Huzursuz bacak sendromlu gebelere verilen uyku hijyeni eğitiminin uyku kalitesine etkisini belirlemeyi amaçladığımız ön test- son test kontrol gruplu gerçek deneme modeli kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmada aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir;
• Deney ve kontrol grubunda yer alan gebelerin ilk değerlendirmede benzer şekilde kötü uyku kalitesine sahip olduğu,
• Verilen uyku hijyeni eğitimi sonrasında deney grubunda yer alan gebelerdeki PUKİ alt grup ve toplam puan ortalamalarının anlamlı düzeyde düştüğü,
• Verilen uyku hijyeni eğitiminin deney grubunda yer alan gebelerdeki uyku kalitesini olumlu yönde etkilediği ve
• Verilen uyku hijyeni eğitimi sonrasında deney grubunda yer alan gebelerdeki uyku kalitesinin kontrol grubunda yer alan gebelere oranla anlamlı düzeyde artırdığı saptanmıştır.
Elde edilen sonuçlar doğrultusunda;
• Huzursuz bacak sendromunun antenatal izlemlerde sorgulanması ve gebelerin huzursuz bacak sendromu hakkında bilgilendirilmesi,
• Ebeler tarafından antenatal izlemlerde uyku kalitesinin değerlendirilmesi ve gebelerde uyku hijyenine yönelik davranışlarının geliştirilmesi,
• Ve huzursuz bacak sendromlu gebelere sunulacak olan sağlık hizmetlerinin planlanmasında rehber olabilecek daha kapsamlı çalışmaların planlanması önerilmektedir.
37
KAYNAKLAR
1. Liu G, Li L, Zhang J, Xue R, Zhao X, Zhu K, Wang Y, Xiao L, Shangguan J.
Restless legs syndrome and pregnancy or delivery complications in China: a representative survey. Sleep Medicine 2016, 17: 158- 62.
2. Kaynak DK. İnsomni yakınması ardında yatan uyku bozuklukları; huzursuz bacak sendromu ve uykuda periyodik hareket bozukluğu. Noropsikiyatri Arşivi 2007, 44: 95-100.
3. Şahin FK, Köken G, Coşar E, Solak Ö, Saylan F, Fidan F, Ünlü Ö. Gebelerde Huzursuz Bacak Sendromu Sıklığı. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi 2007, 4: 246- 9.
4. Sevim S, Doğu O, Çamdeviren H, Buğdaycı R, Şaşmaz T, Kaleağasi H, et al.
Unexpectedly low prevalence and unusual characteristics of RLS in Mersin, Turkey. Neurology 2003, 61: 1562- 9.
5. Cotter PE, O’Keeffe ST. Restless leg syndrome: is it a real problem? Ther Clin Risk Manag 2006, 2: 465–75.
6. Nomura T, Inoue Y, Kusumi M, Uemura Y, Nakashima K. Prevalence of restless legs syndrome in a rural community in Japan. Mov Disord 2008, 23:
2363-9.
7. O’Keeffe ST. Restless legs syndrome. Arch Intern Med 1996, 156: 243- 48.
8. Chen PH, Liou CH, Chen CP, Cheng SJ. Risk factors and prevalence rate of restless legs syndrome among pregnant women in Taiwan. Sleep Medicine 2012, 13: 1153–7.
9. Çakmak B, Metin ZF, Karataş M, Özsoy Z, Demirtürk F. Gebelikte huzursuz bacak sendromu. Perinatoloji Dergisi 2014, 22: 1-5.
10. Sikandar R, Khealani BA, Wasay M. Predictors of restless legs syndrome in pregnancy: a hospital based cross sectional survey from Pakistan. Sleep Medicine 2009, 10: 676–8.
11. İslamoğulları S, Öztürk A, Mazicioğlu MM, Serin S, Gültekin M, Aksu M.
Restless legs syndrome and pregnancy in Kayseri, Turkey: A hospital based survey. Sleep Biol Rhythms 2010, 8: 137–43.
38 12. Abetz L, Allen R, Follet A, Washburn T, Earley C, Kirsch J et al., Evaluating
the quality of life of patients with restless legs syndrome. Clin Ther 2004, 26:
925-35.
13. Balendran J, Champıon D, Jaanıste T, Welsh A. A common sleep disorder in pregnancy: Restless legs syndrome and its Predictors. Aust N Z J Obstet Gynaecol 2011, 51: 262–4.
14. Köybaşı, EŞ. Gebelik Sürecinin Uyku Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kadın Sağlığı Ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi 2013.
15. Tunç T, Karadağ YS, Doğulu F, İnan L. Predisposing factors of restless legs syndrome in pregnancy. Mov Disord 2007, 22: 627-31.
16. Taşkıran N. Gebelik ve uyku kalitesi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi 2011, 8: 239-45.
17. Pınar ŞE, Arslan Ş, Polat K, Çiftçi D, Cesur B, Dağlar G. Gebelerde uyku kalitesi ile algılanan stres arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2014, 7: 171-7.
18. Hauri PJ. Sleep hygiene, relaxation therapy, and cognitive intervention in case studies in ınsomnia, New York, NY: Plenum, 1991 65-84, https://link.springer.com/book/10.1007/978-1-4757-9586-8. Erişim tarihi 01.06.2017.
19. Stephanski EJ, Wyatt JK. Use of sleep hygiene in the treatment on insomnia.
Sleep Med Rev 2003, 7: 215- 23.
20. Korkmaz S, Aksu M. Willis ekbom hastalığının güncel tedavisi. Türk Uyku Tıbbi Dergisi 2014, 3: 62-5.
21. Gülser N. Nöbet Tutan Sağlık Personelinde Huzursuz Bacak Sendromu Ve İnsomni Arasındaki İlişki. Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı. Uzmanlık tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi 2010.
22. Scholz H, Trenkwalder C, Kohnen R, Riemann D, Kriston L, Hornyak M.
Levodopa for restless legs syndrome. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011, Issue 2. Art. No: CD005504.
23. Goplunai S, Sherif M, Ahmadouk NA. Interventions for chronic kidney disease-associated restless legs syndrome. Article first published online: 6 Sep 2013 | DOI: 10.1002/14651858.CD010690.
39 24. Oliveira CA, Carvalho LBC, Carlos K, Conti C, Oliveira MM, Prado LBF,
Prado GF. Opioids for restless legs syndrome. Article first published online: 29 Jun 2016 | DOI: 10.1002/14651858.CD006941.
25. Yüksel B, Seven A, Yıldız Y, Kucur AK, Gözükara İ, Polat, M, Şencan H, Keskin N. Gebelikte huzursuz bacak sendromu. Jinekoloji- Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2015; 4: 144-6.
26. Trotti LM, Bradriraju S, Becker LA. Iron for restless legs syndrome. Article first published online: 16 May 2012.
27. Allen RP, Picchietti D, Hening WA, et al. Restless legs syndrome: Diagnostic criteria, special considerations, and epidemiology: A report from the restless legs syndrome diagnosis and epidemiology workshop at the National Institutes of Health. Sleep Medicine 2003; 4: 101- 19.
28. Ceylan M. Erzurum İl Merkezi Ve Çevresinde 15–80 Yaş Arası Huzursuz Bacak Sendromu Prevalans Araştırması. Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı.
Uzmanlık Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi 2012.
29. Bilgilisoy Filiz M, Çakır T. Güncel tanı kriterleri ile huzursuz bacak sendromu.
Türk Osteoporoz Dergisi 2015, 21: 87-95.
30. Çelikgöz D. Gebelikte Uyku Bozukluklarının Yaşam Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı. Yüksek Lisans tezi, Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 2015.
31. Taşkıran N. Gebelerde Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2009.
32. Dişsiz, M. Gebelik ve Hemşirelik Yaklaşımı. İçinde: Beji N. K (Editör), Kadın Sağlığı ve Hastalıkları, 1. Baskı. İstanbul. Nobel Tıp Kitabevi, 2015: 250-99.
33. Allen RP, Abetz L, WashburnT, Earley CJ, The impact of restless legs syndrome (RLS) on sleep and cognitive function. Eur J Neuro 2002, 9: 50.
34. Akdemir N, Birol L. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. 2. Baskı. İstanbul, Vehbi Koç Vakfı SANERC, 2003: 193-200.
35. Amy R. Wolfson, Kathryn A. Lee. Pregnancy and the Postpartum Period. In:
Kryger MH, Roth T, Dement WC(eds). Principles and Practice of Sleep Medicine. 4th ed. Philadelphia, Elsevier 2009: 1278-86.
40 36. Bingöl N. Hemşirelerin Uyku Kalitesi, İş Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi 2006.
37. Kiper S. Romatoid Artritli Hastalarda Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi.
Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi 2008.
38. Ertekin S. Hastanede Yatan Hastalarda Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi.
Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı. Yüksek Lisans tezi, Sivas:
Cumhuriyet Üniversitesi 1998.
39. Özkan Z. Gebelikte Uyku Kalitesinin Travay Süresi ve Doğum Ağrısı Üzerine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ebelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi 2012.
40. Timur S. Menopozal Dönemlerdeki Kadınlarda Uyku Sorunları ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi 2008.
41. Aydın H, Özgen F, Yetkin S, Sütçügil L. Uyku ve Uykuda Solunum Bozuklukları. Ankara, GATA Basımevi 2005.
42. Yıldız FT. Uyku Hijyeni Eğitiminin Koroner Yoğun Bakım Ve Sonrası Hastaların Uyku Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi 2012.
43. Black J, Hawks HJ, Keene MA. Foundations of Medical Surgical Nursing. 6th ed. England, Mosby 2003: 431-43.
44. Demir Y. Uyku ve Uyku ile İlgili Uygulamalar. İçinde: Ay FA (Editör). Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler, 3. Baskı. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 2011: 682-94.
45. Sönmez S. Vardiyalı Çalışan Hemşirelerde, Horlama, Uyku Bozuklukları ve İş Kazaları. Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Uzmanlık tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi 2006.
46. Naçar G. Gebelerin Uyku Özellikleri Ve Depresif Semptomlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı.
Yüksek Lisans tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi 2016.
41 47. Erdem N. Diyaliz Hastalarında Progresif Gevşeme Egzersizlerinin Uyku ve Yaşam Kalitesine Etkisinin İncelenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi 2005.
48. Lopes CS. Epidemiology of Insomnia: Prevalence and Risk Factors. In: Sahoo S (eds). Can't Sleep? Issues of Being an Insomniac. Rijeka, InTech 2012: 3-22.
49. Kiper S, Sunal N. Romatoid artritli hastalarda uyku kalitesinin değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi 2009, 10: 33-9.
50. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 11. Baskı. Ankara, Sistem Ofset Matbaacılık 2012: 169-96.
51. Guilleminault C, Querra-Salva M, Chowdhuri S, Poyares D. Normal pregnancy, daytime sleeping, snoring and blood pressure. Sleep Med 2000, 1: 289-97.
52. Ulaşlı SS, Ünlü M. Gebelikte uyku sorunları. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2014, 2: 237-44.
53. Ursavaş A, Karadağ M. Sleep breathing disorders in pregnancy, Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2009, 57: 237-43.
54. Sharma S, Franco R. Sleep and its diorders in pregnancy. Wisconsin Medical Journal 2004, 103: 48- 52.
55. Çoban A, Yanıkkerem E. Gebelerde uyku kalitesi ve yorgunluk düzeyi. Ege Journal of Medicine 2010, 49: 87–94.
56. Lee KA, Gay CL. Sleep in late pregnancy predicts length of labor and type of delivery. Am J Obstet Gynecol 2004, 191: 2041– 46.
57. Beebe KR, Lee KA. Sleep disturbance in late pregnancy and early labor. J Perinat Neonatal Nurs 2007, 21: 103-8.
58. Lafçı D. Müziğin Kanser Hastalarının Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
Adana: Çukurova Üniversitesi 2009.
59. Şahin FK, Köken G, Coşar E, Saylan F, Fidan F, Yılmazer M, Ünlü Ö.
Gebelikte uyku apne sendromu ve eşlik eden hastalıklar. Journal of Turkish Obstetric and Gynecology Society 2008, 5: 22- 7.
60. Edwards N, Middleton PG, Blyton DM, Sullivan CE. Sleep disorders breathing and pregnancy. Thorax 2002, 57: 555-8.
61. Ünal M. Horlama Yastığı. Bilişim Enstitüsü, Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi.
Yüksek Lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi 2010.
42 62. Kucur SK, Kucur C, Seven A, Yüksel B, Gözükara İ, Polat M, Özbay İ, Şahbaz F, Keskin N. Gebelikte uyku apne sıklığının değerlendirilmesi. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2015, 5: 179-82.
63. Gamsızkan Z, Aslan S. Birinci basamakta insomnia sıklığı ve ilişkili inanç ve tutumların değerlendirilmesi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2014, 3: 156-61.
64. Aktürk B. Birincil İnsomni Olgularında Bdt' nin Etkinliği ve Bu Olguların Genel Klinik Özellikleri. Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı. Tıpta Uzmanlık Tezi.
Ankara: Gazi Üniversitesi 2013.
65. Kızılırmak A, Timur S, Kartal B. Insomnia in pregnancy and factors related to İnsomnia, The Scientific World Journal 2012: 1-8.
66. Hedman C, Pohjasvaara T, Tolonen U, Suhonen-Malm AS, Myllyla VV. Effects of pregnancy on mothers’ sleep. Sleep Medicine 2002, 3: 37-42.
67. Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’ nin Geçerliği ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 1996, 7: 107-11.
68. Buysse DJ, Reynolds CF 3rd, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: A new Instrument for Psychiatric Research. Psychiatry Res 1991, 28:193-213.
69. Gorman M.L., Sultan F.D., Raines L.M. The patient with sleep disturbances in Davis’s manual of psychosocial in general patient care, Philadelphia, F.A. Davis Company 1996, 498- 511.
70. Ko SH, Chang SC, Chen CH. A Comparative study of sleep quality between pregnant and nonpregnant Taiwanese women. Image J Nurs Sch 2010, 42: 23–
30.
71. Gupta R, Dhyani M, Kendzerska T, Pandi-Perumal SR, BaHammam AS, Srivanitchapoom P, Pandey S, Hallett M. Restless legs syndrome and pregnancy: prevalence, possible pathophysiological mechanisms and treatment.
Acta Neurol Scand 2016, 133: 320–9.
72. Duman M. Postmenopozal Dönemdeki Kadınlara Verilen Uyku Hijyeni Eğitimi ve Gevşeme Egzersizinin Uyku Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı. Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi 2016.
43
EKLER
EK-1. Özgeçmiş
1. Adı Soyadı: Ayşe SÖNMEZ 2. Doğum Tarihi: 22.09.1992 3. Unvanı: Öğrenci
4. Öğrenim Durumu: Lisans
Lisans Ebelik Niğde Üniversitesi 2010- 2014
Yüksek Lisans Ebelik İnönü Üniversitesi 2015- …
5. Görevler:
Kayseri Özel Sevgi Hastanesi Ebe Ağustos 2016- Kasım 2016
Kayseri Memorial Hastanesi Ebe Kasım 2016- Nisan 2017
6. Katıldığı Kongreler:
- 1. Uluslararası 5. Ulusal Ebelik Öğrenci Kongresi 2014, Eskişehir - II. Ege Gebelik ve Doğum Kongresi 2016, İzmir
- 3. Uluslararası 7. Ulusal Ebelik Öğrencileri Kongresi 2016, Adana
44 EK- 2. BİLGİLENDİRİLMİŞ OLUR FORMU (KONTROL GRUBU)
Bu araştırma, huzursuz bacak sendromu olan gebelerde uyku kalitesini belirlemek amacıyla planlanmıştır.
Araştırmaya katılmayı kabul ettiğiniz takdirde size bir takım formlar uygulanacaktır.
Araştırmaya katılıp katılmamakla tümüyle özgürsünüz. Katıldığınız takdirde yazılı onay vermiş olmanıza rağmen araştırmanın herhangi bir aşamasında ayrılma hakkına sahipsiniz. Ayrıca sizin isteğinize bakılmaksızın araştırmacı tarafından araştırma dışı bırakılabilirsiniz. Araştırma sırasında sizden herhangi bir ücret talep edilmeyecektir. Bu araştırmanın tüm aşamalarında sizden elde edilecek bilgiler özenle korunacak ve gizli tutulacaktır.
Yukarıda yazılan bilgileri okudum ve anladım. Araştırma hakkında sözlü olarak bilgilendirildim. Sorularıma yeterli yanıtlar aldım.
Adı/Soyadı: .…/…./2017 İmza:
45 EK- 3. BİLGİLENDİRİLMİŞ OLUR FORMU (DENEY GRUBU)
Bu araştırma, huzursuz bacak sendromu olan gebelere verilecek uyku hijyeni eğitiminin uyku kalitesine etkisini saptamak amacıyla planlanmıştır.
Huzursuz bacak sendromu rahatsızlığında uyku kaliteniz de etkilenebilir. Araştırmaya katılmayı kabul ettiğiniz takdirde size bir takım formlar uygulanacak ve uyku sorunlarınızı azaltmaya ve uyku kalitenizi artırmaya yönelik eğitim verilecektir.
Araştırmaya katılıp katılmamakla tümüyle özgürsünüz. Katıldığınız takdirde yazılı onay vermiş olmanıza rağmen araştırmanın herhangi bir aşamasında ayrılma hakkına sahipsiniz. Ayrıca sizin isteğinize bakılmaksızın araştırmacı tarafından araştırma dışı bırakılabilirsiniz. Araştırma sırasında sizden herhangi bir ücret talep edilmeyecektir. Bu araştırmanın tüm aşamalarında sizden elde edilecek bilgiler özenle korunacak ve gizli tutulacaktır.
Yukarıda yazılan bilgileri okudum ve anladım. Araştırma hakkında sözlü olarak bilgilendirildim. Sorularıma yeterli yanıtlar aldım.
Adı/Soyadı: .…/…./2017 İmza:
46 EK-4. KİŞİSEL TANITIM FORMU
Anket No:
Bu araştırma huzursuz bacak sendromu olan gebelere verilen uyku hijyeni eğitiminin uyku kalitesine etkisini belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Araştırmanın amacına ulaşması için ankete vereceğiniz doğru yanıtlar büyük önem taşımaktadır. Alınan tüm bilgiler gizli tutulacaktır. Katılımınız için teşekkür ederim.
İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi
Ayşe SÖNMEZ Deney Grubu( ) Kontrol Grubu( )
1) Yaşınız nedir?………
2) Eğitim durumunuz nedir?
( )Okur-yazar ( )İlkokul ( )Ortaokul ( )Lise ( )Üniversite 3) Mesleğiniz nedir?
( )Ev hanımı ( )İşçi ( )Memur ( )Serbest Diğer…………
4) Aylık geliriniz nedir?... TL ( )Kötü ( )Orta ( )İyi
5) Yaşadığınız yer?
( )İl ( )İlçe ( )Köy 6) Aile yapınız nedir?
( )Çekirdek aile ( )Geniş aile (kayın valide, anneniz v.b) Diğer ….
7) Kaçıncı gebeliğiniz?...G( ) P( ) Y( ) A( ) D&C( ) 8) Kaç haftalık gebesiniz?...
9) Boyunuz kaç cm?... Kaç kilosunuz?...
47 10) Gebelik tanısından sonra değerlendirilen, kayıtlardan alınan ilk Hemoglobin,
Hemotokrit ve Folik asit değerleri?
Hb:... Hct:………... Folat:...
48 EK- 5. PITTSBURGH UYKU KALİTESİ İNDEKSİ
Açıklamalar:
Aşağıdaki sorular yalnızca geçen ayki alışkanlıklarınızla ilgilidir. Cevaplarınız geçen ay içindeki gün ve gecelerin çoğuna uyan en doğru karşılığı belirtmelidir.
Lütfen tüm soruları cevaplayınız.
1. Geçen ay geceleri genellikle ne zaman yattınız?
GENEL YATIŞ SAATİ:………
2. Geçen ay, geceleri uykuya dalmanız genellikle ne kadar zaman (dakika olarak) aldı?
DAKİKA:……….
3. Geçen ay, sabahları genellikle ne zaman kalktınız?
GENEL KALKIS SAATİ:………..
4. Geçen ay, geceleri kaç saat gerçekten uyudunuz? (Bu süre yatakta geçirdiğiniz süreden farklı olabilir). problemlerini ne sıklıkla
yaşadınız?
a) 30 dakika içinde uykuya dalamadınız
(0) (1) (2) (3)
b) Gece yarısı veya sabah erkenden uyandınız
(0) (1) (2) (3)
49
6. Geçen ay uyku kalitenizi bütünü ile nasıl
50
8. Geçen ay araba sürerken, yemek yerken veya sosyal bir aktivite esnasında ne yapmanızda ne derecede problem oluşturdu?
(0) (1) (2) (3)
51 EK-6. ETİK KURUL ONAYI
52 EK-7. KURUM İZNİ
53
54 EK- 8.
GEBELİKTE UYKU PROBLEMLERİ VE UYKU HİJYENİ EĞİTİMİ (EĞİTİM İÇERİĞİ)
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
EBELİK BÖLÜMÜ
UYKU HİJYENİ EĞİTİM KİTAPÇIĞI
HAZIRLAYAN
AYŞE SÖNMEZ
MALATYA- 2017
55
ÖNSÖZ
Bu eğitim kitapçığı, gebeliğinizde yeterli ve dinlendirici bir uyku uyumanızı sağlayacak öneriler
içermektedir. Bu eğitim kitapçığının
hazırlanmasındaki amaç; uykunuzu etkileyebilecek durumların uyku kalitenize etkisini azaltarak, uykunuzu etkileyen faktörlere yönelik farkındalığı
arttırmak, yeterli ve dinlenmeyi sağlayan bir uyku için yapman ız gereken uygulamaları paylaşarak size
bu konuda yardımcı olmaktır.
56
İÇİNDEKİLER
Gebelik ve Uyku Uykunun Yararları
Uyku Kalitesini Etkileyen Faktörler
Dinlendirici Bir Uyku İçin Yapmanız Gerekenler Uyku Hijyeni İlkeleri
57
Abdominal rahatsızlıklar Sık idrara çıkma
Sırt ağrısı
Bacak krampları
Hormonal değişiklikler
Huzursuz bacak sendromu gibi hastalıklar gebelikte uyku alışkanlıklarını ve uyku kalitesini bozar.
GEBELİK VE UYKU
Gebelik; hastalıkla sağlık arasındaki mesafenin daraldığı, hassasiyetin oldukça yükseldiği,
olağanüstü etkileşimleri olan fizyolojik bir süreçtir.
58
Gebelikte fiziksel ve ruhsal sağlık için yeterli uyku bü yük önem taşımaktadır.
Gebelikte uyku ihtiyacı
artar Metabolik
hızın artması Yorgunluğun
artması
59
UYKU
YAŞAM KALİTESİ SAĞLIK
Uyku tüm insanlar için fizyolojik
gereksinimlerden biridir.
60
Sosyolojik Psikolojik Sosyal
Uyku kalitesi ise bireyin uyandıktan sonra kendini zinde, formda ve yeni bir
güne hazır hissetmesidir.
UYKUNUN YARARLARI
61
KALİTELİ BİR UYKU ;
Vücudun dinlenmesini ve ertesi güne hazırlanmasını sağlar, Vücudun enerji depolamasını sağlar,
Hücrelerin yenilenmesi sağlar, Organizmanın onarımını sağlar, Hafızanı korunmasına yardımcı olur, Hastalıklara karşı korunma sağlar,
Hücrelerin kendilerini yenilemesine yardımcı olur.
62
Yaş
Hastalık
Sigara ve alkol kullanımı İlaç kullanımı
Yaşam biçimi
Egzersiz ve yorgunluk
Anksiyete ve stres
Diyet
Çevre
UYKU KALİTESİNİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
63
- Uykunuz gelmeden yatağa yatmayın.
- Düzenli olarak her gün aynı zamanlarda yatağa yatın aynı zamanlarda yataktan kalkın.
- Öğünleri düzenli olarak ve yatmadan en az 2- 3 saat önce yiyin.
- Yatağa uzanmadan önce gevşeyin ve rahatlayın.
- Yatak odasının ışığı ve ısısını azaltın, rahat edileceğiniz şekilde olsun.
- Yorgunluk hissettiğinizde yatağa
uzanın, uykunuz gelinceye kadar kitap
okuyabilirsiniz.
64
- Yatmadan önce kafeinli içecek tüketmekten kaçının.
- Akşam yemeğinden sonra sıvı alımını kısıtlayın.
- Yatmadan önce ılık duş alabilirsiniz.
- Kendinizi iyi hissedebilmeniz ve vücudunuzdaki kan dolaşımının sağlanabilmesi için günlük hafif, sizi yormayan egzersizler yapın.
- Sırt üstü pozisyonda uzanmaktan kaçının.
- Bacaklarınızdaki dolaşımın sağlanabilmesi için sol yanınıza yatın.
- Yaşadığınız sıkıntı ve üzüntüleri yatak odasının dışında bırakın, yatağa yattığınızda sizi rahat sız eden kaygı verici konuları, yarım kalan işlerinizi düşünmekten kaçının.
- Yatak odanız mümkün olduğunca sessiz
ve karanlık olmalıdır.
65
- Kısa süreli uyku problemlerinde hemen ilaç kullanmaya yönelmemek.
- Geceleri herhangi bir nedenle geç yatılsa bile sabahları aynı vakitte kalkarak günlük yaşama başlamak.
- Gün içinde, özellikle de öğleden sonra ve akşam saatlerinde çay, kahve ve sigara gibi uyarıcı maddeleri kullanmamak.
- Çok yorgun hissedilse bile gündüz uyumaktan kaçınmak. Böylece uykuyu gece saatl erine yoğunlaştırmış olmak.
- Akşam yemeğini hafif yemek ve yatma saatine yakın yemek yememek.
- Yatak odasını uyku, cinsel ilişki dışında eylemler için kullanmamak.
- Yatakta TV seyretmek, kitap okumak
gibi aktivitelerden kaçınmak.
66
- Gürültüyü/ sesleri azaltmak. Odanın ısısının normal olmasına (aşırı sıcak ya da aşırı soğuk olmamalı) dikkat etmek.
- Uyku saatinden birkaç saat önce hafif egzersizler yapmak, fakat uykudan hemen önce fazla yorucu hareketlerden sakınmak.
- Uykusu gelmeden yatağa yatmamak,
yattıktan sonra 20–30 dk. içinde uykuya
dalmama durumunda yataktan kalkmak,
uyumak için kendini zorlamamak ve kişiyi
rahatlatabilecek başka aktivitelerde
bulunmak.
67
KAYNAKLAR
1. Dişsiz, M. Gebelik ve Hemşirelik Yaklaşımı. İçinde: Beji N. K (Editör), Kadın Sağlığı ve Hastalıkları, 1. Baskı. İstanbul. Nobel Tıp Kitabevi, 2015: 250-299.
2. Hauri PJ. Sleep hygiene, relaxation therapy, and cognitive intervention in case studies in ınsomnia, New York, NY: Plenum, 1991 65-84, https://link.springer.com/book/10.1007/978-1-4757-9586-8. Erişim tarihi 01.06.2017.
3. Şahin FK, Köken G, Coşar E, Solak Ö, Saylan F, Fidan F, Ünlü Ö. Gebelerde huzursuz bacak sendromu sıklığı. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 2007, 4: 246- 9.
4. Taşkıran N. Gebelik ve uyku kalitesi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, (J Turk Soc Obstet Gynecol), 2011, 8: 181- 7.
5. Taşkıran N. Gebelerde Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, 2009.
6. Yıldız FT. Uyku Hijyeni Eğitiminin Koroner Yoğun Bakım ve Sonrası Hastaların Uyku Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, 2012.
7. Google Görsel Arama Motoru: https://www.google.com.tr/?gws_rd=ssl#q=
hamilelikle+ilgili+foto%C4%9Fraflar&spf=1497468368285.