Siyasi Sorunlar

9 Haziran 1975 tarihinde Yunan Parlamentosu tarafından kabul edilen Yunan Anayasası insan haklarına saygılı, modern bir anayasadır. Bu anayasanın 4/1 maddesi bütün Yunanlıların yasa önünde eşit olduklarını ilan etmektedir. Madde 5/1’e göre herkes kişiliğini özgür biçimde geliştirme ve ülkedeki toplumsal, ekonomik ve siyasal yaşama katılma hakkına sahiptir. Madde 5/2’ye göre Yunanistan topraklarında yaşayan herkesin yaşamı, onuru ve özgürlüğü, milliyetine, ırkına, diline ve dinsel, siyasal inançlarına bakılmaksızın tam koruma altındadır. Ancak azınlığa karşı yürütülen uygulamalarda ciddi anayasa ihlalleri yapılmıştır.

Yurttaşlık haklarının başında gelen can ve mal güvenliği hakkı geçmişte özellikle Kıbrıs Sorunu alevlendikçe bozulan Türk - Yunan ilişkilerine paralel olarak daralmış, zaman zaman da ortadan kalkmıştır. Türk - Yunan ilişkileri ne zaman bozulsa, azınlık zor günler yaşamış tahrikler, kişisel zorbalık olaylarından cami yakmaya dek uzanan saldırılarla karşılaşmıştır.154

Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliğinin (BTTÖ) ve Gümülcine Türk Gençler Birliği’nin (GTGB) Yargıtay kararıyla kapatıldığının duyulması üzerine azınlık arasında büyük tepki olmuş ve bu olay 29 Ocak 1988 yürüyüşüne yol açmış, Batı Trakya Türk halkının direnişi olarak tarihe geçmiştir. Bu birliklerin kapatılma kararıyla Türk adı yasaklanmaktadır. Bunun üzerine AYK 25 Ocakta toplanarak mücadele kararı alır ve olayı protesto etmek için bir yürüyüş düzenlenir. Oluşturulan eylem tespit komisyonu yürüyüşün 29 Ocak Cuma günü Gümülcine Eski Camii’nden vilayet konağına kadar yapılması kararı alır. Yürüyüşün yasaklanmış olmasına rağmen, Yasak Bölge de dâhil Gümülcine’ye 20 bin insan seli akar. Çıkan arbedede 30 azınlık mensubu yaralanmıştır. Bir gün sonra Davos’ta bir araya gelen Özal-Papandreu görüşmesinden azınlık lehine bir karar çıkmamıştır.155

Bundan iki sene sonra Batı Trakya Türk’ünün yüzyıllardır oturduğu topraklarda can ve mal güvenliğini ciddi biçimde gündeme getiren 29 Ocak 1990 olayı Türk

154_{www.trakya.ihh.org.tr/insan/insan.html (28.12.2006).} 155 _{Alioğlu, 2005: 36.}

tarihinin büyük ihmali 6-7 Eylül 1955 (İstanbul Rum Azınlığına karşı girişilen olay) olayıyla benzerlikler göstermektedir.156

29 Ocak yürüyüşünün ikinci yıldönümü vesilesiyle Eski Camide mevlit düzenlenmesine karar verilmiştir. AYK gerekli izinler için polisle temasa geçtiği sırada yerel radyolar hastanede yatmakta olan bir Yunanlının bir Türk tarafından öldürüldüğünü duyuran aslı olmayan bir haber yayarak 29 Ocak toplantısını engelleme çağrısı yapmışlardır. Gümülcine-Maronya Metropoliti Damaskinos’un açıklamaları da aynı yöndedir.157

29 Ocak 1990 günü gruplar halinde toplanan Yunanlılar tarihi Çukur Kahveden başlayarak Türklere ait işyerlerinin camlarını kırmaya ve içindekileri yağmalamaya başlarlar. Güvenlik güçleri olaylar karşısında seyirci kalmıştır. ABD Dışişleri Bakanlığının 1990 İnsan hakları Raporunda polisin olayları engellemek için bir çabada bulunmadığı, saldırganların 1000 civarında olduğu, 400 kadar azınlık işyerinin maddi hasar gördüğü zararın yarım milyon dolar olduğu konusunda açıklamalar vardır.158

156_{Toplumsal huzursuzluğu göstermesi açısından tarihimize “6-7 Eylül Olayları” olarak geçen olaylar son} derece ilginçtir. Bu olaylar 1955 yazında Kıbrıs sorununun Türkiye’nin gündemini iyiden iyiye işgal etmesiyle başladı. Siyasal ve ekonomik yönden sıkışan DP iktidarı bir yandan Kıbrıs meselesini gündeme getirerek kamuoyunun dikkatini bu soruna yönlendirmeye uğraşıyor, diğer yandan İngiltere’nin girişimiyle Londra’da düzenlenecek olan ve Türkiye ile Yunanistan’ın da katılacağı Kıbrıs konusundaki toplantı öncesi dış dünyaya Türk halkının bu konuda çok duyarlı olduğunu göstermeye çalışıyordu. Bir İstanbul gazetesinde Atatürk’ün Selanik’teki evinin bombalandığı haberinin çıkması üzerine, İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlerde olaylar patlak verdi. Rum kökenli ve gayrimüslim vatandaşların işyerlerine, evlerine, kilise ve mezarlıklarına saldırılar düzenlendi. Örneğin İstanbul’un Beyoğlu semti neredeyse savaş alanına döndü. Ancak ilginç olan, başlangıçta yalnızca Rumları hedefleyen bu saldırıların giderek yoksulların Müslüman olmayan zenginlere karşı öfkesine dönüşmeye başlamasıydı. Uzun bir süre müdahalede bulunmayan ordunun nihayet akşam saatlerinden itibaren devreye girmesiyle olaylar yatıştı, ama 6-7 Eylül’de yaşananların izleri kalıcı oldu.

Olayları kimin başlattığı kesinlik kazanmadıysa da, hükümetin bu işin arkasında olduğuna dair çok güçlü bulgular olduğu söylenegelmiştir. İstanbul, İzmir ve Ankara’da olayların ardından sıkıyönetim ilan edildi ve hükümet her yönden şiddetli eleştirilere maruz kaldı.

Daha ayrıntılı bilgi için bkz: TÜSİAD, (2004): Gençler İçin Tarih, İstanbul: 298. 157_{www.bttdd.com/29_ocak_direnisi.html (10.12.2006).}

Yine 1990’lı yılların başında siyasal hak ve özgürlükler bakımından azınlığın uğradığı haksızlıklar vardır. Azınlığın bağımsız milletvekili çıkarmasını önlemek için %3’lük ülke barajı getirilmiş, seçim günü Türklerin oy verdiği sandıklarda Yunanistan’ın değişik yerlerinden getirilen askerlere oy kullandırılmıştır.159

Batı Trakya davasına hizmet eden azınlık basını sansür edilmiş Türkiye’den gelen basılı, görsel ve işitsel malzemeler konusunda çeşitli yasaklar uygulanmış, gazeteler hükümeti eleştiren yazılar yazdıklarında takibata uğramışlardır. Batı Trakya’da Türk dilinde yayın yapan gazete ve radyolarda çalışan basın mensupları sürekli olarak Yunan yönetimi tarafından manevi baskı altında tutulmaktadır.160

Yunanistan’ın Türk azınlığa yönelik gerçekleştirdiği yüzlerce hak ihlalinden birisi seçme ve seçilme hakkının engellenmesidir. Yunan Parlamentosu 1993’te seçim sisteminde değişikliğe giderek ülke çapında yüzde üçlük bir baraj uygulamasına başlamıştır. Bu sistemin bağımsız adaylara da uygulanması Dr. Sadık Ahmet gibi azınlığı temsil edenlerin meclise girmesini olanaksız hale getirmiştir. Çünkü sistem 150 bin nüfuslu azınlığın 200 bin oy çıkarmasını gerektirmektedir. Böylece Türkler Yunan partileriyle seçimlere girmeye mecbur bırakılmaktadır. Bu da ister istemez oyların bölünmesine yol açarak meclise giren Türk temsilci sayısını azaltmaktadır. Örneğin son genel seçimlerde Gümülcine 40 oyla ikinci milletvekilini kaybederken İskeçe 700 oyla tek milletvekilini de kaybetmiş mecliste tek Türk parlamenter yer alabilmişti. Hâlbuki bir önceki dönemde Gümülcine’den iki, İskeçe’den de bir olmak üzere üç milletvekili Yunan Parlamentosu’nda Türk azınlığı temsil ediyordu. Uygulama, bir yandan da adayların parti kararları dışına çıkmasını engelleyerek temsilcilik görevini sekteye uğratıyor. Türklerin temsil kabiliyetini yok etmek için Atina yerel yönetimlerde de kimi değişikliklere gitti ve “Kapodistrias Planı” ile Türkleri azınlıkta bırakacak şekilde Yunan şehirleriyle birleştirerek Türk azınlığı 7 küçük belediyeden 3 daha büyük belediyeye sıkıştırdı. Böylece genişletilmiş bölge valilikleri oluşturularak Türklerin kendilerini yönetecek valileri çıkarması engellendi. Anlaşılıyor ki Yunan Parlamentosu, sözde Ermeni, Pontus ve hatta Süryani katliamlarını görüşmekten ve Türkiye’deki

159 _{Alioğlu, 2005: 48.}

azınlık hakları konusundaki uygulamalarla uğraşmaktan kendi azınlığının en temel vatandaşlık haklarındaki ciddi aksaklıkları gidermeye vakit bulamamaktadır.161