Silah İncelemelerine İlişkin AİHM Kararlarının Değerlendirilmesi

otopsi ile sağlık raporlarına ilişkindir. Mesela, Cumhuriyet savcısının balistik incelemenin sonucunu beklemeden yetkisizlik kararı vermesini kabul etmemektedir137. AİHM’ne Türkiye’den intikal eden davalarda, sadece dava dosyasında balistik raporu olmadığı için, Türkiye yüklü miktarda tazminat ödemeye mahkûm edilebilmektedir.

Türkiye’yle ilgili olarak AİHS’nin eski 31. maddesine göre hazırlanan komisyon raporları ya da AİHM kararlarıyla saptanan eksiklerden birisi de, balistik muayene raporunda mermi sayısı ve menşeinin ayrıntılı olarak yer almamasıdır138. AİHM’ nin Türkiye ile ilgili kararlarında, ölenin ellerinde ve giysilerinde barut ve silahın üzerinde parmak izi bulunması için herhangi bir çaba gösterilmemiş olmasının nedeni ortaya konamamaktadır. Cesedin ailesine geç teslim edilmesi durumunda, ceset üzerindeki kurşunlar dahil olmak üzere hiçbir konuda ileri analiz yapılmasının mümkün olmaması ciddi kusur olarak kabul edilmektedir139.

Adalet Bakanlığı tetkik hakimlerinden A.KAYA’ya göre İHM.’ndeki başvurulara ilişkin dosyaların özelliklerinden bazıları; Soruşturmalarda modern metotlar kullanılmaması, dosyalarda parmak izi incelemesi, gen karşılaştırılması, kan lekesinin cinsi ya da grubunun tespitinin yapılmamış olması, suç mahalli fotoğrafı veya ölçekli krokisinin olmaması, kovan ve çekirdeklerin suç mahalli krokisinde yerinin işaretlenmemiş olması, bunların ayrı torbalara konularak saklanmaması, elbiselerdeki kurşun giriş deliklerinin incelenmesinin yapılmamış olması, otopsi ve ölü muayene tutanaklarının usulüne uygun olarak yapılmamış olması, otopsi yapan hekimlerin yeterli deneyim ve bilgiden yoksun olmaları şeklinde sayılmaktadır140. 132 _{BAYER, age, s.281.} 133 GÖK, age, s.220. 134 BAYER, age, s.283. 135 GÖK, age, s.208. 136 BAYER, age, s.287. 137 GÜLSOY, agm, s.141. 138

GÖLCÜKLÜ Feyyaz, İnsan Hakları ..., s.4. 139

GÜLSOY, agm, s.141.

3.2. ALET İZLERİ

3.2.1. Genel Olarak; Alet izi inceleme, belli baskı izlerinin bilinen aletlerle oluşturulup- oluşturulmadığıyla ilgilenir141 ve fizik ilminin verilerini kullanarak hadiseyle ilgili olan izlerin incelenmelerini yapar. Bu incelemede insan yerine eşyayı konuşturma esasından hareketle izleri arayan, muhafaza altına alan ve değerlendiren iz biliminden yararlanılmaktadır142. Bununla birlikte delillerin fiziki yapıları ya da fiziki yapılarında meydana gelen ya da getirilen değişiklikler izlenmektedir.

Metaller şiddetli basınç çarpma ve sürtünme sonucunda birbirleri ve daha yumuşak yapılı maddeler143 üzerinde izler bırakırlar. İzlerin meydana gelmesi sırasında etkileşen metaller karşılıklı olarak birbirleri üzerinde yıpranma ve aşınma meydana getirirler. Etkileşen iki cisimden yapıca sert olanın yüzeyindeki karakteristik özellikler yumuşak olan cismin temas eden yüzeyine çıkar. Yumuşak metallerde aşınma fazla sert metallerde ise çok daha az olur144. Sert metalin yumuşak metaller üzerinde oluşturduğu kadar net ve yoğun olmasa da yumuşak metaller de sert metaller üzerinde bir takım izler oluşturabilmektedirler. Prof. Dr. E.LOKARD’ın dile getirdiği “her temas bir iz bırakır.” görüşündeki durum çoğu zaman karşılıklı olmaktadır.

Alet izi tetkikinden bir çok suçun aydınlatılmasında yararlanılabilmektedir, mesela nitelikli hırsızlık suçunun anahtar ya da diğer aletlerle kilit açmak suretiyle olması hali cezada artırıcı bir etken olarak değerlendirilmektedir (TCK m.142, d).

Bir izin delil olarak değerlendirilebilmesi için genel olarak bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bunlar; tanımlanabilme yani tarif edilebilme, sınıflandırılabilme ve yorumlanabilmesi, mahkemeye delil olarak sunulduğunda delil niteliğinin değişmemesidir145. Alet izleri üzerinde bulunan özellikler itibariyle tanımlanabilir niteliktedir. İzler ilk tespit edildiğinde hangi alet tarafından bırakıldığı, izi bırakan aletin fiziksel özellikleri bilinebildiği için sınıflandırma yapmak ta mümkündür. Eğer izler doğru yöntemlerle tespit edilip alınırsa mahkemede delil olarak sunulabilecek karakterde olur146.

Alet izlerinin bulunduğu parçalar laboratuvarlara, izler bozulmayacak, sert nesnelerle temas etmeyecek şekilde ambalajlanıp mühürlenerek gönderilmelidir147.

3.2.2. Alet İzi Tipleri ve Alet İzlerindeki Değişiklikler: Alet izleri temelde üç tipe ayrılır; Aletin şekil yapısının nesneler üzerine tam olarak çıkarak aletin ne tip olduğunun ve ölçüsünün bilinebildiği baskı izleri, düzensiz ve karışık şekillerin bulunduğu çizgi izleri ve her iki iz şeklinin ortak bulunduğu birleşik izler148_.

141

FOREST-GAENSSLEN-LEE, age, s.5 142

ÖZTÜRK,ERDEM,ÖZBEK, Ceza Muhakemesi ..., s.436 143

YÜKSEL, age, s.59. 144

ŞENOCAK, age, s.67. 145

YALÇINKAYA Ramazan, Suç İşlenen Yerlerde Bulunan Alet İzlerinin Yorumlanması, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2000, s.1.

146 _{YALÇINKAYA, agt, s.2.}

147

MARABA Fuat, Olay Yeri İncelemesi, Polis Okulları Ders Kitabı, Ankara, 1994, EGM Basımevi, s.77- Polis Okulları Ders Kitapları I, Ankara, 1997, s.541.

Bir aletin başka bir obje ile teması sonucunda sebep olduğu aşınma, oyma, kesik ya da herhangi bir baskı alet izi olarak kabul edilir. Bu nedenle bir alet üzerindeki herhangi bir ufacık eksikliğin varlığı o aletin bireysel özelliklerini gösterir. Bu eksikliklerin biçim ve düzeni o aletin varlığı süresince gördüğü zarar ve kullanımından dolayı ayrıca değişir. Karşılaştırma mikroskobu, suç mahallindeki alet izleri ile şüpheli aletle oluşturulan mukayese baskı izlerinin karşılaştırılması için kullanılır149.

İzler oluştukları farklı maddeler üzerinde değişik özellikler gösterebilir. Açık zeminlerde oluşacak sıyrık ya da çizgi vb. izler koyu zeminlere göre daha zor takip edilir. Balta izinin üzerinde bulunan detaylarda, mesafe, aletin hareket yönüyle aletin aldığı açı ilişkisi önem kazanmaktadır150.

Alet izlerinden genelde iki şekilde yararlanılır. Birincisinde aletin genel yapısı ya da büyüklüğü tespit edilir. İkincisinde aletin üzerinde bulunan hasar, düzensizlik ve alete mahsus (karakteristik) özelliklerin diğer bir eşya üzerine (çizgi, bere ya da çentik şeklinde) bıraktığı izlerden hareketle, izi meydana getiren alet tespit edilir151.

3.2.3. Alet İzlerinin Yorumlanmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler152: Aletler kendi