Bu çalıĢmada dikiĢsiz iç giyim sektöründe halihazırda üretimi yapılan içlik ve sportif kıyafet olarak kullanılan kumaĢların termal konfor özellikleri incelenmiĢtir.
Giysinin nihai kullanım alanına göre spesifik özelliklere sahip olması gerekmektedir. Örneğin sportif bir içliğin serin tutan, teri transfer eden hafif ve esnek bir kumaĢtan yapılması gerekir. Askeri bir alanda kullanılan bir içlik giysinin ise sıcak tutan, terletmeyen ve esnek bir yapıda olması gerekir. Ġlgili kumaĢların termal konfor analizini yapmak amacıyla kumaĢların gramaj, dikey ıslanma, transfer ıslanma, su buharı geçirgrnliği, su buharlaĢma hızı, ısıl iletkenlik, ısıl direnç, ısıl soğurganlık, kalınlık ve su temas açıları ölçülmüĢtür.
Dikey ıslanma testinde kumaĢ numuneleri saf suya batırılarak 10 dakika boyunca suyun numunede yükselmesi izlenerek kaydedilmiĢtir. Bir kumaĢın dikey ıslanma özelliği kılcal basınç taraflarından yönetilir. Küçük ve düzgün yüzeyli gözeneklere sahip liflerin kılcallığı yüksektir. Bu durum sentetik liflerin dikey ıslanmasının iyi olması gerektirir. Bu çalıĢmada sentetik lifler baĢta olmak üzere 5 ve 7 no‟lu kumaĢların (naylon 6.6 78/68/1 ve 44/34/1 dört düĢüĢ hav iplik besleme) dikey ıslanmasının iyi olduğu deneysel olarak görülmüĢtür.
Transfer ıslanma testinde iki adet kauçuk disk arasına yerleĢtirilen birbiri ile temas halindeki ıslak ve kuru numuneler arasındaki sıvı transfer miktarı ölçülmüĢtür. Diskler tarafından uygulanan basınç kullanım sırasında tekstil malzemelerinin maruz kaldığı basıncı ifade etmektedir. Transfer ıslanma testinde kumaĢların ağırlık değiĢim eğrileri incelenerek basınç altında sıvı transfer davranıĢı analiz edilmiĢtir. Bu çalıĢmada oransal olarak en iyi dikey ıslanma sonuçlarını polipropilen, pamuk ve viskon hav ipliklibeslemeli kumaĢlar göstermiĢtir. Polipropilen bünyesine sıfıra yakın nem almasına rağmen yüzey özellikleri ve kapiler yapısı sayesinde temas ettiği yüzeyin nemini yüksek oranda kumaĢa çekip transfer etme eğilimi gösterir. Aynı zamanda pamuk ve viskon hidrofilik lifler olduğu için suyu çekmeye eğilimleri
fazladır bu da transfer ıslanma özelliklerini iyileĢtirmektedir. Elde edilen deney sonuçları istatiksel olarak analiz edildiğinde gramaj ve kalınlığı transfer ıslanmaya pozitif olarak etki ettiği görülmüĢtür. Literatürde bu durum kalınlık artıĢıyla suyun kumaĢ üzerinde tutabileceği alanın artması olarak açıklanmıĢtır [79]. Aynı zamanda istatiksel analizlerde transferıslanma ile ısıl direnç arasındaki kuvvetli korelasyon (0,05 düzeyinde anlamlı) bulunmaktadır.
Su buharlaĢma hızı malzemenin kuruma hızının bir göstergesidir. Su buharlaĢma hızına etki eden en önemli parametre lifin nem içeriğidir. Tene temas eden bir giyside kuruma özelliği konforu etkileyen en önemli faktörlerdendir. Bu tip bir giyside çabuk kuruma terleyen vücutla temas sonucu ıslanan kumaĢın çabuk kuruması anlamına gelir. Benzer Ģekilde su buharı geçirgenliği de vücut konforuna büyük etki yapar, çünkü ter vücuttan buhar formunda atılır ve insan tenine temas eden kumaĢların buhar geçirgen olması gerekir. Bu çalıĢma sonuçlarının istatiksel kolerasyonu incelendiğinde ikisi arasındaki pozitif iliĢki lif nem içeriğinin su buharı geçirgenliğini etkilediği yorumu çıkarılmıĢtır. Ayrıca pamuklu ve yünlü kumaĢlarda gramaj ve kalınlığın su buharı geçirgenliğine negatif yönde etki ettiği görülmüĢtür. Su buharı geçirgenliğinde en önemli parametre lifler arsı boĢluklardır. Pamuklu ve yünlü kumaĢlar su buharına maruz kaldıklarında suyu bünyelerine çekerek ĢiĢtiklerinden lifler arası boĢluklar bu ĢiĢme sonucunda daralmaktadır. BoĢlukların azalması da malzemenin su buharına karĢı geçirgenliğini azaltmaktadır.
Isıl iletkenlik, ısıl direnç, ısıl soğurganlık ve kalınlık ölçümleri temal konfor analizi için yapılan diğer testlerdir. Ġçlik giysilerde kullanılan kumaĢların termal özellikleri nihai kullanım açısından değerlendirilir.
Kimi içlik kumaĢların son kullanımda sıcak tutması gerekir. Askeri kıĢlık kıyafetler, kıĢ sporları kıyafetleri gibi vücut sıcaklığının korunması gereken durumlarda ısıl dirençleri yüksek kumaĢlar kullanılır. Bu kumaĢların baĢında 19 ve 20 nolu kumaĢlar yani yün hav iplikli kumaĢlar gelir. Aynı zamanda bu tip giysilerde kumaĢların ısıl soğurganlık değerleri düĢük olmalıdır çünkü tende sıcak bir his uyandırmalıdır. Eğer giysi sportif bir alanda kullanılacak ise vücut sıcaklığını dıĢarı atmalı yani ısı iletkenliği yüksek ve ısıl direnci düĢük olmalıdır. Aynı zamanda ısıl soğurganlık değeri serin bir his vermesi için yüksek olmalıdır.
Bu çalıĢmada yapılan konfor testleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde kumaĢ kalınlığının diğer ölçüm sonuçları üzerinde önemli etkileri olduğu istatistiksel olarak saptanmıĢtır. KumaĢ kalınlığının ısıl direnç ve transfer ıslanmaya pozitif, ısıl iletkenlik ve ısıl soğurganlığa negatif yönde etki ettiği görülmüĢtür.
Diğer birçok özelliği etkileyen kalınlık nihai kullanım alanına göre göz önünde bulundurularak giysi tasarımı yapılmalıdır. Çünkü son kullanımda kumaĢın kalınlığı ve dolayısıyla gramajı büyük önem arz edebilir. Özellikle spor kıyafetlerinde hız ve hafiflik ön planda olduğu için kumaĢ gramajı kullanım rahatlığına belirler.
Giysi tasarımı yaparken kullanılacak kumaĢ iki ana baĢlıkta değerlendirilmelidir Birinci gurup giysiler soğuk dıĢ ortamda kullanılacak ve soğuk dıĢ koĢullardan vücudu en az etkileyecek giysilerdir. Ġkinci grup giysiler ise yüksek efor sarfedildiği durumlarda, terlemenin yüksek olduğu ve fiziksel aktivitenin kumaĢın hafif olması dolayısıyla kısıtlanmaması gereken durumlarda kullanılan giysilerdir.
Bahsedilen birinci grup giysiler kayak kıyafetlerindeki içlikler yada askeri kıĢ kıyafetlerinin içlikleri olabilir. Bu tip bir içlik kumaĢın ısı direnci yüksek olmalıdır çünkü vücut ısısını içeride tutması gerekir. Aynı zamanda ısıl iletkenliği düĢük olmalıdır çünkü dıĢ soğuk ortam ısısını vücuda iletmemesi gerekir. Bu bağlamda soğuk hava Ģartlarında kullanılacak kumaĢlarda ısıl dayanımı yüksek, soğuk dıĢ ortamda vücudu sıcak tutacak yün, pamuk ve viskon karıĢımı kumaĢlar kullanılabilir. Ancak bu kumaĢların sıvı transfer özellikleri ve kuruma hızları konfor gereksinimini karĢılamaz. Dolayısıyla su buharlaĢma oranı ve su buharı geçirgenliği oranı yüksek olan ve optimun ısıl dirence sahip polyester drytouch veya polipropilen iplikler hav ipliği olarak kullanılabilir. Bu tip ipliklerin kullanıldığı kumaĢların gramajları da son derece hafiftir ve kullanıcı fiziksel aktivitelerini kısıtlamaz.
Ġkinci gurup giysiler ise koĢu, basketbol, voleybol gibi spor alanlarında kullanılan soğuk ve zorlu dıĢ koĢulların yüksek oranda önemli olmadığı, nem transferleri ve kurumanın daha önemli olduğu durumlar için tasarlanır. Bu durumlarda vücut sıcaklığı kolaylıkla dıĢarı transfer edirmelidir. Yani giysi tasarımında kullanılan kumaĢların ısıl iletkenlikleri yüksek ısıl dirençleri düĢük olmalıdır. Aynı zamanda yüksek eforlu fiziksel aktiviteler sonucu oluĢan terlemeyi vücuttan emip dıĢarı atmalı ve çabuk kurumalıdır. Bu tip giysiler için optimum gereksinimleri sağlayacak polyester, naylon ve polipropilen iplikler hav ipliği olarak kullanılabilir.
Ġplik parametreleri dıĢında tasarlanan kumaĢta nihai kullanım göz önünde bulundurularak hav yoğunluğu ayarlanmalıdır. Unutulmamalıdır ki kullanılan hav ipliği ölçülen parametreyi birinci decede etkileyen faktördür. Hav ipliği yoğunlaĢtıkca iplik özelliği kumaĢ üzerinde dahada baskın duruma gelmektedir. Daha sık hav ipliği olan kumaĢlar seyrek hav iplikli kumaĢlara göre daha yüksek iletkenlik, ısıl soğurganlık değerlerine ve daha düĢük su buharlaĢma oranı, dikey ıslanma, transfer ıslanma ve ısıl direnç değerlerine sahiptir.
Yapılan bu deneysel kumaĢ tasarımının sonucunda içlik kumaĢların konfor özelliklerine etki eden parametrele belirlenmiĢtir. Tasarımı yapılacak içlik giysi için son kullanım alanına göre hav ipliği hammaddesi ve sıklığı belirlenmelidir.
Bu çalıĢma sonucu elde edilen veriler ıĢığında ileriki çalıĢmalarda;
AĢırı soğuk hava koĢullarında ısıl direnci yüksek ve vücut ısısının korunması gereken durumların,
Sportif faaliyet gibi yüksek efor sarf edilen aktivitelerde vücut ısısı ve ter transferi gerektiren durumların
insan vücudu üzerinde denemeler yapılarak tasarlanan kumaĢların performans özelliklerinin test edilmesi önerilmektedir.