ÇalıĢmamızda bazı baklagillerin Tritikale (Triticale L) ile farklı karıĢım ekimleri ot veriminin ve özeliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıĢtır. ÇalıĢmada kaynak olarak, yem bezelyesi ve 3 çeĢit fiğin 240 adet., 200+40, 160+80, 120+120 adet oranında tritikale ile farklı karıĢımları ekilmiĢtir. Ekimler 01.11.2011 tarihinde yapılmıĢ olup, hasatlar ise 15.07.2012 tarihinde yapılmıĢtır. Belirli oranlarda karıĢtırılan tahıl ve baklagil karıĢımlarının m²‟deki bitki sayıları, yeĢil ot verimi, bitki boyu, kuru ot verimi, ham protein oranı ve ham protein verimi incelenmiĢtir. .ÇalıĢmamızda aĢağıdaki sonuçlar elde edilmiĢtir.
1-) Bitki Boyu (cm): ÇalıĢmamızda, en yüksek bitki boyu ortalaması 50.95 cm ile saf tritikaleden elde edilirken, en düĢük bitki boyu ortalaması 27.90 cm ile saf 240 Altınova çeĢitinden elde edilmiĢtir.
2-) Metrekaredeki Bitki Sayısı (adet/m2): AraĢtırmamızda, metrekarede bitki sayısı en çok 43.50 adet/m2 ile 200 TaĢkent + 40 T karıĢımından elde edilirken, en düĢük metrekarede bitki sayı 20.50 adet/m2 ile 120 seğmen + 120 Triticale karıĢım oranından elde edilmiĢtir.
3-) YeĢil Ot Verimi (kg/da): ÇalıĢmamızda yeĢil ot verimleri ise en yüksek 3.745 kg/da ile 120 TaĢkent + 120 T karıĢımından sağlanırken, en düĢük yeĢil ot verimi 1422.5 kg/da ile saf 240 seğmen ekiminden elde edilmiĢtir.
4-) Kuru Ot Verimi (kg/da): Kuru ot verimleri en yüksek 890 kg/da ile 120 TaĢkent + 120 T karıĢımından sağlanırken, en düĢük kuru ot verimi 365 kg/da ile 200 seğmen + 40 T karıĢım oranından elde edilmiĢtir.
5-) Ham Protein Oranı (%): Ham protein oranı en yüksek % 17.83 saf Altınova çeĢidinden elde edilirken, en düĢük ham protein oranı % 8.77 ile 160 Tarm beyazı + 80T karıĢım oranında sağlanmıĢtır.
6-) Ham Protein Verimi (kg/da): Ham protein verimi en yüksek 133,66 kg/da ile 160 Altınova + 80 T karıĢımından sağlanırken, en düĢük ham protein verimi 48.13 kg/da ile saf 240 seğmen ekiminden elde edilmiĢtir.
5.2 Öneriler
ÇalıĢmamızdan çıkarmıĢ olduğumuz sonuçlara, göre değerlendirdiğimizde, Ġç Anadolu Bölgesi ve benzer iklim Ģartlarında bazı baklagillerin tritikale ile farklı oranlarda yeĢil ot verimi için ekilmesinde 120 taĢkent + 120 T karıĢımının ekiminin daha çok uygun olacağı ön plana çıkmaktadır. Bölgede ekimi yapılacak 120 taĢkent + 120 T karıĢım ekimi bölge iklim Ģartlarına göre Ekim ve Kasım aylarında yapılması daha olumlu ve uygun olacağı, bakım iĢlemlerinde özellikle suyun ve sulamanın yeterli seviyede ve tam zamanında yapılması durumunda bizim bulmuĢ olduğumuz sayısal değerlerden daha çok fazla miktarda yeĢil ot veriminin alınabileceği sonucuna varılmıĢtır.
KarıĢımlarımızda toprak yapısının düzeltilip iyileĢtirilmesi bakımından çok büyük bir değer arz eden organik madde ve besin elementleri seviyelerinin miktarların yükseltilmesi ve arazilerdeki pek çok besin elementlerinin yarayıĢlılığı sebebiyle de ilgili karıĢımların ekimi önerilmektedir. KarıĢımları irdelediğimiz zaman hem yem bezelyesini hemde fiği tiriticale ile bu amaçla ekiminin yapılabileceği görülmektedir. Konuya topraklarımızın ıslahı, topraklarımızın verimliliği bakımından bakıldığında gerekli organik maddenin oluĢabilmesi için bitkilerin toprak üstü aksamının da, toprak altı aksamının da fazla olması nedeniyle çok güzel ve yarayıĢlı bir yeĢil gübre olarak da kullanılabilir. Bu karıĢımlar kullanıldığında hasat bittikten hemen sonra bitkiler ilgili ekipmanlar ile parçalanarak toprağa karıĢtırılmalıdır.
Yem açığımızın çok olduğu ülkemizde çalıĢmamızda kullanılan bitki karıĢımlarının ekilebileceği, elde edilecek yeĢil ottan ve kuru ottan protein değerleri açısından çok kaliteli bir kaba yem alınabileceği, toprak tekstürü ve yarayıĢlılığı açısından yarar sağladığı ve tüm bu sebeplerden ötürü Ülkemizdeki tüm hayvan ve tarım iĢletmelerin tarla tarımında birinci ürün veya 2 ürün bitki olarak bahse konu tüm karıĢımlara mutlak suretle ekimine yer vermeleri uygun olacağı, benzer yeni çalıĢmaların tüm bölglerde uygulanarak tavsiye edilebilecek sonuçlar alınabileceği kanatine varılmıĢtır.
KAYNAKLAR
Acar, Ġ., 2006, KıĢlık yem bezelyesi ekiminde bazı tahılların arkadaĢ bitki olarak kullanılması, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Acar, R., 1995, Sulu Ģartlarda, ikinci ürün olarak bazı baklagil yem bitkileri ve tahıl karıĢımlarının yetiĢtirilme imkanları, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Akdeniz, H., Yılmaz, Ġ., Andiç, N. ve Zorer, ġ. J. Y. Y. Ü. T. B. D., 2004, Bazı mısır çeĢitlerinde verim ve yem değerleri üzerine bir araĢtırma, 14 (1), 47-51. Akyıldız, A. R., 1969, Yemler Bilgisi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:380. Ankara.
Albayrak, B. Ç., 2015, Farklı gübre tiplerinin bezelye(Pisim sativum L.)‟nın verim ve verim özeliklerine etkisi, Dicle Üniversitesi, Dicle
Arslan, S., 2012, Farklı fiğ (Vicia sativa L.) arpa (Hordeum vulgare L.) karıĢımlarının verimi ve kalite üzerine etkisi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. AĢıcı, M., 2006, Bazı bezelye hatlarının ikinci ürün olarak anıza ekimi, Selçuk
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
AyĢen, U., Mehmet, Ö., Karasu, A., BaĢar, H., Turgut, Ġ., Göksoy, A. T. ve Açıkgöz, E. J. U. Ü. Z. F. D., 2005, YeĢil Yem ve Gübreleme Amacıyla YetiĢtirilen Adi Fiğ (Vicia sativa L.)'den Sonraki Mısırın Verim Özellikleri, 19 (2), 83-96.
Carpici, E. B. ve Celik, N. J. T. J. o. F. C., 2014, Forage yield and quality of common vetch mixtures with triticale and annual ryegrass, 19 (1), 66-69.
Çeçen, S., Öten, M. ve ErdurmuĢ, C. J. A. Ü. Z. F. D., 2005, Batı Akdeniz Sahil KuĢağında Bazı Tek Yıllık Baklagil Yem Bitkilerinin Ġkinci Ürün Olarak Değerlendirilmesi, 18 (3), 331-336.
Çengel, M., Nur, O. ve Yılmaz, F. I. J. E. Ü. Z. F. D., 2009, Organik bağ topraklarında yeĢil gübre bitkileri ve çiftlik gübresi uygulamalarının topraktaki mikrobiyal aktiviteye etkileri, 46 (1), 25-31.
Elçi, ġ., 1975, Fiğ (Vicia)Tarımı, Gıda Tarımı ve Hayvancılık Bakanlığı, Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları No: D- 167, S:28. Ankara.
Elçi, ġ. J. M. M., 2005, Baklagil ve buğdaygil yem bitkileri. TC Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı.
Gençkan, M. S. J. E. Ü. Z. F. Y., 1985, Çayır-Mera Kültürü, Amenajmanı, Islahı, (483).
Gummadov, N., Acar, R, 2007, KıĢlık Baklagil Yem Bitkileri Tahıl KarıĢımlarında Farklı Ekim Metotlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi, VII. Tarla Bitkileri Kongresi Bildirileri,, 324-327.
GüneĢ, A., 2009, Sulu Ģartlarda macar fiğinin (Vicia pannonica crantz.), arpa (Hordeum vulgare L.) ve tritikale (Triticosecale witt.) ile karıĢımlarının farklı ekim
zamanları ve sıklıklarında hasıl ot verimi ve bazı tarımsal özeliklere etkisi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
ĠptaĢ, S., Yılmaz, M., , 1999, Tokat ġartlarında YetiĢtirilen DeğiĢik Macar
Fiği+Tritikale KarıĢım Oranlarının Verim ve Kaliteye Etkisi, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 9 (2) Syf. 105-113,Samsun.
Karadağ, Y., ĠptaĢ, S., Kır, H. ve Akbay, S., 2011, The determination of the yield and quality characteristics of some alfalfa cultivars under Tokat-Kazova conditions, Turkey 9th Field Crops Congress, 1947-1950.
Kavut, Y. T. ve Geren, H. J. E. Ü. Z. F. D., 1997, Farklı Hasat Zamanlarının ve KarıĢım Oranlarının Ġtalyan Çimi (Lolium multiflorum L.)+ Baklagil Yembitkisi
KarıĢımlarının Verim ve Bazı Silaj Kalite Özelliklerine Etkisi, 54 (2), 115-124. Kerimbek, C. v. M., M., , 2003, Bazı Baklagil Yembitkileri ve Tahıl
KarıĢımlarının Ot Ġçin Ġkinci Ürün Olarak YetiĢtirilmesi, Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi II. Cilt 79–83. Diyarbakır.
Konak, C., Çelen, A., Turgut, Ġ. ve Yılmaz, R. J. T. I. T. B. K., 1997, Fiğin arpa, yulaf ve tritikale ile saf ve karıĢık ekimlerinin ot verimleri ile diğer bazı özellikleri üzerinde araĢtırmalar, 22-25.
Kurt, Ö. ve Tan, A. J. T., TOAG Kuru Tarım Bölgelerinde Nadas Alanlarında Sulama Sempozyumu, 1981, Güzlük Daldırma Yöntemiyle Nadas Alanlarından Yararlanarak Yem Üretme Olanağı, 313-323.
Mülayim, G., 2010, Tritikale + Macar fiği KarıĢımında Farklı Ekim Zamanları ve Sıklıklarının Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkisi, Çumra Sempozyumu, Cilt.1,Syf.199-206, Konya.
Özer, Ġ., 1992, Konya ili anız alanlarında doğrudan ekim sureti ile baklagil yem bitkileri yetiĢtirme imkanları üzerine bir araĢtırma. Selçuk Üniversitesi, YayımlanmıĢ yüksek lisans tezi, Konya, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Özkaynak, I. J. A. Ü. Z. F. Y. B., 1980, Yem bezelyesi (Pisum arvense L.) yerel
çeĢitleri üzerinde seleksiyon ıslahı çalıĢmaları.
Özyazıcı, M. A. ve Manga, Ġ., 2000, ÇarĢamba Ovası sulu koĢullarında yeĢil gübre olarak kullanılan bazı baklagil yembitkileri ile bitki artıklarının kendilerini izleyen mısır ve ayçiçeğinin verim ve kalitesine etkileri.
Sabancı, C. O., Baytekin, H., Balabanlı, C. ve Acar, Z., 2012, Yem Bitkileri Üretiminin Artirilmasi Olanaklari.
Sayar, M. S., Anlarsal, A. E., Açıkgöz, E., BaĢbağ, M. ve Ġsmail, G., 2009, DĠyarbakir KoĢullarinda Bazi Yem BezelyesĠ (Pisum arvense l.) Hatlarinin Verim ve Verim Unsurlarinin Belirlenmesi.
Süzer, S. J. T. k. u. y. o. v. s. b. t. y. k. y. b. i. y. b. t. k. t. T. V. T. B. K. E., 2005, Demirhan F, 5-9.
Tamkoç, A. J. T. V. T. B. K. Ç. M., Yem Bitkileri ve Endüstri Bitkileri, 2007, KıĢlık olarak ekilen yem bezelyesi hatlarının verim ve bazı bitkisel özellikleri, 95-97. Tan, M. ve Serin, Y. J. A. Ü. Z. F. D., 2011a, DeğiĢik fĠğ+ Tahil KariĢimlari Ġçin En
Uygun KariĢim Orani ve Biçim Zamaninin Belirlenmesi Üzerine Bir AraĢtirma/A Study on the Determination of OptĠmum Mixture Rates and Cutting Stages for Different Vetch+ Cereal Mixtures, 27 (4).
Tan, M. ve Serin, Y. J. A. Ü. Z. F. D., 2011b, DeğiĢik + Tahıl TarıĢımları Ġçin En Uygun KaıĢım Oranı ve Biçim Zamanın Belirlenmesi Üzerine Bir AraĢtırma, 27 (4).
Yağbasanlar, T. ve Genç, Ġ. J. Ç. Ü. Z. F. D. A., 1987, Çukurova‟nın taban ve kıraç koĢullarında farklı ekim tarihlerinde yetiĢtirilen değiĢik kökenli yedi triticale çeĢidinin baĢlıca tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araĢtırmalar.
Yücel, D. ve Yücel, C. J. T. V. T. B. K., 2009, Bazı bezelye (Pisum sativum ssp. arvense L.) hatlarının verim ve verim özellikleri, 813-816.
ÖZGEÇMĠġ
KĠġĠSEL BĠLGĠLER
Adı Soyadı : Saim BALCI
Uyruğu : T.C
Doğum Yeri ve Tarihi : Polatlı / 23.01.1985
Telefon : 0544 889 11 75
e-mail : saimbalci@tarimkredi.org.tr
EĞĠTĠM
Derece Adı, Ġlçe, Ġl Bitirme Yılı
Lise : Polatlı Lisesi Polatlı 2002
Üniversite : Selçuk Üniversitesi Selçuklu KONYA 2008
Ġġ DENEYĠMLERĠ
Yıl Kurum Görevi
2009 Era Tohumculuk SatıĢ Sorumlusu
2010 Tarım Kredi Kooperatifleri Ziraat Mühendisi
YABANCI DĠLLER