Sistemlerin orta vadede tercih edilme durumları

Katılımcıların % 21’i önümüzdeki 2-3 yıllık zaman zarfında ERP ya da benzeri bir bilgisayar takip programına geçiş yapmayı düşünmektedir. Ancak bunların %43’ünün henüz ne tür bir sistem uygulayacakları konusunda bir fikri ya da calışması bulunmamaktadır. Geriye kalan %57’lik kısmın tercih edecekleri sistemler ve tercih edilme oranları Tablo 4.8’de gösterilmiştir.

Sorun Listesi Ortalama

Çalışanların direnci 3.2

Gizli maliyetler 3.0

Kaynak yetersizliği 2.9

Mevcut sisteme entegrasyon 2.6

Bilgi ve beceri eksikliği 2.6

Yöneticilerin ilgisizliği 2.3

Tedarikçilerin ve müşterilerin sisteme entegrasyonu 1.9

Yetersiz satıcı desteği 1.0

Neden Listesi İşletme

sayısı (%) Böyle bir sisteme bütçe ayırmak istemiyoruz %50

Böyle bir sisteme ihtiyacımız yok %38

Sistemi uygulayacak altyapımız yok %38

Sistem hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz %20 Sistemi uygulayabilecek yeterli sayıda eğitimli elemanımız

yok

%13

Tablo 4.8 Orta vadede uygulanması düşünülen sistemler

Tercih edilme oranları (%)

Üretim Kaynakları planlaması (MRPII) %72

Gelişmiş Planlama Sistemleri (APS) %43

Tam Zamanlı Üretim (JIT) %29

Depo Yönetim sistemleri (WMS) %15

Tedarik Zinciri Yönetimi (SCM) %15

Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) %15

Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) %15

Barkod teknolojileri %15

Elektronik Ticaret %0

Karar Destek Sistemi %0

Elektronik Veri değişimi (EDI) %0

Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) %0

Tablo incelendiginde, uygulanması düşünülen programlar arasında ilk sırada %72’lik bir oranla MRP yer almaktadır. Bunu, % 43 ile Gelişmiş Planlama Sistemleri ve %29 oranla da Tam Zamanli Üretim Sistemleri takip etmektedir. Hiçbir işletme Müşteri İlişkileri Yönetimi, Elektronik Ticaret, Karar Destek Sistemleri ve Elektronik Veri Değişimi gibi sistemlere yatırım yapmayı planlamamaktadır (Şekil 4.6). Yaygınlığı son dönemlerde gittikçe artan ve işletmeler için son derece gerekli ve önemli olan bu tür sistemleri işletmelerin tercih etmeme nedeni olarak, işletmelerin çoğunluğunun sistemler ve yararları hakkında çok fazla bilgi sahibi olmadıkları gösterilebilir.

15% 72% 15% 15% 15% 0% 43% 29% 0% 0% 0% 15% MR P MR P II _ERP WM S SCM CR M APS JIT e-tic aret KDS ED I BT Sistemler Y u zd e o ra n la ri

5. SONUÇ

Bilgi teknolojileri ile desteklenen iş süreçleri şirketlere hız ve esneklik kazandırmakta, verimliliklerini artırmaktadır. ERP ya da benzeri bir bilgisayar destekli üretim takip programı kullanımı sayesinde müşteri bazlı üretim takibi yapılarak hangi üretim biriminde ya da fabrikada nasıl üretim yapılacağı, eksikliklerin nasıl karşılanacağı belirlenmekte, tüm işletmenin malzeme, makina, işgücü, enerji, bilgi ve diğer üretim kaynaklarının koordineli bir şekilde kullanımı sağlanmaktadır. Bu tür bir sistem kullanmayan işletmelerde, genellikle her departmanda farklı bir yazılım kullanıldığından ve çoğu zaman bu yazılımlar birbirleri ile uyuşmadığı için bir entegrasyon sağlanamamakta ve kaynaklar etkin kullanılamamaktadır.

İşletmelerin bu yöndeki ihtiyaçlarını karşılayan bilgisayar destekli üretim takip sistemlerinin kullanım oranı, özellikle eleman ve ürün sayısı yüksek büyük işletmelerde ve entegre tesislerde son yıllarda yoğun artış göstermiştir. Bu çalışmada, benzer sistemlerin tekstil sektöründeki yeri araştırılmış ve pilot bölge olarak Denizli ili seçilmiştir. Anket çalışması ile toplanan veriler değerlendirilerek, sistemler ve kullanım oranları, tercih edilme nedenleri, işletmelere kazandırdıkları araştırılmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre, Denizli’de, tekstil sektöründe bilgisayar destekli üretim takip programı kullanımı %51 civarında seyretmekte, eleman sayısı 500’ün üzerindeki tüm işletmelerde benzer sistemler aktif şekilde uygulanmaktadır. İşletmelerin tercihi çoğunlukta MRP, barkod teknolojileri ve bilgisayar destekli tasarım sistemlerinden yana olup, daha çok stok yönetimi ve finans-muhasebe ve üretim takip destekli programlar tercih edilmektedir. İşletmelerin sistemlerden en büyük beklentileri işletme maliyetlerinde azalma ve iş süreçlerinde iyileşme olarak belirlenmiş fakat sistemlerin faydaları araştırıldığında maliyetlerde azalma oranının çok yüksek olmadığı, daha çok bilgilere ulaşmadaki kolaylık ve bilgi kalitesindeki artış gibi faydaların ön plana çıktığı gözlenmiştir.

İşletmelerin, sistemin uygulanması sırasında karşılaştığı en önemli sorunlar çalışanların direnci ve gizli maliyetler olarak belirlenmiş ve maliyet kalemlerinin büyük payını da yazılım ve danışmanlık ücretlerinin oluşturduğu saptanmıştır.

Bu araştırmada elde edilen başka bir sonuç ise, herhangi bir sistem kullanmayan ve yakın gelecekte kullanmayı düşünmeyen işletmelerin, böyle bir sistemi tercih etmemelerinin en önemli nedeni bütçe ayırmak istememeleri ve işletmelerinin böyle bir sisteme ihtiyaçlarının olmadığı düşüncesidir.

Sonuç olarak, Denizli’de, tekstil sektöründe ERP ve benzeri sistemlerin kullanımı yaygın gibi görünse de kullanım alanları kısıtlı kalmış ve faydaları tüm işletmelerce etkin olarak sağlanamamıştır. Sistemlerin sadece bir veri deposu olarak kullanılmaktan çıkarılıp üretim takibi, planlama, müşteri ilişkileri, tablolama ve analizleme gibi fonksiyonlarının da aktif şekilde uygulamaya geçirilmesi ve işletmelerin yatırımın geri dönüşü ile ilgili çalışmalar yapması gerektiği ortaya çıkarılmıştır.

EK.1- Anket Çalışması Örneği

Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) Uygulamalarına İlişkin Anket Çalışması

Sayın Yetkili,

Günümüzde firmaların, giderek artan rekabet koşullarında ayakta kalabilmesi ve müşteri taleplerine daha hızlı cevap verebilmesi için, bilgiye daha kolay ve hızlı bir şekilde ulaşabilmesi ve operasyonun nasıl ilerlediğinden her an haberdar olarak işi kontrol altında tutabilmesi gerekmektedir. Bu da, ancak firma genelinde Kurumsal Kaynak Planmasi (ERP) ya da benzeri bir bilgisayar destekli üretim takip programı kullanımı ile sağlanabilmektedir.

ERP, sipariş alımından başlayarak nihai müşteriye ulaştırılmasına kadar olan tüm üretim süreçlerinin ve malzemenin takibi, depolama ve envanter işlemleri, sipariş girişi ve yönetimi, lojistik ve siparişin müşteriye teslimi gibi tüm aktivitelerin gözlenmesi ve kontrol edilmesi için gerekli bilgi sistemlerinin tasarlanmasıdır.

Bu çalışmada, Tekstil ve Konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren işletmelerdeki ERP uygulamalarının durumunun araştırılması amaçlanmıştır. Tez çalışmama yapacağınız katkılardan dolayı teşekkürlerimi sunar, çalışmalarınızda başarılar dilerim.

Saygılarımla, Deniz Okşan

Danışman : Yrd. Doç. Dr. Muhammet Akaydın

İşletme Adı : Anketi Yanıtlayan Yetkili ve Görevi :

Lütfen aşağıdaki alanlara size uygun olan şıkları işaretleyerek cevap veriniz. 1- İşletmenizin faaliyet süresi (yıl):

2- İşletmenizde çalışan toplam kişi sayısı

( ) 20-50 ( ) 50-100 ( ) 100-500 ( ) 500-1000 ( ) 1000 ve üzeri 3- İşletmenizin faaliyet gösterdiği alan

( ) Ulusal Pazar ( ) Uluslar arası Pazar ( ) Her ikisi 4- Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) hakkında bilginiz var mı?

( ) Evet ( ) Hayır

5- İşletmenizde herhangi bir bilgisayar destekli üretim takip programı kullanıyormusunuz? ( ) Evet ( ) Hayır

5.soruya cevabınız “Evet” ise aşağıdaki sorudan cevabıniz “Hayır” ise lütfen 15. sorudan devam ediniz.

6- İşletmenizde aşağıdaki bilgisayar destekli üretim programlarından hangisi/hangileri kullanılmaktadır?

Kullanılmaktadır Mevcut ancak kullanılmamaktadır Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP)

Üretim Kaynakları planlaması (MRPII) Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) Depo Yönetim sistemleri (WMS) Tedarik Zinciri Yönetimi (SCM) Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) Gelişmiş Planlama Sistemleri (APS) Tam Zamanlı Üretim (JIT)

Elektronik Ticaret Karar Destek Sistemi

Elektronik Veri değişimi (EDI) Barkod Teknolojileri

7- Aşağıdaki uygulama alanlarından hangilerinde yukarıda yeralan bilgi teknolojilerine dayanan uygulamalar mevcuttur?

( ) Satınalma süreçleri ( ) Finans / Muhasebe ( ) Stok yönetimi ( ) Üretim planma ( ) Sipariş alma süreçleri ( ) Lojistik / Dağılım ( ) Bakım/ Onarım ( ) Kalite Kontrol ( ) Proje Yönetimi

( ) Ileri Planlama ve Tablolama ( ) Musteri Ilişkileri

( ) İnsan Kaynakları ( ) Tasarım

8- Neden 6. soruda işaretlediğiniz program(lar)ı kullanmaya ihtiyaç duydunuz? (Lütfen önem sırasına göre 1’den 12’ye kadar -1 en önemli olacak şekilde- numaralayınız)

( ) İş süreçlerinde iyileşme beklentisinden dolayı ( ) Birimler arasındaki koordinasyonun sağlanması için ( ) Verileri garanti altına alabilmek için

( ) Verilere daha kolay ulaşabilmek için ( ) Stok düzeyini azaltmak için

( ) Tüm işletmede ortak bir bilgisayar ağı kullanmak ve böylelikle bilgi akışının kolaylaşması için

( ) İş sistemlerinin basitleştirilmesi ve standartlaştırılması için ( ) İşletme maliyetlerini azaltmak için

( ) Coğrafi olarak birbirinden uzak birimler arasında koordinasyonu sağlamak için ( ) Müşteriler ve tedarikçilerle olan iletişimi güçlendirmek için

( ) e-ticaret altyapısını oluşturabilmek için

( ) Diğer (Açıklayınız) ________________________________

9- Kullandığınız programın seçiminde hangi etkenler işletmeniz için daha etkili oldu? (Lütfen önem sırasına göre 1’den 12’ye kadar -1 en önemli olacak şekilde- numaralayınız) ( ) Maliyet

( ) Satış sonrası destek ( ) Satıcının referansı ( ) Danışman firma desteği

( ) Programın basitliği ve kolay adepte edilebilirliği ( ) Programın uluslar arası destek sağlaması

( ) Kurulum süresinin kısa olması ( ) Raporlandırma ve analizleme yetisi

10- Sizin uygulamanızda sistemin kurulumu aşamasındaki maliyet kalemlerinin payı % olarak nasıl gerçekleşti?

( ) Yazılım ( ) Donananım ( ) Kurulum ( ) Danışmanlık ( ) Eğitim ( ) Diğer (Açıklayınız) __________________________ ( ) Böyle bir çalışma yapmadık

--- 100 Toplam

11- Yatırımın geri dönüşü ile ilgili bir maliyet çalışması yaptınız mı? ( ) Evet ( ) Hayır

11. soruya cevabınız “Evet” ise aşağıdaki 12. Sorudan “Hayır” ise lütfen 13. sorudan devam ediniz.

12- Yatırımın geri dönüş süresini kaç ay olarak belirlediniz?

( ) 12 Ay ( ) 18 Ay ( ) 24 Ay ( ) 36 Ay ( ) 48 Ay ( ) 60 aydan daha fazla 13. Bu sistemlerin kullanımı işletmenize yarar sağladı mı? Uygun olanı işaretleyiniz.

Hiç olmadı Az oldu Orta düzeyde Oldukça fazla Fikrim yok Bilgilere ulaşma kolaylığı

sağlandı

Tedarikçiler ve müşterilerle bilgi paylaşım düzeyi arttı

Bilgilerin kalite düzeyi arttı Üretim süresi azaldı

Maliyet tasarrufu sağlandı İşletme verimliliği arttı Stok seviyesinde azalma oldu Tedarikçilerle ve müşterilerle daha iyi koordinasyon sağlandı Satışlarda artış oldu

14- Bu sistemlerin kullanımında işletmenizde hangi sorunlarla karşılaşılmıştır? Uygun olanı işaretleyiniz. Hiç sorun yaşanmadı Az sorun yaşandı Orta düzeyde Sorun yaşandı Önemli sorunlar yaşandı Fikrim yok Çalışanların direnci Kaynak yetersizliği

Bilgi ve beceri yetersizliği. Yetersiz satıcı desteği Gizli maliyetler

Mevcut sistemle entegrasyon Tedarikçilerin ve müşterilerin sisteme entegrasyonu

Yöneticilerin ilgisizliği Diğer (belirtiniz)

5. sorunun cevabına Evet deyip ankette bu soruya kadar devam ettiyseniz, anketimiz burada sona ermiştir. Katılımlarınızdan dolayı çok teşekkür ederiz.

15- Önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde işletmenizde bilgisayar destekli üretim takip programı uygulamayı düşünüyormusunuz?

( ) Evet ( ) Hayır

15. soruya cevabınız “Evet” ise 16. Sorudan “Hayır” ise lütfen 17. sorudan devam ediniz.

16. Aşağıdaki sistemlerden hangisini/hangilerini ne zaman uygulamayı düşünüyorsunuz?

Sistem

Kaç yıl içinde uygulamayı düşünüyorsunuz? Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP)

Üretim Kaynakları planlaması (MRPII) Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) Depo Yönetim sistemleri (WMS) Tedarik Zinciri Yönetimi (SCM) Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) Gelişmiş Planlama Sistemleri (APS) Tam Zamanlı Üretim (JIT)

Elektronik Ticaret Karar Destek Sistemi

17. Sistmemlere sıcak bakmama nedenlerini aşağıdaki listeden seçiniz. ( ) Konu hakkında yeterli bilgiye sahip değilim

( ) Bu sistemlerin faydalarına inanmıyorum

( ) Sistemi uygulayabilecek yeterli sayıda eğitimli elemanımız yok ( ) Sistemi uygulayacak altyapımız yok

( ) Böyle bir sisteme bütçe ayırmak istemiyorum ( ) Böyle bir sisteme ihtiyacimiz yok

Anketimiz burada sona ermiştir. Katılımlarınızdan dolayı çok teşekkür ederiz.

KAYNAKLAR

Akaydın, M., Hakan, K.,ve Ünsal, N., (2003) Tedarik Zinciri Yönetimi ve Kurumsal Kaynak Planlama İlişkisinin Örnek Bir Modele Uyarlanması, Tekstil Teknik Derigisi, 225 : 243-246

Baki, B., (2001) İşletme Kaynakları Planlamasının Dünü, Bugünü ve Yarını, Karadeniz Teknik Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Trabzon, 18s

Dağlı, C., (1984) Malzeme İhtiyaç Planlama Sistemi, 1. Uluslararası Makine Tasarım ve İmalat Kongresi Bildirileri, ODTÜ, Ankara

Karadede, A. ve Baykoç, Ö.F., (2006) Kurumsal Kaynak Planlama Uygulaması Sonrası İşletmelerin Yaşadığı Sorunlar, Gazi Üniversitesi, Müh. Mim. Fak. Dergisi, 21 (1) : 137-149

Mabert, A. M., Soni, A. and Venkataramanan M.A.,(2001) Enterprise Resource Planning Common Myths Versus Evolving Reality, Business Horizoans, Bloomington, s.69-76 Peterson,R. and Silver, E., (1985) Decesion System for Inventory Management and

Production Planning, Second Edition, E.E. Wiley, s.88-95

Pınar, I., Erdem, S.K., (2002) Kurumsal Kaynak Planlaması Kullanıcısı İşletmelerin Memnuniyetlerini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.12-19

Tanyaş, M., (1997). İşletme Kaynakları Planlaması, Üretim ve Kaynak Planlaması,Epilson Workshop Bildirileri , s.92-96

WEB_1. (2003). ERP Enterprise Resources Management , http://www.e-cozumevi.com.tr (14.01.2005)

WEB_2. (2004).Enterprise Resource Planning http://www.erpfans.com/erpfans/erpca.htm (09.02.2006)

WEB_3. (2001). ERP Sisteminin Getirdikleri http://www.e-cozumevi.com.tr (14.01.2005 )

WEB_4. (2005). ERP Seçimi http://www.microsoft.com/turkiye/mbs/erp/erpsecimi (16.08.2005)

WEB_5. (2005). ERP Projsinin Hayata Gecirilmesinde Kullanilan Yontemler http://www.diyalog.com (14.05.2005)

WEB_6. (2006) The ABCs of ERP http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.html (09.02.2006)

WEB_7. (2005) Microsoft Business Solutions, Sektöre Özel Seçimler http://www.microsoft.com/turkiye/mbs/business/tekstil.mspx (16.08.2005)

Yegül , M.F. ve Toklu, B., (2004) Türkiye’de ERP Uygulamaları , Endüstri Mühendisliği Dergisi, 1 : 33-36

ÖZGEÇMİŞ

1977 yılında İzmir’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini İzmir, lise öğrenimini Aydın’da tamamladıktan sonra, 1998 yılında Ege Üniversitesi Tekstil Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Konfeksiyon işletmeleri üretim departmanlarında iki yıl çalıştıktan sonra 2000 yılında dil eğitimi için İngiltere’ye gitti. İngiltere’de bir yıl kaldıktan sonra özel sektörde müşteri temsilcisi olarak işe başladı ve halen devam etmektedir.