1. Gibberellik asit uygulamaları kontrole göre genel olarak madımak tohumlarının çimlenme oranını arttırmıştır. Sülfürik asit uygulama süresi arttıkça tohum kabuğundaki aşınma oranındaki artışa bağlı olarak çimlenme oranı da artmıştır. Ancak sülfürik asit uygulama süresi 30 dk. üstüne çıktığında muhtemelen tohum embriyosu zarar gördüğünden çimlenme oranında bir azalış söz konusu olmuştur. Dolayısıyla tohum kabuk dormansisini kırmak için 30 dk. sülfürik asit uygulaması yeterlidir. Sülfürik asit ve Gibberellik asit uygulaması beraber yapıldığında çimlenme oranı da artmıştır. Bu sebeple tohumla üretimde bu iki uygulamanın beraberce yapılmasında yarar vardır.
2. Tohumların pens veya zımpara ile mekanik olarak aşındırılması veya çizilmesi tohum çimlenmesini önemli oranda arttırmıştır. Pensle kabuğun çizilmesi zımpara ile aşındırmadan daha etkili bulunmuştur. Sülfürik asit uygulanmasının mümkün olmadığı durumlarda mekanik aşındırma yapılarak tohumlar ekilebilir.
3. Akan musluk suyunun altında bekletilen tohumlarda kontrole göre çimlenme oranında artış gözlenmiştir. Ancak bu artış istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Ön ısıtma uygulamasının da tohumların çimlenmesi üzerine bir etkisine rastlanmamıştır. Ancak, özellikle 4 ay süreyle buzdolabında ön üşütmeye tabi tutulan tohumların çimlenme oranı önemli düzeyde artmıştır. Bu nedenle ön üşütme dormansiyi kırmada kullanılabilecek yöntemler arasındadır.
4. Potasyum nitrat çözeltisi % 2’lik dozda madımak tohumlarının çimlenme oranını kontrole göre önemli düzeyde arttırmıştır. Ancak bu artış yetiştiricilik için istenen düzeyde değildir.
5. Çimlenme yüzdesini olumlu yönde etkileyen tüm uygulamalar aynı zamanda tohumların çimlenme oranı, tohumların günlük çimlenme hızı ve toplam çimlenmenin ortalama süresini de kontrole göre olumlu yönde etkilemiştir.
6. Gibberellik asit ve potasyum nitrat gibi kimyasal uygulamaları yanında ön ısıtma ve üşütmenin madımak tohumların çimlenmesini teşvik etmesi fizyolojik hareketsizliğin varlığını ortaya koymaktadır.
7. Ön yıkamanın çimlenmeyi az da olsa arttırması tohum kabuğunda bulunan çimlenmeyi engelleyici maddelerin varlığına ve bunların ön yıkama ile kısmen de olsa giderilebileceğine işaret olarak düşünülebilir.
8. Orta Anadolu'nun farklı bölgelerinden (Tokat, Sivas, Amasya ve Çorum illerinde) toplanan madımak genotiplerinde bulunan genetik varyasyon RAPD tekniği ile belirli ölçüde ortaya konmuştur. Ancak sonuçlar ve tartışma kısmında belirtildiği üzere yapılan çalışmaların yeniden tekrarlanması gerekmektedir. Daha önce bir kaza sonucu tahrip olan klonlar tekrar toplanmış olup, buradan alınacak bitki örneklerinden tekrar DNA izole edilecek ve genetik varyasyona ilişkin tüm denemeler tekrar edilecektir. Polimorfizim bakımından birbirine en yakın ve en uzak seçilen klonlar arasında morfolojik gözlemler yapılarak morfolojik markör karakterler de belirlenecektir. Sıralanan bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, çok yıllık otsu yabancı otların biyolojik özelliklerinin ve farklı ekolojik koşullara bu bitkilerin uyum sağlama yeteneklerinin anlaşılmasına teorik ve pratik katkı sağlayacaktır.
KAYNAKLAR
Anonim, 2002. Uluslararası Tohum Test Kuralları. ISTA (Uluslararası Tohum Test Birliği) yayınları, ISBN 3-906549-38-0, Basserdorf, İsviçre.
Anonim, 2007a. Dünya Nüfusu, http://tr.wikipedia.or Anonim, 2007b. Polugonum -Wikipedia, the free encyclopedia,
http://en.wikipedia.org/wiki/Polygonum
Aker, M., 1989. Madımak Yetiştiriciliği,Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Semineri, Tokat
Albayrak, G., ve Gözükırmızı, N., 1999.RAPD Analysis of Genetic Variation in Barley, Tr. J. of Agriculture and Forestry 23: 627-630.
Akar, T. 2002. Türkiye'de yetiştirilen yerel makarnalık Buğday çeşitlerinde Genetik farklılığın polimorfik DNA Analizi ile belirlenmesi. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Arslan, E.,2004. RAPD-PCR Yöntemiyle Türkiye'deki Hyacinthella Schur (Liliaceae) Türleri Arasındaki Polimorfizm Ve Filogenetik ilişkilerin Belirlenmesi, SÜ Fen Ed. Fak. Fen Dergisi, Sayı 23 27- 32, Konya.
Babaoğlu, S., Açık, L., Çelebi, A., Adıgüzel, N., 2004. Molecular Analysis Of Turkısh Afyssum L. (Brassıcaceae) Specıes By RAPD-PCR And SDS-Page Methods, G.Ü. Fen Bilimleri Dergisi 17(3): 25-3.Ankara
Batlla, D. And Benech-Arnold, R.L., 2005. Changes İn The Light Sensitivity Of Buried Polygonum aviculare Seeds İn Relation To Cold-İnduced Dormancy Loss: Development Of A Predictive Model, New Phytologist, 165: 445-452 Argentina Baytop, T., 1984. Türkiye'de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün). İstanbul Univ.
Eczacılık Fak. İstanbul Üniv. Yayınları No: 3255, Eczacılık Fak. Yayınları No:
40, İstanbul.
Bilgin, O., Korkut, K. Z., 2005, Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum Aestivum L.) Çeşit Ve Hatlarının Genetik Uzaklıklarının Belirlenmesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi Bilgin ve Korkut, 2(3), Tekirdağ.
Bozdayı, M. A., 2001. DNA Amplifikasyon Teknikleri (Prensipler ve Uygulamaları), DNA Amplifikasyon Teknikleri(Prensipler ve Uygulamaları) Yaz Kursu, 3-6 Temmuz 2001, Ankara Üniversitesi Hepatoloji Enstitüsü, Sayfa. 14-29
Budak, H., Bölek, Y., Dokuyucu, T., ve Akaya, A., 2004. Potential Uses of Molecular Markers in Crop Improvement, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(1): 76-79.
Castellani, E. D., Aguiar, I. B. , 2001. Seed Maturation And Effect Of Temperature Regime On Trema micrantha (L.) Blume Seed Germination. Seed Science And Technology, Vol. 29, No. 1, Pp. 73-82, Sao Paulo, Brazil.
Çevik, M. Ş., and Moore, G. A., 2007. Construction of a Genetic Linkage Map. of Citrus with Random Amplifıed Polymorphic DNA (RAPD) Markers Using a Progeny Population from a Complex Intergeneric Cross, Türk J Bot 31: 79-86.
Davıs, P.H., 1967. Flora of Turkey. Vol. 2, University of Edinburg, England.
Duke, S.O., 1985. Weed Physiology - Reproduction and Ecophysiology (Vol.I). CRC Press, Inc. Baco, Raton, Florida.
Gübbük, H,, Pekmezci, M,, 2001, Değişik Muz Klonları Arasındaki Genetik Varyasyonların RAPD Markörleri İle Belirlenmesi, Bahçe 30 (1-2): 71 - 79, Antalya.
Jorgensen, L, J., Stehlik, I, Brochmann, C., and Conti, E., 2003. Implications of ITS Sequences and RAPD Markers for The Taxonomy and Biogeoraphy of The Oxytropis campestris and O. Artıca (Fabaceae) Complexes in Alaska, Amerikan Journal of Botany 90(10): 1470-1480.
Inamura, A., Ohashi, Y., Şato, E., Yoda, Y., Masuzavva, T., Ito, M., and Yoshinaga, K... 2000. Intraspecific Sequence Variation of Chloroplast DNA Reflecting Variety and Geographical Distribution of Polygonum cuspidatum (Polygonaceae) in Japan, J. Plant Res. 113: 419-426.
İskenderoğlu, N., Uygur, S., Uygur, F.N., 1993. Bazı Yabancı Ot Tohumlarındaki Dormansinin Kırılması İle İlgili Araştırmalar. Türkiye I. Herboloji Kongresi Bildirileri. s.109-113, 3-5 Şubat 1993, Adana.
Jefferson, V., L., Pennacchio, M., 2003. Allelopathic Effects Of Foliage Extracts From Four Chenopodiaceae Species On Seed Germination, Journal Of Arid Environments 55, 275-285.
Keskin, C.A., ve Memon, R.A., 2006. Deneysel Uygulamalar, Bitki Moleküler Genetiğinde Son Teknikler, Düzenleyiciler: Abdul R. Memon, Bayram Yüksel ve Birsen C. Keskin, TÜBİTAK-Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü, Gebze-Kocaeli. Sayfa. 158-181.
Kuta, D. D., Kwon-ndung, E., Dachi, S., Bakare, O., and Ogunkanmi, L. A., 2005. Optimization of protocols for DNA extraction and RAPD analysis in West African fonio (Digitaria exilis and Digitaria iburua ) germplasm characterization, Afacan Journal of Biotechnology Vol. 4 (12), pp. 1368-1371.
Mackay, W.A., Davis, T.D., Sankhla, D., 2001. Ifluence Of Scarification And Temperature On Seed Germination Of Lupinus arboreus. Seed Sci. Ve Technol., 29, 543-548
Maniatis, T., Fritsch, E. F. and Sombrook, J. 1989. Molecular Cloning: A Laboratory Manuel. Cold Spring Harbor Laboratory. Cold Spring Harbor. New York.
Maughan, P.J., Maroof, M.A.S. and Buss, G. R. 1996. Molecular marker Analysis of Seed-Weight: Genomic Locations, Gene Action, and Evidence for Orthologous Evolution Among Three Legume Species. Theor. Appl. Genel, 93; 574-579. McDonald, M.B., Elliot, L.J. and Sweeney. P.M. 1994. DNA extraction from dry seeds
for RAPD analyses in varietal identification studies. Seed Science and Technology, 22 (1); 171-176.
Miwa, M.. Zhou, Z., Shinone, M., Maruta, E., and Hogetsu, T., 2001. Development of polymorphic microsatellite markers in a perennial herbaceous plant, Polygonum, cuspidatum (Polygonaceae),Molecular Ecology Notes 1: 168-169.
Nadjafi, F., Bannayan, M., Tabrizi, L., Rastgoo, M., 2006. Seed Germination And Dormancy Breaking Techniques For Ferula gummosa And Teucrium polium. Journal Of Arid Environments, 64, 542-547.
Navajas-Perez, R., Herran, R., Gonzales, G.L., Jamilena, M., Lozano, R., Rejon, C.R., Rejon, M.R., and Garrido-Rarnos, M.A., 2005. The Evolution of Reproductive Systems and Sex-Determining Mechanisms Within Rumex (Polygonaceae) Inferred from Nuclear and Chloroplastidial Sequence Data, Mol. Biol, Evol. 22(9): 1929-1939.
Newbury. HJ and Ford-Lloyd, B.V. 1993. The Use of RAPD for Assessing Variation in Plants. Plant Growth Regıılation, 12; 43-51.
Nkongolo, K.K., Michael, P., and Gratton, W.S., 2002. Identification and characterization of RAPD markers inferring genetic relationships among Pine species, Genonıe, Vol. 45, S: 51-58.
Olgun, A. ve Topal, A. İ999. DNA nın Analizin. Temizkan, G., Arda, N. Moleküier Biyolojide Kullanılan Yöntemler, (ed.)İstanbul Üniv. Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği Uygulama Merkezi (BİYOGEN). Yayın No: l s. 33-45. Nobel Tıp Kitapevi.
Özer, Z., Kadıoğlu. İ., önen, H., Ve Tursun, N., 2001. Herboloji (Yabancı Ot Bilimi) Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No:20 Kitap Serisi No: l O TOKAT Özer. Z., Önen, H., Tursun, N., Uygur, F.N., 1999. Türkiye'nin Bazı Önemli Yabancı
Otları (Tanımları ve Kimyasal Savaşımları), Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Yayınlan No: 38 Kitap Serisi No: 16
Özer, Z., Tursun, N., Önen, H., 2004. Yabancı Otlarla Sağlıklı Yaşam (Gıda ve Tedavi). 5. baskı, 4RENK yayınları. 4RENK Yayın Tanıtım Matbaacılık Ltd. Şti. Kazımkarabekir Cad. Alikabakçı İşh. İskitler/Ankara
Prathepha, P., 2000. Detection of RAPD Variation in a Forest Tree Speeies, Matientha suavis Pierre (Opiliaceae) from Thailand, Science Asia, 213-218.
Reiter, S.R., Young, M. and Scolnik, P.A, 1993. Genetic linkage of the arabidopsis genome: Methods for Mapping with Recornbinant Inbreds and RAPDs. Methods in Arabidopsis Research, World Scientific Publishing, Singapore.
Salkın, S., 2005, RAPD Markörleri İle Akdeniz Bölgesi'nde Yetiştirilen Bazı. Mısır Genotiplerinin Karakterizasyonu Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek lisan Tezi, Eskişehir.
Seçmen, Ö., Gemici, Y., Görk, G., Bekat, L. ve Leblebici, E. 1995. Tohumlu Bitkiler Sistematiği (Ders Kitabı). 4. baskı . Ege Üniv. Fen Fak. Ders Kitapları Serisi No: 116. İzmir.
Shoyama, Y., Kawachi, F., Tanaka. R, Nakai, R., Shibata, T. and Nishi, K. 1998. Genetic and aikaloid analysis of Papaver species and their Fi hybrid by RAPD,HPLC and ELİSA. Forensic science international, 91; 207-217. "
Stehlik, L, and Biattner, F.R., 2004. Sex-specific SCAR markers in the dioecious plant Rumex nivalis (Polygonaceae) and Implications for the evolution of sex chromosomes, Theor Appl Genet, 108: 238-242.
Stockinger, E.J., Mulinix, C.A., Long, C.M., Brettin, T.S. and Lezzoni, A.F. 1996. A linkage map of sweet cherry based on RAPD analysis of a microspore-derived callus culture population. Journal of Heredity, 87; 214-218.
Şahin, E., Balcıoğlu, M. S., Karabağ, K., Yolcu, H. İ., 2005. Antalya Yöresi Kıl Keçilerinde Genetik Polimorfizmin RAPD-PCR Yöntemi İle Belirlenmesi Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Antalya
Şahin, F., Pirim, İ., Çiftçi, M., 2000. Polimeraz Zincir Reaksiyonu(PCR), II. Uygulamalı Moleküler Biyoloji Teknikleri Kursu, Atatürk Üniversitesi Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi, Sayfa. 18-21, Erzurum.
Şençiçek, A.G.E. 2000. RARD markörlerini kullanarak Türk susam (Sesamum indicum L.) populasyonlarında genetik uzaklıkların analizi. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen. Bilimleri Enstitüsü, s. 102, Antalya,
Şimşek, L, Aytekin, F., Yeşilada, E., Yıldırımlı, Ş,, 2002. Anadolu'da Halk Arasında Bitkilerin Kullanılış Amaçlan Üzerinde Etnobotanik Bir Çalışma, Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı,Bildiriler, 29-31 Mayıs, Eskişehir.
Sözeri, S. Ve Erdiller G., 1993. Kekre (Acrptilon repens (L.) DC.) Tohumlarının Çimlenme Biyolojisi Üzerine Araştırmalar. Türkiye I. Herboloji Kongresi Bildirileri. s.67-75, 3-5 Şubat 1993, Adana.
Taştan, B. Ve Gürcan, A., 1993. Kokarot (Bifora radians Bieb.) Tohumlarının Canlılık Oranı Ve Bazı Dormansi Kırıcıların Çimlenmeye Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Türkiye I. Herboloji Kongresi Bildirileri. s.117-124, 3-5 Şubat 1993, Adana. Töngel, Ö. M, Ve Ayan, İ., 2005. Samsun İli Çayır Mera alanlarında Yetişen
Bazı Zararlı Bitkiler ve Hayvanlar Üzerindeki Etkileri. J. of Fzc. of Agric.,OMU,20 (1): 84-93
Turan, M., Kordali, S., Zengin, H., Dursun, A., Sezen, Y., 2003. Macro and Micro Mineral Content of Some Wild Ediple Leaves Consumed in Eastern Anatolia. Acta Agrikulturae Scandinavica, Section B - Plant Soil Science, 53:3,129-137. Thormann, C.E. and Osborn, T.C. 1992. Use of RAPD and RFLP Markers tor
Germplasm Evaluation. Applications of RAPD Technology to Plant Breeding. Joint Plant Breeding Symposia Series, Minneapolis, Minnesota.
Uluğ, E., Kadıoğlu, İ., Üremiş, İ., 1993. Türkiye'nin Yabancı Otları ve Bazı Özellikleri. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No:78, Adana.
Üçer, M., 1973. Sivas Folkloru, 1(5) 3-6.
Vucetich, L. M., Vucetich, J. A., Joshi, C. P., Waite, T. A., and Peterson, R. O., 2001. Genetic(RAPD) diversity in Peromyscus maniculatus populations in a naturally fragmented iandscape, Molecular Ecology, 10: 35-40.
Yazgan, A. Ve Aker, M., 1990. Madımak. Hürsöz, 29 Nisan-8 Mayıs
Yazgan, A. Ve Sağlam, N., 1992. Madımak (Polygonum cognatum Meissn.) kültürü üzerinde bir araştırma. C.Ü. Tokat Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü- Tokat
Yıldırım, A. ve Kandemir, N. 2004. Genetik Markörler ve Analiz Metotları. Bölüm 2.3. in : Özcan, S. Gürel, E., Babaoğlu, M. Bitki Biyoteknolojisi II. Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları, (ed.). Selçuk Üniv. Vakıf Yayınları, s. 112-159, ISBN 975-6652-05-5, Konya.
Weeden, N.F., Timmerman, G.M., Hemmat, M., Kneen, B.E. and Lodhi, M,A. 1992. Inheritarice and Reliability of RAPD Markers, Applications of RAPD Technology to Plant Breeding, Joint PSant Breeding Symposia Series, Minneapolis, Minnesota.
Williams, J.G.K., Kubelik, A.R., Livak, K.J., Rafalski, J.A. and Tingey, S.V. 1990. DNA Polimorphisms Amplified by Arbitrary Primers are Useful as Genetic Markers. Nucî. Acids Res., 18, 6531-6535.
EKLER