Sonuçlar

Nar, üreticilere bol kazanç sağlayan aynı zamanda alternatif bitki olarak yetiĢtiriciliği yapılan, kötü koĢullarda dahi yetiĢme imkanı bulunan ancak sulama yapılma zorunluluğu olan bir bitkidir.

ÇalıĢmaya ilk baĢta bitki doku kültürleri yöntemlerinin zamandan, alandan ve iĢçilikten tasarruf sağlayıp az materyalden çok miktarda bitkiyi üretme prensibine dayanmasından (Ercan, 1990; GönülĢen, 1987) dolayı in vitro koĢullarda baĢlanmıĢtır. Ancak olumsuz gidiĢ neticesinde sonuç alabilmek amacıyla saksı denemesi Ģeklinde yönlendirilmiĢtir.

Doku kültürü çalıĢmalarında;

1- Odunsu bitkiciklerin iletim demetleri otsu bitkiciklerin geliĢimleri için gerekli olan bazı makro ve mikro elementlerden fazlasına ihtiyaç duymaktadırlar. Bu sebepledir ki bizim çalıĢmamızda da bitkiciklerin köklenmesi için gerekli olan demir kaynağı FEEDDHA yerine, FEEDTA kimyasalının kullanılması gerektiğine,

2- iklim odalarımızda led ıĢık kaynaklarının kullanılmasından dolayı odunsu bitkicikler için gerekli olan ıĢık miktarının karĢılanamaması ve buna dikkat edilmesi gerektiğine,

3- Nar bitkisinin fenolik bileĢikleri yoğun olarak salgılaması

gibi sebeplerden dolayı İn vitro Ģartlarda çalıĢmada denemeye alınan nar çeĢitlerinin çoğaltımı baĢarılmıĢ fakat köklendirme sağlanamamıĢtır. Bu da çalıĢmanın sürekliliğini engellemiĢtir. Yapılan tüm çalıĢmalar deneme desenine göre düzenlenmiĢ olup, bundan sonraki çalıĢmalara ıĢık tutacak Ģekildedir.

Saksı denemesi çalıĢması

Çelikten fidan yetiĢtirme aĢamasında ve bu yetiĢtiriciliğin üretim aĢamasına genellenmesinde denemede kullandığımız 6 nar çeĢidinin 6000 ppm (16 EC dS/m)‟e kadar tuzluluktan (NaCl) aĢırı bir zararlanma görmediğine ancak 3000 ppm dozuna kadar incelenen karakterler açısından olumlu artıĢlar gösterdiğine, 3000 ppm dozundan sonra azalmalara neden olduğu görülmektedir. Bu sonuçların 5 BB asma anacında yapılan çalıĢma da görülen sonuçlarla benzerlik taĢıdığı görülmektedir (Turhan ve ark., 2005). Benzer sonuçlar adaçayı bitkisinde yapılan çalıĢmada da görülmüĢ olup 100 mM

43

tuz (NaCl) dozuna kadar artıĢlar, 150 mM düzeyinden itibaren olumsuz etkiler ortaya çıkmıĢtır (Kulak, 2011).

Ayrıca Ġzmir-10 ve Ġzmir-26 nar çeĢitlerinin diğer dört çeĢide göre tuza (NaCl) daha hassas olduğu bulunmuĢtur;

Tuz oranlarının tek baĢına bitki uzunluğu üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı anlaĢılmıĢtır. ÇeĢit ve çeĢit-doz interaksiyonunun bitki uzunluğuna etkisinin önemli olduğuna, Ġ-26 çeĢidi 1500 ppm, Ġ-1513 çeĢidi 3000 ppm tuz dozunda en iyi geliĢmeyi gösterirken Ġ-10 çeĢidi 6000 ppm dozunda en zayıf geliĢmeyi göstermiĢtir.

ÇalıĢmada tuz doz, çeĢit ve çeĢit-doz interaksiyonunun sürgün uzunluğuna etkisinin önemli olduğu, Ġzmir 1513 çeĢidinin en iyi geliĢme gösterirken Ġzmir 10 çeĢidi en düĢük sürgün uzunluğuna sahip olmuĢtur. ÇeĢitlerin sürgün uzunluğu en iyi 750 ppm doz da geliĢme gösterirken 6000 ppm dozda en kötü sürgün geliĢmesi görülmüĢtür. Ġzmir 1513 çeĢidi 750 ppm tuz dozunda en iyi geliĢmeyi gösterirken Ġzmir10 çeĢidi 6000 ppm dozunda en zayıf geliĢmeyi göstermiĢtir.

Tuz doz ve çeĢit-doz interaksiyonunun kök uzunluğu üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı anlaĢılmıĢtır. ÇeĢitlerin kök uzunluğuna etkisinin önemli olduğuna, Ġzmir26 çeĢidi 1500 ppm tuz dozunda en iyi geliĢmeyi gösterirken Hicaznar (07 N 08) çeĢidi 6000 ppm dozunda en zayıf geliĢmeyi göstermiĢtir.

ÇalıĢmada tuz doz, çeĢit ve çeĢit-doz interaksiyonunun bitki yaĢ ağırlığına etkisinin önemli olduğu, Ġzmir 1513 çeĢidinin en iyi bitki yaĢ ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi en düĢük bitki yaĢ ağırlığına sahip olmuĢtur. ÇeĢitlerin bitki yaĢ ağırlığını en iyi 3000 ppm doz da gösterirken 6000 ppm dozda en kötü bitki yaĢ ağırlığını görülmüĢtür. Hicaznar (07 N 08) çeĢidi 3000 ppm tuz dozunda en iyi bitki yaĢ ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi 750 ppm dozunda en kötü bitki yaĢ ağırlığı göstermiĢtir.

ÇalıĢmada tuz doz, çeĢit ve çeĢit-doz interaksiyonunun sürgün yaĢ ağırlığına etkisinin önemli olduğu, Ġzmir 1513 ve Silifke aĢısı (33 N 16) çeĢidinin en iyi sürgün yaĢ ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi en düĢük sürgün yaĢ ağırlığına sahip olmuĢtur. ÇeĢitlerin sürgün yaĢ ağırlığını en iyi 3000 ppm doz da gösterirken 6000 ppm dozda en kötü sürgün yaĢ ağırlığı görülmüĢtür. Hicaznar (07 N 08) çeĢidi 3000 ppm tuz dozunda en iyi sürgün yaĢ ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi 6000 ppm dozunda en kötü sürgün yaĢ ağırlığı göstermiĢtir.

ÇalıĢmada çeĢit-doz interaksiyonunun kök yaĢ ağırlığına etkisinin önemli olduğu, Silifke aĢısı (33 N 16) çeĢidinin en iyi kök yaĢ ağırlığına 750 ppm dozda sahip

44

olur iken Hicaznar (07 N 08) çeĢidi 1500 ppm tuz dozunda en kötü kök yaĢ ağırlığına sahip olmuĢtur.

ÇalıĢmada tuz doz, çeĢit ve çeĢit-doz interaksiyonunun bitki kuru ağırlığına etkisinin önemli olduğu, Ġzmir 1513 çeĢidinin en iyi bitki kuru ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi en düĢük bitki kuru ağırlığına sahip olmuĢtur. ÇeĢitlerin bitki kuru ağırlığını en iyi 3000 ppm dozda gösterirken 6000 ppm dozda en kötü bitki kuru ağırlığı görülmüĢtür. Hicaznar (07 N 08) çeĢidi 3000 ppm tuz dozunda en iyi bitki kuru ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi 750 ppm dozunda en kötü bitki kuru ağırlığı göstermiĢtir.

ÇalıĢmada tuz doz, çeĢit ve çeĢit-doz interaksiyonunun sürgün kuru ağırlığına etkisinin önemli olduğu, Ġzmir 1513 çeĢidinin en iyi sürgün kuru ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi en düĢük sürgün kuru ağırlığına sahip olmuĢtur. ÇeĢitlerin sürgün kuru ağırlığını en iyi 750 ppm doz da gösterirken 6000 ppm dozda en kötü sürgün kuru ağırlığı görülmüĢtür. Hicaznar (07 N 08) çeĢidi 750 ppm tuz dozunda en iyi sürgün kuru ağırlığına sahip olurken Ġzmir 10 çeĢidi 6000 ppm dozunda en kötü sürgün kuru ağırlığı göstermiĢtir.

ÇalıĢmada çeĢit-doz interaksiyonunun kök kuru ağırlığına etkisinin önemli olduğu, Silifke aĢısı (33 N 16) çeĢidinin en iyi kök kuru ağırlığına 750 ppm dozda sahip olurken Hicaznar (07 N 08) çeĢidi 1500 ppm tuz dozunda en kötü kök kuru ağırlığına sahip olmuĢtur.

Gövde yaĢ ve kuru ağırlıklarına iliĢkin verilerin, dikimi yapılan çeliklerin ilk ağırlıklarından da etkileneceği dikkate alınmalıdır.

45