Yerfıstığı Adana ve Osmaniye için ekonomik öneme sahip stratejik bitkilerden biridir. Yerfıstığı yetiĢtirilen bölgenin iklim özellikleri de dikkate alındığında sulama yapmadan bitki yetiĢtirilmesi mümkün değildir. Sulama uygulamalarında kullanılan sulama suyu çiftçiler tarım arazileri yakınında veya sınırından geçen beton kaplamalı veya kaplamasız toprak kanallardan temin etmektedirler. Arazi incelemelerinde söz konusu kanalların bazılarının oldukça bakımsız olması yanında içerisinde bol miktarda suyu seven bitkilerin olduğu gözlenmiĢtir. Bu durum kanalın sulama suyu iletim randımanını azaltmaktadır. Buradan söz konusu toprak ve otlanma problemi olan kanalların sulama sezonu öncesinde bakım-onarım iĢlemlerinin tamamlanması tavsiye edilir.
Yerfıstığı sulamalarında sadece yağmurlama sulama yöntemi kullanılmaktadır. Yağmurlama sulamalarda suyun borulara iletilmesi ve yağmurlama baĢlıkları ile yerfıstığı bitkisinin üzerine uygulanmasında güç kaynağı olarak traktörün kuyruk milinden yararlanılmaktadır. Sulama esnasında traktörün çalıĢması için dizel yakıt kullanılmaktadır. Türkiye‟ de petrol fiyatlarının yüksek olması sulamada kullanılan enerji maliyetinin de artmasına sebep olmaktadır. Sürdürülebilir bir sulama için devletin yerfıstığı üreten çiftçilere yakıt desteğini artırması önerilebilir.
Diğer yandan, petrol fiyatlarının fazla olması çiftçilerin sulama iĢlemini daha randımanlı yapmasını zorlamaktadır. Çiftçiler de mümkün olduğunca en az sürede sulama iĢlemlerini tamamlamaktadırlar. Ayrıca, yağmurlama sulama sisteminin iĢletilmesinde elektrik enerjisi kullanımı dizel yakıt ile karĢılaĢtırıldığında daha ekonomik olduğu bir gerçektir. Elektrik enerjisi çevre dostu bir kaynaktır ve sisteme sulama boyunca daha homojen bir basınç sağlamaktadır. Çiftçilerin güç kaynağı olarak elektrik enerjisine geçiĢ yapmaları; bu çiftçilere de devletin finansal destek sağlaması tavsiye edilebilir.
Yerfıstığı bitkisine verilen sulama suyu miktarının yörede yetiĢtiriciliği yaygın olan mısır bitkisine oranla oldukça az olması söz konusu bitkinin yörenin mevcut su kaynaklarının sürdürülebilirliğine oldukça yüksek katsı sağladığı söylenebilir.
Çiftçilerin tarımsal faaliyetlerde ilk düĢündüğü daha kazançlı bir tarım yapmaktır. Bu yıl yerfıstığı fiyatları çiftçinin yüzünü güldürmüĢtür. Kabuklu yerfıstığı üreticiden 10-12 TL/ kg‟dan iĢlem görmüĢtür. Pazar fiyatındaki bu olumlu hava neredeyse çiftçilerin bu faaliyetten uzaklaĢmak üzere olduğu anda onlara yeniden bir
can suyu niteliğinde yer bulmuĢtur. Sürdürülebilir bir yerfıstığı üretimi için Türkiye Ģartlarında kabuklu yerfıstığı fiyatının en az 10 TL/ kg olması gerekir.
Yörede yerfıstığı tohum verimi yaklaĢık 315-350 kg/ da civarında olup dünya ortalamasına yakındır. Bunun sebepleri olarak; bu bölgenin yerfıstığı bitki yetiĢtirilmesi için mükemmel bir ekolojiye sahip olması, çiftçilerin bu uğraĢıyı yıllardır devem ettirmeleri, yerfıstığı çeĢidini yöreye adaptasyonu fevkalade olanları tercih etmeleri, çiftçilerin yörede yağmurlama sulama tekniğini doğru bir Ģekilde yönetmeleri ve yerfıstığının ekimden hasada kadar tüm kültürel iĢlemleri yeterli oranda ve istenen zamanda yapmaları gösterilebilir. Daha da mükemmel bir dane verimi ve kalitesi için bölge çiftçilerinin modern tarım tekniklerinin sürekli takipçisi olmaları önerilebilir. Ayrıca, yerfıstığı tarımı konusunda arazi Ģartlarında çalıĢan ve oldukça iyi deneyime sahip insanlarla sürekli bilgi alıĢ-veriĢinde bulunmaları önerilebilir.
Çiftçilere kullandıkları yağmurlama sulama yönteminin baĢarısı hakkında daha net bilgi verebilmek için arazi Ģartlarında yağmurlama sulama yöntemlerinin sulama- verim iliĢkileri konusunda bilimsel araĢtırmalara yer verilmesi gerekir. Bu çalıĢmaların sonunda çiftçilere daha somut çözümler sunulabilecektir.
Arazi incelemeleri esnasında, yerfıstığı tarımı ile uğraĢan ve sulamaları gerçekleĢtiren kiĢilerin genellikle genç ve orta yaĢlarda olduğu görülmüĢtür. Genç insanların tarımsal faaliyetlerle ilgilenmeleri tarımsal uygulamaları daha kaliteli yapmalarına vesile olmaktadır. Özellikle araĢtırma bölgesinde taĢınabilir/seyyar yağmurlama sulama sistemi kullanılmakta; her bir durakta sulama iĢlemi tamamlandıktan sonra bu boru hatlarının bir diğer durağa taĢınması gerekmektedir. Sulamanın tamamlandığı yerden arazi yüzeyi oldukça ıslak olmasından dolayı boruların buradan taĢınması esnasında çiftçiler çamura gömülmekte ve bazı bitkilere az da olsa zarar verebilmektedir. Sulanacak alan büyüdükçe bu iĢlem daha zor ve zaman alıcı olmaktadır. Dolayısıyla, genç çiftçilerin olması söz konusu boruların taĢınmasında etkinliği artırmaktadır. TaĢınabilir yağmurlama sulama sisteminin bu zorluğundan kurtulmak için çiftçilerin tüm alana yerleĢtirilebilen daha düĢük debili sabit sistemleri gelecekte arazide kullanmaları tavsiye edilebilir. Bu durumda büyük araziler arazinin tamamı yağmurlama boruları taĢınmadan rotasyon Ģeklinde sulanabilecek ve sulama iĢçiliğinden oldukça yüksek oranda tasarruf sağlanabilecektir. Bunun yanında genç insanların görsel medyayı daha yakından takip etmeleri yerfıstığı tarımında mevcut baĢarının daha da artmasına yol açabilir.
Arazi incelemelerinde sulama esnasında yağmurlama sulama sisteminin uygun basınçta çalıĢtırıldığı yani yağmurlama baĢlıklarının istenen büyüklükte doğal yağıĢa benzer Ģekilde yağmurlama yaptığı gözlenmiĢtir. Bir baĢka ifade lateral boru hat uzunluğunu eldeki su kaynağının kapasitesi ve yağmurlama baĢlık sayısına göre seçtikleri ve arazide uyguladıkları belirlenmiĢtir. Buradan çiftçilerin pratik hayatta yağmurlama sulama sistemini hidrolik açıdan iyi bir Ģekilde arazide uyguladıkları söylenebilir.
Bu araĢtırma yörede belki de ilk olma özelliğine sahiptir. Dolayısıyla farklı sistem ve tasarım Ģekillerinin etkisini daha net ortaya koymak için gelecekte bu konu ile ilgili yeni araĢtırmaların yapılması ve sonucunun da bölge çiftçisi ile paylaĢılması önerebiliriz.
KAYNAKLAR
Acar, B., Topak, R., Yavuz, D. ve Kalender, M. A., 2014, Is drip irrigation technique sustainable solution in agriculture for semi-arid regions? A case study of Middle Anatolian Region, Turkey. International Journal of Agriculture and Economic Development, 2 (2):1-8.
Acar, B. ve Yılmaz, A. M., 2018, Agricultural water management strategies for water scant environmnets such as Konya region of Turkey. International Conference of Ecosystems (ICE2018), Tirana, Albania, June 22-25: 77-80.
Allen, R. G., Pereira, L. S., Raes, D. ve Smith, M., 1998, Crop evapotranspiration- guidelines for computing crop water requirements- FAO Irrigation and Drainage Paper, 56, FAO Corporate document repository. FAO- Food and agricılture organization of the united nations, Rome, Italy.
Anonim, 2010, Yağmurlama Sulama Sistemleri ve Projelendirilmesi, Arılı, No. 1, Ġstanbul.
Arıoğlu, H. H. ve Çulluoğlu, N., 1993, Çukurova Bölgesine uygun yerfıstığı çeĢitlerini belirlemek amacıyla yürütülen üç yerfıstığı verim denemelerinin birlikte analiz yöntemine göre değerlendirilmesi. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (4): 1-14. Bah, A. ve Acar, B., 2017, Analysis of water use in irrigation for Konya-Çumra
province of Turkey. World Journal of Innovative Research, 2(1), 14-17.
Bilaloğlu, Ġ. ve Acar, B., 2019, Water management for groundnut crop: An evaluation in Çukurova region, Turkey. Annals of the University of Craiva, Series: Biology, Horticulture, Food Product Processing Technology, Environmnetal Engineering. XXIX (LX): 344-349.
Cihan, Ġ. ve Acar, B., 2017, Performace of Ova water user associĢtion in Konya-Turkey. World Journal of Innovative Research (wjir),1(2):25-28.
Ekinci, V. ve Acar, B., 2018, Role of water organizations for better water productivity in agriculture. International Journal of Agriculture and Economic Development, 6 (2),1-6.
Idinoba, M. E., Idiroba, P. A., Gbadegesin, A. ve Jaytap, S. S., 2008, Growth and evapotranspiration of groundnut (Arachis hypogaea) in a transitional humid zone of Nigeria. African Journal of Agricultural Research, 3 (5): 384-388.
Jalal Jalal, O. A. ve Acar, B., 2018, Water use in sprinkler-irrigated carrot plant in Semi-Arid Konya-Kasınhanı province of Turkey. World Journal of Innovative Research, 4 (2): 1-4.
Kay, M., 1988, Sprinkler Irrigation Equipment and Practice.
Lamb, M. C., Masters, M. H., Rowland, D., Sorensen, R. B., Zhu, H., Blonkenship, P. D. ve Butts, C. L., 2004, Impact of sprinkler irrigation amount and rotation on peanut yield. Peanut Science, 31: 108-113.
Madhusudhana, B., 2013, A survey on area, production and productivity of groundnut crop in India. Journal of Economics and Finance, 3 (1): 1-7.
Nautiyal, P. C. ve Narendra, K. G., 2004, Water Use and Irrigation Strategies in Groundnut. Indian Farming, 6 ps.
Reddy, G. B., Reddy, S. R. ve Reddi, G. S. H., 1980, Frequency and depth of irrigation for groundnut. Agricultural Water Management, 3 : 45-51.
Shahnazari, A., Liu, F., Andersen, M. N., Jacobsen, S. E. ve Jensen, C. R., 2007, Effects of partial root- zone drying on yield, tuber size and water use efficiency in potato under field conditions. Field Crops Research, 100, 117–124.
Smith, D. H. ve Littrell, R. H., 1980, Management of Peanut Foliar Disease. American Phytopothological Society, Plant DĢsease, Vol. 64. No. 4: 358-361.
Soni, T. K., Kumar, A., Kumar, V., Roni, S. ve Banerjee, A., 2016, Response of groundnut under micro-irrigation- A Review. Progressive Research- An International Journal, 11 (7),4455-4459.
Topak, R., 1996, Konya-Çumra Ovasındaki Yağmurlama Sulamalarında Uygulama Sorunları. S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya.
Uçak, A. B., Çil, A. N., Tüysüz, M. D., ġahin, H. ve ġarlı, E., 2017, Su stresine toleranslı yerfıstığı (Arachis hypogaea ) hatlarının belirlenmesi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 20 (Özel Sayı): 246-251.
Yavuz, D., Yavuz, N., Seymen, M. ve Turkmen, M., 2015a, Evapotranspiration, crop coefficient and seed yield of drip irrigated pumpkin under semi-arid conditions. Scientia Horticulturae, 197,33-40.
Yavuz, D., Seymen, M., Yavuz, N. ve Turkmen, M., 2015b, Effects of irrigation interval and quantity on the yield and quality of confectionary pumpkin grown under field conditions. Agricultural Water Management, 159,290-298.
Yavuz, D., Yavuz, N. ve Suheri, S., 2016, Energy and water use for drip-irrigated potato in the Middle Anatolian region of Turkey. Environmental Progress & Sustainable Energy, 35,212-220.
Yavuz, D., Acar, B., Yavuz, N. ve Çiftçi, N., 2018, Irrigation in various growth stages effect on yield and water productivity of drip-irrigated sunflower in semi-arid Konya environment, Turkey. International Journal of Agriculture and Economic Development, 6 (2),7-17.
Zamanian, M., Fatahi, R. ve Boroomand-Nasab, S., 2014, Field performance evaluation of micro irrigation systems in Iran. Soil§Water Res. 9 (3), 135-142.
ÖZGEÇMĠġ
KĠġĠSEL BĠLGĠLER
AdıSoyadı : Ġsa BĠLALOĞLU
Uyruğu : T.C.
DoğumYeriveTarihi : Kadirli-15.08.1985
Telefon : 05384022417
e-mail : Isa.bilaloglu@tarimorman.gov.tr EĞĠTĠM
Lise : KadirliLisesi, Kadirli, 2003
Üniversite : Atatürk Üniversitesi, Erzurum 2011
YüksekLisans : SelçukÜniversitesi, Selçuklu, Konya -
Ġġ DENEYĠMLERĠ
Yıl Kurum Görevi
2011- TarımveOrmanBakanlığı ZiraatMühendisi
UZMANLIK ALANI
YABANCI DĠLLER: Ġngilizce YAYINLAR
Bilaloğlu, Ġ., ve Acar, B. 2019. Watermanagementforgroundnutcrop: An evaluation in Çukurova region, Turkey. Annals of theUniversity of Craiva, Series: Biology, Horticulture, Food Product ProcessingTechnology, EnvironmnetalEngineering. XXIX (LX): 344-349.
EK-1: Çiftçilere uygulanan anket örneği:
ÇĠFTÇĠLERE UYGULANAN ANKET FORMU A. ANKET BĠLGĠLERĠ
Ġl: Ġlçe: Köy/Belde:
Anket Numarası: Tarih: Anketör:
B.ÜRETĠCĠLERĠNĠN GÖRÜġLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
1)Eğitim Durumunuz nedir? a)Ġlkokul b)Ortaokul c)Lise d)Ön lisans e)Lisans f)Okuryazar değil
2) Çiftçilik deneyiminiz kaç yıldır? a) 0-5
b)5-10 c)10-20 d)20-
3) Ne kadar araziye sahipsiniz? a) <100
b)100-200 c)200-400 d)500>
4) Üreticilerin sulama suyu ücretleri hakkındaki görüĢleri nasıldır ? a) Çok yüksek
b) Yüksek c) DüĢük, d) Normal
5) Enerji maliyetleri hakkındaki görüĢleriniz nasıldır ? a) Çok yüksek
b) Yüksek c) DüĢük, d) Normal
6) Sezonluk kaç sulama yapıyorsunuz? a) 3
b) 4 c) 5 d) 6
7) Kaç günde bir sulama yapmaktasınız ? a) 5-7 b) 8-10 c) 11-15 d) d) >15 e)
8) Toprağınızınözellikleri hakkında bilgiye sahipmisiniz ?
a) Evet b) Hayır
9) Yer fıstığında dane veriminiz ortalama kaç kg/da dır ? a) <200
b)200-400 c)400-600 d)600>
10) Sulama suyu yönetimi konusunda bir eğitim aldınız mı?
a) Evet b) Kısmen c) Hayır