Sonuç

AraĢtırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda Ģu sonuçlara ulaĢılmıĢtır;  Sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımına yönelik görüĢleri; “çocuğa etkileri”, “ebeveyne etkileri” ve “hemĢirelik hizmetlerinin sunumuna etkileri” Ģeklinde ele alındığında;

o Sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımının çocuğa etkileri hakkında en fazla katıldığı iki görüĢ, “çocuğun korku ve anksiyetesini giderebilir” ve “çocuğun acı veren uygulamalar ile baĢ etmesini kolaylaĢtırabilir” görüĢleri olarak belirlenmiĢtir. Ebeveynin bakıma katılımının çocuğa etkilerinde sağlık profesyonellerinin en az katıldığı görüĢ ise “yanlıĢ uygulamalar ve sorunlara neden olabilir” görüĢü olduğu bulunmuĢtur.

o Sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımının ebeveyne etkileri hakkında en fazla katıldığı iki görüĢ “ebeveynin, çocuğun bakım ve tedavisi ile ilgili her Ģeyi bilmesine yol açabilir” ve “ebeveynin, sağlık personelinin çocuğu için gerekeni yaptığını anlamasına yardım edebilir” görüĢleri olarak belirlenmiĢtir.

o Sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımının hemĢirelik hizmetlerinin sunumuna etkisi ile ilgili olarak katıldığını en çok ifade ettiği iki görüĢ “hemĢire ve aile arasındaki profesyonel iletiĢimi sosyal iletiĢim Ģekline döndürebilir”ve “hemĢirenin, çocuğun bakımının devamlılığı konusunda ebeveyne güvenmesini sağlayabilir” olarak saptanmıĢtır.

 AraĢtırmaya katılan sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası çalıĢtıkları kurumlarda ebeveynin bakıma katılımına yönelik düzenleme olduğunu ifade etmiĢtir.

 AraĢtırmaya katılan sağlık profesyonellerinin büyük bir kısmı ebeveynin bakıma katılımına izin verdiğini belirtmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımına izin vermesini etkileyen özellikler arasında yer alan ilk dört özelliğin ebeveynin cinsiyeti, çocuğun hastalık süreci, çocuğun yaĢı ve

75 ebeveynin iletiĢim becerisi olduğu belirlenmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin çoğunluğunun ebeveynin eğitim düzeyini ve yarısından fazlasının ise hasta çocuğun bakımına katılım konusunda ebeveynin gerekli bilgi ve beceriye sahip olmasıile doktor istemi olmasını izin vermelerinde etkili özellikler arasında ifade ettiği bulunmuĢtur.

 Çocuk hastada bakım ve tedavi uygulamalarına ebeveynin katılım durumlarına sağlık profesyonellerinin izin verme konusunda uygulamaları ile ilgili tanımlayıcı bulgular ele alındığında;

 Tanı ve tedavi süreçlerinde yapılan giriĢimsel uygulamalara ebeveynin katılım durumları; kısa süreli IV giriĢimler yapma, IV katater bakım ve takibi, IV katater çıkartma, OG ve/veya NG sondanın takılması, bakım ve takibi ile çıkartılması süreçlerinde çoğunlukla “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde belirtilmiĢtir. Ayrıca sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı idrar sondasının takılması, bakımı ve takibi uygulamalarına; yarısından fazlası ise idrar sondasının çıkartılmasında ebeveynin “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde bakıma katılımının sağlandığını bildirmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin büyük çoğunluğu “endotrakeal tüp takma, LP ve aspirasyon gibi diğer giriĢimsel uygulamalar” ile “kardiyoversiyon ve/veya defibrilasyon uygulamaları” sırasında ebeveynin bakıma katılım durumunu “ortama almama, bakıma katmama” Ģeklinde belirtmiĢtir.

 Tanı ve tedavi süreçlerinde yapılan diğer uygulamalara ebeveynin katılım durumları; bakım-tedavi ile ilgili iĢlemlere ve enjeksiyon uygulamalarına çocuğu hazırlama ve çocuğun iĢlem sırasında rahatlama ve sakinleĢmesini sağlama uygulamalarında çoğunlukla “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde ifade edilmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “IV giriĢimler ve enjeksiyon uygulamaları gibi steril olmayan giriĢimlerde sağlık personelini asiste etme” uygulamasını, ebeveynin hemĢire ile birlikte yaptığını belirtmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarıya yakını “pediatrik idrar torbası takma” ve “çocuğun fiziksel ölçümlerini alma” uygulamalarında ebeveynin bakıma katılım durumunu çoğunlukla “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde ifade etmiĢtir. “Çocuğun cildini gözleme ve değiĢimleri bildirme” ile “çocuğa pozisyon verme ve masaj yapma” uygulamalarına, sağlık profesyonellerinin yarıdan fazlası ebeveynin

76 bakıma katılım durumunu “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde bildirmiĢtir. “ROM, derin solunum ve öksürme egzersizleri gibi egzersizleri yapma” ve “postural drenaj yapma” uygulamalarında ebeveynin bakıma katılım durumu sağlık profesyonellerinin yarıdan fazlası tarafından çoğunlukla “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde bildirilmiĢtir.

 Ġlaç uygulamalarına ebeveynin katılım durumları ele alındığında, sağlık profesyonellerinin yarısından fazlasının oral ilaç uygulamalarında “hemĢire ile birlikte yapma” seçeneğini iĢaretlediği bulunmuĢtur. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “OG ve/veya NG sonda ile ilaç uygulamada” ebeveynin sadece gözlem yapmasına ve ortamda bulunmasına izin verdiğini bildirmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “IV ilaç uygulamaları, serum hızı ve serumun bitmesinin takibi” sırasında ve yarısından fazlası ise “SC ilaç uygulama” ile “IM ilaç uygulamasında”ebeveynin bakıma katılımını “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde belirtmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “göze, kulağa ve buruna ilaç uygulama” ve “rektal ilaç uygulama” sırasında ebeveynin bakıma katılım durumunu “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde bildirmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “deriye ilaç uygulama” ve “maske ya da nazal kanül ile oksijen uygulanması” sırasında, yarısından fazlası ise “inhaler ilaç uygulama” da ebeveynin bakıma katılım durumunu “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde belirtmiĢtir.

 Elektronik malzemelerin kullanım ve takibi sürecine ebeveynin katılım durumları ele alındığında; sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “serum infüzyon pompası takibi” ve yarısından fazlası “çocuğu monitöre bağlama ve gerekli durumlarda ara verme” uygulamalarında ebeveynin “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde bakıma katılımını sağladığını belirtmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “monitörden vital bulgu ile oksijen satürasyonunu izleme ve bildirme” ile “monitör alarm takibi” sırasında ebeveynin bakıma katılım durumlarını “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde bildirmiĢtir.

77  Çocuğun vital bulgularının izlenmesine ebeveynin katılım durumları ele alındığında; sağlık profesyonellerinin yarısından fazlasının “nabızda ki değiĢimi gözleme”, “ateĢ ölçümü” ve “solunumda ki değiĢimi gözleme” sırasında ebeveynin bakıma katılım durumunu “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde bildirmiĢtir.

 Çocuğun diğer gereksinimleri ve hijyen ihtiyacının karĢılanmasında ebeveynin katılım durumları ele alındığında; sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “bebeğin/çocuğun yemeğini hazırlama” ve “bebeğin/çocuğun oral yolla beslenmesi ve sıvı alımının sağlanmasında” ebeveynin katılım durumunu “tek baĢına yapma” Ģeklinde ifade etmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “OG ve/veya NG sondadan çocuğu besleme” uygulamasına ebeveynin bakıma katılımını “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde bildirmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “bebeğin gazını çıkarma, beslenme sonrası kusma takibi yapmasında” ebeveynin bakıma katılım durumunu “tek baĢına yapma” Ģeklinde belirtmiĢtir. “Çocuğun idrarının takibinde (sayı, miktar, renk gibi)” ebeveynin bakıma katılım durumu, sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası tarafından “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde bildirilmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “idrar sondası boĢaltmada” ebeveynin bakıma katılım durumunu “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde bildirmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “AÇĠ ve kaydedilmesi” ile “çocuğun barsak hareketlerinin ve gaitasının takibinde” ebeveynin bakıma katılım durumunu “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde belirtmiĢtir. “Çocuğa sürgü verme ve boĢaltmada” sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı, “çocuğun/bebeğin altını değiĢtirme ve bakımını yapmada” ise sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası ebeveynin bakıma katılım durumlarını “tek baĢına yapma” Ģeklinde bildirmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “bebeğin bezini tartma” uygulamasına ebeveynin katılım durumunu “hemĢire ile birlikte yapma” Ģeklinde belirtmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “çocuğun giysilerini değiĢtirme” ve yaklaĢık yarısı “baĢ ve tam vücut banyosu verme” uygulamalarına ebeveynin katılım durumlarını “tek baĢına yapma” Ģeklinde ifade etmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “ağız, kulak, burun, göz, el, yüz, cilt ve tırnak bakımını” ebeveynin tek baĢına yapması cevabını vermiĢtir. “Gastrostomi, jejenostomi, ileostomi, kolostomi bakım ve takibi” sırasında

78 ebeveynin bakıma katılım durumunu sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı tarafından “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde ifade edilmiĢtir. “Trakeostomi bakımı (iplerinin değiĢtirilmesi, pansumanı gibi)” sırasında ebeveynin bakıma katılım durumu sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası tarafından “ortama almama, bakıma katmama” Ģeklinde belirtilmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “yara bakımı ve yara yerinin kontrolü” ve yaklaĢık yarısı “dren giriĢ yerinin bakımı ve dren takibi” uygulamalarında ebeveynin bakıma katılım durumları “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde belirlemiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “çocuğa hastanede iyi vakit geçirtme” uygulamasına ebeveynin katılım durumunu “tek baĢına yapma” Ģeklinde bildirmiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yarısından fazlası “çocuğun güvenliğini sağlama” ile “çocuğun transportunu sağlama” uygulamalarında “hemĢire ile birlikte yapma” cevabını vermiĢtir. Sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “çocuğun kullandığı çarĢafları değiĢtirme” uygulamasına ebeveynin katılım durumunu “tek baĢına yapma” Ģeklinde belirlemiĢtir.Sağlık profesyonellerinin yaklaĢık yarısı “çocuğun kaldığı oda yüzeyini temizleme” ile “çocuğa kullanılan malzemeleri temizleme” uygulamalarına ebeveynin katılım durumu “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” Ģeklinde ifade etmiĢtir. “Çocuğun izlendiği odanın düzenini ve havalandırılmasını sağlama” uygulamasında ebeveynin bakıma katılım durumu sağlık profesyonellerinin üçte biri tarafından hem “sadece gözlem yapma, ortamda bulunmasına izin verme” hem de “ebeveynin tek baĢına yapması” Ģekillerinde bildirilmiĢtir.

 YaĢı genç olan sağlık profesyonellerinin (19-32 yaĢ arası), daha ileri yaĢta ki sağlık profesyonellerine göre (33 yaĢ ve üzeri) ebeveynin bakıma katılımına daha yüksek oranda izin verdiği bulunmuĢtur (p<0,05).

 Kadın sağlık profesyonellerinin erkek sağlık profesyonellerine göre ebeveynin bakıma katılımına daha fazla izin verdiği bulunmuĢtur (p<0,05).

 Sağlık profesyonellerinin eğitim düzeyi arttıkça ebeveynin bakıma katılımına daha fazla izin verdiği, ayrıca lisans mezunu sağlık profesyonellerinin lise ve ön lisans mezunlarına göre daha çok izin verdiği bulunmuĢtur(p<0,05).

79 5.2. Öneriler

AraĢtırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda aĢağıdaki önerilerde bulunulmaktadır;

Sağlık Profesyonellerine Yönelik Öneriler

 Bütün çocuk hastalar ve ebeveynleri için herhangi bir özellik gözetilmeden ebeveynin bakıma katılımına izin verilmelidir.

 Sağlık profesyonellerine mesleki eğitimlerinden itibaren hastanede yatan çocuğun bakımına ebeveynin katılımının önemi öğretilmeli, klinik uygulamaya yansıması sağlanmalıdır.

 Sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımının etkileri hakkında sahip olduğu olumsuz görüĢler;ebeveyni, çocuğu, sağlık profesyonelini ve kurumu korumak amacıyla ebeveynin bakıma katılımının engellenmesine neden olabilir. Bu durumun çözümünde sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımı sürecini etkin Ģekilde yürütebilecek ve ebeveyne rehberlik edebilecek mesleki bilgi, beceri ve yetkiye sahip olması oldukça gerekmektedir.

 Sağlık profesyonelleri ebeveynin bakıma katılımını güçlendirmeyi amaçlayan eğitimleri ebeveynlere vermelidir. Çocuğun bakım ve tedavi süreçleri ile ilgili ebeveynin bilgi ve beceri düzeyi değerlendirilmeli, uygulamalar sırasında ebeveyne destek olunmalı, uygulamayı nasıl yaptığı denetlenerek geri bildirim verilmeli, yanlıĢ ya da eksik uygulamalar düzeltilmelidir.

Sağlık Kurumlarına Yönelik Öneriler

 Ebeveynin bakıma katılımının kaliteli ve standartlara uygun Ģekilde planlanması ve uygulanması, sağlık profesyonellerinin bu süreçte aktif rol alması içinebeveynin bakıma katılımını düzenleyen yazılı düzenlemeler oluĢturulması gereklidir. Yazılı düzenlemelerin hazırlanmasında ebeveynler, doktor, hemĢire ve diğer sağlık profesyonelleri ile çocuk sağlığı ve hemĢireliği alanında uzman akademik personel birlikte çalıĢmalıdır. Yazılı düzenlemelerin kapsamı çocuk ve ebeveynin hastaneye ilk geliĢlerinden taburculuklarına kadar geçecek bütün

80 süreçlerde ebeveynin bakıma katılımını kapsamalıdır. Hazırlanacak düzenlemelerde ebeveynin ortamda bulunması, gözlem yapması, sağlık profesyoneli ile yapması ve tek baĢına yapması Ģeklinde ebeveynin bakıma katılım durumları net olarak ifade edilmelidir. Ebeveynin bakıma katılım durumunun uygulamalara göre belirlenmesi, ebeveynin bu süreçteki rolleri, sağlık profesyonellerinin rol ve sorumlulukları net bir Ģekilde ifade edilmelidir. Hastane genelinde ebeveynin bakıma katılım durumunu belirleyen düzenlemelere ek olarak çocuk kliniklerinin her birinde klinik içerisinde ebeveynin bakıma katılımına yönelik yazılı düzenleme ve check-listler oluĢturulmalıdır.

 Sağlık profesyonellerine yönelik olarak ebeveynin bakıma katılımı hakkında hizmet içi eğitimler verilmelidir. Bu eğitimlerde ebeveynin bakıma katılımının kapsamı, önemi, etkileri (çocuğa, ebeveyne ve sağlık hizmeti sunumuna), sağlık profesyonelleri ve ebeveynlerin bu süreçte ki sorumlulukları hakkında bilgiler verilmelidir. Özellikle mesleki eğitim düzeyi düĢük olan sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımı konusunda farkındalığının arttırılması için çalıĢılan kurumlarda eğitimler planlanmalıdır.

 ÇalıĢılan sağlık kurumlarında sağlık profesyonellerinin görev tanımları içerisinde ebeveynin bakıma katılımını destekleyici rol ve sorumluluklar belirtilmelidir.

 Ebeveynlere sağlık ekibinin vazgeçilmez bir üyesi olduğu hissettirilmeli, vizitlere davet edilmeli, çocuğunun bakım ve tedavisi ile ilgili süreçlerde aktif rol alması sağlanmalıdır. Ebeveynin bakıma katılımını destekleyen kurumsal kültür oluĢturulmalıdır.

Araştırmacılara Yönelik Öneriler

 AraĢtırmada kullanılan ebeveynin bakıma katılımı ile ilgili veri toplama formunun yeniden uzman görüĢü alınarak metodolojik çalıĢma ile geçerlilik ve güvenilirliğine bakılması önerilmektedir.

81  Sağlık profesyonellerinin ebeveynin bakıma katılımını desteklememe ve ebeveyne bakıma katılım konusunda izin vermeme nedenlerinin daha detaylı araĢtırılması önerilmektedir.

 Daha geniĢ çalıĢma gruplarında ebeveynin bakıma katılım durumları ile ilgili araĢtırmalar yapılmalıdır. Belirli bir çocuk kliniği ve özel bir bakım-tedavi uygulamasına odaklanarakyapılacak araĢtırmalar ile konuya özgü daha net verilerin toplanması hedeflenmelidir. Ayrıca ebeveyn ve hemĢire katılımını sağlandığı, odak grup görüĢmeleri ve nitel çalıĢmalarda; konu ile ilgili mevcut bilgi eksikliğinin giderilmesi için yapılmalıdır.

82 6. KAYNAKLAR

Aein F, Alhani F, Mohammadi E, Kazemmejad A, 2009. Parental participation and mismanagement:A qualitative study of child care in Iran. Nursing and Health Sciences, 11,221–7.

Akça SÖ, Gözen D, 2013. Çocuk hemĢiresinin savunucu rolü. Florance Nightingale HemĢirelik Dergisi,21(3), 213-8.

Alcan Z, Aksoy A, Civil B, Tekin DE, Ekim R, Civil SÖ, Doğar T, Çakar V, 2011. HemĢirelik Hizmetleri IĢığında Hastane Süreçleri: ISO, JCI ve MAGET Standartları ile Uyumlu. 1. Baskı, Ġstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri Limited ġirketi, s.46-9.

Alpar R, 2012. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinde Örneklerle Uygulamalı Ġstatistik ve Geçerlilik- Güvenilirlik. 2. Baskı, Ankara, Detay Yayıncılık, s. 233-79.

Alsop-Shields L, 2002. The parent-staff interaction model of pediatric care. J Pediatr Nurs, 17(6), 442-7.

Ames KE, Rennick JE, Baillargeon S, 2011. A qualitative interpretive study exploring parents’perception of the parental role in the paediatric intensive care unit.Intensive Crit Care Nurs,27, 143-50.

Aykanat B, Gözen D, 2014. Çocuk sağlığı hemĢireliğinde aile merkezli bakım yaklaĢımı.GümüĢhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,3(1), 683-95.

Balling K, McCubbin M, 2001. Hospitalized children with chronic illness: Parental caregivingneeds and valuing parental expertise. J Pediatr Nurs, 16(2), 110-9.

Beckman AW, Sloan BK, Moore GP,Cordell WH, Brizendine EJ, Boie ET, Knoop KJ, Goldman MJ, Geninatti MR, Pimentel L, Moscati RM, Pfaff JA, Smith RW, Parks FB, 2002. Should parents be present during emergency department procedures on children, and who should make that decision? A survey of emergency physician and nurse attitudes. Academic Emergency Medicine, 9(2), 154-8.

Benzein E, Johansson P, Arestedt KF, Berg A, Saveman B, 2008.Families’ importance in Nursing care: Nurses’ attitudes-an instrument development. J Fam Nur, 14(1), 97-117.

Bemez S, 2011. Redhouse Büyük El Sözlüğü. 33. Baskı, Ġstanbul, SEV Matbaacılık ve Yayıncılık Anonim ġirketi, s. 61; 300.

Board R, 2004. Father stress during child’s critical care hospitalization. J Pediatr Health Care, 18, 244-9.

Boztepe H, ÇavuĢoğlu H, 2009. Bir üniversite hastanesindeki uygulamaların aile merkezli bakımyönünden incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 11-24. Boztepe H, 2012. Pediatri hemĢirelerinin ağrılı iĢlemler sırasında ebeveynlerin bulunması hakkında

görüĢleri. Ağrı, 24(4),171-9.

Broger B. Zeni MB, 2011. Fathers’ coping mechanisms related to parenting a chronically ill child:Implications for advanced practice nurses. J Pediatr Health Care, 25(2), 96-104.

Brown TL, 2013. Pediatric variations of nursing interventions, In: Wong’s Essentials of Pediatric Nursing, Eds: Hockenberty MJ, Wilson D, 9th Edition, USA, Mosby Elsevier, p. 635.

Cameron MA, Schleien CL, Morris MC, 2009. Parental presence on pediatric intensive care unitrounds. Journal of Pediatr, 155, 522-8.

Cimete G, Kuğuoğlu S, Çınar ND, 2013. Çocuk hastalık ve hastane ortamı, In: Pediatri HemĢireliği, Ed: Conk Z BaĢbakkal Z, Yılmaz HB, BolıĢık B, 1. Baskı, Ankara, Akademisyen Yayınevi, s.130-40.

Conk Z, BaĢbakkal Z, Yardımcı F, 2013. Çocuk sağlığına genel bakıĢ, In: Pediatri HemĢireliği, Eds: Conk Z, BaĢbakkal Z, Yılmaz HB, BolıĢık B, 1. Baskı, Ankara, Akademisyen Yayınevi, s. 1- 48.

Coyne I, 2007. Distruption of parent participation: Nurses’ strategies to manage parents onchildren’s wards. J Clin Nurs, 17, 3150-8.

83 Coyne I, Cowley S, 2007. Challenging the philosophy of partnership with parents: A groundedtheory.

Int J Nurs Stud,44, 893-904.

Cooley WC, 2009. Family-centered care in pediatric practice, In:American Academy

ofPediatricsTextbook of Pediatric Care, Eds: McInery TK, 1st Edition, USA, The Donohue Group Inc, p.1027-9.

ÇavuĢoğlu H, 2013. Çocuk Sağlığı HemĢireliği. Cilt 1,GeniĢletilmiĢ 11. Baskı, Ankara, Sistem Ofset Basımevi,s. 19-69.

Deatrick J, 2006. Family partnerships in nursing care, In:Elements of Nursing Excellence in Careof Infants, Children, Youth, and Families, Eds: Craft-Rosenberg M, Kra M, 1st Edition,Philadelphia, Springer Publishing Company, p. 41-55.

Dougal RL, Anderson JH, Reavy K, Shirazi CC, 2011. Family presence during resuscitation and/or invasive procedures in the emergency department: One size does not fit all. J Emerg Nurs, 37(2), 152-7.

Dudley SK. Carr JM, 2004. Vigilance: The experience of parents staying at the bedside ofhospitalized children. J Pediatr Nurs, 19(4), 267-75.

Ellison S, 2003. Nurses’ attitudes toward family presence during resuscitative efforts and invasiveprocedures. J Emerg Nurs, 29(6), 515-21.

Er M, 2006. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeĢler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49, 155-68.

Erdal Ç, Tunalı Y, Dilmen ÖK, Yentür E, Bahar M, 2013. Yoğun bakım ünitesinde yatanhastaların yakınlarının memnuniyetinin değerlendirilmesi. Türk Yoğun Bakım Dergisi. 11, 4-71.

Erdim L, Bozkurt G, Ġnal S, 2006. Annelerin çocuklarının hastaneye yatıĢından etkilenme durumlarının araĢtırılması.Atatürk Üniversitesi HemĢirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(3), 36- 43. Espezel HJE, Canam CJ, 2003. Parent–nurse interactions: Care of hospitalized children. J Adv Nurs,

44(1), 34-41.

Fulbrook P, Albarran JW, Latour JM, 2005. A European surveyof critical care nurses’ attitudes and experiences of having familymembers present during cardiopulmonary resuscitation. Int J Nurs Stud, 42, 557-68.

Fulbrook P, Latour J, Albarran J, Graaf W, Lynch F, Devictor D, Norekval T, 2007.The presence of family members during cardiopulmonary resuscitation:European federation of Critical Care Nursing associations, European Society of Paediatric and Neonatal Intensive Care and European Society of Cardiology Council on Cardiovascular Nursing and Allied Professions Joint Position Statement. Eur J Cardiovasc Nurs, 6, 255-8.

Hallström I, Runesson I, Elander G, 2002. Observed parental needs during their child’shospitilization.J Pediatr Nurs, 17(2), 140-8.

Hallström I, Elander G, 2004. Decision-making during hospitalization: Parents’ and children’sinvolvement. J Clin Nurs, 13,367-75.

Higman W, Shaw K, 2008. Nurses’ understanding about the delivery of family centred care in theneonatal unit. J Neonatal Nurs, 14, 193-8.

Holm KE, Patterson JM, Gurney JG, 2003. Parental involvement and family-centered care in thediagnostic and treatment phases of childhoodcancer: Results from a qualitative study.J Pediatr Oncol Nurs, 20, 301-13.

Hopia H, Tomlinson PS, Paavilainen E, Astedt-Kurki P, 2005. Child in hospital: Family experiences and expectations of how nurses can promote family health. J Clin Nurs, 14,212- 22.

Hughes M, 2007. Parents’ and nurses’ attitudes to family-centred care: An Irish perspective. J Clin Nurs, 2341-8.

Ichijima E, Kirk R, Hornblow A, 2011. Parental Support in neonatal intensive care units: A cross- cultural comparison between New Zealand and Japan. J Pediatr Nurs,26, 206-15.

James J, Cottle E, Hodge RD, 2011. Registered nurse and health care Chaplains experiences ofproviding the family support person role during family witnessed resuscitation. Intensive Crit Care Nurs, 27, 19-27.

84 Just AC, 2005. Parent participationin care: Bridging the gap in the pediatric ICU. Newborn Infant

Nurs Rev, 5(4), 179-87.

Karabudak SS, Ak B, BaĢbakkal Z, 2010. GiriĢimler sırasında aile üyeleri nerede olmalı? Türk Pediatri ArĢivi Dergisi, 45, 53-60.

Keser N, Arguz P, 2010. Ebeveynlerin çocuklarının tedavisini reddetme nedenleri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 4(1), 5-11.

Kitchen BE, 2005. Family-centered care: A case study. J Spec Pediatr Nurs,10(2), 93-7.