SONUÇ VE ÖNERİLER

Ülkemizde konuyla ilgili çok az çalışma yapılmıştır. Bu nedenle yapılan çalışmaların artması ballara pestisitlerin bulaşmasının engellemesi ve ballardaki kalıntı miktarlarının düşürülmesi açısından önemlidir. Ballarla ilgili yapılan çalışma sayısı arttıkça; ülkemizde arıcılığın gelişmesine katkı sağlanacak ve daha verimli ürün elde edilmesinde yararlı olacaktır. Eğer ballarda pestisid kalıntısı konusunda çalışma yapılacaksa; mevsimsel dönemler ve farklı bölgeler esas alınarak yapılırsa daha etkili sonuçlar ortaya konacaktır.

Yoğun pestisid kullanımının yol açtığı gıda kirlenmeleri içerisinde önemli bir yeri olan balda kalıntı sorunu ülkemiz için hâlâ önemini korumaktadır. Ancak ülkemizdeki bu sorun balın ihracatı gündeme geldiğinde kendini göstermektedir. Ülke iç tüketimine sunulması aşamasında herhangi bir kalite kontrol ölçütüne göre değerlendirme yapılmadığı için Bal Kodeksi oluşturulsada pratikte uygulanabilirliği henüz gerçekleştirilmediğinden dolayı kalıntı içeren ballar pazarda yer bulabilmektedir.

Zorunlu durumlarda kovan içerisinde çeşitli arı hastalık etmeni ve parazitlerine karşı kullanılacak ilaçların belirtilen doz ve zamanda kullanılması yanında ruhsatlı olması, kalıntı bırakıcı etkisinin olmamasına özen gösterilmelidir. Ayrıca arı hastalıklarının tedavisinde ruhsatlı da olsa ilaç kullanmaktan kaçınılması, hastalıklara dirençli arı hatlarının geliştirilmesi önemli bir aşama olacaktır.

Türkiye’nin ürettiği kaliteli çiçek ve çam balının ihraç edilebilmesi için piyasaya sürülen her türlü ilacın denetlenmesi ve üreticilerin bu konularda eğitilerek yasal düzenlemelerin yürürlüğe konulması gerekmektedir.

Arı yetiştiricilerinin genetik olarak değiştirilmiş bitki alanlarından en az “arı uçuş mesafesi kadar (yaklaşık 12 km yarıçapında bir alandan)” uzak durmaları gerekmektedir.

Modern arıcılıkta verim artışı başta iklim, bitki örtüsü ve dağılımı gibi doğal koşulların elverişli olması, çağdaş üretim yöntemleri, teknolojinin kullanımı ve

genotipin iyileştirilmesi yoluyla gerçekleşebilir. Genotipi iyileştirme çabaları sonucu iyileşen genotipin kendini ifade edebileceği çevre koşulları oluşturulmalıdır.

Gıda maddelerindeki pestisid kalıntılarının sakıncalarını en aza indirebilmek veya ortadan kaldırabilmek için şunlar yapılabilir:

1. Pestisid uygulamaları ve ulusal Maksimum Residü Limitleri (MRL) kontrol edilerek güvenilir tarımsal ürünlerin piyasaya verilmesi sağlanmalıdır.

2. Türkiye’de ruhsatlı bulunan pestisitler, risk guruplarına ayrılmalı, ülkenin toprak yapısı yerüstü ve yeraltı su kaynakları, ürün deseni dikkate alınarak Türkiye pestisid kullanım haritası çıkarılmalı, pestisid uygulamaları bu harita çerçevesinde yapılmalı ve pestisitler ruhsatlandırılırken de bu harita dikkate alınmalıdır. Bu sayede çevrenin korunması mümkün olabilecektir.

3. Pestisitlerin ruhsatlandırma sistemine yeni düzenlemeler getirilmelidir. Ruhsatlandırma gözden geçirilerek amacına uygun, denetimler ve analizler daha titiz gerçekleştirilmeli ve olumsuzluklar önlenmelidir.

4. Ruhsatlı pestisitler, getirebilecekleri çevre ve sağlık riskleri yönünden ciddi biçimde gözden geçirilmeli ve elde edilen bulgulara göre, ya kullanımları kısıtlanmalı ya da ruhsatları iptal edilmelidir. Özellikle su kaynaklarına yakın tarım alanlarda kullanılması sakıncalı pestisitlerin kullanımı ABD ve AB ülkelerinde olduğu gibi derhal kısıtlanmalıdır.

5. Ruhsatlı pestisitlerin etkinliklerinde zaman içinde olabilecek değişmeler ya da organizmaların duyarlılıklarındaki azalmalar konusunda sürekli çalışmalar yapılarak, elde edilen sonuçlar hem savaşım yönergeleri ve hem de ruhsat açısından değerlendirilmelidir.

6. Doğal bitkisel orijinli pestisitler, sentetik pestisitlere alternatif olarak kullanılabilir. 7. Başta ABD ve AB ülkeleri olmak üzere gelişmiş ülkelerde, pestisitler sadece bu konuda sertifika sahibi uzman kişilerce uygulanabilmektedir. Ülkemizin de AB’ye uyum sürecinde olduğu günümüzde konunun hızla gündeme alınarak uygulamaya geçirilmesinde yarar vardır.

8. Gıdalarda ve ballarda pestisid ve toksin kalıntısı açısından, ülkeyi temsil edebilecek büyüklükteki örnek sayısı temel alınarak sürekli analizler yapılmalı, sonuçlar değerlendirilip raporlar halinde yayınlanmalıdır.

9. Direnç gelişiminin azaltılması için pestisid uygulamaları geniş alanlar yerine daha sınırlı alanlarda yapılmalıdır.

10. Pestisitler tüm mevsimler yerine, sadece zararlıların üreme dönemlerinde ve erginlerin aşırı çoğaldığı dönemlerde kullanılmalıdır.

11. Olabildiğince kimyasal olmayan diğer kontrol yöntemlerinden yararlanılmalıdır. 12. Vektör kontrolünde kalıcı pestisitler yerine, kalıcı olmayan, çabuk etkili pestisitler kullanılmalı uygulamada zararlı için önerilen öldürücü doz miktarına dikkat edilerek, yeterli dozun uygulanmasına özen gösterilmelidir.

13. Larva ve ergin mücadelelerinde değişik grup kimyasallardan yararlanılmalı, birbirleri ile yakınlığı olmayan pestisitler aynı dönemde karışık veya dönüşümlü olarak kullanılmalı, pestisitlerin etkisini arttıran maddeler kullanılmalı ve ilaç rotasyonu uygulanarak her seferinde değişik ilaçlar kullanılmalıdır.

14. Zararlı böcek popülasyonlarında insektisitlere karşı direncin ekolojik genetiğinin çalışılabilmesi ve biyolojik mücadele stratejilerinin geliştirilebilmesi için dirence neden olan genlerin teşhis edilmesi ve metabolizmasının anlaşılması gerekmektedir. 15. Gıda kirliliğinin arttığı ülkemizde diğer ürünlerde olduğu gibi arıcılık sektöründe de gelişimin sağlanması ve sağlıklı ürünlerin pazarda yer alması amacıyla organik bal üretimi teşvik edilmelidir.

16. Doğada zararlı hastalık ve yabancı ot popülasyonları üzerinde yaşamlarını sürdüren, doğal baskı unsurlarının (parasitoid, avcı ve mikroorganizmaların) etkinliklerinin artırılmasıyla olan biyolojik savaş çalışmaları ile kimyasal ilaçların kullanımı azaltabilmek mümkün olacaktır.

7. KAYNAKLAR

Abu-Quare, A.W., Abou-Donia, M.B. 2001. Inhibition and recovery of maternal and fetal cholinesterase enzyme activity following a single cutaneous dose of parathion and diazinon, alone and in combination, in pregnant rats. J. Appl. Toxicol. 21: 307–316.

Akman, Ş., Ceylan, S., Şanlı, Y., Şener, S., Akşiray, F. 1978. Türkiye’nin Akdeniz sahillerinde avlanan, kıyılarımıza bağımlı ekonomik bazı balık türleri ve karideslerde organik klorlu insektisitlerden ileri gelen kontaminasyonun araştırılması, A.Ü. Vet. Fak. Dergisi, 25(1):121-134.

Aktümsek, A., Kara, H., Nizamlıoğlu, F., Dinç, İ. 2002. Monitoring of organochlorine pesticide residues in Pikeperch, Stizostedion lucioperca L. in Beyşehir Lake, Environmental Technology, 23: 391-394.

Al-Rifai, J., Akkel, N. 1997. Determination of pesticide residues in imported and locally produced honey in Jordan. Journal of Apicultural Research, 36: 155- 161.

Anju, R., Beena, K., Gahlawat, S. K. Sihag, R. C., Kathpal, T. S. 1997. Multiresidue analysis of market honey samples for pesticidal contamination. Pesticide Research Journal, 9: 226-230.

Anklam, E. 1998. A review of the analytical methods to determine the geographical origin and botanical origin of honey. Food Chemistry, 63: 549–562.

Anonim, 1990 (TSE 3036). Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.

Anonim, 1995. Türkiye Cumhuriyeti Yıllık İstatistiği, 1994. DIE Ankara.

Anonim, 2005. Metot validasyonu, TÜBİTAK-Ulusal Metroloji Enstitisü, 90 sayfa, Kocaeli.

Antonescu, C., Mateescu, C. 2001. Environmental pollution and its effects on honey quality. Roumanian Biotechnological Letters, 6(5): 371-379.

Bitman, J., Cecil, H.C. 1970. Estrogenic activity of DDT analogs and polychlorinated biphenyls, J. Agr. Food Chem., 18: 1108-1112.

Blasco, C., Lino, C. M., Pico, Y., Pena, A., Font, G., Silveira, M. I. N. 2004. Determination of organochlorine pesticide residues in honey from the central zone of portugal and the Valencian community of Spain. Journal of Chromatography A, 1049: 155–160.

Bogdanov, S., Ryll, G., Roth, H. 2003. Pesticide residues in honey and beeswax produced in Switzerland. Apidologie, 34: 484–485.

Bucker-Davis, F. 1998. Effectes of environmentanal synthetic chemicals on thyroid function. Thyroid, 8: 827-856.

Canyurt, M. A. 1994. Tarımda pestisid kullanımının su ürünleri üzerine etkileri-kıyı sorunları ve çevre sempozyumu. Belediye Yayınları, Kuşadası.

Casmin, J. 1999. Tocsicological effects of pesticides, Journal of Food Assoc., 21(2): 276-279

Ceylan, S. 1975. Klorlu hidrokarbon insektisitlerin rezidülerinin süt, tereyağı, peynir ve içyağlarında kromatografik yöntemlerle araştırılması, Habiltasyon Tezi. Ceylan, S. 1976. Organik fosforlu, karbamatlı ve organik klorlu pestisidlerin ince-

tabaka kromatografisinde kromojenik ayraçlarla sistematik analizi, A.Ü. Vet Fak. Dergisi, 23: 1-2.

Ceylan, S. Şanlı, Y., Şener, S. 1977. Pestisitlerin getirdiği ekolojik sorunlar, Vet. Hek. Der. Dergisi, 47(2): 41-53.

Cingi, M., İ., Dökmeci, İ. 1982. Organoklorlu insektisitlerle kronik zehirlenmelerin deneysel olarak incelenmesi ve insektisitlerin likit kromatograf yöntemi ile çeşitli dokularda saptanmaları, Anadolu Tıp Dergisi, 4: 25-40.

Çok. I., Bilgili, A., M., Özbek, H., Bilgili, N., Burgaz, S. 1997. Organochlorine pesticide residues in human breast milk from agricultural regions of Turkey, 1995-1996. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 59: 577-582.

De Blaquiere, G.E., Waters, L., Blain, P.G., Williams, F.M. 2000. Electrophysiological and biochemical effects of single and multiple doses of the organophosphate diazinon in the mouse. Toxicol. Appl. Pharmacol., 166: 81–91.

DİE. 2004. Devlet İstatistik Enstitüsü Yıllığı. Ankara, Türkiye.

Driss, M. R., Zafzouf, M., Sabah, S., Bouguerra M. L. 1993. Simplefied procedure for organochlorine pesticides residue analysis in honey, Intern. J. Environ. Anal. Chem. Vol. 57: 63-71.

Dökmeci, İ. 1988. Toksikoloji, Akut zehirlenmelerde tanı ve tedavi, Nobel Tıp Kitabevi, 547 sayfa, İstanbul.

Durham, W. 1994. Pesticides and human health, Bioscience Publication, London. Durmuşoğlu, E. 2004. Türkiye’de pestisid kalıntıları üzerine çalışmalar, Türk

Erdogrul, O., Covaci, A., Schepens, P. 2005. Levels of organochlorine pesticides, polychlorinated biphenyls and polybrominated dipheyl ethers in fish species from Kahramanmaras, Turkey. Environment International, 31: 703-711. Erdogrul, O. 2007. Levels of selected pesticides in honey samples from

Kahramanmaraş, Turkey. Food Control, 18(2007): 866-871.

Fernandez, M., Pardon, C., Marconi, L., Ghini, S., Colombo, R., Sabatini, A.G., Girotti, S. 2001. Determination of organophosphorus pesticides in honeybees after solid-phase microextraction. Journal of Chromatography A, 922(2001): 257-265.

Fernandez, M., Pico, Y., Manes, J. 2002. Analytical methods for pesticide residue determination in bee products. J. Food Protect., 65:1502.

Fong, W., Moye, A., Seiber, J., Toth, J. 1999. Pesticide residues in foods & methods tecniques and regulations, A Wiley- Interscience Publication, New York. Futianos, K., Vasilikiotis, G., Well, L., Lavendis, E., Laskaridis, N. 1985.

Preliminary study of organochlorine compounds in milk products, human milk, Bull. Environ. Contam. Toxicol., 34: 504-508.

Gheldof, N., Engeseth, N. J. 2002. Antioxidant capacity of honeys from various floral sources based on the determination of oxygen radical absorbance capacity and inhibition of vitro lipoprotein oxidation in human serum samples. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50: 3050–3055.

Güler Ç., Çobanoğlu, Z. 1997. Pestisitler, Çevre Sağlığı Temek Kaynak Dizisi, No:52. 1. baskı, İlköz Matbaası, Ankara.

Gündüz, T. 1994. Çevre Sorunları. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, Ankara.

Güney, E. 1992. Çevre sorunları. Bizim Gençlik Yayınları, No:17, Kayseri.

Hagar, H. H., Fahmy, A.H. 2002. A biochemical, histochemical, and ultrastructural evaluation of the effect of dimethoate intoxication on rat pancreas. Toxicol. Lett., 133: 161–170.

Hermosin, I., Chicon, R. M., Dolores Cabezudo, M. 2003. Free amino acid composition and botanical origin of honey. Food Chemistry, 83: 263–268. Huber, L. 1998. Validation of analytical methods: review and strategy,

LC/GC International, February: 96-105.

Jenkins, R.B., Toole, J.F. 1964. Polyneuropaty following exposure to insecticides, Arch. İntern. Med., 113: 691-695.

Joshi, S.C., Mathur, R., Gajraj, A., Sharma, T. 2003. Influence of methyl parathion on reproductive parameters in male rats. Environ. Toxicol. Pharmacol., 14: 91–98.

Kappers, W.A., Edwards, R.J., Murray, S., Boobis, A.R. 2001. Diazinon is activated by CYP2C19 in human liver. Toxicol. Appl. Pharmacol., 177: 68–76.

Karabay, Ü. 2000. Bazı sinerjistik etkili insektisitlerin memeli sistemleri üzerinde toksik etkilerinin araştırılması. Doktara Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Kaya, S., Bilgili, A. 1997. Pestisitler ve yol açabilecekleri başlıca sorunlar, Türk Veteriner Hekimliği Dergisi.

Kaya, S., Yavuz, H. 1995. Özel Toksikoloji, Medisan Yayınevi, 375-387, Ankara. Kelle, A. 1989. İnsan yağ dokusunda organoklor pestisid rezidülerinin gaz

kromatografik analizleri, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16: 1-8. Kelle, A., Taş, M., Azıer, M., Erdal, M.E., Tekeş, S., Alp, M.N. 1990. Anne ve

yenidoğan serumlarında organoklor pestisid rezidüleri, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17: 6-9.

Kong, K. Y., Cheung, K. C., Wong, C. K., Wong, M.H. 2005. The residual dynamic of polycyclic aromatic hydrocarbons and organochlorine pesticides in shponds of the Pear River delta, South China. Water Research, 1-3.

Koren, H., Bisesi, M. 1996. Handbook of Environmentai Health and Safety, Lewis Publishers, Florida.

Kumova, U. 2000. Ülke Arıcılığını Çağdaşlaştırma Konusunda Öneriler. Teknik Arıcılık. Sayı 70. Ankara. 5-10.

LaGrange, V., Sanders, S.W. 1988. Honey in cereal-based new food products. Cereal Food World, 33: 833–838.

Langer, P., Kocan, A., Tajtakova, M., Petrik, J., Chovancova, J., Drobna, B., et al. 2003. Possible eVects of polychlorinated biphenyls and organochlorinated pesticides on the thyroid after long-term exposure to heavy environmental pollution. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 45: 526– 532.

Marth, E.H. 1965. Residues and some effects of cholorinated hydrocarbon insecticides in biological material, Res. Rev., 9(1): 89-94.

Mazet, A., Keck, G., Berny, P. 2005. Concentrations of PCbs, organochlorine pesticides and heavy metals (lead, cadmium and copper) in fish from the Drome river: Potential effects on otters (Lutra lutra). Chemosphere, 2-7.

Mckibben J, Engeseth N. J. 2002. Honey as aprotective agent against lipid oxidation in ground Turkey. J. Agric. Food Chem., 50:592–5.

Morgan. D. B. 1992. Pesticides, Chemicals and Health, The BMA Guide, British Medical Association, Echvard Arnold, A division of Hodder & Sotughton, London.

Morzycka, B. 2002. Simple method for the determination of trace levels of pesticides in honeybees using matrix solid-phase dispersion and gas chromatography. Journal of Chromatography A, 982(2002): 267–273.

Nagai, T., Inoue, R., Inoue, H., Suzuki, N. 2002. Scavenging capacities of pollen extracts from Cistus ladaniferus on autoxidation, superoxide radicals, hydroxyl radicals and DPPH radicals. Nutrition Research, 22: 519–526.

Neishabouri, E.Z., Hassan, Z.M., Azizi, E., Ostad, S.N. 2004. Evaluation of immunotoxicity induced by diazinon in C57bl/6 mice. Toxicology, 196: 173– 179.

Orak, H. 1986. Research on the chemical composition and crystallization of honey at different regions of Turkey. Thesis of Philosophia Degree, Istanbul Technical University, Turkey.

Ozan, K., Ünsal, A., Şener, S., Uzunören, N., Dağoğlu, G., Keleş, O., Yıldırım, M. 1991. Gaz likit kromatografisinde ECD dedektörü ile organik klorlu ve organik fosforlu pestisitlerin birlikte aranma yöntemi, Pendik Hay. Has. Merkez Araşt. Enst. Dergisi, 22(1-2): 122-129.

Patel, K., Fessel, R.J., Hetmanski, M., Goodall, D.M., Keely, B.J. 2005. Evaluation of gas chromatography-tandem quadrupole mass spectrometry for the determination of organochlorine pesticides in fats and oils. Journal of Chromatography A, 1068: 289-296.

Rashed, M. N., Soltan, M. E. 2003. Major and trace elements in different types of Egyptian mono-floral and non-floral bee honeys. Journal of Food Composition and analysis, 17 (2004): 725-735.

Rial-Otero, R., Gaspar, E.M., Moura, I., Capelo, J.L. 2007. Chromatographic-based methods for pesticide determination in honey: An overview. Talanta, 71: 503- 514.

Riberio, C. A.O., Vollaire, Y., Sanchez-Chardi, A., Roche, H. 2005. Bioaccumulation and the effects of organochlorine pesticides, PAH and heavy metals in the Eel (Anguilla anguilla) at the Camargue Nature Reserve, France. Aquatic Toxicology, 1-17.

Rissato, S. R., Galhiane, M. S., Almeida M. V., Gerenutti, M., Apon, B. M. 2007. Multiresidue determination of pesticides in honey samples by gas chromatography–mass spectrometry and application in environmental contamination. Food Chemistry, 101 (2007): 1719–1726

Rodrigo, L., Hernandez, A.F., Lopez-Caballero, J.J., Gil, F., Pla, A. 2001. Immunohistochemical evidence for the expression and induction of paraoxonase in rat liver, kidney, lung and brain tissue, implications for its physiological role. Chem. Biol. Interact., 137:123–137.

Rodrigues-Otero, J.L., Paseiro, P. 1994. Mineral contents of the honeys produced in Galicia (Northwest Spain). Food Chemistry, 49 (2): 169–171.

Rupa, D.S., Rita, P., Reedy, P.P., Reddi, O.S. 1988. Screening of chromosomal aberrations and SCE in peripheral lymphocytes of vejetable garden workers. Human Toxicolo., 7: 333-336.

Seiber, J.N. 1999. Pesticide residues in foods: convantional pesticide analytical methods, 142-151, A Wiley- Interscience Publication, New York.

Serrano, R., Simal-Julian, A., Pitarch, E., Hernandez, F., Varo, I., Navarro, JC. 2004. Biomagnification study on organochlorine compouns in marine aquaculture, Environ. Science Technology, 38(4):1262-314.

Sevimli, H., Bayülgen, N. 1992. Determination of trace elements in honey by INAA (instrumental neutron activation analysis) in Turkey. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 165 (5): 319–325.

Stefanelli, P., Muccio, A.D., Ferrara, F., Barbini, D.A., Generali, T., Pelosi, P., Amendola, G., Vanni, F., Muccio, S.D., Ausili, A. 2004. Estimation of intake of organochlorine pesticides and chlorobiphenyls through edible fishes fom the Italian Adriatic Sea during 1997. Food Control, 15:27-38.

Sultatos, L.G. 1994. Mammalian toxicology of organophosphorus pesticides. J. Toxicol. Environ. Health, 43: 271–289.

Şişli, M. N. 1994. Çevre Biyolojisi, Hacettepe Ü. Fen Fak. Biyoloji Böl. Ekoloji Böl. Ekoloji Anabilim Dalı, Beytepe-Ankara.

Tosun, N., Karabay, Ü., Sayım, F. 2001. Pesticide usage and their potential impacts on living organisms, Journal of Aegean Agricultural Research Institute,1: 45- 48.

Türk Gıda Kodeksi. 2004. 15.01.2004 tarih ve 25347 sayılı Resmi Gazete, Türkiye’de pestisid residü limitleri.

Türk Gıda Kodeksi, Bal Tebliği. 2004. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığından. Tebliğ No: 2004/3.

Ueda, K. 1971. Environmental pollution due to pesticides, Asian Med. J., 14: 603- 615.

Wallner, K. 1999. Varroacides and their residues in bee products. Apidologie, 30: 235-248.

West, I. 1967. Lindane and hemotologic reactions, Arch. Environ. Health, 15: 97- 100.

Yıldırım, E. 2000. Tarımsal zararlılarla mücadele yöntemleri ve kullanılan ilaçlar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Erzurum.

Yıldız, M., Gürkan, M.O., Turgut, C. Kaya, Ü., Ünal, G., 2005. Tarımsal Savaşımda Kullanılan Pestisitlerin Yol Açtığı Çevre Sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, Ankara, s. 649-667.

7. ÖZGEÇMİŞ

1976 yılında Hatay İli İskenderun İlçesi’nde doğdu. 1994 yılında İskenderun Demir Çelik Lisesi’nden, 1999 yılında Cumhuriyet Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü’nden mezun oldu.

1999 yılında Van İli’nde Sınıf Öğretmeni olarak göreve başladı. Van Merkez Ilıkkaynak Köyü İlköğretim Okulu’nda, Van Merkez Fevzi Şengül İlköğretim Okulu’nda, Konya İli Bozkır İlçesi Hacılar İlköğretim Okulu’nda, Konya İli Altınekin İlçesi Yenice İlköğretim Okulu’nda Sınıf Öğretmeni olarak görev yaptı. Vatani görevini Manisa’da Kısa Dönem olarak yaptı. Halen Konya İli Altınekin İlçesi Yenice İlköğretim Okulu’nda Sınıf Öğretmeni olarak görev yapmaktadır. Evli ve bir çocuk babasıdır.