Temel rasyona Cu, Zn ve Mn ilave edilmemiş kontrol grubu ile, bu iz elementlerin inorganik ve organik olarak ilave edildiği inorganik ve organik mineral gruplarında, günlük canlı ağırlık artışlarında ve yemden yararlanma oranlarında araştırmanın başından sonuna kadar herhangi bir farklılık bulunmamıştır. Bununla birlikte organik mineral grubunda günlük canlı ağırlık artışı, kontrol grubundakinden %2,1; inorganik mineral grubundakinden %6,8 daha fazla olmuştur. Yine organik gruptaki kuzular yemi kontrol ve inorganik mineral grubundan %3,7 ve 7,5 daha iyi değerlendirmiştir..
Çalışmanın başında ve sonunda kuzulardan alınan kan örneklerinde serum Cu, Zn ve Mn düzeyleri bakımından gruplar arasında farklılık çıkmamıştır. Yapağı ve dışkılarda belirlenen Cu düzeyleri bakımından gruplar birbirine benzer iken, hem yapağıda hem de dışkıda Zn, Mn düzeyleri inorganik mineral grubunda en yüksek bulunmuştur. .
Bu sonuçlar ışığında kaba yem olarak yonca verilen, beraberinde ticari kuzu büyütme yemi yedirilen, kuzulara Cu, Zn ve Mn ilavesi gerekli görülmeyebilir. Ancak;
-saman gibi düşük değerli kaba yem kullanıldığı veya merada besleme durumlarında böyle bir çalışmanın yürütülmesi veya tekrarlanması,
-farklı bölgelerde de yapılması,
-ayrıca daha uzun süreli devam ettirilmesi,
-karaciğer mineral düzeylerinin de mutlaka tespit edilmesi,
-daha fazla sayıda hayvan kullanılması -organik mineralin oral yolla da verilmesi
6. ÖZET
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Organik İz Minerallerin Büyüme Performansına Etkisi Fatih KÜÇÜKKAYA
Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ/KONYA-2010
Bu çalışmada kuzuların rasyonlarına inorganik ya da organik formda Cu, Zn ve Mn katılmasının ya da katılmamasının büyüme performansına, bu minerallerin bazı dokulardaki dağılımına ve atılımına etkisi araştırılmıştır.
Çalışmada sütten kesilmiş 3-4 aylık yaşlarda 30 baş, Merinos kuzu kullanılmıştır. Kuzulara kaba yem olarak yonca peleti ve saman, kesif yem olarak kuzu büyütme yemi, günlük besin madde ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda yedirilmiştir. Kontrol grubunun kesif yemine ilave Zn, Cu ve Mn katılmamış, ikinci grubun kesif yemine aynı elementlerin inorganik formları katılmış, üçüncü grubun kesif yemine ilave Zn, Cu ve Mn katılmamış, fakat bu elementleri içeren organik bir ürün tavsiye edildiği şekilde enjekte edilmiştir.
Hayvanlar 3 ay süreyle beslenmiş, 2 haftada bir canlı ağırlıkları belirlenmiştir. Çalışmanın başında ve sonunda bütün hayvanlardan kan örnekleri, sonunda bütün hayvanlardan yapağı ve dışkı örnekleri alınmıştır, bütün örneklerde Cu, Zn ve Mn düzeyleri tespit edilmiştir.
Bu çalışmalar sonucunda canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı ve yemden yararlanma bakımından Cu, Zn ve Mn ilave edilmeyen, inorganik ya da organik formda ilave edilen gruplar arasında belirgin bir farklılık bulunmamıştır.
Çalışmanın sonunda kan Cu, Zn ve Mn düzeyleri bakımından gruplar arasında farklılık gözlenmemiş, yine yapağı ve dışkılarda Cu düzeyleri değişmezken, Zn ve Mn düzeyleri organik grupta en düşük, inorganik grupta en yüksek olarak tespit edilmiştir.
7. SUMMARY
Effect of Organic Trace Minerals on Growth Performance
In this study, the effects inorganic or organic forms Cu, Zn and Mn on distributions in some tissues and excretion growing performance of lambs has been researched.
3-4 months old 30 weaned Merinos lambs have been used at the research. The pelleted alfalfa and wheat straw as roughage, lamb growing feed as concentrate feed has been given to the lambs amount that meets in daily nutrient requirements of lambs. Cu, Zn, and Mn was not added into concentrate feed of control group, inorganic forms of same elements was added in to feed of second group and Cu, Zn, and Mn was not added into concentrate feed of third group but a product including those elements was injected as recommended way.
The animals were fed for 3 months, their live weight at each 2 weeks were determined. At the beginning and end of study blood samples were taken; wool samples and faeces samples were taken from all animals at the end of study and Cu, Zn, and Mn levels were determined at all samples.
At the end of this study, no any significantly difference was found at live weight, daily gains and feed efficiency between the groups that not added and added Cu, Zn, and Mn in organic or inorganic form.
At the end of study, consequently, significant difference was not observed among the groups regarding serum Cu, Zn, and Mn levels; while Cu level was not change at wool and faeces samples, Zn and Mn level was determined as minimum at organic group and maximum level at inorganic group.
8. KAYNAKLAR
1. Acda SP ve Chae BJ. A review on the applications of organic trace minerals in pig nutrition. Pakistan Journal of Nutrition. 2002;1: 25-30.
2. Ahola JK. Copper, Zinc and Manganese in Beef Cattle Production: Effect of Supplementation and Source on Reproduction, Mineral Status, Feedlot Performance, Immunity and Carcass Characteristics (phD Thesis). Colarado State University, United States, 2004.
3. Ahola JK, Baker DS, Burns PD, Mortimer RG, Enns RM, Whittier JC, Geary TW, Engle TE. Effect of copper, zinc, and manganese supplementation and source on reproduction, mineral status, and performance in grazing beef cattle over a two-year period. Journal of Animal Science. 2004; 82:2375-83.
4. Akkılıç M, Sürmen S. Yem Maddeleri ve Hayvan Besleme Laboratuvar Kitabı. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1979.
5. Aksoy G, Şahin T, Çimtay Ü. Effects of zinc oxide administration on body weight gain and some biochemical parameters in lambs. Turk J Vet Anim Sci. 2002; 26: 85-90.
6. AOAC International. Official Methods of Analysis of AOAC International, 17th Ed. 2nd Revision. Gaithersburg, MD, USA, Association of Analytical Communities, 2003.
7. ARC. The Nutrient Requirements of Ruminant Livestock. Commonwealth Agricultural Bureaux, Farnham Royal, London, 1980;258-62.
8. Beck PA. Effects of Management and Nutrition of Beef Calves on Immunity and Performance (phD Thesis). Universty of Arkansas, United States, 2003.
9. Behr W. Metal Chelates TAB Supplements, CENP, February 12, 2003;1-5.
10. Black JR, Ammerman CB, Henry PR. Effects of high dietary manganese as manganese oxide or manganese carbonate in sheep. Journal of Animal Science. 1985; 60: 861-6.
11. Boland MP. Trace minerals in production and reproduction in dairy cow. Advances in Dairy Technology. 2003;15: 319-30.
12. Cao J. Characterization of Organic Zinc Sources and Their Relative Bioavailabilities Poultry and Sheep. (phD Thesis). University of Florida. United States. 1998.
13. Cao J, Henry PR, Guo R, Holwerda RA, Toth JP, Littell RC, Miles RD, Ammerman CB. Chemical characteristics and relative bioavailability of supplemental organic zinc Sources for poultry and ruminants. Journal Animal Science. 2000;78: 2039-54.
14. Ceylan N. Hayvan Beslemede Mineraller, Vitaminler ve Stabilite, Çiftlik Hayvanlarının Beslenmesinde Temel Prensipler ve Karma Yem Üretiminde Bazı Bilimsel Yaklaşımlar Editör H. Melih Yavuz, Figür Tanıtım Reklam ve Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Medisan, Ankara, Türkiye, 2001: 429-30, 436-42
15. Chhabra JK, Arora SP. Effect of Zn deficiency on serum vitamin A level, tissue enzymes and histological alterations in goats. Livest Production Science. 1985;12: 69-77.
16. Coşkun B. Organik mineraller, Alkemed, 2006;2:14-20.
17. Coşkun B, İnal F, Şeker E. Hayvan Besleme Ders Notları. Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayın Ünitesi, Konya, 1997; 89-122.
18. Eckert G, Grene LW, Carstens GE and Ramsey WS. Copper status of fed increasing amounts of copper from copper sulfate or copper proteinate. Journal of Animal Science. 1999; 77,1, 244- 49.
19. Engle TE, Nockels CF, Hossener KL, Kimberling CV, Toombs RE, Yemm RS,Weaber DL, Johnson AB. Marginal zinc deficiency affects biochemical and physiological parameters in beef heifer calves. Asian Aust J Anim Sci 1997; 10: 471-7.
20. Erdoğan S, Erdoğan Z, Şahin N. Mevsimsel olarak merada yetiştirilen koyunlarda serum bakır, çinko ve seruloplazmin düzeyleri ile yün bakır ve çinko değerlerinin araştırılması. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 2003; 50: 7-11.
21. Eren V, Rasyona eklenen organik iz minerallerin gebe koyun ve yeni doğan kuzularında bazı verim özelliklerine etkisi ile birikim ve atılma düzeylerinin belirlenmesi, ADÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Aydın, 2009.
22. Ergün A, Tuncer ŞD, Çolpan İ, Yalçın S, Yıldız G, Küçükersan S, Küçükersan MK ve Şehu A. Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları. AÜ Veteriner Fakültesi Yayınları, Ankara, Türkiye. 2001; 77-90, 217-38.
24. Garg AK, Mudgal V, Dass RS. Effect of organic zinc supplementation on growth, nutrient utilization and mineral profile in lambs. Animal Feed Science and Technology. 2008; 144, 82- 96.
25. Hale C, Olson KC. Mineral supplements for beef cattle. Missouri Extension Service, Columbia, MU. Publication G2081, 2001.
26. Hatfield PG, Swenson CK, Kott RW, Ansotegui RP, Roth NJ, Robinson BL. Zinc and copper status in ewes supplemented with sulfate- and amino acid-complexed forms of zinc and copper. J Anim Sci. 2001; 79: 261-6.
27. Hawkins DP, Ragnarsdóttir KV. The Cu, Mn and Zn concentration of sheep wool: Influence of washing procedures, age and colour of matrix. Science of the Total Environment. 2009; 407: 4140-8.
28. Henry PR, Ammerman CB, Littell RC. Relative availability of manganese from a manganese methionine complex and inorganic sources for ruminants. Journal Dairy Science. 1992; 75: 3473-78.
29. Henry PR, Littell RC, Ammerman CB. Effect of high dietary zinc concentration and length of zinc feeding on feed intake and tissue zinc concentration in sheep. Animal Feed Science Technology. 1997; 66: 237-45.
30. Huerta M, Kincaid RL, Cronrach JD, Busboom J, Johnson AB, Swenson CK. Interaction of dietary zinc and growth implants on weight gain, carcass traits and zinc in tissues of growing beef steers and heifers. Animal Feed Science and Technology. 2002; 95:15-32.
31. Humann-Ziehank E, Ganter M, Pauka IH and Binder A. Trace mineral status and liver and blood parameters in sheep minerals supply compared to local roe deer (Capreolus capreolus) populations, Klinik für kleine klaunteire, stiftung tierörzztliche hochschule Hannover, bischofsholer damm 15, D-30173, Small Ruminant Research, Hannover, Germany, 2007;75: 185-91.
32. İnal Ş. Biyometri, Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi, 2005.
33. Jia W, Jia Z, Zhang W, Wang R, Zhang S, Zhu X. Effects of dietary zinc on performance, nutrient digestibility and plasma zinc status in Cashmere goats. Small Ruminant Research. 2008; 80: 68-72.
34. Kalaycıoğlu L, Serpek B, Nizamlıoğlu M, Başpınar N ve Tiftik AM. Biyokimya Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınevi Ünitesi, Birinci Baskı, Konya, Türkiye, 1998; 53-8. 35. Kappel LC, Williams JF, Pettifer GR, Healy HP, Kocher A. Effect of Bioplex organic trace
minerals on copper, manganese, and zinc status of the canine. Journal of Animal Science. 2003; 82, Suppl. 1.
36. Karabulut A, Filya İ, Ak İ, Değirmencioğlu T, Türkmen İ. Entansif kuzu besisinde nitrojen kaynağı olarak üre kullanılmasının kuzuların besi performansı ile bazı kan ve rumen sıvısı metabolitleri üzerine etkileri. Hayvansal Üretim. 1999; 39-40: 30-8.
37. Kargın F, Seyrek K, Bildik A, Aypak S. Determination of the levels of zinc, copper, calcium, phosphorus and magnesium of Chios ewes in the Aydın region. Turk J Vet Anim Sci. 2004; 28: 609-12.
38. Kaya N, Utlu N, Uyanık BS, Özcan A. The serum zinc and copper values of the Morkaraman and Tuj sheep grown up in the pasture conditions in and around Kars. J Vet Anim Sci. 1998; 22: 399-402.
39. Kegley EB and Spears JW. Bioavailability of feed-grade copper sources (oxid, sulfate, or lizin) in growing cattle. Journal Animal Science. 1994; 72: 2728-34.
40. Kincaid RL, Chew BP, Cronrath JD. Zinc oxide and aminoacids as sources of dieatry zinc for calves: Effects of uptake and immunity. Journal of Dairy Science. 1997; 80: 1381-8.
41. Kurt D, Denli O, Kanay Z, Güzel C, Ceylan K. Diyarbakır bölgesi Akkaraman koyunlarında kan serumunda Cu, Zn, Se ve yünde Cu, Zn düzeylerinin araştırılması. Turk J Vet Anim Sci. 2001; 25: 431-6.
42. Larson CK. Role of trace minerals in animal production. Animal Science Nutrition Conference. The Universty of Tennessee. 2005.
43. Lowe JA. An investigation into the metabolizm of supplemental protected zinc with reference to the use of isotopes, In Lyons TP, Jacques KA, Biotechnology in the feed Industry, Proceedings of Alltech’s 12 th Annuel Symposium Nottingham University Pres, England, 1996; 195-216. 44. Lu DX. An Introduction to systems-nutrition animals. Chinese Agricultural Press, Beijing, 2004;
362.
45. Luo XG, Henry PR, Ammerman CB, Madison JB. Relative bioavailability of copper in a copper- lysine complex or copper sulfate for ruminants as affected by feeding regimen. Animal Feed Science and Technology. 1996; 57: 281-9.
46. Malcolm-Callis KJ, Duff GC, Gunter SA, Kegley EB, Vermeire DA. Effects of supplemental zinc concentration and source on performance, carcass characteristics, and serum values in finishing beef steers. Journal of Science. 2000; 78: 2801-8.
47. Mandal GP, Dass RS, Isore DP, Garg AK, Ram GC. Effect of zinc supplementation from two sources on growth, nutrient utilization and immune response in male crossbred cattle (Bos indicus×Bos taurus) bulls. Animal Feed Science and Technology. 2007; 138: 1-12.
48. Masters DG, Paynter DI, Briegel J, Baker SK, Purser DB. Influence of manganese intake on body, wool and testicular growth of young rams and on the concentration of manganese and the activity of manganese enzymes in tissues. Australian Journal of Agricultural Research. 1988; 39: 517-24.
49. Masters DG, Shuxiang Y, De-Xun L, White CL. Mineral problems in sheep in northern China and other regions of Asia, www.aciar.gov.au, 1995.
50. Miles RD and Henry PR. Relative trace mineral bioavailability. Ciencia Animal Brasileira. 2000; 1: 73-93.
51. Mondal S, Paul SK, Bairagi B, Pakhira MC, Biswas P. Comparative studies of reducing level of organic with inorganic trace minerals supplementation on the performance, nutrient digestibility and mineral balance in cross-bred male calves, Livestock research for rural development http//www.cipav.org.co/Irrd/Irrd20/7mond20 112.httm. 2008;112.
52. Nagalakshmi D, Dhanalakshmi K, Himabindu D. Effect of dose and source of supplemental zinc on immune response and oxidative enzymes in lambs. Vet Res Commun. 2009; 33:631-44. 53. Nocek JE, Socha MT, Tomlinson DJ. The effect of trace mineral fortification level and source on
performance of dairy cattle. Journal of Dairy Science. 2006; 89: 2679-93.
54. Nockels CF, DeBonis J, Torrent J. Stress induction affects copper and zinc balance in calves fed organic and inorganic copper and zinc sources. Journal of Science. 1993; 71: 2539-45.
55. NRC. Nutrient Requirements of Sheep. National Academy Pres, Washington 1985.
56. NRC. Nutrient Requirements of Dairy Cattle, National Academy Pres, Seventh Revised Edition, Washington D.C. United States of America, 2001.
57. NRC. Nurient Requirements of Small Ruminants: Sheep, Goats, Cervids, and New World Camelids. The National Academies Press, Washington, D.C. 2007.
58. Önder F, Keçeci T. Konya Merinosu kuzularda rasyona çinko ve bakır ilavesinin bazı hematolojik parametrelere etkisi. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2003; 29: 33-41. 59. Pal DT, Gowda NKS, Prasad CS, Amarnath R, Bharadwaj U, SureshBabu G, Sampath KT. Effect
of copper- and zinc-methionine supplementation on bioavailability, mineral status and tissue concentrations of copper and zinc in ewes. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology. In pres, 2010.
60. Patton RS. Efficacy of chelated minerals; Reviews of Literature, Galisteo, NM,87540, 1998. 61. Pott EB, Henry PR, Ammerman CB, Merritt AM, Madison JB, Miles RD. Relative bioavailability
of copper in a copperlysine complex for chicks and lambs. Animal Feed Science and Technology. 1994; 45: 193-203.
62. Puchala R, Sahlu T, Davis JJ. Effects of zinc-methionine on performance of Angora goats. Small Rumin Res. 1999; 33: 1-8.
63. Rojas LX, McDowell LR, Cousins RJ, Martin FG, Wilkinson NS, Johnson AB, Velasquez JB. Relative bioavailability of zinc methionin and two inorganics zinc sources fed to cattle. Journal of Science. 1994; 72: 95 (abstr.)
64. Rojas LX, McDowell LR, Cousins RJ, Martin FG, Wilkinson NS, Johnson AB, Velasquez JB. Relative bioavailability of two organic and two inorganic zinc sources fed to sheep. Journal of Animal Science. 1995; 73: 1202-07.
65. Ryan P, Quinn T. Bioavailability of natural organic minerals and trace elements. The Irish Scientist. Year Book. University College Dublin. 2000.
66. Ryan P, Quinn T, Kearns P. Bioavailability of dietary copper and zinc in adult Texel sheep: A comparative study of the effects of and sulphate and bioplex supplementation. Irish Veterinary Journal. 2002; 55: 221-24.
67. Salama Ahmed AK, Cajat G, Albanell E, Snch X, Casals R. Effects of dietary supplements of zinc-methionine on milk production, udder health and zinc metabolism in dairy goats. Journal of Dairy Research. 2003; 70: 9-17.
68. Sandoval M, Henry PR, Littell RC, Cousins RJ, Ammerman CB. Estimation of the relative bioavailability of zinc from inorganic zinc sources for sheep. Animal Feed Science
70. Spears JW. Zinc methionin for ruminants: relative bioavalability of zinc in lambs and effects on growths and performance of growing heifers. Journal of Animal Science.1989; 67:835-43. 71. Spears JW. Organic trace minerals in ruminant nutrition. Animal Feed Science and Technology.
1996; 58: 151-63.
72. Spears JW. Trace minerals bioavailability in ruminants., Department of Animal Science and interdepartmental Nutrition Program, North Carolina State University, Raleigh, NC 27695- 7621, 2003
73. Spears JW, Harvey RW, Brown JrTT. Effects of zinc methionine and zinc oxide on performance, blood characteristics, and antibody titer response to viral vaccination in stressed feeder calves. Journal of the American Veterinary Medical Association. 1991; 199: 1731-3.
74. Spears JW, Kegley EB. Effect of zinc source (zinc oxide, zinc proteinate) and level on performance, carcass characteristics, and immune responds of growing anf finishing steers. Journal of Animal Science. 2002; 80: 2747-52.
75. Wedekind KJ, Hortin AE, Baker DH. Methodology for assessing zinc bioavalaibility: Efficacy estimates for zinc methionine, zinc sulfate and zinc oxide. Journal of Animal Science. 1992; 70: 178-87.
76. Wikse SE. The relationship of trace element deficiencies to infectious diseases of beef calves. Texas A&M University Beef Short Course Proceedings, 1992.
77. Wright CL. Evaluation of absorbtion and post-absortive metabolizm of inorganic and organic zinc sources, A Dissertation Submitted to the Graduate Faculty of North Carolina State University, Animal Science, United States, 2000.
78. Wright CL, Spears JW. Effect of zinc source and dietary level on zinc metabolizm in Holstein calves. Journal of Dairy Science. 2004; 87: 1085-91.
79. Yalçın S, Çolpan İ, Ergün A, Önol AG. Merinos kuzularında monensinin besi performansı üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 1991; 38:1-8.
80. Yıldız G, Küçükersan K, Küçükersan S. Yapağı dökme ve yapağı yeme semptomları gösteren akkaraman koyunlarda kan serumu ve yapağıda meydana gelen mineral madde miktarı degişimi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 1995; 42: 251-6.
81. Zervas G, Rissaki M, Deligeorgis S. Free-choice consumption of mineral lick blocks by fattening lambs fed ad libitum alfalfa hay and concentrates with different trace mineral content. Livestock Production Science. 2001; 68: 251-8.
9. EKLER
EK-A. Fotoğraflar:
Araştırmanın bir grubundaki hayvanlardan görünüm
10. ÖZGEÇMİŞ
Konya, Kadınhanı, Meydanlı Köyünde 1980 yılında dünyaya geldi. İlkokulu Konya’nın Cihanbeyli İlçesinin Karabağ Kasabası’nda bitirdi. İlkokuldan sonra Konya merkeze yerleşti. Ortaokul ve lise öğrenimini Konya’ da Dumlupınar Lisesi’nde tamamladı. 1997 yılında girdiği üniversite yerleştirme sınavı sonucunda Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi’ni kazandı. S.Ü. Veteriner Fakültesini 2002 yılının Temmuz ayının ilk haftasında aldığı diplomayla tamamladı. Aynı yıl Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Ana Bilim Dalında doktora öğrenimine başladı. 2005 yılının Kasım ayında doktorada yeterliliği verdi. Tez konusu olan “Organik iz minerallerin kuzularda büyüme performansına etkisi” üzerine proje hazırladı ve Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitü’süne verdiği proje 2006 yılının Mayıs ayında kabul edildi.
Askere gitmek için 2006 yılının Nisan ayında doktorasını bir yıl süreyle dondurdu. Askerlik hizmetini tamamladıktan sonra 2007 yılının Nisan ayında doktora öğretimine bıraktığı yerden tekrar başladı.