Sonuç

5.2.1. Birinci Alt Problemle İlgili Sonuçlar

 Okulların sosyal sermaye ve sosyal sermayenin tüm alt boyut seviyeleri ortanın üstü denilebilecek “çoğu zaman” düzeyindedir. En yüksek ortalamaya sahip olan alt boyut “farklılıklara tolerans ve normların paylaşımı” (X=3,78) iken en düşük ortalamaya sahip olan ise “örgütsel bağlılık” ve “işbirliği-sosyal ağlar ve katılım” (X=3,45) olmuştur. Okulların sosyal sermaye düzeylerinin yüksek denilebilecek bir düzeyde olması bunu kullanmasını bilen bir yönetici için büyük bir avantajdır. Ekonomik sermaye gün gelir tükenebilir ancak sosyal sermaye doğru uygulamalar yapıldığı sürece tükenmeyeceği gibi üstüne koyarak artacaktır. Bundan dolayı okul müdürleri bu durumu kullanarak okullara tahmin edilemeyecek büyük katkılar sağlayabilir.

5.2.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar

 Sosyal sermayenin örgütsel bağlılık alt boyut puanları cinsiyet değişkenine göre farklılaşmaktadır. Bunun haricinde okulların sosyal sermayenin tüm alt boyut ve toplam puanları, “cinsiyet”, “kıdem”, “okuldaki görev süresi”, “okuldaki öğretmen sayısı” ve “mevcut okul müdürü ile birlikte çalışma süresi” değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Kıdemi, cinsiyeti, okuldaki görev süresi, okuldaki öğretmen sayısı ve mevcut okul müdürü ile birlikte çalışma süresi farklı olan öğretmenlerin sosyal sermayeye ilişkin algıları paralellik göstermektedir.

 Okulların sosyal sermaye ve tüm alt boyut seviyelerinde “okul türü” (ilkokul-ortaokul-lise) değişkenine göre anlamlı bir farklılık vardır. İlkokulların sosyal sermaye seviyeleri diğer okullara göre anlamlı bir şekilde daha yüksektir. Liselerdeki sosyal sermaye düzeyleri de diğer okullara göre anlamlı bir şekilde daha düşüktür. Bu durum, “iletişim ve sosyal etkileşim” ve “işbirliği-sosyal ağlar ve katılım” boyutlarında da aynıdır. Sosyal sermayenin diğer alt boyutlarından olan; “Örgütsel bağlılık”, “güven” ve “farklılıklara tolerans ve normların paylaşımı” düzeyleri ise ilkokulların liselere göre, ortaokulların da liselere göre anlamlı bir şekilde

yüksektir. İlkokul ve ortaokullar arasında ise anlamlı bir farklılık yoktur. İlkokulda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okuldaki sosyal sermaye düzeyi diğer okullara göre yüksek çıkması, ilkokul öğretmenlerinin iletişimi, birbirine karşı olan güveni, sosyal etkinliklere katılımı, işbirliği içinde çalışmaları ve okullarına karşı besledikleri bağlılıkları daha kuvvetli olduğunu söyleyebiliriz.

 Okulların sosyal sermaye seviyelerinde ve “örgütsel bağlılık” hariç diğer tüm alt boyut seviyelerinde yerleşim yeri değişkenine göre anlamlı bir farklılık vardır. İl merkezinde bulunan okulların sosyal sermaye seviyeleri, hem ilçe merkezinde bulunan hem de köy-kasabalarda bulunan okulların sosyal sermaye seviyelerine göre anlamlı bir şekilde düşüktür. İlçe merkezi ve köy-kasabalarda bulunan okullar arasında ise anlamlı bir farklılık yoktur. Bu durum, “ iletişim ve sosyal etkileşim”, “işbirliği-sosyal ağlar ve katılım” ve “farklılıklara tolerans ve normların paylaşımı” boyutlarında da geçerlidir. Sosyal sermayenin “güven” boyutunda ise yerleşim yeri değişkenine göre diğer boyutlarından farklı olarak bütün gruplar arasında farklılık vardır. İl merkezinde bulunan okulların güven düzeyi diğer yerleşim yerlerinde bulunan okullara göre anlamlı bir şekilde düşüktür. Aynı zamanda ilçe merkezinde bulunan okulların güven düzeyi de köy- kasabada bulunan okullarınkine göre anlamlı bir şekilde yüksektir. Köy veya kasabada bulunan okullarda görev yapan öğretmenlerin çevrelerinde iletişim kurabilecekleri başkaca bir alternatifleri çok fazla olmadığı için aralarındaki ilişki daha kuvvetli ve samimidir. Kısacası köy-kasabada bulunan okullar sosyal sermaye açısından diğer okullara göre daha avantajlıdır diyebiliriz.

5.2.3. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Sonuçlar

 Okulların örgütsel öğrenme mekanizmalarını kullanma düzeyi %71,2 düzeyindedir. Örgütsel öğrenme mekanizmalarının okullarda kullanma düzeyinin “bilgiyi alma ve yayma” boyutu hariç diğer bütün alt boyut ve toplam puanları “çok katlıyorum” düzeyindedir. “Bilgiyi alma ve yayma” alt boyut ortalaması ise “orta düzeyde katılıyorum” seviyesindedir. Alt

boyutlar bazında en yüksek ortalamaya sahip olan boyut “bilgiyi saklama, hatırlama ve kullanıma koyma” (X=3,73) boyutu olurken; en düşük ortalamaya sahip olan ise “bilgiyi alma ve yayma” (X=3,29) boyutudur. Okulların örgütsel öğrenme mekanizmalarını kullanma düzeyleri yüksek denilebilecek seviyede çıkması okullar için olumlu bir durumdur. Ancak bilgiyi alma ve yayma boyutunun nispeten düşük çıkması bu konudaki uygulamalar konusunda okulların kendisini geliştirmesi gerektiğini göstermektedir.

5.2.4. Dördüncü Alt Probleme İlişkin Sonuçlar

 Okulların örgütsel öğrenme mekanizmalarını kullanma düzeylerinde, “cinsiyet”, “kıdem”, “okuldaki görev süresi” ve “mevcut okul müdürü ile birlikte çalışma süresi” değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Örgütsel öğrenme mekanizmalarının bütün alt boyutlarında da durum aynıdır.

 Öğretmen sayısı değişkenine göre ise sadece “bilgiyi analiz etme” boyutunda anlamlı bir farklılık vardır. Öğretmen sayısı 23-44 arasında olan okulların bilgiyi analiz etme düzeyleri, öğretmen sayısı 1-22 arasında olanlara göre anlamlı bir şekilde daha yüksektir. Diğer boyutlarda öğretmen sayısına göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir.

 Örgütsel öğrenme mekanizmalarının kullanılma düzeyleri okul türü (ilkokul-ortaokul-lise) değişkenine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmamıştır. Ancak “bilgiyi arama”, “analiz etme” ve “alma ve yayma” boyutlarında anlamlı bir farklılık vardır. İlkokulların, “Bilgiyi arama” ve “bilgiyi alma ve yayma” alt boyut puanları diğerlerine göre anlamlı bir şekilde daha yüksektir. İlkokul ve ortaokulların “Bilgiyi analiz etme” alt boyut puanları, liselerinkine göre anlamlı bir şekilde daha yüksektir. İlkokulda görev yapan öğretmenlerin kendilerinin bireysel sınıfları olduğu için daha çok sorumluluk sahibidirler. Bu öğretmenlerin başarısı veya başarısızlığı daha belirgin olarak görüleceğinden kendilerini sürekli geliştirmek ve öğrenmek zorunda hissetmektedirler diyebiliriz.

 Örgütsel öğrenme mekanizmalarının kullanılma düzeylerinde yerleşim yeri değişkenine göre anlamlı bir şekilde farklılık vardır. İl merkezinde bulunan okulların örgütsel öğrenme mekanizmalarını kullanma düzeyleri ilçe merkezi ve köy-kasabalarda bulunan okullarınkine göre anlamlı bir şekilde düşüktür. Köy okullarının örgütsel öğrenme mekanizmalarını kullanma düzeyleri en yüksektir. İl merkezinde bulunan okulların “bilgiyi arama”, “bilgiyi analiz etme” ve “bilgiyi saklama, hatırlama ve kullanıma koyma” alt boyut düzeyleri ilçe merkezinde ve köy-kasabalarda bulunan okullarınkine göre anlamlı bir şekilde düşüktür. “Bilgiyi alma” alt boyut düzeyindeki farklılık il merkezi ile ilçe merkezinde bulunan okullar ve ilçe merkezi ile köy-kasabalarda bulunan okullar arasındadır. Köy ve kasabalarda bulunan okulların “bilgiyi alma” alt boyut düzeyleri hem ilçe merkezinde hem de il merkezinde bulunan okullarınkine göre anlamlı bir şekilde yüksektir. Köyde bulunan okullarda görev yapan öğretmenlerin öğrenen bir okul olma yolunda diğer okullara göre daha başarılıdır. Bu okullardaki öğretmenler bilgiye ulaşma, analiz etme, yayma ve örgütsel hafızaya atma konusunda daha başarılı olmasının altında okuldaki öğretmenler arasında daha samimi ilişkiler olmasından kaynaklanan güvenilir bir ortamın olmasıdır diyebiliriz.

5.2.5. Beşinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar

 Okulların sosyal sermaye düzeyleri ile örgütsel öğrenme mekanizmalarını kullanma düzeyleri arasında pozitif yönde mükemmel düzeyde ve anlamlı bir ilişki vardır. Sosyal sermayenin tüm alt boyutları ile örgütsel öğrenme mekanizmalarının tüm alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler vardır. Sosyal sermayesi yüksek olan okulların örgütsel öğrenme mekanizmalarını kullanma düzeylerinin de yüksek olması veya bunun tam tersi olarak da her ikisinin de düşük olması iki değişken arasında bir uyumun olduğunu göstermektedir.