Sobitto-S Geçerlik ve Güvenirlik ÇalıĢmaları

Ölçek geliĢtirme sürecinde gerçekleĢtirilen geçerlik ve güvenirlik çalıĢması Sobitto-G‟de ayrıntılı Ģekilde anlatıldığı için Sobitto-S için geçerlik ve güvenirlik çalıĢmalarından elde edilen bulguların verilip doğrudan yorumlanması yoluna gidilmiĢtir.

Sobitto-S‟nin geçerliği için faktör analizi yoluyla yapı geçerliği çalıĢması; güvenirliği içinse Cronbach Alfa değerleri, maddelerin toplam korelasyonu ve ayırt edicilikleri incelenmiĢtir.

Sobitto-S ölçeğinin Kaiser-Mayer-Olkin (KMO) değerinin .862 ile yeterli ve Barlett Testi sonucunun anlamlı olduğu tespit edilmiĢtir. Bu değerler faktör analizi uygulanabilirliği için örneklem büyüklüğünün yeterli ve maddeler arası korelasyonun olduğunu göstermektedir.

Yapılan faktör analizlerinin sonucunda hiçbir boyutla

iliĢkilendirilemeyen 7, 8, 11, 16 ve 21 numaralı maddeler ölçekten çıkarılmıĢ ve 16 maddelik nihai ölçeğe ulaĢılmıĢtır.

Öncelikle faktörlerin özdeğerlerine dayalı olarak çizilen yamaç eğim grafiği incelenmiĢ ve ġekil 3.2‟de verilmiĢtir.

ġekil 3.2. Sobitto-S’ye Ait Yamaç Eğim Grafiği

Yamaç eğim grafiğine bakıldığında 3 kırılma noktalı dikey eksenden sonra uzanan yatay eksen göze çarpmaktadır. Bu görünüm ölçeğin 3 faktörde açıklandığını göstermektedir. Ayrıca ilk kırılma noktasının oldukça dik olmasından, birinci faktörde önemli sayıda maddenin yer aldığı çıkarımı yapılabilir.

Yapılan analiz sonucunda ölçeğin madde ortak faktör varyans değerlerinin .310 ile .753 arasında değiĢtiği görülmüĢtür. Buna göre maddelerdeki toplam varyansın ölçeğe iliĢkin varyansın çoğunluğunu açıkladığını söyleyebiliriz. Çizelge 3.5‟te madde ortak faktör varyans değerleri, özdeğerler, açıklanan varyans oranları ve madde faktör yük değerleri verilmiĢtir.

Çizelge 3.5. Madde Ortak Faktör Varyans Değerleri, Özdeğerler,

Açıklanan Varyans Oranları ve Madde Faktör Yük Değerleri

Pil ot M . Nu. EK 2 M . Nu.

Faktör Yük Değerleri

Madde Ortak Faktör Varyans Değerleri

Faktör 1 Faktör 2 Faktör 3

4 1 .762 .648 10 2 .674 .472 6 3 .667 .552 3 4 .663 .562 1 5 .656 .513 2 6 .625 .466 12 7 .600 .408 5 8 .588 .362 13 9 .433 .310 14 10 .784 .693 15 11 .753 .660 17 12 .612 .537 9 13 .500 .386 19 14 .865 .753 18 15 .833 .722 20 16 .607 .498 Özdeğerler 5,410 1,683 1,352 Açıklanan Varyans Oranı 24,105 14,761 13,914 Tüm ölçek için açıklanan varyans 52,779

Ölçekte maddelerin özdeğeri 1‟den büyük 3 faktör altında toplandığı görülmektedir. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 13 numaralı maddeler birinci faktörde, 9, 14, 15, 17 numaralı maddeler ikinci faktörde ve 18, 19, 20 numaralı maddeler üçüncü faktörde yer almaktadır. Birinci faktördeki maddelerin faktör yük değerleri .433 ile .762, ikinci faktördeki maddelerin faktör yük değerleri .500 ile .784, üçüncü faktördeki maddelerin faktör yük değerleri .607 ile .865 arasında değiĢmektedir. Bu değerler ölçeğin yapı geçerliği bakımından oldukça yüksek değerlere sahip olduğunun göstergesidir.

Bu haliyle birinci faktör toplam varyansın %24,105‟ini, ikinci faktör toplam varyansın % 14,761‟ini, üçüncü faktör toplam varyansın %13,914‟ünü açıklamaktadır. Toplamda ise üç faktör toplam varyansın %52,779‟unu açıklamaktadır.

Ölçekteki faktörlere ait maddeler incelendiğinde birinci faktörün “BiT‟in Sosyal Bilgiler eğitim ve öğretiminde faydasına yönelik tutum”, ikinci faktörün “Sosyal Bilgiler için BiT‟in sağladığı etkileşime yönelik tutum”, üçüncü faktörün “Sosyal Bilgiler için BiT‟in sağladığı alternatife yönelik tutum” alt ölçekleri olabileceği düĢünülmüĢ ve aynı Ģekilde adlandırılmıĢtır (EK 2).

Ölçeğin güvenirliği için öncelikle Cronbach Alfa katsayısı yani iç tutarlılık değerleri incelenmiĢtir. Yapılan analizlerde birinci faktör için Cronbach Alfa Güvenirlik katsayısı α = .845, ikinci faktör için Cronbach Alfa Güvenirlik katsayısı α = .780, üçüncü faktör için Cronbach Alfa Güvenirlik katsayısı α = .738 bulunmuĢtur. Tüm ölçek için bulunan Cronbach Alfa Güvenirlik katsayısı ise α = .862 değerindedir. Elde edilen değerlere göre ölçeğin iç tutarlılığının yüksek, diğer bir deyiĢle yüksek düzeyde güvenilir olduğu söylenebilir.

Ölçekte yer alan maddelerin, öğretmen adaylarının BĠT‟in Sosyal Bilgiler eğitimi ve öğretiminde kullanımına yönelik tutumları ne derece ayırt ettiğini değerlendirmek amacıyla hesaplanan madde toplam korelasyon değerleri Çizelge 3.6‟da verilmiĢtir.

Çizelge 3.6. Ölçek Maddelerinin Madde Toplam Korelasyon Değerleri

Madde Numarası Madde Toplam

Korelasyonu* 1 .562 2 .529 3 .633 4 .652 5 .451 6 .642 7 .398 8 .377 9 .515 10 .468 11 .535 12 .548 13 .455 14 .411 15 .357 16 .491 *N = 228

Maddelerin madde toplam korelasyonu değerleri .357 ile .642 arasında değiĢmektedir. Bu değerlerden hareketle ölçekte yer alan maddelerin güvenirliklerinin yüksek ve benzer davranıĢı ölçmeye yönelik oldukları

söylenebilir. Öte yandan ölçek maddelerinin öğretmen adaylarının BĠT‟in Sosyal Bilgiler eğitimi ve öğretiminde kullanımına yönelik sahip olduğu tutumlar bakımından ayırt etme özelliğine sahip olduğu söylenebilir.

Maddelerin ayırt edicilik güçlerini tespit etmek için ayrıca her bir madde için üst grup ve alt grup tutum puanları ortalamaları arasındaki farkın t değeri hesaplanmıĢtır. Alt ve üst % 27‟lik grupların her bir maddeye göre puan ortalamalarının karĢılaĢtırılmasına yönelik Bağımsız t Testi sonuçları Çizelge 3.7‟de verilmiĢtir.

Çizelge 3.7. Alt ve Üst % 27’lik Grupların Her Bir Maddeye Göre Puan Ortalamalarının KarĢılaĢtırılmasına Yönelik Bağımsız t Testi Sonuçları Madde Nu. N s.s. s.d. t p 1 Üst Grup 62 5,00 .000 122 18,302 .000* Alt Grup 62 3,11 .812 2 Üst Grup 62 5,00 .000 122 14,886 .000* Alt Grup 62 3,35 .870 3 Üst Grup 62 5,00 .000 122 16,417 .000* Alt Grup 62 3,24 .843 4 Üst Grup 62 5,00 .000 122 30,823 .000* Alt Grup 62 2,69 .589 5 Üst Grup 62 5,00 .000 122 31,931 .000* Alt Grup 62 2,48 .620 6 Üst Grup 62 5,00 .000 122 27,373 .000* Alt Grup 62 2,76 .645 7 Üst Grup 62 4,53 .503 122 21589 .000* Alt Grup 62 2,37 .607 8 Üst Grup 62 4,42 .497 122 21,347 .000* Alt Grup 62 2,23 .638 9 Üst Grup 62 4,94 .248 122 26,469 .000* Alt Grup 62 2,53 .671 10 Üst Grup 62 5,00 .000 122 30,446 .000* Alt Grup 62 2,50 .647 11 Üst Grup 62 5,00 .000 122 14,193 .000* Alt Grup 62 3,34 .922 12 Üst Grup 62 5,00 .000 122 17,074 .000* Alt Grup 62 3,23 .818 13 Üst Grup 62 5,00 .000 122 17,793 .000* Alt Grup 62 3,44 .692 14 Üst Grup 62 5,00 .000 122 21,461 .000* Alt Grup 62 2,55 .899 15 Üst Grup 62 5,00 .000 122 17,677 .000* Alt Grup 62 2,85 .956 16 Üst Grup 62 5,00 .000 122 17,338 .000* Alt Grup 62 3,29 .776 *p< .05

Alt ve üst grupların her bir maddeye göre puan ortalamalarının karĢılaĢtırılmasına yönelik Bağımsız t Testi sonuçlarına göre alt ve üst grup

arasındaki farkın .05 düzeyinde anlamlı olduğu görülmüĢtür. Bu durum da ölçeğin güvenilir olduğunun bir baĢka göstergesidir.

Sonuç olarak, ölçek için geçerlik ve güvenirlik çalıĢmalarından elde edilen bulgular, ölçeğin Sosyal Bilgiler öğretmen adayları için BĠT‟in Sosyal Bilgiler eğitimi ve öğretiminde kullanımına yönelik tutumları ölçmede kullanılabilir olduğunu göstermektedir.