Sistem Teorileri ve Mobilize Sistem

Mobilize ve sistem kelimelerinin ayrı ayrı tanımlamaya çalışırsak;

Mobilize, Fransızca kökenli bir kelime olup hareketli, devingen anlamına gelmektedir. Türk Dil Kurumu ise mobilize kelimesinin anlamını hareketli, mobilize etmek kelimesinin anlamını ise, harekete geçirmek şeklinde ifade etmiştir. (Url – 5)

Mobilize etmek, ayrıca, harekete geçmek, seferber etmek, hareketlendirmek, tedavüle sokmak, alışkanlık kazandırmak, nakletmek, silah altına almak, hazırlanmak anlamlarında da kullanılmaktadır.

Sistem teorisi ise bilimsel bir disiplinden daha çok belirli gelişmelerin, durumların, olayların incelenmesinde kullanılan, düşünce, yaklaşım tarzı ve metodolojiyi ifade etmektedir. Sistem ile o sistemin faal olduğu ortam arasında enerji, bilgi ve materyal alışverişi varsa açık, aksi durumda ise kapalı sistem olarak tanımlanır. (Url – 6) Mobilize sistem hayata dair birçok alanda; tıpta, mimarlıkta endüstride, siyasette, sosyolojide insan kaynaklarında çalışma ve iş düzeninde ve birçok mesleki disiplinlerde var olan bir olgudur.

2.2.1 Mobilize Sistem Teorileri

Kaynak mobilizasyonu teorisi, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki teorisyenler tarafından geliştirilen ve günümüzdeki toplumsal hareketleri ve onların arka planlarındaki nedenleri ortaya koymak için oluşturulan bir teoridir. Teori, insan hareketlerinin organizasyon kabiliyeti, nasıl organize oldukları gibi konuları sorgulamış ve toplumsal hareketlerin başarıya ulaşmasında kaynakların doğru ve etkin kullanımının başat rol oynadığını savunmuştur. Teoriye göre bir toplumsal fikri ya da ideolojiyi savunan insanlar faydacı bir zihniyetle hareketlere katılmaktadırlar. Toplumsal hareketlerin sonuç alma yeteneği ise finansman, zaman ve beceri

kaynaklarının doğru ve etkin kullanımıyla doğru orantılıdır. Toplum talepleri ve hareketleri ait oldukları ülkede kaotik bir durumdan ziyade siyasal bir sürecin aktörü ve parçası olarak görülmelidir.

Kaynak Mobilizasyonu Teorisi, organizasyon becerisi, doğru karar alma ve öncülük gerektirir. Bunun için de sivil toplum kuruluşlarının önemini vurgular. İlgili diğer kurumlarla işbirliği ve koordinasyonun elzem olduğunu savunur. Eğer toplum,

değişim için gerekli kaynaklara sahipse, bu yöndeki çabalar insan hareketlerini oluşturacaktır. Bir topluluğun harekete geçmesi ise, önce toplum içindeki potansiyel desteği oluşturmak, taraftarları örgütlemek, problem kaynaklı motivasyonları

sağlamak, toplumun mobilize olmasındaki engelleri gidermek ve toplumsal

mobilizasyon ve hareket yeteneğini aktif kılmak şeklinde bir süreci takip eder. (Çalı, 2006,s.8-12)

Toplumsal hareketler kuramında önemli değişim ve kırılma yaşatan Kaynakların Mobilizasyonu Teorisi hareketlerin temel başarısının kaynak oluşturma ve oluşturulan kaynakları optimum kullanma düşüncesine dayanmaktadır.Teori; akılcılığa.yeterli finansman,liderlik ve örgütlenmenin önemine vurgu yapar.

Kaynak Mobilizasyonu Teorisinde toplumsal birliktelik ve kollektif eylemin

sürdürülebilmesi için kaynakların doğru ortaya koyulması ve onu fizibıl kullanılacak teşkilat yapısının kullanılması gereklidir (Mccarty & Zald, 1977, s.12-41).

Kaynak oluşturabilmek için toplumun taleb ihtiyaç ve sorunlarına uygun söylem ve strateji geliştirilmesi gerektiğini savunur.

John Kelly, Mobilize sistem teorisini kollektif eylem kapsamında endüstri ilişkilerine uyarlamıştır. Bu görüşe göre, çalışma tarihi, karşılıklı mobilizasyonlarla şekillenmektedir. 1980 yılından sonra karşılıklı ilişkiler işverenler lehine gelişmiş ancak çalışanların mobilizasyon kapasitelerinde durağanlıklar gözlemlenmiştir. (Kelly, 1998:4).

Mobilizasyon Teorisi ortak eylem kavramı üzerine odaklanmaktadır. Mobilizasyon Teorisi çalışma ilişkilerini beş kavram çerçevesinde açıklamaktadır. Bunlar çıkarlar, mobilizasyon, örgüt, fırsat ve ortak eylemdir. Söz konusu teoride, bireylerin, ortak örgütlenmeler yaratan ve devam ettiren, kollektif bir aktöre dönüşmesi sözkonusudur. Sosyal Mobilizasyon tanımı , toplumun belli bir konuya ilgisini yoğunlaştırmak için yapılan kampanya ve tanıtım faaliyetleri için kullanılmaktadır.

Sosyal Mobilizasyon teorisi , siyaset biliminde toplumsal hareketleri tanımlamak için de kullanılmıştır.Teoriye göre, totaliter sistemlerde ,siyasal katılma ,bireysel düzeyde değil,toplumsal düzeyde mevcut olup,kitlelerin mobilize edilmesinin bir aracı olarak ortaya çıkmaktadır. Kişinin eylem ve davranışlarının başkaları tarafından tasarlanmış

olması ve uyarılması, bağımlı ve mobilize bir katılımı getirmektedir (Dursun & Altunoğlu, 2014, s.8).

2.2.2 Mobilize Sistem Uygulamaları

Tıp biliminde mobilizasyon hareket yeteneğini ve işlevini kaybetmiş bir organ veya oluşuma yeniden hareket kazandırma olarak tanımlanmaktadır. (Url – 7)

Erken mobilizasyon cerrahi hasta bakımındaki bazı geleneksel yaklaşımların değiştirilmesi ile cerrahi iyileşmenin hızlandırılmasını ve yoğun bakımda kalış sürecinin kısaltılmasını hedeflemektedir. Erken mobilizasyon tedavisinde cerrahlar, anestezistler, hemşirelerle birlikte hareket edip, hasta ve hasta yakınları da sürece dahil edilmektedir. (Url – 8)

Sağlık hizmetlerinin mobilizasyonu ise, muayene, tahlil ve tetkiklerden oluşan tıbbi hizmetlerin insanların kendi mekanlarında gerçekleştirilmesidir. Türkiye’de bir çok yerel yönetim yaşlı ve yoksul hastalara evlerde sağlık hizmeti vermekte, ayrıca özel sektörde de kurumlar tarafından çalışanları için sağlık taramaları kapsamında mobil sağlık hizmetleri verilmektedir. (Url – 9)

Mimari ve inşaatta belli bir süre için şantiye yapılarının kurulması, şantiye içi yollar, çalışanların barınma ihtiyaçlarının karşılanması, şantiye çevresinin kapatılması ve ihtiyaç bittiğinde götürülüp başka bir yerde tekrar kurulması(demobilizasyon) şeklinde gerçekleşmektedir. (Url – 10)

Şehirlerin elektrik, su, doğalgaz, gibi altyapı hizmetlerinde de mobilizasyon mevcuttur.

Mobilize sistem, bir amaç değil araçtır. Taşınabilir, harekete geçirilebilir, seferber edilebilir, alışkanlık kazandırılabilir, tedavüle sokulabilir sistem olması gibi nedenlerle avantajlara sahiptir.(Çizelge2.2)

Türkiye’de ve Dünyada kentlerin alt yapı hizmetinin görüldüğü kurumlarda merkezi bir yapının yanısıra, sorun ve hasarları gideren periyodik bakım ve onarımlar yapan hareketli bir yapılanma şemaları da mevcuttur. Kentlerde,kurulum sonrası, elektrik, doğalgaz, su hizmetlerinin mobilize bir yapıya sahip olması ve sahada sorunları çözme kabiliyetine sahip olmaları, tescilli eserlerde de böyle bir yapılanmanın olabilirliği konusunda fikir vermektedir.

Çizelge 2.2 Mobilize sistem avantajları

M

O

B

İ

L

İ

Z

E

S

İ

S

T

E

M

Periyodik izleme ve muayene

Denetim sıklığı Dinamik ve değişken

Acil Hasarlara karşı hızlı müdahale

Az maliyetle büyük hasarların ve maliyetlerin önüne geçebilme imkanı

Afet ve acil durumlara karşı hareket kabiliyeti

Zararların oluşmasına neden olabilecek bürokratik süreçlerin önüne geçme

Çoklu disiplin ve teknolojik imkanları kullanma

3. TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARINA DAİR TÜRKİYE’DEKİ