Bu çalışmada, geçit iklim kuşağında yer alan Tokat-Kazova’da kışlık buğdaydan sonra ikinci ürün silajlık mısır yetiştiriciliğinde geleneksel toprak işleme ve buna alternatif olarak ele alınan dört farklı toprak işleme ve ekim yönteminin yeşil ot verimi üzerine etkileri incelenmiştir. Ayrıca, toprak işleme yöntemlerinin zaman ve yakıt tüketimleri belirlenerek ve gelir/gider analizleri yapılarak en ekonomik yöntem belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlar aşağıda sıralanmıştır:
- Tohum yatağının özelliklerini ortaya koymak için toprak işleme öncesi, toprak işleme sonrası ve hasat zamanında 0-10 cm, 10-20 cm ve 20-30 cm derinliklerdeki ölçülen gravimetrik nem içeriği, hacim ağırlığı ve penetrasyon direnci değerleri belirlenmiştir. Hasat zamanındaki nem içeriğinin vejetasyon süresi boyunca yapılan sulama ve yağışların etkisiyle toprak işleme öncesi ve sonrasına göre daha yüksek olduğu görülmüştür.
- Toprak işleme ile hacim ağırlığı değerlerinin düştüğü ve en düşük hacim ağırlığı değerlerinin hasat zamanında elde edildiği görülmektedir. Genel olarak hacim ağırlığı değerleri bitki kök gelişimini olumsuz etkileyen 1,60 g/cm3 değerinin altında olmasına rağmen üst sınıra yakındır. Özellikle yüzeysel derinlikte toprak işleme ile hacim ağırlığının diğer ölçüm derinliklerine göre daha fazla azaldığı görülmektedir. Toprak işleme öncesinde hacim ağırlığı değerlerinin yüksek olması tarım makinalarından beklenen etkinin elde edilmesini olumsuz yönde etkilemektedir. Hacim ağırlığının yüksek olması ekim makinasının çalışmasını olumsuz etkilemekte, tohum istenilen derinliğe bırakılamamakta ve iyi bir tohum- toprak teması sağlanamamaktadır. Buradaki problem çalışmalar süresince ekimden sonra yapılan yağmurlama sulamalar ile giderilmeye çalışılmıştır. Ancak yağmurlama sulamadan sonra özellikle yüzeyde anızın kalmadığı uygulamalarda yüzey kabuklanmasının olduğu ve bununda bitki çıkışını olumsuz yönde etkilediği gözlenmiştir. İkinci ürün yetiştiriciliğinde bu olumsuzlukların önüne geçmek için birinci ürün hasadından hemen sonra arazi gölge tavında iken toprak işleme ile ekim yapılmalıdır.
- Penetrasyon direncinin hasat zamanındaki değişkenliği toprak işleme öncesi ve toprak işleme sonrasına göre daha düşüktür. Nem içeriğinin yüksek olduğu hasat
zamanında penetrasyon direnci diğer ölçüm zamanlarına göre daha düşüktür. Penetrasyon direnci değerleri bitki kök gelişimini dolayısıyla verimi olumsuz yönde etkileyen 3 MPa değerinin altında kalmıştır.
- Yeşil ot verimi değerleri yıllara göre önemli farklılıklar göstermekte ve termal zaman yüksek olduğunda yeşil ot verimi de yüksek olmaktadır. Herbisit uygulanan parsellerde elde edilen yeşil ot verimi değerleri herbisit uygulanmayan parsellere göre daha yüksektir. Ancak herbisit uygulanmayan parsellerde toprak işleme yöntemleri arasında önemli bir farklılık bulunamazken herbisit uygulanan parsellerde toprak işleme yöntemleri istatistiksel olarak önemli bir etkiye sahiptir. Her iki durumda da en düşük yeşil ot verimi anıza ekim uygulamasında elde edilmiştir. En yüksek değerler ise frezenin kullanıldığı Y3 uygulamasında elde edilmiştir.
- Toprak işleme yöntemleri zaman tüketimlerine göre Y2>Y1>Y4>Y3>Y5 şeklinde sıralanmış ve Y5 uygulamasında geleneksel yönteme (Y1) göre %51,10 oranında zamandan tasarruf sağlanmıştır.
- Toprak işleme yöntemlerinin yakıt tüketimi değerleri istatistiksel olarak birbirinden farklıdır. Yöntemler yakıt tüketimlerine göre Y2>Y1>Y4>Y3>Y5 şeklinde sıralanmış, Y1 ile Y2 yöntemleri istatistiksel olarak aynı grupta yer almışlardır. - Toprak işleme yöntemleri iş verimlerine göre Y5>Y3>Y4>Y1>Y2 şeklinde
sıralanmış ve Y5 uygulamasında geleneksel yönteme (Y1) göre %457,20 oranında zamandan tasarruf sağlanmıştır.
- Toprak işleme ve ekim yöntemlerinin karlılık düzeyini belirlemek için gelir/gider oranları incelendiğinde, en yüksek oran herbisit uygulanan ve uygulanmayan parsellerde Y3 yönteminde elde edilmiştir. En düşük oran ise herbisit uygulanan ve uygulanmayan parsellerde sırasıyla Y4 ve Y1-Y2 yöntemlerinde elde edilmiştir. Verimin yüksek ve işlem sayısının az olduğu Y3 uygulaması yöntemler arasında en karlı olanıdır. Bu sonuçlar Y3 uygulamasının yöre çiftçisi için iyi bir alternatif olduğunu göstermektedir. Toplam maliyetin en düşük olduğu anıza ekimde verimin düşük olması gelir/gider oranını düşürmektedir. Ancak, bu yöntemde elde edilen oranın en düşük olmaması özellikle bitki çıkışı ile ilgili problemlerin ortadan kaldırılması durumunda yöre çiftçisi için iyi bir alternatif olacağını göstermektedir.
KAYNAKLAR
Akdeniz, H., Yılmaz, İ., Andiç, N., Zorer, Ş., 2004. Bazı Mısır Çeşitlerinde Verim ve Yem Değerleri Üzerine Bir Araştırma.Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (1): 47-51.
Akıncı, İ., Sabancı, A., 1994. Toprak İşleme Makinaları ile Çalışmada Temel İşletmecilik Verileri Üzerinde Bir Araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 15. Ulusal Kongresi, Antalya.
Altuntaş, E., Dede, S., 2007. Orta Karadeniz Geçit İklim Kuşağında İkinci Ürün Silajlık Mısır Tarımında Farklı Toprak İşleme ve Ekim Yöntemlerinin Toprak Özellikleri ve Verim Üzerine Etkileri. Tekirdağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (3): 283-295.
Anastasios S.L., Constantinos A.T., Kico V.D., 2005. Tillage effects on corn emergence, silage yield, and labor and fuel inputs in double cropping with wheat.Crop Science Society of America, 45 (6): 2523-2528.
Anonim, 1995. Economics of Conservation Tillage.
http://ozone.crle.uoguelph.ca/manure/soil.management/economic.html Anonim, 2006. Fito Tohumculuk Katoloğu, Antalya.
Anonim, 2008a. Turhal Meteoroloji Müdürlüğü Verileri, Turhal,
Anonim,2008b. Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü Verileri, http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceleristatistik.aspx?m=TOKAT Anonim, 2009. Turhal Meteoroloji Müdürlüğü Verileri, Turhal.
Anonim,2008b. Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü Verileri, http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceleristatistik.aspx?m=TOKAT Aydın, A., 2005. Kuru Tarım Koşullarında Buğday Üretiminde Farklı Toprak İşleme
Yöntemlerinin Yabancı Ot Populasyonu ve Toprak özelliklerine Etkileri, (Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale, s: 73.
Bayhan, Y., Gönülol, E., Yalçın, H., Kayışoğlu, B., 2001. İkinci Ürün Silajlık Mısır Tarımında Azaltılmış Toprak İşleme ve Doğrudan Ekim Uygulamaları. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi, 96-101, 13-15 Eylül, Şanlıurfa.
Bayhan, Y., Kayişoğlu, B., Gönüol, E., Yalçın, H., Sungur, N., 2006. Possibilities of Direct Drilling and Reduced Tillage in Second Crop Silage Corn Artıcle, Soil and Tillage Research, 88 (1-2):1-7.
Blake, G.R. Hartge, K.H., 1986. Bulk Density, In: Klute A, ed: Methods of Soil Analysis. Part 1-Physical and Mineralogical Methods, 2nd Ed., Number 9 in The Series Agronomy, ASA and SSSA, Madison, WI, Pp: 363-375.
Borin, M., Menini, C., Sartori, L., 1997. Effects of Tillage Systems on Energy and Carbon Balance in North-Eastern Italy, Soil and Tillage Research, 40: 209-226. Bremner, J.M., Methods of Soil Analysis. Part II. Ed: Black, A.C.A., Chemical and
Microbiological Properties., Amer. Soc. Of Argon. Inc. Pub. Argon Series No: 9 Madison, USA, (1965).
Çarman, K., Öğüt, H., Hacıseferoğulları, H., 1993. Konya Bölgesinde Buğday Tarımında Uygulanan Farklı Toprak İşleme Yöntemlerinin Toprak Özellikleri Enerji Tüketimi ve Buğdayın Verim Parametreleri Üzerine Etkisi. Tarımsal Mekanizasyon 16. Ulusal Kongresi, Bursa.
Çay, A., Özpınar, S., 2004. Çanakkale İli Domates Üretiminde Farklı Toprak işleme Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Tarımsal Mekanizasyon 22. Ulusal Kongresi Aydın, 131-139.
Çetin, M., Özgöz, E., Gürhan, R., 2005. İkinci Ürün Yetiştiriciliğinde Farklı Toprak İşleme Sistemlerinin Toprağın Bazı Fiziko-mekanik özelliklerine Etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (1), 31-36.
Çıkman, A., Sağlam, R., Vurarak, Y., Monis, T., Tobi, İ.,Nacar, S. A., 2008. Harran Ovası Koşullarında II.Ürün Mısırda Band Toprak İşleme Yöntemlerinin Mısır Verimi Üzerine Etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(4):1-8. Fulton, J.P., Wells, L.G., Shearer, S.A., Barnhisel, R.I., 1996. Spatial Variation of Soil
Physical Properties: A Precussor to Precision Tillage, ASAE Paper No.961002.International Meeting, Phoenix, Arizona.14-18 July.
Gee, G.W., Bouder, J.W., Particle Size Analysis, ed: Clute, A., Methods of Sol Analysis. Part I. Agronomy No. 9. Am. Soc. of Agron. Madison, Wisconsin, USA, (1986).
Gençtürk, F. 2007. Bazı silajlık Mısır Çeşitlerinin Erzurum Ovası Koşullarında Yetiştirilme Olanaklarının Araştırılması Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
Geren, H., Avcıoğlu, R., Kır, B., Demiroğlu, G., Yılmaz, M., Cevheri, A.C., 2003. İkinci Ürün silajlık Olarak Yetiştirilen Bazı Mısır Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanlarının Verim Ve Kalite Özelliklerine Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 40 (3): 57-64.
Gökçebay, B. 1983. Minimum Toprak İşleme Tekniği. TZDK Mesleki Yayınları, Ankara.
Griffith, D.R., Parsons, S.D., 1981. Energy Requirement for Various Tillage-Planting Systems, (Tillage) ID-141,Coop. Ext. Ser. Purdue Uni. Indiana.
Hakansson, I., Lipiec, J., 1999. A Reviev of The Usefulness of Relative Bulk Density Values in Studies of Soil Structure and Compaction, Soil and Tillage Research, 53:71-85.
Karaağaç, H.A., 2007. İkinci Ürün Silajlık Mısır Tarımında Farklı Toprak İşleme ve Ekim Sistemlerinin Teknik ve ekonomik Yönden Karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Adana.
Kasap, A., 2006. Tokat İlinde II. Ürün Silajlık Mısır Üretiminde Geleneksel Toprak İşleme Yöntemlerinin Bazı Toprak ve Bitki Özelliklerine Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi), Gaziosmanpaşa Üniersitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Keskin, R., Erdoğan, D, 1984. Tarımsal mekanizasyon. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara 325s.
Kırtok, Y., 1998, Mısır Üretimi-3, Cine Tarım Dergisi, Aylık Tarım Dergisi, 11:24-25. Korucu, T., Kirişçi, V., Özgüven, F., Say, S. M., 2001. Çukurova Bölgesinde İkinci
Ürün Mısır Üretiminde Farklı Toprak İşleme ve Ekim Sistemlerinin Ekonomik Yönden Karşılaştırılmaları. Bölüm II. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi, 13-15 Eylül, Şanlıurfa, 102-105.
Korucu, T. ve Kirişci, V. 2003. Çukurova Bölgesinde İkinci Ürün Mısırın Doğrudan Ekim Olanaklarının Araştırılması: Teknik Yönden. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2:91-100.
Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanabe, F.S., Deam, L.A.,. Estimation of Available Phosphourusin Soils by Extraction With Sodium Bicarbonate, US Dept. Agric. Cric. 939, (1954).
Özer, Z., Kadıoğlu, İ., Önen, H., Tursun, N., 2001. Herboloji (Yabancı Ot Bilimi), Genişletilmiş 3. Baskı. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 20. Kitaplar Serisi No:10. GOP. Üniversitesi Basımevi. ISBN:975.7328.16.2., Tokat.
Özgüven, Ö.F., Işık, A., Keskin, M., 1990. İkinci Ürün Dane Mısır Yetiştirmede Koruyucu Toprak İşlemeli Yöntemler Üzerinde Bir Araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 16. Ulusal Kongresi, Bursa.
Özmerzi, A., Bereket Barut, Z., 1996. II. Ürün Susamda Farklı Toprak İşleme ve Ekim Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi, Ankara, 472-781.
Özpınar, S., 2004. Influence of Tillage Systems on Wheat Yields and Economics in Clay Loam Soil Under the Mediterranean Dryland Conditions, Journal of Agronomy, 3(2): 81-87.
Özsert, İ., Kara, M., 1987. Kuru Tarım Tahıl Üretiminde Değişik Toprak İşleme-Ekim Sistemleri ve Enerji Gereksinimleri. 3. Uluslar arası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi, İzmir, 238-247.
Öztürk, H. H., Ekinci, K., Barut, Z. B., 2006. Energy Analysis of the Tillage Systems in Second Crop Corn Production.Journal of Sustainable Agriculture, 28(3) .
Özyiğit, Y., Bilgen, M., 2005. Antalya Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Mısır (Zea Mays) Çeşitlerinde Farklı Hasat Dönemlerinin Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. IV GAP Tarım Kongresi, Şanlıurfa, Cilt :2(2), 1558-1561. Parlak, Ö.A., Sevimay, C.S., 2007. Arpa ve Buğday Hasadından Sonra Bazı Yem
Bitkilerinin İkinci Ürün Olarak Yetiştirilme İmkanları. Ankara Üniversitesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (2): 101-107.
Pierce, F.J., Larson, W.E., Dowdy, R.H., Graham, W.A.P., 1983. Productivity of Soils: Assessing Long-Term Changes Due to Erosion. J. Soil and Water Cons., 38(1): 39-44.
Safa, M., Tabatabaeefar, A., 2008. Fuel Consumption in Wheat Production in Irrigated and Dry Land Farmaing. World Journal of Agricultural Sciences, 4 (1): 86-90. Sağlam, R., Polat, R., Kızıl, A., 1996. Harran Ovasında II. Ürün Mısırda Farklı Toprak
İşleme Yöntemlerinin Toprağa ve Verime Olan Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. 6. Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi, Ankara, 462-471.
Sağlam, C., Bayhan Y., Gönülol, E., Ülger, P., 2009. Economıc Aspect of Soil Tillage Systems in Canola Farming. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 15 (3): 237-242.
Sırhan, A. A., Snobar, B., Battıkhı, A., 2002. Management of Primary Tillage Operation to Reduce Tractor Fuel Consumption. Agric Mech Asia Afr Lat Am, 33 (4): 9- 11.
Sijtsma C. H., Campbell A.J., McLaughlin N. B., Carter M. R., 1998. Comparative Tillage Costs for Crop Rotations Utilizing Minimum Tillage on a Farm Scale. Soil & Tillage Research, 49: 223-231.
Sungur, N., Ulusoy, E., Yalçın, H., 1992. Ege Bölgesi Koşullarında Buğday ve İkinci Ürün Mısır Elde Etmede Mekanizasyon Olanakları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü. İzmir.
Thomas, G.W., Methods of Soil Analysis, Part 2. ed: Miller, A.L., Keeney, R.H., Chemical and Microbiological Properties, 2nd edition. S.S.S.of America Inc. Publisher, Madison,Wisconsin, (1982), pp: 159-164.
Yalçın, H., Demir, V., Yürdem, H., Sungur, N., 1997. Buğday Tarımında Azaltılmış Toprak İşleme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma.Tarımsal Mekanizasyon 17. Ulusal Kongresi, Tokat, 415-423.
Yalçın, H., Aykas E., Evrenosoğlu, M., 2003. Koruyucu Tarım ve Koruyucu Toprak İşleme. Ege Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 40(2):153-160.
Yalçın, H., Cakir, E., 2006. Tillage Effects and Energy Efficiencies of Subsoiling and Direct Seeding in Light Soil on Yield of Second Crop Corn for Silage in Western Turkey, Soil and Tillage Research, 90: 250-255.
ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler
Adı Soyadı : Erdal BAYRAM
Doğum Tarihi ve Yer : 02.02.1981 - Mecitözü
Medeni Hali :Evli
Yabancı Dili : İngilizce
e-mail : erdalbayram@gop.edu.tr
erdalbayram_19@hotmail.com
Eğitim
Derece Eğitim Birimi Mezuniyet Tarihi
Lisans
GaziOsman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Tarım Makinaları Bölümü
2003 – 2007
Lise Gökhöyük Zir. Mes. Lisesi 1999
İş Deneyimi
Hobiler
Futbol, Bilgisayar, Teknoloji, Gezi ve Aile
Yıl Yer Görev
2001-2004 Kocaali İlçe Tarım Müdürlüğü Ziraat Teknisyeni 2004-2010 G.O.Ü. Ziraat Fakültesi Ziraat Teknisyeni