Bulgaristan 1918 yılına gelindiğinde içte ve dışta pek çok güçlükle karşı karşıya kalmıştır. Sırpların saldırısı sonucu yenilgiye uğrayıp, Makedonya cephesi de çökünce 25 Eylül’de barış istemek zorunda kalmıştır. Bunun üzerine 29 Eylül 1918’de İtilaf Devletleri ve Bulgaristan arasında Selanik Mütarekesi imzalanmıştır226.Bu mütarekeye göre:
1. Bulgaristan, derhal Yunanistan ve Sırbistan’ın tüm bölgelerinden geri çekilmeyi kabul edecek.
2. Askerlerini derhal terhis edecek.
3. Gemiler ve demiryolları dâhil olmak üzere tüm ulaşım araçları İtilaf Devletleri’ne teslim edilecek.
4. İtilaf Devletleri’nin Danube (Tuna) üzerindeki seferlerine izin verilecek. 5. Bulgaristan içindeki askeri operasyonlar engellenmeyecek.
6. Bulgarlar’a ait tüm silah ve mühimmat İtilaf Devletleri kontrolü altında olacak.
7. İtilaf Devletleri stratejik yönden önem taşıyan bölgeleri işgal edebilecek. 8. Bulgaristan’ın askeri işgali Britanya, Fransa ve İtalyan güçlerine
bırakılacak.
9. Yunanistan’ın boşaltılan bölgeleri Yunan askerlerine bırakılacak. 10. Sırbistan’ın boşaltılmış bölgeleri Sırp askerlerine bırakılacak.
225Başkaya, a.g.m, s.63-64. 226Uçarol, a.g.e, s.508.
11. Bu antlaşma tam ve genel barış haline ulaşılana kadar geçerli olacak227. Bu maddeler neticesinde Bulgaristan, Sırbistan ve Yunanistan’dan aldığı yerleri derhal boşaltacak ve ordusu terhis edilecektir. Böylece Bulgaristan savunma gücünden mahrum bırakılacaktı. Ayrıca İtilaf Devletleri bu antlaşma doğrultusunda Bulgaristan’da stratejik açıdan önemli gördükleri yerleri işgal etme imkanı bulacaklardı228.
Bulgaristan’ın savaştan çekilişini ve Selanik Mütarekesi’nin imzalanmasını İngiliz basını büyük bir zafer edasıyla duyurmuştur. İtilaf Devletleri adına General Franchetd’ Esperoy mütarekeye katılmış ve talep edilen bütün koşullar Bulgar Hükümeti tarafından onaylanmıştır. General Franchetd’ Esperoy mütarekenin bütün koşullarının hemen yürürlüğe girmesi konusunda emir almıştır. Bulgaristan askeri anlamda tamamen teslim olmuş ve düşman olmaktan çıkmıştır. Yayımlanan bir gazetede Bulgaristan topraklarının İtilaf Devletleri tarafından işgal olunacağı ve Bulgaristan’ın terk ettiği Yunan topraklarının Yunanistan’a Sırp topraklarının ise Sırbistan’a verileceğine değinilmiştir. Bulgar Kralı Ferdinand’ın cezalandırılmasının ise tamamen Bulgar halkına bırakıldığından bahsedilmiştir.
Selanik Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından Başbakan Malinof ve yeni kral Boris ortak bir bildirge yayımlayarak gelişmeleri duyurmuşlardır. Reuter Ajansının yayımladığı bildirgede şu sözlere yer verilmiştir:
“Askerlerimiz gerçek kahramanlar gibi görevini tamamlamıştır. Benim hükümetim bu kısa dönemde şartlar el verdiği kadar, savaş nedeniyle oluşan sorunları ortadan kaldırmak adına elinden gelen her şeyi yapmaktadır. Müttefiklerimize karşı büyük bir sadakat duyduğumuzu belirterek, artık barışa bir fırsat vermenin vakti geldiğini belirtiriz. Ülkemiz, bütünlüğünü korumak adına büyük kayıplar vermiştir. Sonuç olarak, hükümetim düşmanlarımıza bir öneri götürerek bir müzakere süreci sonucunda bir antlaşma imzalamış ve barışa kavuşmuştur.”
227Başkaya, a.g.m, s.64. 228Özbek, a.g.t, s.108.
Türk basını ise mütareke’nin imzalanmasından Başbakan Malinoff’u sorumlu tutarak şu açıklamalarda bulunmuştur:
“Malinoff’un hatası buradan başlar. Bittabi hatalar çorap söküğü gibi
birbirini takip eylemiştir. İş başına gelir gelmez müşkilat içinde bulunan efkâr-ı umumiyeyi teskin etmek ve kendisine kazanmak için selefinin bütün hata ve kusurlarını meydana dökerek dahilde fena bir mahiyet vücuda getirmiştir. Asker arasında hareketlenme başladığı zaman Malinof daha büyük ve daha vahim bir hata irtikap ederek birden bire düşmandan sulh istemeye kıyam etmiştir. İşte Malinof’un en büyük ve en vahim olan hatası budur”229.
Başka bir gazete ise Bulgaristan’ın Selanik Mütarekesi’ni imzalanması sonucunda şu kazanımların elde edildiğini belirtmiştir:
1. Alman birlikleri içinde yer alan 300.000 Bulgar askeri silah bırakmış, Alman ordusu kan kaybetmeye başlamıştır.
2. Almanya’nın “Mittel Europa” (Orta Avrupa’ya hakim olma) hayali yerle bir edilmiş; Berlin-Bağdat planı patlak vermişti.
3. Osmanlı ve müttefikleri arasında 250 millik bir alan oluşturulmuştur. 4. İstanbul yakın zamanda İtilaf askerlerinin saldırılarına açık hale gelmişti. 5. İtilaf güçleri artık Karadeniz’e ulaşabilecekti.
6. Avusturya, Balkanlardan gelen saldırılara açık hale gelmişti.
7. Avusturya, Arnavutluk ve Montenegro (Karadağ)’dan askerlerini geri çekmek zorunda kalacaktı.
8. Sırbistan kendi topraklarının üçte ikisini geri alacak, geri kalan üçte biri ise yakın zamanda Alman ve Avusturya baskısından kurtulacaktı.
9.Romanya yalnızlıktan kurtulacak; bölgeyi işgal eden Alman ve Avusturya askerleri buradan ayrılmak zorunda kalacak ve böylece İtilaf güçleri Güney Rusya’ya serbestçe geçebilecekti230.
229“Malinoff’un hatası”, Tercüman-ı Hakikat, 2 Ekim 1918, s.1, nr.?. 230Başkaya, a.g.m, s.65-66.
İtilaf Devletleri çok geçmeden Bulgaristan’ı işgale başlamış ve Doğu Avrupa’da üstünlüğü ele geçirmişlerdir. Dönemin İngiliz basınına göre Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi diğer müttefik devletleri olumsuz etkileyecek ve diğer devletlerde çok yakında savaştan çekileceklerdi. Bu olay İttifak Devletleri tarafında büyük bir yıkıma yol açmıştır231.
İttifak Devletleri’ne en son katılan Bulgaristan, savaştan ilk ayrılan devlet olmuştur. Osmanlı Devleti ise bu durumdan olumsuz etkilenmiştir. Hem müttefikleriyle olan bağlantısı kesilmiş hem de İstanbul tehlikeye girmiştir. Bulgaristan’ın savaştan çekilme haberini Berlin dönüşünde alan Talat Paşa: “Bu
günleri görmemek için keşke ölseydim.” diyerek yaşadığı hayal kırıklığını dile
getirmiştir. 15 Ekim 1918’de ise Bulgaristan’ın İtilaf Devletleri’ne barış teklifinde bulunduğu ve bu teklifin İtilaf Devletleri’nce kabul edilip mütareke imzalandığına dair resmen haber gelmiştir. İki gün sonra ise Bulgaristan Kralı Ferdinand tahtan çekilmek mecburiyetinde kalarak ülkeyi terk etmiştir. Sonunda ise yerine büyük oğlu Boris geçmiştir.
Bulgaristan’ın savaştan çekilme haberi İttifak Devletleri tarafında büyük bir yankı uyandırmış ve bu olay sonun başlangıcı olmuştur. Bulgaristan’ın Birinci Dünya Savaşından çekilmesi, yaşanan en kritik gelişmelerden biri olarak görülmüştür. Bu olayın ardından Osmanlı Devleti de daha fazla tutunamayarak ateşkes isteğinde bulunmuştur232.