Yapılan bu çalışmada deri ve zeytinyağı fabrikalarından temin edilen atıksuların çapraz akışlı membran filtrasyon sistemiyle renk giderim verimi incelenmiştir. Yapılan deneylerde sıcaklık ve basınç parametrelerinin, süzüntü akısına ve giderim verimlerine etkisi gözlemlenmiştir. Elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi yorumlanmıştır.
Deri atıksuyu için 25 ve 35 oC’de yapılan deneylerde basıncın artmasıyla akının da arttığı gözlemlenmiştir. Membran sistemin itici gücünün basınç olduğu göz önünde bulundurulduğunda, akının basınç ile artması beklenen bir durum olmaktadır.
Zeytinyağı atıksuyu için 25 ve 35 oC’de yapılan deneylerde basıncın artmasıyla akının artması doğru orantılı olarak gözlenmemiştir. Bu durumun da zeytinyağı atıksuyunun çok kirli olması sebebiyle membran gözeneklerinin kirlenmiş olabileceğinden kaynaklı olduğu düşünülmüştür.
Sıvılarda sıcaklık artışıyla birlikte akmazlığın azaldığı göz önüne alındığında, sıcaklık arttığında akının da artması beklenmektedir. Deri atıksuyu ile yapılan deneylerde sıcaklığın artmasıyla akının da arttığı veya yakın değerlerde olduğu gözlemlenmiştir. Ancak zeytinyağı atıksuyu ile yapılan deneylerde sıcaklığın artmasıyla akı hem 20bar için azalmış, 25 ve 30bar için artmıştır. Zeytinyağı atıksuyunun deri atıksuyuna göre çok daha fazla kirliliğe sahip olduğu gözlemlenmiştir.
250C sıcaklıkta deri atıksuyu ile yapılan deneyler sonucunda sırasıyla 20-25-30 bar çalışma koşullarında renk giderim verimleri%100, %98,5 ve %100’dür. 350C sıcaklıkta sırasıyla 20-25-30 bar çalışma koşullarında renk giderim verimleri 3 parametre için de %100’dür.
250C sıcaklıkta çalışılan zeytinyağı atıksuyu ile yapılan deneyler sonucunda sırasıyla 20-25-30 bar çalışma koşullarında renk giderim verimleri %96,71, %89,91 ve %89,56’dır. 350C
sıcaklıkta sırasıyla 20-25-30bar çalışma koşullarında renk giderim verimleri 3 parametre için de
%100’dür.
Enerji sarfiyatı göz önünde bulundurulduğunda ekonomik açıdan deri atıksuyu için renk giderim verimi için çalışma sıcaklığı 250C olarak önerilebilir.
Zeytinyağı atıksuyu ile yapılan çalışmada 20-25-30 bar basınç değerleri için sıcaklık arttıkça renk giderim veriminin arttığı gözlenmektedir. 350C sıcaklıkta yapılan deneyde 3 parametre için de %100’dür. Zeytinyağı atıksuyu renk giderim verimi için çalışma sıcaklığı 350C olarak önerilebilir.
Yapılan deneyler sonucunda her iki çalışma için de renk giderim verimlerinin oldukça yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Yapılan literatür araştırması da göz önünde bulundurulduğunda nanofiltrasyon membran sisteminin, renk giderimi için uygun olduğu söylenebilmektedir.
KAYNAKLAR DİZİNİ
Acun T., 2008, Çapraz akışlı membran proseste zeytin karasuyun arıtımının incelenmesi, Yüksek Lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 59 s.
(yayımlanmamış).
aAnonim, (2008),Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
(SKKY),http://www.Mevzuat.Gov.Tr/Metin.Aspx?Mevzuatkod=7.5.7221&Sourcexml search=&Mevzuatıliski=0,erişim tarihi: 14/08/2017.
bAnonim, (2008),Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ek-4 Atık Listesi , www.Csb.Gov.Tr/İller/Dosyalar/İmajlar/İmaj5147/Edhzb.Pdf, erişim tarihi:
14/08/2017.
Anonim, (2017), https://www.sterlitech.com/nanofiltration-nf-membrane-ymnf903001.html, erişim tarihi: 14/08/2017.
Aslan M., 2016, Membran Teknolojileri, Türkiye Çevre Koruma Vakfı, s.269.
Baştürk İ., 2013, Zeytin karasularının membran proseslerinde arıtımında çözünmüş madde, basınç ve akı ilişkisinin araştırılması, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 105 s. (yayımlanmamış).
Bazzerelli F., Piacentini E., Poerio T., Mazzei R., Cassona A. vd., 2016, Advances in membrane operations for water purification and biophenols recovery/valorization from OMWWs, Journal of Membrane Science 497, 402-409.
Cassona A., Molinari R., Romano M., Drioli E, 2001, Treatment of aqueous effluents of the leather industry by membrane processes, Volume 181, s.111-126.
Cassona A., Conidi C., Giorno L., Drioli E., 2013, Fractionation of olive mill wastewaters by membrane separation techniques, Journal of Hazardous Materials 248– 249, 185-193.
Castello G.E., Cassona A., Criscuoli A., Conidi C., Drioli E., 2010, Recovery and concentration of polyphenols from olive mill wastewaters by integrated membrane system, water research 44, 3883,3892.
aCoşkun T., Debik E., Demir M.N., 2010, Treatment of olive mill wastewaters by nanofiltration and reverse osmosis membranes, Desalination 259, 65-70.
bCoşkun T., 2010, Zeytin karasularının fizikokimyasal ve membran proseslerle arıtımı, Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 119 s. (yayımlanmamış).
KAYNAKLAR DİZİNİ (devam)
Çapar G., Yetiş Ü., Yılmaz L., 2004, Halı Boyama Atıksularının Membran Prosesleriyle Arıtımı, SKKD, s.9-15.
Dondiz R.M.E., Almazan E.J., Rajal B.V., Vidaurre C.F.E., 2016, Comparison of the performance of ultrafiltration and nanofiltration membranes for recovery and recycle of tannins in the leather industry, Journal of Cleaner Production 135, 71-79.
Ellauze E., Tahri N., Amar B. R., 2012, Enhancement of textile wastewater treatment process using nanofiltration, Volume 286, s.16-23.
Erdem S., Yarımtepe C.C., Öz A.N., 2015, Zeytin karasuyunun arıtım yöntemleri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, s.81-110.
Fabıanı C., Ruscıo F., Spadonı M., Pızzıchını M., 1996, Chromium(III) salts recovery process from tannery wastewaters, Desalination 108, s.183-191.
Karabay S., 2008, Waste management in Leather Industry, Dokuz Eylül Üniversitesi, 105s.
Kılıç Y.M., Kaya G., Kestioğlu K., 2009, Kimyasal, biyolojik ve ileri arıtma yöntemleri ile zeytin karasuyunun arıtımına yönelik bir envanterçalışması, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, s.183-198.
Kitiş M., Yiğit Ö.N., Köseoğlu H., Bekaroğlu Ş.Ş., 2009, Su ve atıksu arıtımında ileri arıtmaTeknolojileri- arıtılmış atıksuların gerikullanımı, T.C. Çevre Ve Orman BakanlığıÇevre Görevlisi Eğitimi Ders Notları, 63s.
Küçükpelvan H., Yarımtepe C.C., Öz A.N., 2017, Deri atıksuyunun arıtım metotları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, s.59-96.
Lee C.P.W, Mah K.S., Leo P.C., Wu Y.T., Chai P.S., 2014, Phosphorus removal by NF90 membrane, Journal of the Taiwan Institute of Chemical Engineers, 45, 1260-1269.
Membrane Processes Desing Guide, 2001, CH2MHILL, USA.
Mert K.B., 2009, Deri sanayi atıksularından membran teknoloji ile Cr(III) geri kazanımının araştırılması, Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 176 s.
(yayımlanmamış).
Mohammed K., Sahu O., 2015, Bioadsorption and membrane technology for reduction and recovery of chromium from tannery industry wastewater, Environmental Technology &
Innovation 4, 150-158.
KAYNAKLAR DİZİNİ (devam)
Ong K.Y., Li Y.F., Sun P.S., Zhao W.B., Liang Z.C. vd., 2014, Nanofiltration hollow fiber membranes for textile wastewater treatment, Volume 114, s.51-57.
Özgünay H., Colak S., Mutlu M.M., Akyuz F., 2007, Characterization of leather industry wastes, Polish Journal of Environmental Studies, 16, 867-873.
Özdemir C., Argun E.M., Dursun Ş., Karataş M., Doğan S. vd., 2004, Deri endüstrisi atık sularının başyayla (karaman) yöresi Pekmez toprağı kullanılarak arıtılabilirliklerinin incelenmesi, DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen Ve Mühendislik Dergisi, s.57-64.
Pak Ü., 2011, Ekmek mayası endüstrisi seperasyon prosesi atıksularında membran prosesler ile renk giderimi,Yüksek Lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 181s. (yayımlanmamış).
Paraskeva A.C., Papadakis G.V., Tsarouchi E., Kanellopoulou G.D., Koutsoukos G.P., 2007, Membrane processing for olive mill wastewater fractionation, Desalination 213, 218-229.
Pulido O.M.J., 2016, A reviewon the use ofmembrane technology and fouling control for olive mill wastewater treatment, Science of the Total Environment 563-564, 664-675.
Thanikaivelan P., Rao R.J., Ramasami T., Nair U.B., 2005, Recent trends in leather making processes, problems, and pathways, Critical Reviews in Environmental Science and Technology, 35, 37-79.
Tübitak, 2013, Kamag Projesi El Kitabı, Yayın no:109G083, s.278.
Unep/Ieo, Tanneries & The Environment, 1991, A Technical Guide To Reducing The Environmental Impact Of Tannery Operations, Technical Report Series No:4, United Nations Environment Programme, Paris, France.
Zhou, H. and Smith, D.W., 2002, Advanced technologies in water and wastewater treatment, Journal of Environmental Engineering and Science, 1, 247–264.
Zirehpour A., Jahanshahi M., Rahimpour A., 2012, Unique membrane process integration for olive oil mill wastewater purification, Separation and Purification Technology 96, 124-131.