Sigorta riskinin (sigorta edilen azami tutar) branş bazında dağılımı aşağıda özetlenmiştir:
30 Eylül 2013 31 Aralık 2012
Hayat 25,492,279,198 21,102,998,048
Ferdi Kaza 4,506,978,417 4,278,160,932
Toplam 29,999,257,615 25,381,158,980
Şirket’in fiyatlandırma politikalarına bağlı olarak maruz kaldığı riskler aşağıda anlatılmıştır:
Mortalite Riski:
Gerçekleşen ölüm hasarlarının, ölüm riskinin fiyatlandırmasında kullanılan mortalite tablolarındaki ölüm ihtimallerinden daha yüksek olmasıdır. Şirket, ürüne göre uygun mortalite tablolarını kullanmaktadır.
Ayrıca ürün bazında hasar prim oranlarına göre, tarifeler üzerinde gerekli değişiklikler yapılmaktadır.
Şirket, hayat sigortası sözleşmelerinin fiyatlandırmasını yaparken CSO 53-58, CSO 80 veya CSO 2001 mortalite tablolarını kullanmaktadır.
Teknik Faiz Riski:
Birikimli hayat ürünlerinde sigortalılara minimum “teknik faiz oranı” kadar faiz garanti edilmektedir. Şirket, piyasa faiz oranlarının garanti edilen faiz oranından düşük olması durumunda teknik faiz riskine maruz kalabilecektir. Bununla birlikte, 2000 yılındaki tarife değişikliği ile bu riski azaltmak adına garanti edilen teknik faizin enflasyon oranı ile sınırlandırılmasına ilişkin hüküm eklenmiştir.
Duyarlılık analizleri
Finansal risk
Şirket, sahip olduğu finansal varlıkları, reasürans varlıkları ve sigortacılık yükümlülüklerinden dolayı finansal risklere maruz kalmaktadır. Özel olarak temel finansal risk, finansal varlıklardan sağlanan gelirlerin, sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerin karşılanmasında yetersiz kalmasıdır.
Finansal riskin en önemli bileşenleri piyasa riski (kur riski, piyasa değeri faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski ve fiyat riskini içerir), kredi riski ve likidite riskidir. Şirket’in genel risk yönetimi programı, finansal piyasaların değişkenliğine ve bunun Şirket’in finansal performansı üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin asgari seviyeye indirilmesine yoğunlaşmaktadır. Şirket, herhangi bir türev finansal enstrüman kullanmamaktadır. Risk yönetimi, Şirket yönetimi tarafından Yönetim Kurulu’nca onaylanmış usuller doğrultusunda gerçekleştirilmektedir.
(a) Piyasa riski
i. Nakit akım faiz oranı riski
Değişken faiz oranlı finansal varlıklar, Şirket’i faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır.
30 Eylül 2013 tarihinde değişken faizli finansal varlıklarına uygulanan piyasa faiz oranı %1 yüksek olsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, ilgili döneme ait vergi öncesi gelir 62,771 TL (31 Aralık 2012: 205,574 TL) daha düşük olacaktı. 30 Eylül 2013 tarihinde değişken faizli finansal varlıklarına uygulanan piyasa faiz oranı %1 düşük olsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, ilgili döneme ait vergi öncesi gelir 111,900 TL (31 Aralık 2012:
208,331 TL) daha yüksek olacaktı.
ii. Kur riski
Şirket, döviz cinsinden alacak ve borçların Türk Lirası’na çevrilmesinden dolayı döviz kuru değişiklerinden doğan döviz riskine maruz kalmaktadır. Bu riskler, döviz pozisyonunun analiz edilmesi ile takip edilmekte ve sınırlandırılmaktadır.
30 Eylül 2013 tarihi itibariyle Euro, TL karşısında %10 oranında değer kazansaydı/kaybetseydi ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, Euro cinsinden alacak ve borçların çevrimi dolayısıyla oluşacak kur farkı karı/zararı sonucu vergi öncesi gelir 73,582 TL (31 Aralık 2012: 48,469 TL) daha yüksek/düşük olacaktı.
30 Eylül 2013 tarihi itibariyle ABD Doları, TL karşısında %10 oranında değer kazansaydı/kaybetseydi ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, ABD Doları cinsinden alacak ve borçların çevrimi dolayısıyla oluşacak kur farkı zararı/karı sonucu vergi etkisi hariç net varlıklar 151,579 TL (31 Aralık 2012: 472,554 TL) daha yüksek/düşük olacaktı.
Şirket’in döviz cinsinden olan varlık ve yükümlülüklerine ilişkin bilgiler ilgili dipnotlarda yer almaktadır.
iii. Fiyat riski
Şirket’in finansal varlıkları, Şirket’i fiyat riskine maruz bırakmaktadır. Şirket emtia fiyat riskine maruz değildir.
30 Eylül 2013 tarihi itibariyle Şirket’in sabit faizli satılmaya hazır finansal varlıkları piyasa değerinden tutulmaktadır. Piyasa fiyatları %1 oranında değişseydi ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, ilgili döneme ait “Finansal varlıkların değerlemesi” hesabı üzerindeki vergi hariç etkisi 878,864 TL (31 Aralık 2012: 393,459 TL) olacaktı.
30 Eylül 2013 tarihi itibariyle Şirket’in gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıkları piyasa değerinden tutulmaktadır. Gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıkların piyasa fiyatı %1 oranında artsaydı/azalsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı, ilgili döneme ait vergi öncesi geliri 29,551 TL (31 Aralık 2012: 30,290 TL) daha yüksek/düşük olacaktı.
Yukarıda açıklanan piyasa riskine ilişkin duyarlılık analizleri vergi öncesi hesaplanan etkileri yansıtmaktadır.
4. Sigorta ve finansal riskin yönetimi (devamı)
(b) Kredi riski
Finansal varlıkların mülkiyeti, karşı tarafın sözleşmenin şartlarını yerine getirmeme riskini taşır.
Şirket’in kredi riski, nakit benzerleri ile banka mevduatları, finansal varlıklar, sigortacılık yükümlülüklerindeki reasürans payları, reasürans şirketlerinden alacaklar, sigortalılardan ve aracı kurumlardan olan prim alacaklarından kaynaklanmaktadır. Bu riskler, yönetim tarafından karşı tarafa olan toplam kredi riski olarak görülmektedir.
Şirket kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılan finansal varlıklarının ve sigorta faaliyetlerinden kaynaklanan alacaklarının (reasürans alacakları dahil) kredi riskini alınan teminat ve karşı taraf seçiminde uyguladığı prosedürler ile takip etmekte ve sınırlandırmaktadır. Bu alacaklar ile ilgili diğer açıklamalar 12 no’lu dipnotta yer almaktadır.
Şirket’in kredi ve alacak grubu dışında kalan ve kredi riskine tabi finansal varlıkları genellikle devlet iç borçlanma senetleri, özel sektör tahvil ve yatırım fonları Türkiye’de yerleşik banka ve diğer finansal kurumlarda tutulan vadeli ve vadesiz mevduat ile teşkilatlanmış borsalardan olan alacakları temsil etmekte ve bu alacaklar yüksek kredi riskine sahip olarak kabul edilmemektedir.
(c) Likidite riski
Şirket, sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerin karşılanabilmesi için elinde bulunan nakit kaynakları kullanmaktadır. Likidite riski, makul bir maliyet dahilinde, borçların ödenmesi için yeterli nakdin bulunmaması riskidir. Yönetim, söz konusu borçların ödenmesine yetecek tutarda fon bulundurulmasıyla ilgili limitleri belirler.
Aşağıdaki tablo, Şirket’in finansal ve sigorta yükümlülüklerinin bilanço tarihleri itibariyle sözleşmeden kaynaklanan veya beklenen vadelerine kalan sürelerine göre dağılımı göstermektedir.
Sözleşmeden kaynaklanan nakit akımları
3 aya 5 yıldan
30 Eylül 2013 kadar 3 ay - 1 yıl 1 yıl - 5 yıl uzun Toplam
Sigorta ve reasürans şirketlerine borçlar - 3,694,178 - - 3,694,178
Toplam 3,694,178 3,694,178
Beklenen nakit akımları
3 aya 5 yıldan
30 Eylül 2013 kadar 3 ay - 1 yıl 1 yıl - 5 yıl uzun Toplam
Hayat matematik karşılığı - Net (*) 22,279,740 68,943,985 284,355,259 113,125,563 488,704,547 Muallak hasar karşılığı - Net (**) 10,026,346 7,499,164 3,861,590 - 21,387,100
Toplam 32,306,086 76,443,149 288,216,849 113,125,563 510,091,648
Sözleşmeden kaynaklanan nakit akımları
3 aya 5 yıldan
31 Aralık 2012 kadar 3 ay - 1 yıl 1 yıl - 5 yıl uzun Toplam
Sigorta ve reasürans şirketlerine borçlar - 325,664 - - 325,664
Toplam - 325,664 325,664
Beklenen nakit akımları
3 aya 5 yıldan
31 Aralık 2012 kadar 3 ay - 1 yıl 1 yıl - 5 yıl uzun Toplam
Hayat matematik karşılığı - Net (*) 23,545,877 97,460,429 269,207,333 120,244,097 510,457,736 Muallak hasar karşılığı - Net (**) 8,512,678 4,583,877 2,849,478 - 15,946,033
Toplam 32,058,555 102,044,306 272,056,811 120,244,097 526,403,769
(*) Şirket hayat matematik karşılıklarının bir kısmının iştiralar, vade gelimi ve hayat riskinin gerçekleşmesi sonucu bir yıldan daha kısa bir sürede ödeneceğini öngörülerek 91,746,817 TL’lik tutar kısa vadede geri kalan 495,903,410 TL’lik hayat matematik karşılığı tutarı bilançoda uzun vadeli olarak sınıflandırılmıştır. (**). Şirket dava konusu muallak hasar ödemelerinin bir yıldan daha uzun bir sürede gerçekleşeceğini öngörmektedir. Muallak hasarlar karşılığını bilançolarda kısa vadeli olarak sınıflandırılmıştır.
Şirket yukarıda belirtilen yükümlülükleri, aktifinde yer alan finansal varlıklar ve nakit ve nakit benzeri varlıklar ile karşılamayı öngörmektedir.
Finansal araçların gerçeğe uygun değeri
Gerçeğe uygun değer, finansal araçların, zorunlu bir satış veya tasfiye işlemi dışında gönüllü taraflar arasındaki bir cari işlemde, el değiştirebileceği bir tutar olup, eğer varsa teşkilatlanmış bir piyasada işlem gören fiyatı ile en iyi şekilde belirlenir.
Finansal araçların tahmini gerçeğe uygun değerleri, Şirket tarafından mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemler kullanılarak tespit edilmektedir. Ancak piyasa bilgilerini değerlendirip gerçeğe uygun değerleri tahmin edebilmek yorum ve muhakeme gerektirmektedir.
Aşağıdaki yöntem ve varsayımlar, bilançoda gerçeğe uygun değerleri ile yansıtılmayan finansal araçların gerçeğe uygun değerinin tahmininde kullanılmıştır:
Finansal varlıklar
Yılsonu kurlarıyla çevrilen dövize dayalı olan bakiyelerin gerçeğe uygun değerlerinin, kayıtlı değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir. Nakit benzerlerinin gerçeğe uygun değerlerinin kısa vadeli olmaları dolayısıyla kayıtlı değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir. Esas faaliyetlerden alacakların kayıtlı değerinin ilgili şüpheli alacak karşılığının düşülmesinden sonra gerçeğe uygun değerlerini gösterdiği tahmin edilmektedir. Borsaya kayıtlı olmayan satılmaya hazır finansal varlıkların ise maliyetlerinden, varsa, değer düşüklüğü çıkarılmış değerleri gerçeğe uygun değerleri olarak kabul edilmektedir. 30 Eylül 2013 ve 31 Aralık 2012 tarihleri itibariyle gerçeğe uygun değeri belirlenen finansal varlıkların tümü 1.seviye finansal varlıklardır.
Finansal yükümlülükler
Esas faaliyetlerden borçlar ile diğer parasal borçların kayıtlı değerlerinin gerçeğe uygun değerlerine yakın olduğu tahmin edilmektedir.
Sermaye yönetimi
Şirket’in sermayeyi yönetirken amaçları:
- Hazine Müsteşarlığı’nın gerekli gördüğü sermaye yeterliliği şartlarını yerine getirmek,
- Şirket’in işletmelerin devamlılığı ilkesi çerçevesinde varlığını sürdürmek ve faaliyetlerin devamını sağlayabilmektir.
30 Eylül 2013 tarihi itibariyle Şirket’in sermaye yeterliliğinin ölçülmesine ilişkin yönetmelik çerçevesinde hesaplamış olduğu asgari gerekli özsermaye tutarı 63,787,566 TL olup 30 Eylül 2013 tarihi itibariyle hesaplama yapılmamıştır.(31 Aralık 2012: 59,412,202 TL).