DENEY SONUÇLAR

Bu bölümde, deney numunelerinin testleri, önemli gözlemlerin yapıldığı yük çevrimleri ile anlatılmıştır. Bu kapsamda; deneylerden elde edilen sonuçlar, deney numunelerinin davranışı ve meydana gelen hasarlar detaylı bir biçimde sunulmaktadır. Her deney için deneyin yapılış yöntemi ve gözlenen davranış özellikleri anlatılmış, deney sırasında çekilen fotoğraflar verilmiştir. Çevrimlerin anlatımında kullanılan yük, numuneye uygulanan taban kesme kuvvetidir. Deney elemanlarının farklı dayanımlarda olması, özdeş bir yükleme programının uygulanmasına imkan vermemiştir. Fakat, bütün deney elemanları aynı ilke doğrultusunda yüklenmişlerdir.

Bu ilkeler;

a) Đlk çevrimler, elemanların elastik sınır içinde kaldığı yük adımlarıdır, b) Yükleme önce, kuvvet kontrollü; daha sonra ise, deplasman kontrollü

olarak yapılmıştır,

c) Yük-deplasman eğrisi yataylaşmaya başladığı, yani istenilen nominal akma sınırına ulaşıldığı anda belli bir kuvvetin katları ile yapılan birkaç çevrimle kuvvet kontrollü yükleme sona erdirilmiş, deplasman kontrollü yüklemeye geçilmiştir,

d) Đstenilen nominal akma sınırından sonra yapılan deplasman kontrollü yüklemede ise; deplasman artımları, akma sınırındaki yatay deplasmanın katları olacak şekilde, genelde 10 mm olarak verilmiş ve LVDT kapasitesi olan 90 ~ 100 mm’lik yatay deplasmana ulaşılıncaya kadar yüklemeye devam edilmiştir.

Çalışmanın bu bölümünde verilecek olan grafikler;

a) Her deney numunesine uygulanan yükleme geçmişi ve elde edilen yatay yük-tepe deplasmanı grafiği,

b) Taban kesme kuvvetine karşılık ölçülen 1. kat deplasmanı grafiği, c) Taban kesme kuvvetine karşılık ölçülen 2. kat deplasmanı grafiği, d) 1. ve 2. kat dayanım zarfları,

e) Kolonlara uygulanan düşey yükün zaman bağlı olarak değişimi,

f) Kesmeden dolayı 1. ve 2. kat perdelerinde oluşan yatay yük-kesme deplasmanı grafikleri,

g) 1. ve 2. kat rijitlik azalımı grafikleri,

ı) Kümülatif toplam tüketilen enerji- kümülatif toplam 2. kat ötelenme oranı grafikleri,

i) Perdelerin moment-eğrilik ilişkileri,

j) Kolon tabanında oluşan moment eğrilik grafikleri.

Ayrıca; her çevrimde meydana gelen çatlak ve hasarların yatay deplasman- taban kesme kuvveti ile beraber belirtildiği detaylı çatlak analizi tablosu, maksimum yükte ve son çevrimde oluşan çatlakların şematik olarak gösterildiği eleman resimleri, ilk yüklemeden göçmeye kadar önemli görülen yük adımları için deney fotoğrafları da sunulmuştur.

Deneysel ölçümlerin değerlendirilmesiyle ilgili ayrıntılı bilgiler Bölüm 4’de bulunmakla birlikte burada bazı özet ve ilave bilgiler verilmektedir.

Yük geçmişi grafikleri, deney numunelerinin yükleme şeklini göstermektedir. Deneylerde yükleme programı, çerçeve sisteminin en önemli elemanları olan kolonlarda akma meydana gelinceye kadar yük kontrolü, akmadan sonra ise deplasman kontrollü olarak gerçekleşmiştir. Bu grafiklerden, her bir çevrimde elde edilen maksimum yük ve deplasman değerleri gözlenebilmektedir.

Deneyler esnasında yatay yük sadece 2. kat seviyesinden uygulanmıştır. Uygulanan yatay yük, taban kesme kuvvetine eşit olmaktadır. Yatay yük - yatay deplasman grafiklerine ek olarak, 1. ve 2. katlar için katlar arası ötelenme oranlarının değişimi belirlenmiştir. Bir katın ötelenme oranı, katlar arası göreli deplasmanın kat yüksekliğine bölünmesiyle hesaplanmıştır.

1. kat ve 2. kat dayanım zarfı grafiklerinin çizdirilmesi için, ileri ve geri her çevrim için akmaya kadar en büyük yatay yük değerleri ve bu yüke karşılık gelen yatay deplasman değerleri, akmadan sonra ise okunan en büyük yatay deplasman değerleri ve buna karşılık gelen yatay yük değerleri belirlenmiş ve grafiksel olarak çizdirilmiştir.

Yukarıda maddeler içinde verildiği gibi bu bölümde; ayrıca, kolon tabanlarında elde edilen moment-eğrilik grafikleri de sunulmaktadır. Deney

elemanlarının perde duvarına bitişik olmayan kolonlarının alt ucunda eğrilik ölçümleri alınmıştır. Daha önce belirtildiği gibi kolon alt uçlarında meydana gelecek hasardan dolayı ölçümün etkilenmemesi için, temel üstünden 100 mm yükseklikte yerleştirilmiş olan iki adet 30 mm ölçüm kapasiteli potansiyometrik cetvel kullanılarak ölçümler alınmıştır.

Kolon tabanlarındaki eğrilik hesaplamaları için ölçümde kullanılan potansiyometrik cetvel yerleşimleri ve eğrilik hesaplamaları için gerekli mesafeler Şekil 5.1 ve 5.2.’de verilmiştir.

Şekil 5.1. Kolon tabanında eğrilik ölçümü

Şekil 5.2. Kolon tabanında eğrilik ölçümü (Üstten görünüş)

Dış betonarme perde duvar ilaveli deney numunelerinde perde tabanında meydana gelen birim deformasyon değerlerini elde etmek için de 4 adet komparametre (dial-gage) kolonlardaki gibi aynı düşünceyle temel üstünden 100 mm yükseklikte yerleştirilmiştir (Şekil 5.3 ve Şekil 5.4).

Şekil 5.3. Perde tabanında şekil değiştirme ölçüm düzeneği

Her katta perde duvar üzerine diyagonal yönde yerleştirilen 2 adet LVDT ile de, yatay yük-kesme deformasyonu grafikleri elde edilmiştir.

DG1 DG2 DG3 DG4 LVDT 24 LVDT 25 LVDT 4 LVDT 5

Deney numunelerinde 1. ve 2. kat için rijitlik değerleri, her bir çevrim için yük-deplasman grafiğinin eğimi bulunarak belirlenmiş, bulunan rijitlik değerlerinin, kat deplasmanı / kat yüksekliği oranı

( )

H

δ _{ile değişiminin grafiksel olarak} çizdirilmesiyle, rijitlik azalımı grafikleri elde edilmiştir.

Kümülatif toplam tüketilen enerji-kümülatif toplam 2. kat ötelenme oranı grafiklerinde ise, toplam enerji değerleri, yük-tepe deplasmanı eğrisinin altındaki alan hesaplanarak belirlenmiştir.

Deney numunelerinde çelik halatlar ve makara sistemi ile kolonlara uygulanan düşey yük deney süresince sabit tutulmaya çalışılmıştır. Deney numunesinin yatay uygulanan çevrimsel yükten dolayı yapmış olduğu deplasman neticesinde halatın başlangıçta olan düşeyliği bir miktar değişmektedir. Kolonlara uygulanan düşey yükün zaman bağlı olarak değişimini gösteren grafikler de yine her bir deney için verilecektir. Burada önemli olan, kolon uygulanan yük seviyesinin istenen aralıkta kalmasıdır. Deney numunelerinin tamamında, deney başlangıcında kolonlara halatlar vasıtasıyla uygulan yük yaklaşık olarak N=0.10×b×h×f_c’dır. Çizelge 5.1’de kolonlara başlangıçta uygulanan normal kuvvetler gösterilmiştir.

Çizelge 5.1. Kolonlarda başlangıç normal kuvvet seviyesi

Kolon Boyut (mm x mm) Halat Sayısı Halat Çekme Kuvveti (kN) Toplam Kuvvet (kN) Kenar Kolon 85 x 100 2 5.5 11 Orta Kolon 85 x 150 4 5.5 22

Deney esnasında yatay yükün etkisiyle oluşan yatay deplasmandan dolayı halatlar daha da gerilmiş ve kolonlara uygulanan düşey yük seviyesi yatay yüke bağlı olarak bir miktar değişmiştir. Bu değişimin zamana bağlı olarak grafiği de her deney için ve her kolon için ayrı ayrı verilecektir.

Deney esnasında, deney numunelerinde ve elemanlarında gözlenen davranış her bir deney için bir tablo şeklinde özetlenmiştir. Bu tabloda, deneyde gözlenen çatlak bölgelerini gösterebilmek için kiriş ve kolon elemanlarına verilen numaralandırma sistemi Şekil 5.5’de gösterilmiştir.

K 201 K 202 K 101 K 102 S 201 S 101 S 203 S 103 S 202 S 102 P

Şekil 5.5. Betonarme deney numunelerindeki elemanların isimlendirilmesi (numaralandırılması)

5.1. 1 nolu Deney (1-ÇK-ZK)

1 nolu deney numunesi, dış perde duvar ile güçlendirme yapılmayan boş çerçevedir. Bu deney numunesi ile ilgili temel özellikler Çizelge 5.2.’de verilmiştir. Bu deneyin amacı, Türkiye’deki mevcut yapı stoğunun önemli bir kısmını temsil eden düşük beton kalitesinin (12~13 MPa) olduğu, düz yüzeyli (nervürsüz) donatının kullanıldığı, kolon boyuna donatı oranının güçlü kiriş-zayıf kolon ilişkisini sağlayacak şekilde seçildiği, kolon-kiriş birleşim bölgelerinde (plastik mafsal oluşma potansiyeli olan bölgelerde) etriye sıklaştırmasının olmadığı, kolon-kiriş birleşim bölgesi içinde etriyenin bulunmadığı, kolon boyuna donatılarının bindirmeli eklerinin kolon için en kritik kesit olan kat seviyesinde yapıldığı ve bu bindirme eklerinin

boylarının yetersiz olduğu, kolon boyuna donatısında kanca kullanılan, kiriş donatısında yetersiz kenetlenmesi olan ve etriye kancalarının 90o olması gibi olumsuz özelliklere sahip, deprem dayanımı zayıf betonarme çerçevelerin, yatay yük taşıma kapasitesinin, sünekliğinin ve deprem davranışının belirlenip, izlenmesi ve aynı özelliğe sahip betonarme çerçevenin dış perde duvar ile güçlendirilmesi sonucunda değişen davranış özelliklerinin belirlenmesine temel teşkil etmesidir.

Çizelge 5.2. 1 nolu deney numunesinin özellikleri

Donatı Çubuklarının Akma ve Çekme Dayanımları (MPa) Deney Numunesi (1-ÇK-ZK) Çerçeve tipi Kolonların Eksenel Yük Seviyesi (N/No) Kolonların Boyuna Donatı Oranları (ρ) Betonun Ortalama Basınç Dayanımı (MPa) φ4 φ6 φ8 Deney-1 0.1~0.2 0.013 13.255 469 335 550 450 490 375

1 nolu deney numunesinin deneyden önceki görünüşü Şekil 5.6’da; ayrıca deney numunesine uygulanan yükleme geçmişi de Şekil 5.7’de verilmiştir.

0,00 3,45 -2,71 5,18 -5,67 8,14 -7,65 9,88 -10,85 12,60 -13,20 15,00 -15,00 17,50 -17,50 19,50 -20,00 22,50 -22,50 25,00 -25,00 27,50 -27,50 30,00 -30,00 32,07 -31,57 32,07 -32,67 32,56 -32,56 32,07 -32,81 33,30 -33,30 32,81 -32,31 30,83 -31,08 29,11 -29,60 24,60 -25,00 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Çevrim No Y a ta y Y ü k ( k N ) * Deney No:1

(a) 1. Deney yük geçmişi (yatay yüke göre)

0,000,48-0,160,52-0,570,81-0,591,55-1,022,14-1,452,84 -1,873,69-2,57 4,87 -3,37 6,42 -4,43 8,24 -5,89 10,72 -8,03 14,08 -11,14 25,00 -25,05 31,12 -33,15 35,60 -35,80 40,00 -40,00 50,00 -51,00 60,50 -62,50 71,13 -72,25 80,30 -81,15 90,00 -90 -70 -50 -30 -10 10 30 50 70 90 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Çevrim No Y a ta y D ep la sm a n (m m ) * Deney No:1

(b) 1. Deney yük geçmişi (tepe deplasmanına göre)

Şekil 5.7. 1 nolu deney numunesinin yükleme geçmişi a) Yatay yüke göre b) Tepe deplasmanına göre

Yükleme geçmişi, çerçeveye üst kat kirişi hizasından uygulanan yatay yük ve üst kattan ölçülen deplasmana göre ayrı ayrı verilmiştir. Yükleme programından da izlenebileceği gibi, sistemin akması ile beraber (sistemin akması çerçeve için çizilen yük-deplasman eğrisinin yataylaşmaya başladığı an olarak kabul edilmiştir. Literatürde çerçeve sisteminin akması ile ilgili birçok yaklaşım ve kabul mevcuttur. 6. Bölümde bu yaklaşımlardan bahsedilecektir) yükleme, yük kontrollüden deplasman kontrollüye geçmiştir. Yükleme programına göre, 2.5 kN artışlarla 30 kN’a kadar gidilmiş, bu noktadan sonra sistem aktığı için deplasman kontrollü

yüklemeye geçilerek ilk olarak 25 mm deplasman değerine gidilmiş ve 40 mm’e kadar 5 mm artışlarla, 40 mm’den sonra ise göçmeye kadar 10 mm artımlarla deplasman kontrollü yükleme devam etmiştir.

Çerçeve sisteminde ilk çatlak, 6. ileri çevrimde K101 kirişinin sol üst ucundan başlayarak 15.05 kN yatay yükte ve 2.837 mm tepe deplasmanında meydana gelmiştir (Đlk çatlağın oluştuğu bu yük seviyesi sistemin elastik sınırıdır) (Şekil 5.8). 9. çevrimden sonra TDY-98’in vermiş olduğu deplasman üst sınır değeri (0,0035 x h = 7.00 mm) aşılmıştır. Bu durumda, sistemde farklı bölgelerde toplam 24 adet çatlak sayılmış ve alt kolonlarının hemen hemen hepsi çatlamıştır. Bu deneyde, her çevrimde gözlemlenen davranış ve deney sırasında alınan önemli notlar Çizelge 5.3’de verilmiştir. Bu çizelge, deney sırasında deney ekibince alınan notları ve deney sırasında gözlemlenen ve ölçülen davranışları içermektedir. Çizelgede her bir yükleme çevrimi (ileri adımlar ve geri adımlar olmak üzere), ölçülen deplasman ve yatay yük değeri ve gözlemlenen çatlaklarla beraber verilmiştir.

Şekil 5.8. 1 nolu deney numunesinde K102 kirişi sağ mesnetinde oluşan 1 nolu çatlak (elastik sınır)

Çizelge 5.3. 1 nolu deney numunesinde her çevrimde gözlenen davranış Çevrim No Yatay Yük (kN) Yatay Tepe Deplasmanı (mm) Gözlenen Davranış 1.1 2.5 0.482 --- 1.2 -2.5 -0.161 --- 2.1 5 0.65 --- 2.2 -5 -0.375 --- 3.1 7.5 1.178 --- 3.2 -7.5 -0.589 --- 4.1 10 1.5 --- 4.2 -10 -1.017 --- 5.1 12.5 2.141 --- 5.2 -12.5 -1.445 ---

6.1 15 2.837 1 nolu çatlak K102 kirişinin sağ mesnetinde altta oluştu (elastik sınır). Ayrıca K101 kirişinin sol üst ucundan başlayarak 2 ve 3 nolu çatlak oluştu. 6.2 -15 -1.837 4 nolu çatlak K102 kirişinin sağ mesnetinde üstte, 5 nolu çatlak ise K101 kirişinin sol mesnetinde altta oluştu. 7.1 17.5 3.694 ---

7.2 -17.5 -2.570 6 nolu çatlak S102 kolonunun sol alt ucunda oluştu. 7 nolu çatlak S101 kolonunun altında oluştu. 8 nolu çatlak S201 kolonunun altında oluştu. 9 nolu çatlak K102 kirişinin sol mesnetinde altta oluştu.

8.1 20 4.872 (Sistemin akmaya başladığı durum) 10 nolu çatlak K102 kirişinin sağ mesnetinde altta oluştu. (Bu yükleme durumunda bütün 1. kat kolonlarının alt ucunda kılcal çatlaklar belirginleşmiş ve kolon- kiriş birleşim bölgelerinde çapraz kesme çatlakları

Çevrim No Yatay Yük (kN) Yatay Tepe Deplasmanı (mm) Gözlenen Davranış oluşmuştur.)

8.2 -20 -3.373 11 nolu çatlak K102 kirişinin sol üst ucunda çapraz olarak oluştu. 2 nolu çatlak uzadı. 12 nolu çatlak S102 kolonunun sağ altında, 13 nolu çatlak S103 kolonunun sağ altında mesnetten 60 mm yukarıda, 14 nolu çatlak ise S101 kolonun sağ altında oluştu. 15 nolu çatlak S202 kolonunun, 16 nolu çatlak S203 kolonun, 17 nolu çatlak ise S201 kolonunun sol üst ucunda oluştu. 18 nolu çatlak S103 kolonunun 19 nolu çatlak ise S202 kolonunun alt ucunda oluştu.

8.2 -20 -3.373 11 nolu çatlak K102 kirişinin sol üst ucunda çapraz olarak oluştu. 2 nolu çatlak uzadı. 12 nolu çatlak S102 kolonun sağ altında 13 nolu çatlak S103 kolonunun sağ altında mesnetten 60 mm yukarıda, 14 nolu çatlak ise S101 kolonunun sağ altında oluştu. 15 nolu çatlak S202 kolonunun, 16 nolu çatlak S203 kolonunun, 17 nolu çatlak ise S201 kolonunun sol üst ucunda oluştu. 18 nolu çatlak S103 kolonunun, 19 nolu çatlak ise S202 kolonunun alt ucunda oluştu.

9.1 22.5 6.42 10 nolu çatlak hem kirişe hem de kolona doğru çatallandı. 20 nolu çatlak S201-S101 kolonları arasında kolon kiriş birleşiminde, 21 nolu çatlak ise S203 kolonunun sağ alt ucunda oluştu. 3 nolu çatlak ilerledi.

9.2 -22.5 -4.443 10 nolu çatlak kolonu aştı, 22 nolu çatlak ise K101 kirişinin sağ üst ucunda oluştu.

10.1 25 8.244 (TDY-98 deplasman sınırının aşıldığı durum) 23 nolu çatlak K102-S203’ün birleşim yerinde oluştu. 24 nolu çatlak ise S101’in altında 170 mm yukarıda oluştu.

10.2 -25 -5.889 25 nolu çatlak S202 kolonunun sağ üstünde oluştu. 11 nolu çatlak ilerledi.

11.1 27.5 10.707 23 nolu çatlak ilerledi. 16 nolu çatlak kolonu geçti. 11 nolu çatlak çatallandı. 26 nolu çatlak kolon kiriş birleşim bölgesinde K101-K102, S101-S102 arasında oluştu. 27 nolu çatlak S202 üstünde 150 mm aşağıda oluştu.

11.2 -27.5 -8.030 28 nolu çatlak S202 kolonunun sağ üst ucunda oluştu. 29 nolu çatlak K101 kirişinin sağ mesnetinde 200 mm ileride oluştu. 30 numaralı çatlak S103 kolonunun üstünde çapraz olarak oluştu. 31 numaralı çatlak K102 kirişinin sol mesnetinde 110 mm içeride oluştu.

12.1 30 14.079 K102 sol ucunda 430 mm içeride 32 numaralı çatlak oluştu. 33 numaralı çatlak K102 kirişinin mesnetten 120 mm içerisinde, 34 numaralı çatlak K102 kirişinin mesnetten 270 mm içerisinde ve 35 nolu çatlak S102 kolonunun üstünde oluştu. 36 numaralı çatlak K101 kirişinin sağ ucunda oluştu. 12.2 -30 -11.135 37 ve 38 numaralı çatlak K101 kirişinin sağ ucunda

oluştu. 24 nolu çatlak kolon arka yüzüne ilerledi. Deplasman Kontrollü Yüklemeye Geçiş

13.1 32.07 25 32 nolu çatlak çapraz olarak aşağıya indi.

13.2 -31.57 -25 39 nolu çatlak K102 sol kenarında 50 mm içeride oluştu. 40 nolu çatlak S102 kolonun 190 mm yukarısında çapraz olarak altta oluştu. 17 nolu çatlak kolonun diğer kenarına ulaştı.

14.1 32.07 30 29 ve 38 numaralı çatlaklar alt uca ulaştı. 9 nolu çatlak yukarı ulaştı. 41 nolu çatlak S201 kolonunun üst ucunda 50-60 mm içeride oluştu. 13 nolu çatlak’da 2 mm açılma, 32 nolu çatlakda ise 1 mm açılma görüldü.

14.2 -32.67 -30 Kolon tabanlarında açılmalar başladı.

15.1 32.56 35 ---

15.2 -32.56 35 ---

16.1 32.07 40 32 nolu çatlak çatallandı. 42 nolu çatlak S203 kolonu yukarısından 180 mm aşağıda, 43 nolu çatlak ise S102 kolonunun tabanından 180 mm yukarıda oluştu.

16.2 -32.81 -40 ---

17.1 33.30 50 (Sistemin taşıyabildiği maksimum yatay yük seviyesi) Bütün kolon-kiriş düğüm noktalarında derin ve geniş çatlaklar oluştu. Kolon alt uçları tamamen mafsallaştı.

17.2 -33.30 -50 23 nolu çatlak çatallaştı, kolon kabuk şeklinde dağıldı.

18.1 32.81 60 S102-S202’nin birleşimi çapraz çatlakları derinleşti. 44 nolu çatlak S201 kolonunun üst düğüm noktasının 170 mm altında oluştu.

18.2 -32.31 -60 S103’ün sağ tarafı ezildi.

19.1 30.83 70 S101 ve S102’nin sol yanları ezildi. 19.2 -31.08 -70 S103 kolonu tamamen ezildi.

20.1 29.11 80 S103’de donatılar açığa çıktı. K101 solunda donatının burkulduğu görüldü.

20.2 -29.60 -80 21.1 24.60 90 22.2 -25.00 -90

Not: Bu çizelgedeki yük-deplasman değerleri, deney sırasındaki anlık okuma değerleri olup deneysel sonuçlardan bir miktar farklı olabilir.

Çerçeve sisteminde kolonlarda oluşan ilk çatlak, 7. geri çevrimde S102 kolonunun alt ucunda sol tarafta 17.5 kN yatay yükte ve -2.57 mm tepe deplasmanında meydana gelmiştir (Şekil 5.9). Deney numunesi 7. geri çevrimden sonra akmaya başlamış ve yük- deplasman eğrisi ve çevrimlerin eğimi azalmaya başlamıştır (akma yükü~20 kN). Akma konumunda çerçeve düğüm noktalarının durumu ise aşağıda Şekil 5.10’da verilmiştir. Yük-deplasman eğrisinin yataylaşmaya başlaması (eğrinin yatmaya başlaması) ise, 13. çevrimden sonra daha net olarak gözlemlenmiştir.

Şekil 5.9. 1 nolu deney numunesinde S102 kolonu sol alt ucunda oluşan 6 nolu çatlak (yük; 17.5 kN, deplasman; -2.57 mm)

Türkiye’de çok yaygın olarak kullanılmakta olan pilye donatısının kırım noktasının yatay yükleme anında oluşumuna sebep olduğu çatlaklar Şekil 5.11’de gösterilmiştir. Çatlaklar K101 kirişinin sol alt mesnetinden (31 no’lu çatlak) ve K102 kirişinin sağ üst mesnetinden (29 no’lu çatlak) yaklaşık olarak 160 mm içeride oluşmuştur. Şekil 5.12’de ise 1. Nolu deney numunesinin maksimum yük altındaki durumu verilmiştir.

a) K201-S201 b) K201-K202-S202 c) K202-S203

d) K101-S201 e) K101-K102-S202 f) K102-S203

g) S101-Temel h) S102-Temel i) S103-Temel

Şekil 5.10. 1 nolu deney numunesinin akma konumunda düğüm noktalarındaki hasar durumu

a) K101 kirişi b) K102 kirişi

Şekil 5.11. 1 nolu deney numunesinin pilye kırım bölgesinde meydana gelen çatlamalar

Şekil 5.12. 1 nolu deney numunesinin maksimum yük anında ki görünüşü

17 çevrimden sonra kolon–kiriş bölgelerinde ağır hasarın oluştuğu, özellikle K101-S101-S201 ve K102-S103-S203 birleşim bölgelerinde kolon kabuk betonun ezildiği ve dağıldığı, yine K101-S101-S201, K201-S103-S203 ve K101-K102-S102- S202 birleşim bölgelerinde kesme çatlaklarının derinleşerek (>3 mm) birleşim bölgesinin çok ciddi hasarla tanıştığı gözlemlenmiştir. Bu çevrimde yatay yük 33.30 kN olarak ölçülmüştür. Yatay ötelenme oranları ise toplamda %2.58 olmuştur.

18 çevrimden sonra çerçevenin oluşan plastik mafsallarla beraber çerçevenin hiperstatiklik derecesi azalmış ve yatay yük taşıma kapasitesi düşmeye başlamıştır. Deney sonunda ulaşılan toplam tepe deplasman (üst kat kirişi yatay ötelenmesi) 90 mm olmuştur. Maksimum yük altında çerçeve sisteminde oluşan çatlaklar, deney sırasında alınan notlara, çekilen fotoğraflara ve video kayıtlarına göre tek tek numune üzerinde işaretlenmiş ve Şekil 5.13’de 1. Nolu deney numunesinde maksimum yük altında oluşan çatlaklar gösterilmiştir.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 ₂₃ 40 25 26 27 28 29 33₃₁34 32 30 35 36 37 38 39 29

Şekil 5.13. 1 nolu deney numunesinin maksimum yüklemede hasar durumu (şematik olarak)

Deney sonucunda çerçeve elemanının genel durumu ve oluşan çatlakların şematik görünümü Şekil 5.14 ve Şekil 5.15’de görülmektedir. Deney sonunda özellikle ara kat kolon-kiriş düğüm noktalarının tamamen dağıldığı ve taşıma kapasitelerini yitirdiği görülmektedir.