Kırsal kalkınma, 1963 yılında planlı kalkınma dönemine geçiş süreci ile birlikte bütün kalkınma programlarında yer alarak, hükümetlerin hedefi olmuştur. Ancak, planlı dönemde kırsal alanlara yönelik girişimler, köyün sosyal yapısını değiştirmekten uzakta kalmıştır. Ne yazık ki, bu güne kadar olan girişimlerin toplumsal yapı ile çelişki yaratması, karşı güçlerin engellemeleri, toplum tabanına yayılamaması, kalkınma hedefinden daha çok belli toplulukların görüşü ve hedefi haline gelmesi ayrıca, ülkede yaşanan ekonomik güçlükler, yetişmiş eleman azlığı Türkiye’nin kırsal kalkınma ile ilgili işlere yeterince zaman ayırmasına ve planladığı ölçüde sorunları çözümlenmesine engel olmuştur. Ayrıca Türkiye'de sanayileşme süreci ve kırsal alandaki istihdam zorluklar kentlere göç ve kentleşme sürecini başlatmıştır. Bu hızlı gelişme sonucu kırsal alanlarda bölgesel dengesizlik1er ve fakirleşmeler meydana gelmiştir. 2001 yılında Avrupa Birliğine geçiş süreci ile birlikte daha şeffaf yönetim, hesap verilebilirlik, kamuoyu denetimi, yönetişim gibi kavramlar kırsal kalkınma politikalarını da etkileyerek; ilk defa sekizinci beş yıllık kalkınma planında kırsal kalkınmanın tanımı yapılmıştır. Buna göre; kırsal kalkınma yer altı ve yer üstü kaynaklarını değerlendirerek bölge insanına istihdam yaratma ve AB bölgesel politikalarına uyum sağlanması, bölge planlamasına ağırlık verilmesidir. Öte yandan, Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi oluşturularak, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kanunu çıkarılarak IPARD Ajansı kurulmuştur. Son olarak, 2009 yılı programında Planın hazırlanmasından sorumlu kuruluş Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı olarak belirlenmiştir.
Türkiye nüfusunun %17.1’i köylerde yaşamaktadır bu gerçekten hareketle kentsel alan ile kırsal alan arasındaki gelişmişlik farkını ortadan kaldırmak amacı ile T.C. 59’ncu Hükümeti tarafından KÖYDES projesi başlatılarak gelişmişlik farkını azaltma amaçlanmıştır. Nitekim; 2005 yılında 200.000.000 TL ile başlayan KÖYDES projesi, 2006 yılında 2.000.000.000 TL, 2007 yılında 2.000.000.000 TL, 2008 yılında 500.000.000 TL olmak üzere toplam 4.700.000.000 TL ödenek ile Türkiye genelinde köy yolu ve içme suyu projeleri ile uygulanmaya başlanmış ve 2009 yılı itibariyle yolsuz köy kalmamış, 34.475 köyün Ocak 2009 itibariyle 27.578 köye içme suyu
getirilerek köylerinde yıllarca omuzlarında su taşıyan vatandaşların evlerindeki musluklardan su akmaya başlamıştır.
Cumhuriyet tarihinin en başarılı kalkınma projeleri arasında yer alan KÖYDES projesinden çalışmada araştırma bölgesi olan Çekerek Đlçesi köyleri de olumlu etkilenmiştir. Nitekim; 2006 yılında 9 köy yolu tamamen asfaltlanmış, uzun yıllar ulaşım sonu çeken vatandaşlar daha huzurlu ve güvenli yolculuk yapmaya başlamışlardır. Yine aynı dönemde 2 köye kanalizasyon ve fosseptik çalışmaları başarı ile tamamlanarak kırsalda yaşayan vatandaşlar daha temiz ve sağlıklı bir çevrede yaşamaya başlamışlardır. Ayrıca yıllarca içme suyu sıkıntısı yaşayan 4 köyün bu sorunu da çözüme kavuşturularak, evlerinde temiz su kullanmaya başlamışlardır. 2006 yılındaki bu olumlu sonuçlar, 2007 yılında da artarak devam etmiş ve ilçeye bağlı 12 köyün 45 km’lik toprak ve stabilize yolu asfaltlanarak yöre halkının hizmetine sunulmuştur. Aynı dönemde 7 köye içme suyu projeleri uygulanmış ve bu köylerinde içme suyu sorunları ortadan kaldırılmıştır. KÖYDES projesi 2008 yılında da araştırma bölgesinde başarı ile devam etmiş; 7 köyün ulaşım sorunu giderilerek toplam 21 km yol asfaltlanmıştır. Araştırma Bölgesinde 2009 yılı KÖYDES çalışmalarına bakıldığında 2 köyün toplam 21 km yolu asfaltlanmış, 3 köye de kanalizasyon ve fosseptik çalışmaları yapılmıştır. Böylece 2006- 2009 yılları arasında ilçeye bağlı 40 köyün 30’unun köy yolu tamamen asfaltlanarak araştırma bölgesinde köy yolu sorunu giderilmiştir. Araştırma bölgesinde 2005 yılından itibaren içme suyu sorunu yaşayan toplam 10 köyün tamamına içme suyu getirilerek %100’lük bir başarı sağlanmıştır. 2006- 2008 yılları arasında araştırma bölgesinde toplam 5 köyün kanalizasyon ve fosseptik sorunu giderilmiştir. 2009 yılına kadar köy yolu ve içme suyu sorunlarına öncelik veren KÖYDES projesi 2010 yılından itibaren kanalizasyon ve fosseptik çalışmalarına ağırlık verilmesi hedeflenmiştir.
KÖYDES projelerinin Türkiye’de %99’luk başarı yakalamasının ardında yatan gerçek; vali ve kaymakamların özverili çalışmalarının yanı sıra il ve ilçelerde kurulan köylere hizmet götürme birliklerinin hukuki yapısından kaynaklanmaktadır. Çünkü; birlik üyelerinin köy muhtarları ve bölgenin seçilmiş il genel meclis üyelerinin kırsal alandaki sorunları yakından tanımaları ve bu sorunlarla iç içe olmasından
kaynaklanmaktadır. Ayrıca birlik yapısının gereği olarak merkezi yönetimlerden ayrı olarak, kararları kısa sürede alarak, bürokratik engellemelerin az olması da KÖYDES projesinin başarısını da etkilemiştir.
Türkiye’de kırsal kalkınma ile yapılan en büyük yanlışlardan birisi kırsal alan ile tarımsal alan kavramlarının birbirine karıştırılmasıdır. Kırsal kalkınma; en yalın tanımı ile kent-kır arasındaki gelişmişlik düzeyini en aza indirmek iken; tarımsal gelişme; ürünlerin standardizasyonu, verimlilik, üretimde kaliteyi arttırma çalışmalarıdır. Elbette ki KÖYDES projesi kalkınmanın altyapı boyutu ile ilgilenmektedir. Halbuki; Kırsal Kalkınma hem ekonomik, hem de sosyal ve kültürel boyutlu bir kalkınmadır. Bu nedenle kırsal alandan yaşayan vatandaşlara hem gelir getirici hem de hobi olarak zamanlarını iyi değerlendirmeleri açısından örneğin; arıcılık faaliyetleri, kırsal alandaki kadınlar için el sanatları kurslarının açılması kalkınmaya olumlu katkı sağlayacaktır. Öte yandan; kırsal alandaki camii, okul, sağlık ocağı gibi yapıların sorunları giderilerek boş olan kadrolara imam, öğretmen, hemşire atamalarının yapılması kırsal kalkınma açısından önem taşımaktadır. Đlerlemenin sağlanabilmesi için kırsal alanda gelir düzeyini arttıracak önlemler alınmalıdır. Kırsal alandaki hem insan gücünü hem potansiyel gelir kaynaklarını iyi değerlendirip bu kalkınmanın başarıya ulaşması için fırsatları iyi değerlendirmek gerekir. Türkiye tarih boyunca medeniyetlerin beşiği olarak anılmış, günümüzde pek çok kırsal bölgede tarihi kalıntılar, üç büyük dine ait önemli merkezler bulunmaktadır. Bu bölgelerin modernize edilmesi ve inanç turizmine açılması için çeşitli etkinlikler yapılması da kırsal kalkınma açısından önem taşımaktadır.
Sonuç olarak; kırsal kalkınma hedefi uzun vadeli planları içermektedir. KÖYDES projesi kırsal kalkınmanın alt yapı bölümü ile ilgilenmektedir. Ancak kırsal kalkınma, tarımsal kalkınma, kırsal sanayi, kırsal turizm, kırsal alanlarda istihdam yaratma gibi yaklaşımları da içermektedir. Başarılı bir kırsal alan kalkınmasından söz edebilmek için, kırsal alanların altyapı ve üstyapı hizmetlerini ve ihtiyaçlarını bir arada değerlendirmek gerekmektedir. Her ne kadar KÖYDES projesi ile alt yapı sorunları büyük ölçüde azalsa da üst yapı hizmetleri denilen; kırsal alandaki okul, camii, sağlık ocağı gibi kamu kurumlarına yetişmiş kalifiye görevlilerin atamalarının
yapılması gerekmektedir. Ayrıca kırsal bölgelerdeki kadastrosu tamamlanmayan bölgelerin kadastro çalışmalarının da tamamlanması gerekmektedir. Kırsal bölgelerin daha cazip hale getirmek amacı ile T.C Başbakanlık Toplu Konut Đdaresi Başkanlığınca başlatılan TOKĐ evleri uygulamaları da devam etmelidir. Öte yandan; kırsal bölgelerdeki küçük ve dağınık haldeki tarım işletmelerinin kooperatifleşme yolu ile bir araya getirmeleri ve profesyonel anlamda teknik desteklerinin sağlanması gerekmektedir. Kırsal alanlardaki bölgesel farklılıkları ortadan kaldırmak ve kalkınmayı sağlamak için yerel kaynakları harekete geçirecek mülki amirler ve mahalli idarelerin güçlendirilmesi kırsal kalkınmanın gerçekleşmesine katkı sağlamaları açısından önem taşımaktadır.
KAYNAKLAR
Anonim, 1963. Birinci 5 Yıllık Kalkınma Planı. (1963-1968). Devlet Planlama Teşkilatı. (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan1.pdf., (erişim tarihi:23.10.2008).
Anonim, 1968. Đkinci 5 Yıllık Kalkınma Planı. (1968-1973). Devlet Planlama Teşkilatı. ((http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan2.pdf., (erişim tarihi: 23.10.2008).
Anonim, 1973. Üçüncü 5 Yıllık Kalkınma Planı. (1973-1977). Devlet Planlama Teşkilatı. (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan3.pdf., (erişim Tarihi: 7.11.2009).
Anonim, 1979. Dördüncü 5 Yıllık Kalkınma Planı. (1979-1983). Devlet Planlama Teşkilatı. (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan4.pdf., ( erişim Tarihi: 7.11.2009).
Anonim, 1985. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. (1985-1989). Devlet Planlama Teşkilatı. (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan5.pdf., (erişim Tarihi: 7.11.2009).
Anonim, 1990. Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı. (1990-1994). Devlet Planlama Teşkilatı. (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan6.pdf., (erişim Tarihi: 7.11.2009).
Anonim, 1994. Türkiye’de Yerel Yönetim Sisteminin Değiştirilmesi, T.C. Başbakanlık Toplu Konut Đdaresi Başkanlığı ve IULA-EMME Ortak Yayın, Đstanbul. Anonim, 1996. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. (1996-2000). Devlet Planlama Teşkilatı. (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan7.pdf., (erişim Tarihi: 7.11.2009).
Anonim, 2001a. Genel Tarım Sayımı, Köy Genel Bilgi Anketi Sonuçları. Türkiye Đstatistik Kurumu, (http://www.tuık.gov.tr., erişim tarihi: 18 Kasım 2009).
Anonim, 2001b. Tarımda Đşletme Büyüklüğü ve Arazi Edinim Biçimi, Türkiye Đstatistik Kurumu, Ankara.
Anonim, 2002a. Hanehalkı Bütçe Anketi Sonuçları. Türkiye Đstatistik Kurumu. (www.tuik.gov.tr erişim tarihi: 15.09.2009).
Anonim, 2002b. 8.Beş Yıllık Kalkınma Planı Kırsal Kalkınma Đhtisas Komisyonu Raporu Devlet Planlama Teşkilatı.(http//ekutup.dpt.gov.tr/oik538pdf erişim tarihi: 14.09.2009).
Anonim, 2003a. Türkiye Cumhuriyeti Ön Ulusal Kalkınma Planı (2004-2006). Devlet Planma Teşkilatı. (www.dpt.gov.tr. ,erişim tarihi: 14.03.2009).
Anonim, 2003b.Yozgat Đl Tarım Master Planı, Yozgat Đl Tarım Müdürlüğü, Yozgat. Anonim, 2004a. Đlçelerin Sosyo-Ekonomi Gelişmişlik Düzeyleri. Devlet Planlama Teşkilatı. (www.dpt.gov.tr., erişim tarihi:21.12.2009).
Anonim, 2004b. Tarım Đl Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri, Yozgat. Anonim, 2004c. Tarım Đl Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2005c. IFAD Tarafından Finanse Edilen Kırsal Kalkınma Projeleri Hakkında Bilgi Notu (Basılmamış), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara.
Anonim, 2005b. Etüt ve Proje Dairesi Başkanlığınca Uygulanmış ve Uygulanmakta Olan Tarımsal ve Kırsal Kalkınmayı Hedefleyici Programlara Dayalı Projelere Đlişkin Rapor (Basılmamış), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara.
Anonim, 2005c. Yozgat Đli’nin Agro - ekolojik Alt Bölgeleri, Tarım Đl Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2005d. Yozgat Đli’nin Orman Alanlarının Alt Bölgeler Đtibariyle Dağılımı Tarım Đl Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri. Tarım Đl Müdürlüğü- Orman Đşletme Müdürlüğü, Yozgat.
Anonim, 2006a. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Devlet Planlama Teşkilatı. Bölgesel Gelişmede Temel Araçlar ve Koordinasyon Đhtisas Komisyonu Raporu, Ankara. Anonim, 2006b. 2006 Yılı KÖYDES Projesinden Aktarılan Ödenekler, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2007a. Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı, Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı, Ankara.
Anonim,2007b. Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı,Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı, Ankara.
Anonim, 2007c. www.khgm.gov.tr.
Anonim, 2007d. Dokuzuncu Kalkınma Planı, (2007-2013). Devlet Planlama Teşkilatı. (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/ix/9kalkinmaplani20070302.pdf.,erişim Tarihi: 07.11 2008.) Anonim, 2007e. Yozgat Đli Öğrenci ve Öğretmen Sayıları, Yozgat Milli Eğitim Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2007f. 1.Derece Köy Yollarının Yıllar Đtibariyle Dağılımı, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2007g. Köy Yollarının Yıllar Đtibariyle Dağılımı, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2007h. Yozgat Đli Bölünmüş Yol Durumu, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri,Yozgat.
Anonim, 2007i. Köy Đçme Sularının Yıllar Đtibariyle Dağılımı, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2007j. Yozgat Đli Göç Durumu, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2007k. KÖYDES Projesinden Aktarılan Ödenekler, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri ,Yozgat.
Anonim, 2008a. www.kirsalçevre.org/kirsal/ (erişim tarihi:14.09.2008).
Anonim, 2008b. Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı, Tarımsal Yapıda Değişme ve Gelişmeler Komisyonu,II.Tarım Şurası Tarımsal Yapıda Değişme ve Gelişmeler (http://tarimsurasi.tarim.gov.tr/PDFLER/II.Komisyon.pdf, erişim tarihi: 05.10.2008). Anonim, 2008c. Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı, Uluslararası Tarımsal Đlişkiler ve Avrupa Birliğine Uyum Komisyonu, “II. Tarım Şurası Uluslararası Đlişkiler ve Avrupa Birliğine Uyum Komisyonu Çalışma Belgesi. (http://tarimsurasi.tarim.gov.tr/PDFLER/ XI.Komisyon.pdf. erişim tarihi: 16.11.2008)
Anonim,2008d. Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı , Tarımsal Girdi ve Destekler Komisyonu, “II. Tarım Şurası Tarımsal Girdi ve Destekler Komisyonu Çalışma Belgesi”, http://tarimsurasi.tarim.gov.tr/PDFLER/VII.Komisyon.pdf,(erişim tarihi: 11.10.2008). Anonim, 2008e. Yozgat Đl Đdari Yapısı, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2008f. www.trvikipedia.org/wiki/Cekerek_Yozgat. (erişim tarihi:24.11.2008). Anonim, 2008g. 2008 yılı Aktarılan Ödenekler, Yozgat Đl Özel Đdaresi Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2008h. Çekerek Đlçe Özel Đdare Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri, Yozgat. Anonim, 2009a. TUIK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi.(www.tuik.gov.tr erişim tarihi:14.11.2009).
Anonim, 2009b. http://www.tuik.gov.tr (erişim tarihi:21.10.2009)
Anonim, 2009c. www.icisleri.arem.kirsal.kalkinma.pdf (erişim tarihi: 24.10.2009). Anonim, 2009d. Yozgat Đli Alt Bölgeler, Yozgat Tarım Đl Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri, Yozgat.
Anonim, 2009e. www.tuik.gov.tr. (erişim tarihi:14.10.2009).
Anonim, 2009f. Yozgat Đli Yol Durumu, Karayolları Genel Müdürlüğü. (www. kgm.gov.tr.erişim tarihi: 12.09.2009).
Anonim, 2009g. Çekerek Đlçesi Nüfus Durumu, Çekerek Đlçe Nüfus Müdürlüğü Resmi Olmayan Verileri,Yozgat.
Anonymous, 2000a. World Bank 2000-2001 Report. Washington D.C.
Ayanoğlu, Đ., 2008. Kırsal Kalkınma ve Türkiye için Bir Kırsal Kalkınma Modeli, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Borghesi, S., Vercelli, A., 2003. Sustainable Globalisation,Ecological Economics. Brown, L., R., 2003. Eko-Ekonomi,Çeviri:Yeşim Erkan,Tema Vakfı Yayınları ,No;42. Đstanbul.
Bulut, Đ., 2003. Yozgat Đlinin Coğrafyası, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No:936, Erzurum.
Canpolat, H., 2007. Kırsal Kalkınma Uygulamalarında Yeni Bir Yaklaşım: KÖYDES Programı, Đdarecinin Sesi, C:21, Sayı:120, Ankara.
Çakı, A., 1986. Kırsal Alanda Kalkınma , Merkez Köyler, T.C.Đçişleri Bakanlığı, Đl Koordinasyon Müdürleri Kurs Notları, Yayın No: Genel: 416-APK-16, Ankara.
Demir, O.,.1997. Ekonomide Devlet,Sermaye Piyasası Kurulu Yayımı,Ankara.
Ekim, R.,M.,2006. Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma Politikaları ve Türkiye’nin Uyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Đzmir.
Epstein,T., Jezeph, D., 2001. Development There is Another Way,A Rural Urban Partnership Development Paradigm,World Development.
Filkins, R., Allen, J., C., Cordes, S., 1999. Predicting Community Satisfaction Among Rural Residents: An Integrative Model. Center For Rural Community Revitalization And Development, University Of Nebraska-Lincoln Press, Working Paper, USA
Geray, C., 1965. Toplum Kalkınmasında Halk Katılışlar, Destekli Đmece ve Emanet Usulü Uygulaması. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.20, Sayı: 2, Ankara.
Geray, C.,1999. Kırsal Kalkınma Yönetimleri, Đlçe Yerel Yönetimi ve Köy Birlikleri Önerisi “Çağdaş Yerel Yönetimler” C.8. Sayı:2. Ankara.
Geray, C., 1970. Toplum Kalkınmasına Giriş Ders Notları, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara.
Girgin, Đ., 2000. Kırsal Sanayi ve Kalkınma Đlişkileri, Tarım ve Köy Dergisi, TKB Yay.Dairesi Bşk. Matbaası, Sayı: 131, Ankara.
Gönül, M., 1978. Yerel Yönetim Birlikleri ,TODAĐE Yayınları, Ankara. Gözübüyük, Ş., 1997. Yönetim Hukuku,S Yayınları, Ankara.
Gülçubuk, B., 1998. Avrupa Birliği ve Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikaları, Tarım ve Mühendislik Dergisi, Sayı: 58, Ankara.
Gülçubuk, B., 2005. AB ve Türkiye’de Kırsal Yapı ve Kırsal Kalkınma, Ankara.
Gün, S., Akın, A., Giray, F.,H., 2008. Kırsal Kalkınmada Yeni Perspektifler. (www.tedgem.gov.tr. erişim tarihi:01.05.2009)
Gürlük, S., 2001. Kırsal Kalkınma Projelerinin Makro-ekonomik Kriterlere Göre Değerlendirilmesi: Cumalıkızık Örneği, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
Gürlük, S., 2001. Dünyada ve Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikaları ve Sürdürülebilir Kalkınma, UÜ ĐĐBF Dergisi, UÜ Yayınları, C: 19, Sayı: 4.Bursa.
Işık ,O., 1999. 1980’lerden 2000’lere Türkiye’de Kentsel Gelişme,Yerel Siyaset ve Demokrasi Seminerleri, Dünya Yerel Yönetimler Akademisi, Đstanbul.
Kozlu, C.,1994. Türkiye Mucizesi Đçin Vizyon Arayışları ve Asya Modelleri, Türkiye Đş Bankası Kültür Yayınları,No:335. Đstanbul.
Long, N., 1977. An Introduction to the Sociology of Rural Development .Tavistock Publications,England.
Moseley, J.,M., 2003. Local Partnerships for Rural Development The Europian Experience, ISBN 0-85199-657-4, CABI Publishing, Cambridge, USA.
Özşen, T., 1987. Planlama Yönetimi, Đçişleri Bakanlığı Yayınları Genel No:426.APK Ng:22. Ankara.
Resmi Gazete. 5355 Sayılı Mahalli Đdare Birlikleri Kanunu, R.G: 11/6/2005/25842. Savaş, V., 1986. Kalkınma Ekonomisi BETA Yayınları, Đstanbul.
Sazlık, B., 2007. KÖYDES-BELDES Projeleri.C: 2 Sayı: 26. Bütçe Dünyası, Ankara. Tanılır, N., 2006. KÖYDES ve Mülki Đdare Amirleri, Đdarecinin Sesi, C:20,Sayı:119, Ankara.
Tolunay, A., Akyol, A., 2006. Kalkınma ve Kırsal Kalkınma Temel Kavramlar ve Tanımlar, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Sayı:2. Isparta.
Turhan, M., Kontaş, M., 1992. Türkiye’nin Beşeri Kalkınma Potansiyeli, DPT Yayınları, Ankara.
Türkoğlu, Ö.,2009. 9.Kalkınma Planı Dahilinde Kırsal Kalkınma, Karşılaştırmalı Kırsal Kalkınma Yaklaşımları Konferansı, Ankara.
Tveitdal, S.,2007. Urban-Rural Interrelationship;Condition for Sustainable Development,United Nations Enviroment Programme,Nairobi.
Union Nations., 2001. Policy Issuies fort he Escap Region:Balanced Development of Urban and Rural Areas and Regions Within the Countries of Asia and the Pasific Commission,Bangkok.
Yavuz, F., 1969. Memleketimizde Toplum Kalkınması, TODAĐE Yayınları,Ankara. Yücer, A., 2009. Türkiye’de Kırsal Kalkınma.Tütev Yayınları.Ankara.
EKLER
MAHALLÎ ĐDARE BĐRLĐKLERĐ KANUNU…………...105 MAHALLÎ ĐDARE BĐRLĐKLERĐ TĐP TÜZÜĞÜ……….121
MAHALLÎ ĐDARE BĐRLĐKLERĐ KANUNU
Kanun Numarası: 5355 Kabul Tarihi: 26/5/2005
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 11/6/2005 Sayı: 25842 Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5 Cilt: 44 Sayfa:
BĐRĐNCĐ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç
MADDE 1- Bu Kanunun amacı; mahallî idare birliklerinin hukukî statüsünü, kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- Bu Kanun mahallî idare birliklerini kapsar. Tanımlar
MADDE 3- Bu Kanunun uygulanmasında; a) Mahallî idare: Đl özel idaresi, belediye ve köyü,
b) Mahallî idare birliği: Birden fazla mahallî idarenin, yürütmekle görevli oldukları hizmetlerden bazılarını birlikte görmek üzere kendi aralarında kurdukları kamu tüzel kişisini,
c) Birlik: Mahallî idare birliğini, Đfade eder.
ĐKĐNCĐ BÖLÜM
Birliğin Kuruluşu, Tüzüğü, Görev ve Yetkileri
Kuruluş
MADDE 4- Birlik, birlik tüzüğünün kesinleşmesinden sonra Bakanlar Kurulunun izni ile kurulur ve tüzel kişilik kazanır.
Kurulmuş bir birliğe üyelik, üye olmak isteyen mahallî idare meclisinin kararı ve buna dayalı başvuru üzerine, birlik meclisinin kabulü ile olur. Bu durumda Bakanlar Kurulunun izni aranmaz. Ayrılmada ilgili mahallî idare meclisinin kararı yeterlidir.
Su, atık su, katı atık ve benzeri altyapı hizmetleri ile çevre ve ekolojik dengenin korunmasına ilişkin projelerin zorunlu kılması durumunda; Bakanlar Kurulu, ilgili mahallî idarelerin, bu amaçla kurulmuş birliğe katılmasına karar verebilir. Bu fıkrada belirtilen birliklerden ayrılma da Bakanlar Kurulunun iznine bağlıdır.
Mahallî idarelerin bütün görevlerini kapsayacak şekilde genel amaçlı veya amacı açıkça belirlenmemiş birlik kurulamaz.
Birlik tüzüğü
MADDE 5- Birlik tüzüğü, birliği kuracak mahallî idarelerin meclislerinde üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla kabul edildikten sonra valinin; birlik birden fazla ildeki mahallî idarelerin katılımı ile kuruluyorsa Đçişleri Bakanının onayı ile kesinleşir. Tüzük değişikliğinin nasıl yapılacağı birlik tüzüğünde gösterilir ve onaylanması hakkında tüzüğün onaylanmasına ilişkin usûl uygulanır.
Birlik tüzüğünde aşağıdaki hususların bulunması zorunludur: a) Birliğin adı ve amacı.
b) Birlik üyesi mahallî idarelerin adları. c) Birliğin merkezi.
d) Birliğin görev süresi, sona ermesi ve tasfiyesi. e) Birliğe devredilen görev ve hizmetler.
f) Birlik meclisinin ve birlik encümeninin toplantı dönemleri. g) Birlik üyesi mahallî idarelerin her birinin birlik meclisinde kaç üye ile temsil edileceği ve seçilen üyelerin görev süresi ve birlik encümeni üye sayısı.
h) Birlik üyelerinin, birliğin kuruluş ve faaliyet giderlerine katılma payları ve bu payların tespit yöntemi.
i) Birliğin gelirleri, giderleri, bütçe ve çalışma programlarına ilişkin hususlar.
j) Birlik üyesi mahallî idarelerin ve bu idarelerin hizmet alanında yaşayanların birlik hizmetlerinden yararlanma usûlleri.
k) Tüzük değişikliğinin nasıl yapılacağı. Birliğin hak ve yetkileri
MADDE 6- Mahallî idare birlikleri, tüzükte birliğe devredilmesi öngörülen mahallî müşterek nitelikli hizmetlere ilişkin olarak üye mahallî idarelerin hak ve yetkilerine sahiptir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Birliğin Organları Birliğin organları
MADDE 7- Birliğin organları; birlik meclisi, birlik encümeni ve birlik başkanıdır.
Birlik meclisi
MADDE 8- Birlik meclisi, birliğin karar organıdır ve birlik üyesi mahallî idarelerin meclislerinin kendi üyeleri veya belediye meclis üyeliğine seçilmeyi haiz kişiler arasından, birlik tüzüğünde belirlenen sayıda ve gizli oyla seçecekleri üyelerden oluşur. Ancak dışarıdan seçileceklerin sayısı mahalli idare meclisinden seçileceklerin üçte birini geçemez. Asıl üye sayısının yarısı kadar yedek üye seçilir.
Birliğin üyesi olan il özel idaresi için vali, belediye için belediye başkanı ve köy için muhtar, birlik meclisinin doğal üyesidir. Birlik meclisinde bunların dışında doğal üye bulunmaz. Meclis üye tam sayısına doğal üyeler de dâhildir. Vali ve belediye başkanı birlik meclisinde kendisini temsil etmek üzere meclis üyelerinden birine yetki verebilir.
Üye mahallî idarelerden herhangi birinin birlik meclisindeki asıl üyeliklerinde boşalma olursa, birlik başkanı o mahallî idarenin yedek üyelerini göreve çağırır. Çağrılacak yedek üye kalmadığı takdirde üye mahallî idarelerin meclisleri, ilk toplantılarında yeniden yedek üye seçimi yapar. Birlik meclisinin feshedilmesi durumunda yeniden asıl ve yedek üye seçimi yapılır. Bu üyeler kalan süreyi tamamlar.