullanıcılar tarafından aranırken bulunabilme açısından kolaylık sağlamaktadır. Örneğin aynı isim ve soy isime sahip kullanıcıların ayırt edilmesinde fotoğraflar önemli rol oynamaktadır. Kullanım sırasında kullanıcılara birçok ekstra uygulama sunulmaktadır.
Profiller ve profillerin görünüm ve kullanım ayarları sosyal paylaşım sitelerinde farklılıklar göstermektedir. Örneğin LinkedIn sitesinde kullanıcılar profillerinin gizlilik ayarlarını istedikleri gibi ayarlayabilmekte iken Firendster da bilgiler arama motorları tarafından indekslenmekte ve herkese bu şekliyle görünmektedir. Facebook ise bu konuda en çok değişikliği yapan sitedir. Daha önceleri yapılan paylaşımlar kullanıcıların profillerinde herkes tardından görüntülenebilmekte iken son yapılan değişikliklerle kullanıcılar kimlerin görüp kimlerin görmeyeceğini isterlerse tek tek kişilere kadar uygulayabilmektedir.
Sosyal paylaşım siteleri üye olduktan sonra kullanıcılarına seçenekler sunarak arkadaşlarını bulmasına yardımcı olmaktadır. Birkaç arkadaşı listesine ekledikten sonra kullanıcıların arkadaş sayıları arttırması çok daha kolay olmaktadır. Bu tarz siteler genelde bu aşamadan sonra kullanıcıya sürekli diğer kullanıcılar ve aralarındaki ilişki durumunu gösteren uyarılar
20
göndermektedir. Bu ilişki durumları siteden siteye değişiklik gösterse de genel olarak ortak arkadaşlar , aile, hayran vb. kelimelerdir.
Twitter ve Friendfeed tarzı sosyal paylaşım siteleri tek taraflı takip sistemi ile çalışmaktadır. Bunlar genelde kullanıcıların ilgi alanında ki kişilerin paylaşımlarını takip etmek amacıyla kullanılmaktadır. Facebook tarzı sosyal paylaşım sitelerinde ise takip çift yönlü çalışmaktadır. Kullanıcılar birbirlerine arkadaşlık istekleri göndermekte ve ancak kullanıcılar tarafından onaylanırsa kişiler birbirlerinin paylaşımlarına ve bilgilerine ulaşabilmektedir.
Sosyal paylaşım sitelerinin bir başka özelliği ise arkadaş olanların birbirlerinin arkadaş listelerini görebilmeleridir. Bazı küçük farklılıklar olsa da genel olarak sosyal ağlarda üyelerin profillerindeki linkler aracılığıyla arkadaş listesi ve yakınlık derecesi diğer kullanıcıların bilgisine sunulmaktadır.
Sosyal paylaşım sitelerinde kullanıcılar birbirlerinin paylaşımlarına yorum yapabilmektedir. Ayrıca kişinin profil sayfasına yazılar gönderebilmekte ve kişiye özel paylaşımlarda bulunabilmektedir.
Bu tür sitelerde kullanıcılar arsında özel mesajlaşmada yapılabilmektedir. Aslında birçok sosyal paylaşım sitesinin kuruluşu bu amaca hizmet ediyordu. Bunlara Çin’in QQ ‘su , Korenin Cyworld ‘u Fransa’nın Skyrock ‘ı örnek verilebilir. Bu siteler ilk olarak ya mesajlaşma yâda mesajlaşmayı esas alan yapılardı. 2006 ‘ dan dan sonra bu siteler sosyal ağları kendilerine entegre ettiler.
Facebook diğer sosyal paylaşım sitelerinden sahip olduğu özelliklerle ayrışmaktadır. Örneğin Facebook uygulamalarının yüklendiği bir başka siteye sadece Facebook kullanıcı adı ve şifresini kullanarak otomatik olarak bağlanılabilir, beğenilen bir yazı Facebook da paylaşılabilir veya yorum yapılabilir.
Sosyal ağlar çağın teknolojisine de ayak uydurmuştur. Mobil ağların ve mobil internetin hızla yayıldığı Dünya da sosyal ağlar kendi mobil uygulamaları da yaparak bu internet trafiğinden yararlanmasını bilmişlerdir.
21
• Sosyal ağların birçoğu kullanıcıya e-posta, chat, anlık mesajlaşma, video, blogging, dosya paylaşımı, fotoğraf paylaşımı gibi çeşitli hizmet sağlayarak, kullanıcıların etkileşimini kolaylaştırır.
• Sosyal ağlar kullanıcıların bir veri tabanını tutar ve böylece kullanıcılar kolaylıkla arkadaşlarını bulabilir, topluluklar oluşturabilir ve kendileri ile ortak ilgiye sahip bireyler ile paylaşımda bulunabilirler.
• Sosyal ağlar kullanıcıya çevrimiçi olarak kendi profilini oluşturma imkânı verir ve kendi sosyal ağlarını ortaya koymalarını sağlar,
• Sosyal ağların büyük bir çoğunluğu ücretsizdir.