Sokak Kıyafeti

Zenginler ferace orta halli aileler çarşaf ve peçe genç kızlar lacivert yünlüden etek üzerine pelerin giyer yüzlerini peçe ile örterler. Bazı yerlerde boylarınca çara bürünürler. Yüze peçe tutarlar. Çarlar İpek veya iplikler makara (yani kareli) veya çizgili mavi - beyaz - kırmızı - beyaz renklerde dokunur. Zenginler ipek, fakirler iplik dokuma çar giyerler (derlemekomisyonu.1972.istanbul. s.95).

2.1.6.11.4 Hamam Kıyafeti

Hamama giderken giyime çok dikkat edilir, iç çamaşırlarda beyaz renkliler tercih edilir. Bohçaya (Kavluk) adı verilir (derleme komisyonu.1972.istanbul. s.95).

Birinci kaytağım rengi siyahtır, İç içe üç bohçadan meydana gelir. İçine hamam takımları konur, (bel havlusu, baş bağı, bürgü, yaşmak, ilân çeler, sabun lif, ve kese ikinci bohçaya konur. Hamamda herkes peştamal sarınır, Hamamdan çıktıktan sonra havluya sarınılır. Sonra entari ve üzerine hırka giyilir. Peştamal- lar işlemeli olur. Gümüş takunya, gümüş taş, üstü gümüş işlemeli taraklar kullanılır .(derlemekomisyonu.1972.İstanbul. s.95).

2.1.6.12 Kadın Giysileri

2.1.6.12.1 Başa Giyilenler: Fes, Gömüş tepelik ve üzerinde Gazi (altın)

dizmesi, Poşu, Pullu yazma, Yanlık (ayaklı altın), Saç örgüsü (belik) boncuklu.

2.1.6.12.2 Sırta Giyilenler: Gömlek (işlemeli hâkim yaka, kol ağızları da

işlemeli), Üç etek (kutnu, çiçekli kadife, çuha), Dolama etek, Cepken, Şal kuşak, Şalvar, Hırka, Salta, Entari, Bindallı, Yelek (kuşlu, aynalı ve işlemeli), Önlük (cicim dokumak kilim, Könçek adı verilen şalvar, Arkalık (Bazı yörelerimizde İş görülürken kolçakta kullanılmaktadır).

2.1.6.12.3 Ayağa Giyilenler: Yün çorap (kendinden nakışlı), Potin, Kundura ve

Yemeni.

2.1.6.12.4 Takılar: Küpe (Altın ve gümüş), Fese Gazi dizmeleri, Gümüş

kemer, Gümüş toka, Gümüş bilezik.

2.1.6.12.5 Süsleme: Allık, Sürme, Kına yakma" (http.www.folkbudur.com ).

2.1.6.13 Erkek Giysileri

2.1.6.13.1 Başa Giyilenler: Fes, Poşu (beyaz), Papak (Keçi tiftiğinden

yapılan)giyilir. Ayrıca başa kırmızı, kalıplı fes giyerler. Tepesine, siyah ibrişimden püskül takılır. Bu fes üzerine abaniye sarık denen iki parmak kalınlığında simle işlemeli sarık sararlar.

2.1.6.13.2 Sırta Giyilenler: Hâkim yaka gömlek (beyaz patiska), Diril gömlek

(buna işlikte denir), Camedan (kollu kolsuz), Sako (ceket), Cepken, Meşlek (sırma nakışlı), Trablus kuşak, Şalvar (Kumaş ve çuhadan dolama şalvar), Yelek . Meydanı denen içerek entari giyerler, Bunun altına uzun patiskadan ağzı oyalı don giyerler.

Uçkurların uçları işlemelidir, önde bağlanır, üstüne önü işlemeli açık “U” yakalı cepken giyilir, üçetek üzerine ince beyaz yünden dokunmuş kuşak sararlar.

2.1.6.13.3 Ayağa Giyilenler: Kundura, Yemeni, Çarık, Dizleme, Yün çorap.

(kendinden nakışlı) . Beyaz yün çorap ve iskarpin giyerler.

2.1.6.13.4 İç Çamaşırlar: Don gömlek giyerler. Damat iç çamaşırları beyaz

patiskadan dikilir. Efe ve Seymen kıyafeti yoktur. Çocuklar basma, pazen entari giyerler. (derleme komisyonu.1972.istanbul. s.96).

2.1.6.13.5 Aksesuar: Çevre, Gayrettik, Gümüş Kemer, Mendil, Köstek, Fişeklik

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araştırmanın yöntemi evren ve örneklemi veri toplama (ölçme) aracının geliştirilmesi verilerin toplanması ve analizine ilişkin bilgiler açıklanarak verilmiştir.

3.1. Araştırmanın Yöntemi

Bu Araştırmada, survey (tarama) yöntemi kullanılmıştır.

Survey yöntemi, geçmişte veya halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır (Karasar,2000 s.15).

Araştırmada Bilgi formları ile toplanan bilgilerin yorumları yapılmıştır.

3.2. Evren ve Örneklem

Araştırmanın evrenini Kayseri ili ve ilçeleri oluşturmaktadır. İlçelerin seçimi rastgele (Rondom) yöntemi ile seçilmiştir. Seçilmiş olan ilçeler Develi, Pınarbaşı, Yahyalı, Akkışla, Yeşilhisar’dır. Kayseri ili ve ilçelerinde bulunan kadın erkek giysileri, takılar, başlıklar, baş süslemelerinin incelendiği 51 adet ürün örneklem olarak alınmıştır.

3.3. Verilerin Toplanması

Araştırmada yazılı kaynaklar ile daha önce yapılmış çalışmalardan yararlanılmıştır.

Araştırmada Kayseri, Develi, Pınarbaşı, Yahyalı Akkışla, Yeşilhisar ilçelerinde bulunan giyim kuşam özellikleri incelenerek gerekli bilgiler toplanmış örneklerin fotoğrafları çekilip kalıpları çıkarılarak detaylı biçimde açıklanmıştır.

Araştırma kapsamında incelenen örnekler Gazi Üniversitesi, El Sanatları Bölümü uzman hocalarının görüşleri ve tez danışma onayı alınarak bilgi formaları şeklinde hazırlanmış, örnek sunumları hazırlanarak son şekli verilmiştir.

Bilgi formları ürünlerin tarihlendirilmesini hangi amaç için kullanıldıklarını kullanılan giysilerde elbiseleri ayakkabıları baş süslemeleri takıları giysi kalıpları renk desen ve motif özelliklerinin tespit edilmesi kullanım özelliklerinin kompozisyon içerisinde açıklanabilmesi planlanarak oluşturulmuştur.

3.4. Verilerin analizi

Araştırma verilerinin analizinde, Kayseri ili ve belirlenen ilçelerinde kadın erkek giyim kuşamlarının etnografya müzesi özel müzeler koleksiyonerler ve sandıkta bulunan örneklerin fotoğrafları çekilerek uzman görüşü ile hazırlanan bilgi formalarında Takılar giysiler baş süslemeleri kumaş özellikleri desen ve süsleme motifleri giysi kalıpları incelenerek kompozisyon şeklinde detaylı biçimde açıklanmıştır

3.5 Verilerin çözümlenmesi

Verilerin çözümlenmesinde kadın ve erkek giysilerindeki malzeme teknik, renk, boyut, desen, nakış, baş süslemeleri ve aksesuarlara ait bilgi formlarında sunulmuş olan bilgilerden tablolar oluşturulmuştur. Tablolara ilişkin elde edilen verilerin yüzde dağılımları alınmıştır. Tabloların yüzde dağılımlarına göre yorumları yapılmıştır.

BÖLÜM IV

BULGULAR VE YORUMLAR

Bu bölümde araştırmanın alt problemleri doğrultusunda elde edilen bulgulara yer verilmiştir.

4.1. Araştırma kapsamı sonucunda elde edilen bulgular ve yorumlar

4.1.1. Kayseri ili geleneksel giyim kuşamının ilçelere göre dağılımı

Kayseri ili geleneksel giyim kuşam kültürü üzerine yapılan araştırmada kayseri merkez ve ilçelere göre başlık, aksesuar, giysiler, cepken ve yeleklerin dağılımı tablo 1’de sunulmuştur.

Tablo 1

Kayseri geleneksel giyim kuşamının ilçelere göre dağılımı

Kayseri geleneksel giyim kuşamının ilçelere göre dağılımı

Toplam İç Giyim Aksesuar Dış Giyim Berber önlüğü n % n % n % n % Merkez 39 3 7,7% 15 38,4% 20 51,2% 1 2,6% Develi 4 2 50,0% 2 50,0% - - - - Pınarbaşı 7 4 57,1% 3 42,9% - - - - Yeşilhisar 2 2 100,0 % - - - - - - - - Akkışla 1 - - 1 100,0% - - - -

Kayseri ili geleneksel giyim kuşam incelemesinin ilçelere göre dağılımına bakıldığında.

Merkezde dış giyim oranı %51.2 aksesuar oranı,%38.4 iç giyim oranı, %7.7 olduğu Develide iç giyim ve aksesuar oranının%50, Pınarbaşı iç giyim oranını %57,1 aksesuar oranının %42.9 olduğu tespit edilmiştir. Yeşilhisar ilçesinde araştırılan iç giyim oranının %50’si iç giyim Akkışla ilçesinde ise Aksesuar oranı 100% olarak tespit edilmiştir.

4.1.2. :Geleneksel Giyim Kuşam Aksesuarların Kadın ve Erkeğe Göre

Dağılımı

Kayseri ili geleneksel giyim kuşam kültürü üzerine yapılan araştırmada incelenen giysi ve aksesuarların kadın ve erkeğe göre dağılımı tablo 2’de sunulmuştur.

Tablo 2

Geleneksel Giyim Kuşam Aksesuarların Kadın ve Erkeğe Göre Dağılımı

Geleneksel Giyim Kuşam Aksesuarların Kadın ve Erkeğe Göre Dağılımı

Toplam Aksesuar İç Giyim Dış Giyim

n % n % n %

Kadın 35 14 40% 8 22,9% 13 37,1% 

Erkek 18 7 38,9% 4 22,2% 7 38,8%

İncelenen Geleneksel Giyim Kuşam ve Aksesuarların Kadınlara göre dağılımında % 37,1’si dış giyim % 40’ı aksesuar %22’.9’u uç giyim olarak saptanmıştır.

Geleneksel Giyim Kuşam Aksesuarların Erkeğe Göre Dağılımına bakıldığında%38,9’u aksesuar ve dış giyim %22,2’si iç giyim olarak belirlenmiştir.

Buna göre Kayseri ilinde en çok incelenen kadınlarda aksesuar erkeklerde dış giyimin araştırıldığı anlaşılmaktadır.

4.1.3. :Geleneksel Başlıklarda Alt yapıyı Oluşturan Malzemeler

Kayseri ilinde geleneksel başlıkların alt yapısı incelenmiş ve kullanılan malzemeler tablo 3’te verilmiştir.

Tablo 3

Geleneksel Başlıkların Alt yapıyı Oluşturan Malzemelere Göre Dağılımı

Geleneksel Başlıklarda Alt yapıyı Oluşturan Malzemeler Toplam Gümü ş Kö se le Mukavva Ka şe Ka dife

Saten Yünlü _Kuma

ş Ast ragan n % n % N % n % n % n % n % n % Fes(kalıpla Şekillenenler) 17 - 6 35,3% 5 29,4% 2 11,8% 2 11,8% 2 11,8% - - Tepelik 5 3 60,0% - 1 20,0% 1 20,0% - - - - Kalpak 1 - - - - - - - 1 100,0% Başlık(parça Ların birleştirilmesi İle şekil veri Lenler)

1 - - -

1 100,0% -

Geleneksel Başlıkların Alt yapıyı Oluşturan Malzemelere Göre oranları tablo 3 de verilmiştir.

Feslerin altyapısında %35.3ü Kösele, %29,4 ü mukavva %11,8 inde de kaşe, saten, kadife kullanıldığı saptanmıştır.

Günlük giysi olarak kullanılan feslerin deforme olmalarını engellemek ve kullanım süresini artırmak amacıyla alt yapıda kalın ve sert malzemelerin kullanıldığı tespit edilmiştir.

Tepeliklerin%60 ı gümüş, %20 mukavva ve kaşe den hazırlandığı görülmektedir. Altından hazırlanan tepeliklerin hem saklanmasının zor olması hem de sermayeye dönüştürülmesi nedeniyle günümüze kadar ulaşması oldukça nadirdir. Bu nedenlerden dolayı gümüş tepelikler daha çok tercih edilmiştir.

Kalpakta %100 astragan, Başlıklarda(parçaların birleştirilmesi ile şekil verilenler) %100 yünlü kumaş ile alt yapı oluşturulmuştur. Astragan ve yünlü kumaş

Çerkez ırkının yaşamış olduğu iklim koşullarında sıcak ve soğuktan korunmak amacıyla kullanılmış olduğu tespit edilmiştir

4.1.4.Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Kumaşlar

Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Kumaşlar tablo 4’te verilmiştir.

Tablo 4

Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Kumaşların dağılımı

Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Kumaşlar

  Toplam Kadife Kaşe Saten Astragan Kösele Pamuklu

Kumaş Yünlü Kumaş     n % n % n % n % n % n % n % Fes(kalıpta Şekillendiri len 20 2 10,0% 3 15,0% 3 15,0% - 5 25,0% 7 35,0% - Başlık(parça Ların birleş Tirilmesi ile Şekillendirilen) 6 2 33,3% - 2 33,3% - - - -   2 33,4% Kalpak 1 -   - - 1 100,0% - - -   -

Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Kumaşların dağılımı tablo 4te %dilimlerle incelenmiştir. Tabloya göre;

Feslerin (kalıpta Şekillendirilen) %35 inde pamuklu kumaş,%25inde

kösele,%15 inde kaşe, saten,%10 unda kadife kumaş kullanılarak hazırlanmıştır.

Başlık(parçaların birleştirilmesi ile Şekillendirilen) %33 kadife, saten, yünlü kumaşlar eşit miktarda kullanılarak hazırlandığı tespit edilmiştir.

4.1.5.Baş Süslemelerinde Kullanılan Malzemeler

Baş süslemelerinde kullanılan malzemelerin listesi tablo 5’te verilmiştir.

Tablo 5

Baş Süslemelerinde Kullanılan Malzeme çeşitlerine Göre Dağılım

Baş Süslemelerinde Kullanılan Malzemeler

Topla m Hazır Materyal Sim İşleme Taş Metal Pul Kurdele Boncuk Püskül n % n % n % n % n % n % n % Fes(kalıp laŞekillen dirilen) 14 - 6 42,9 % 1 7,1% 2 14,3 % 1 7,1% 2 14,3 % 2 14,3 % Tepelik 6 - - 3 50,0 % 3 50,0% - - - Başlık(parça Ların birleş Tirilmesi ile Şekillendirile n 3 1 33,3 % - - - 1 33,3 % - 1 33,3 % .

Baş süslemelerinde kullanılan malzemeler fes, tepelik, başlık (parçaların birleştirilmesi ile Şekillendirilen) olmak üzere 3 ayrı bölümde incelenmiştir.

Kullanılan malzemelerin kişilerin ekonomik durumlarına, etnik kökenlerine göre farklılık gösterdiği inceleme sırasında tespit edilmiştir.

Feslerin (kalıpta Şekillendirilen)%42,9; elde sim nakış işlemesi ile süslendiği,%14.3 boncuk, püskül, metal pullarla,%7.1 taş, kurdele ile süslendiği anlaşılmaktadır.

Tepelik süslemelerinde %50 metal pul ve taş kullanıldığı tespit edilmiştir

Başlıkların (parçaların birleştirilmesi ile Şekillendirilen) %33,3 Hazır Materyal, Kurdele, Püskül ile süslenmiştir. 

4.1.6. Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Renkler

Geleneksel başlıklarda kullanılan kumaş ve süslemelerdeki renkler tablo 6’da verilmiştir

Geleneksel başlıklardan olan Fes te Kırmızı Mor, Bordo, Yeşil, Siyah, Sarı Sim, Gümüş Sim, Beyaz, Krem, Hardal, Mavi olmak üzere 12 farklı rengin toplam 24 kez kullanılmış olduğu tespit edilmiştir.

Tepelikler genellikle gümüşten hazırlanmış ancak farklı renkteki taşlarla süslenmiştir. Süsleme olarak kullanılan taşın renklerine bakıldığında yeşil, bordo, kırmızı, renkler kullanılmıştır.

Geleneksel başlıklardan Feslerde kullanılan renklerin oranları %25 krem,%20,8 sarı sim,%8,3 kırmızı, bordo, hardal renkleri fazlaca kullanılmıştır.

Tepeliklere kullanılan renklerin oranları %50 gümüş sim rengi ile yeşil, bordo, kırmızı, renklerde taşlar kullanılmıştır.

Başlıklarda%33,3 siyah,%16,7 yeşil, sarı sim, gümüş sim, krem, renklerinin kullanıldığı incelenmiştir.

Tablo 6

Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Renklere Göre Dağılım

Geleneksel Başlıklarda Kullanılan Renkler To pla m K ırm ız ı

Mor _Bordo Yeşil Siyah

Sar

ı Sim

Gümü

ş

Sim _Beyaz _Krem

Hard al Ma vi n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % Fes( Kalıpla Şekillen dirilen) 24 2 8,3% 1 4,2% 2 8,3% 1 4,2% 2 8,3% 5 20,8% 1 4,2% 1 4,2% 6 25,0% 2 8,3% 1 4,2% Tepelik _{6 1 16,7% -} 1 16,7% 1 16,7% - - 3 50,0% - - - - Başlık (parçLar ın birleş Tirilmesi ile Şekillen dirilen 6 - - - - - - 1 16,7% 2 33,3% 1 16,7% 1 16,7% - - 1 16,7% - - - ‐ 

4.1.7 Geleneksel Giyim Kuşamın Kadın ve Erkeğe Göre Dağılımı

Geleneksel Giyim Kuşamda kullanılan fes, başlık, aksesuar, cepken, yelek, giyişi, berber önlüğü, tepeliklerin Kadın ve Erkeğe Göre Dağılımı Tablo 7 de verilmiştir.

Kadınların kullandığı Geleneksel Giyim Kuşamın oranlarına bakıldığına %37,1 cepken, %22,9 giysi, %5,7 başlık, Fes, tepelik teşkil etmektedir.

Erkeklerde ise bu oran%33,3 cepken, %27,8 fes%16,7 giysi, %11,1 başlık, %5,6 yelek ve berber önlüğü olarak incelenmiştir.

Tablo 7

Geleneksel Giyim Kuşamın Kadın ve Erkeğe Göre Dağılımı

Geleneksel Giyim Kuşamın Kadın ve Erkeğe Göre Dağılımı Toplam Fes(k al ıpta Ş ekillendirilen) _Başl ık(parçLar ın birle ş

Tirilmesi ile Şekillendirilen

Aksesuar Cepken Yelek Giysi Berber önlü

ğü

Tepelik

n % n % n % n % n % n % n % n %

Kadın 35 2 5,7% 2 5,7% 8 22,9% 13 37,1% - 8 22,9% - 2 5,7%

4.1.8. Geleneksel Giyim Kuşamda Kullanılan Kumaşlar

Kadın ve Erkekte Geleneksel Giyim Kuşamda Kullanılan Kumaş türleri Tablo 8 de verilmiştir.

Geleneksel Kadın Giyim Kuşamda Kullanılan Kumaşlara bakıldığında kadife, saten, kutnu, ipek, organize, kaşe, Pamuklu Kumaş, Pazen, Atlas, Basma kullanıldığı görülmektedir.

Tabloda görüldüğü gibi en fazla atlas kumaş kullanılmıştır. Bunun nedeni düğün bayram gibi özel günlerde üzeri nakış işlenerek kullanılan elbise, cepkenler ailenin ekonomik düzeyini belirtmektedir.

Erkeklere bakıldığında saten, Kutnu, İpek, Setre, Astragan, Kaşe, Poplin, Pamuklu Kumaş, Atlas kumaşlar kullanılmıştır.

Geleneksel Kadın Giyim Kuşamda Kullanılan Kumaşların oranlarına bakıldığında %43.2 atlas, %13.5 saten, %10,8 kadife, %5.4 kutnu, ipek, kaşe, pamuklu kumaş, pazen, %2.7 organize ve basma kullanıldığı tespit edilmiştir.

Erkek giyim kuşamında kullanılan kumaşlar ise %35 atlas, %15 pamuklu kumaş, %10 ipek, kaşe, %5 saten, kutnu, setre, astragan, poplin, keçe kullanıldığı tespit edilmiştir.

Tablo 8

Geleneksel Giyim Kuşamda Kullanılan Kumaşlar

Geleneksel Giyim Kuşamda Kullanılan Kumaşlar

T

oplam _Kadife Saten Kutnu İpek Setre

Astragan Organize Ka şe Poplin _Pam uklu Kuma ş

Keçe Pazen Atlas _Basm

a

n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n %

Kadın 37 4 10,8% 5 13,5% 2 5,4% 2 5,4% - - 1 2,7% 2 5,4% - 2 5,4% - 2 5,4% 16 43,2% 1 2,7%

4.1.9.Giysilerde Kullanılan Renkler

Kayseri ili geleneksel giyim kuşamda giysilerde kullanılan renkler Tablo 9 da verilmiştir.

Kayseri ili geleneksel giyim kuşamda kadın ve erkek giysilerinde kullanılan renklere bakıldığında erkeklerde 12 farklı rengin kullanıldığı tespit edilmiştir.

Özellikle nakış işlemelerinde altın sim kullanılmıştır. Hazırlanan kıyafetlerin 12 tanesinde siyah rengin hâkim olduğu görülmektedir.

Kadınlarda Altın Sim, Gümüş Sim, Hardal, Yavru Ağzı, Beyaz, Kırmızı, Pembe, Siyah, Yeşil, Sarı, Gri, Mavi, Krem, Lacivert, renklerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Altın ve gümüş sim kıyafetlerin nakış işlemelerinde kullanılmıştır.

Geleneksel giyim kuşamda giysilerde kullanılan renklerin oranlarına bakıldığında erkeklerde %29.3 siyah, %17.1 altın sim, %12.2 beyaz, %7.3 pembe, kahverengi, %4.9 yeşil, mavi, %2.4 gümüş sim, hardal, yavru ağzı, krem olarak tespit edilmiştir

Kadınlarda ise renk oranları %21.7 altın sim, %10 siyah, %8.3 gümüş sim, %6.7 bordo, mor, %5 yavru ağzı, beyaz, kırmızı, pembe, sarı, lacivert, %3.3 yeşil, gri, mavi, taba, %1.7 hardal ve krem olarak tespit edilmiştir.

Tablo 9

Giysilerde Kullanılan Renklerin Dağılımı

Giysilerde Kullanılan Renkler

Top lam Alt ın S im Gümü ş Sim Ha rdal Ya vru A ğz ı Beyaz _Kırm ız ı

Pembe Krem Siyah Yeşil Sar

ı

Gri _Mavi _{Krem Bord}

o Mo r Kah veren gi Lac ivert Tab a n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % Erkek 41 7 17,1 % 1 2,4 % 1 2,4 % 1 2,4 % 5 12,2 % - - 3 7,3 % 1 2,4 % 1 2 29,3 % 2 4,9 % - - 2 4,9 % 3 7,3 % - - 3 7,3 % - -   Kad ın 60 1₃ 21,7_% 5 8,3_% 1 1,7_% 3 5,0_% 3 5,0_% 3 5,0_% 3 5,0_% - 6 10,0_% 2 3,3_% 3 5,0_% 2 3,3_% 2 3,3_% 1 1,7_% 4 6,7_% 4 6,7_% - 3 5,0_% 2 3,3_%

4.1.10.Giysilerde Kullanılan Nakış ve Süsleme Teknikleri

Geleneksel giyim kuşamda giysilerde kullanılan Nakış ve Süsleme Teknikleri Tablo 10 verilmiştir.

Geleneksel giyim kuşamda giysilerde kullanılan Nakış ve Süsleme Teknikleri kadın ve erkeğe göre incelenmiş olup kullanılan teknikler tespit edilmiştir.

Buna göre Aplike, Biye Hazırlama, Kordon Tutturma, Çerkez Düğümü, Süzeni Maraş İşi, Çarpana Dokuma, kanaviçe, Basit Nakış İğneleri, Tel Kırma, Pul, Boncuk Tırtıl Süsleme tekniklerinin kullanıldığı görülmüştür.

Kadın ve erkek giyim kuşamında, Kordon Tutturma tekniği ile Basit Nakış İğneleri kullanılırken bitkisel motiflere çokça yer verilmiştir.

Özellikle kadın kıyafetlerinde kullanılan Maraş İşi tekniği ile süslemede Pul, Boncuk Tırtıl Süsleme tekniklerinin bir arada kullanıldığı gözlemlenmiştir

Geleneksel giyim kuşamda kadınlarda kullanılan Nakış ve Süsleme Teknikleri oranlarına bakıldığında % 33,3 Kordon tutturma,18,8 basit nakış iğneleri %16,7 süzeni %10,4 Maraş işi,%8,3 aplike %6,1biye hazırlama, %2,1 çarpana dokuma, tel kırma ve pul boncuk olduğu tespit edilmiştir.

Erkeklerde kullanılan nakış ve süsleme teknikleri oranlarına bakıldığında .%32,6 k Kordon Tutturma tekniği ile Süzeni tekniği,%10.5 Çerkez düğümü, , kanaviçe, Basit Nakış İğneleri,%5,3 aplike kullanıldığı tespit edilmiştir.

Tablo 10

Geleneksel giyim kuşamda giysilerde kullanılan Nakış ve Süsleme Teknikleri

Geleneksel giyim kuşamda giysilerde kullanılan Nakış ve Süsleme Teknikleri Toplam Aplike Biye

Hazırlama

Kordon Tutturma

Çerkez Düğümü

Süzeni Maraş İşi Çarpana Dokuma

Kanaviçe Basit Nakış

İğneleri

Tel Kırma Pul, Boncuk Tırtıl Süs

n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n

Kadın 48 4 8,3% 3 6,3% 16 33,3% - 8 16,7% 5 10,4% 1 2,1% - 9 18,8% 1 2,1% 1 2,1%

4.2.Bilgi Formları

Bilgi formları araştırma kapsamına alınan 51 adet örneklerin özelliklerine göre tek tek hazırlanarak açıklanmıştır.

Bilgi formlarında, Şekil No, Fotoğraf No, İnceleme Tarihi, Bulunduğu Yer, Kullanım Amacı, Kullanılan Malzeme, Kullanılan Teknikler, Boyutlar, kompozisyon içerisinde açıklanabilmesi planlanarak oluşturulmuştur.

BAŞLIKLAR BİLGİ FORMU

Şekil No : 1

Fotoğraf No : 1

İnceleme Tarihi : 08.05.2011

Bulunduğu Yer : Kayseri ili Olg. Enstitüsü

Yöresel Adı : Fes

Okula Geliş Tarihi : 04.03.2001 Okula Geliş Şekli : Bağış

Kullanılan Malzeme

Fes : Kalın mukavva

Takı : Gümüş tepelik ve penezler

Kumaş : Kadife-Asarlık saten

Kullanılan Teknik

Fes : İki parçadan oluşmuştur

Takı : Gümüş tepelik üzeri 46 adet penez dizilmiştir. Fesin tepe

kısmına dikilerek tutturulmuştur.

Kullanılan Renkler

Fes : Mor kadife

Fes İçi : Mor astarlık saten

Takı : Gümüş rengi (oksitlenmiş)

Boyutlar

Fes : 56 cm baş çevresi

Yükseklik : 8 cm

Tepelik : Çap 15 cm

Penezler : 8 cm-10 cm

Kompozisyon : Fes ve tepelik olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur. Fes kenar ve tepelik ayrı çalışıp birleştirildikten sonra tepelik üzerine dikilerek tutturuluş olup. Daha sonra fesin içi mor saten ile astarlanmıştır.

Kaynak Kişi Künyesi

Adı Soyadı : Olgunlaşma Enstitüsü Müzesi

BAŞLIKLAR BİLGİ FORMU

Şekil No : 2

Fotoğraf No : 2

İnceleme Tarihi : 08.05.2011

Yöresel Adı : Başlık

Kullanım Amacı : Özel günlerde (Düğün bayramlar)

Şahsa Geliş Tarihi : Aile büyüklerinden kalma Şahsa Geliş Şekli : Miras

Kullanılan Malzeme

Başlık : Kadife kumaştan hazırlanmıştır.-Altın rengi harçlar ve

gümüş kurdele ile süslenmiştir. iç kısmı pamuklu kumaş ile astarlanmış olup karton ile tepe hazırlanmıştır.

Kullanılan Teknik : 6 parçalı kalot üzeri yeşil kadife kumaş ile kaplanmıştır.

Parçaların birleştiriliş yerleri simli ve kurdele harç ile kapatılmıştır.

Kullanılan Renkler :

Fes : Yeşil kadife

Harçlar : Altın rengi harçlar gümüş rengi kurdeleler

Boyutlar

Fes : 15 cm uzunluğunda

Tamamı : 25 cm yüksekliğinde 56 cm baş ölçüsü ile

hazırlanmıştır.

Kompozisyon : Düğün ve özel günlerde kullanılan başlık Çerkez kıyafet başlığıdır. Kadife kumaş ile hazırlanmış altın rengi sim harç ile süslenmiştir. Tepesinde ise 6 parça nın birleştiği tepe noktasında simli kumaştan büyük bir düğme veya ponpon hazırlanarak birleştirilmiştir.

Kaynak Kişi Künyesi

Adı Soyadı : Zihni Gergin

BAŞLIKLAR BİLGİ FORMU

Şekil No : 3

İnceleme Tarihi : 09.05.2011

Bulunduğu Yer : Kayseri-Akkışla

Yöresel Adı : Başlık

Kullanım Amacı : Günlük

Okula Geliş Tarihi : 2002 Okula Geliş Şekli : Bağış

Kullanılan Malzeme

Başlık : Yünlü kumaş

Süsleme : Metal payetler

Tepesi : Boncuk ve yün ipliklerle hazırlanmış püsküler ve

saçaklar

Kullanılan Teknik :

Başlık : 2 parçadan oluşmuştur.

Takı : İki yan ve arkada olmak üzere 3 adet dikdörtgen parça

tepe kalotuna tutturtmuş, üzerlerine metal payetler sıvama olarak doldurulmuştur.

Kullanılan Renkler

Başlık : Bordo kaşe kumaş, kenar ve arka uzunlukları kırmızı

atlas.

İçi Kısım : Kırmızı astarlık pamuklu kumaş

Püskül : Kırmızı siyah-beyaz yün iplikle püsküller. Boyutlar

Fes : 56. baş ölçüsüne göre hazırlanmıştır.

Fes : Alın kısmı 8 cm

Yan Parçalar : 10X15 cm Arka Parça : 10X30 cm

Kompozisyon : Yün kumaştan hazırlanan başlığın üzeri sıvama metal payetler dikilmiştir. Başlığın kenar ve arkasında dikdörtgen hazırlanmış parçalar tutturulmuş onlarında üzerlerine payetlerle sıvama kapatılmıştır. Başlığın tepesinin tam ortasında çeşitli renklerde yün ipliklerle hazırlanmış püsküller hazırlanarak tutturulmuştur.

Kaynak Kişi Künyesi

Adı Soyadı : Olgunlaşma Enstitüsü Müzesi

BAŞLIKLAR BİLGİ FORMU

Şekil No : 4

Fotoğraf No : 4

İnceleme Tarihi : 10.05.2011

Bulunduğu Yer : Kayseri-Pınarbaşı

Yöresel Adı : Başlık

Kullanım Amacı : Soğuk ve sıcaktan korunmak (Savaş-Zamanı)

Şahsa Geliş Tarihi : Aileden kalma 100-150 yıllık Şahsa Geliş Şekli : --

Kullanılan Malzeme

Başlık :Yünlü ipten el dokuması krem rengi kumaş kenar

süslemesi pamuklu iplikler kuzu yünü

Kullanılan Teknik

Başlık : Parçalar pamuklu ipliklerle hazırlanan ve elde

parmaklarla örülen Çerkez düğümü diye adlandırılan harçlarla tutturulmuştur.

Kullanılan Renkler

Alınlık : Krem-saf yün rengi

Boyutlar

Alınlık : 70X20 cm Dikdörtgen yan parçalar

40X40 cm kare 2 parça başlık

Kompozisyon :Kayseri Pınarbaşı- Çerkez Erkekleri tarafından kullanılan

başlık kuzu yününden hazırlanan iplerle dokunmuştur. Başlık 4 parçadan oluşmaktadır. Süsleme ve birleştirme için Çerkez düğümü ile hazırlanmış harçlar kullanılmıştır. Önceden savaş zamanında at üstündeki askerleri soğuk ve rüzgârdan korumak amacı ile

Belgede Kayseri ili geleneksel giyim-kuşam kültürü üzerine bir inceleme (sayfa 63-157)