gradient eko
3D dual gradient eko
3D Dixon
Plan Transvers Transvers Transvers Transvers
TR (ms) 100 130 4.36 5.47 TE OP/IP (ms) 2.32/5.24 6.15/2.46 1.33/2.45 2.45/3.675 Flip angle 70 70 9 9 Bandwith (Hz/pixel) 380 280 980/680 500/780 Matrix 173/256 203/320 169/320 168/320 FOV (mm) 400 380 380 380 Kesit kalınlığı (mm) 5.5 5 3 3
Kesitler arası boşluk 2.1 1 - -
Parelel görüntüleme - GRAPPA GRAPPA GRAPPA Solunum kontrolü Nefes
tutmalı
Nefes tutmalı Nefes tutmalı Nefes tutmalı
Kantitatif görüntü analizi aynı radyolog tarafından Leonardo (Siemens Medical Solutions) iş istasyonunda yapıldı. Tüm hastalarda 1.5T ve 3T cihazlarda elde edilen karşıt faz/iç faz görüntüler ve Dixon sekansından elde edilen sadece su/sadece yağ içeren görüntüler iş istasyonunda yan yana koyularak ölçüm yapılacak kesitler belirlendi. Adrenal lezyonların sinyal intensite değeri manüel olarak yerleştirilen ROI ile hesaplandı. ROI mümkün olan en fazla adrenal dokusu içerecek şekilde lezyonların homojen artefakt içermeyen kesimlerine koyuldu. Her lezyon için tüm sekanslarda aynı seviyeden ve lezyonun aynı yerinden eşit büyüklükteki ROI ile
21 ölçüm yapıldı. Tüm lezyonlar için iki kez ölçüm yapılarak ortalama sinyal intensite değerleri hesaplandı. İkinci ölçüm lezyon boyutu uygun olgularda ardışık kesitten yapılırken, artefakt içermeyen homojen kesimi tek kesitte görülen lezyonlarda ise aynı kesitten yapıldı. Elde edilen değerlerden tüm sekanslar için sinyal intensite indeks değeri ve Dixon sekansı için yağ fraksiyonu hesaplandı (Tablo 6). Tüm lezyonlar için hesaplanan SII/yağ fraksiyonu değerleriyle sekansların adrenal adenom ile adenom dışı lezyonları ayırmadaki performansları ve adrenal adenom için her bir sekanstan elde edilen SII değerleri arasında anlamlı fark olup olmadığı istatistiksel olarak analiz edildi.
Tablo 6. Sinyal İntensite İndeks ve Yağ Fraksiyonu Formülleri
SII = SI (adrenal)iç faz - SI (adrenal)dış faz / SI (adrenal)iç faz
Yağ fraksiyonu = SI (adrenal)sadece yağ / SI (adrenal)sadece yağ + SI (adrenal)sadece su
SII: sinyal intensite indeks, SI: sinyal intensite
İstatistiksel analiz SPSS for Windows 18.0 programı kullanılarak yapıldı. Tanımlayıcı istatistikler sayısal değişkenler için ortalama ve standart sapma ile, nominal değişkenler için yüzde dağılımları ile sunuldu. Verilerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov Smirnov testi ile test edildi. 1.5T ve 3T MRG’de elde edilen sekansların tanısal performansını belirlemek amacı ile ROC eğrisi analizi yapılarak; duyarlılık, özgüllük, pozitif ve negatif öngörü değerleri hesaplandı. Adrenal adenom için her bir sekanstan elde edilen SII değerleri arasında fark olup olmadığı Wilcoxon işaretli sıra testi ile test edildi. Tip 1 hata %5 olarak kabul edildi.
22 4. BULGULAR
Çalışmamızda yaşları 32-77 arasında değişen 84 olgudaki 115 adrenal lezyon değerlendirildi. Hareket artefaktı nedeniyle 3 lezyon, herhangi bir planda 1 cm’nin altında boyuta sahip olan 4 lezyon, adrenal kist, myelolipom, hiperplazi lehine değerlendirilen 10 lezyon ve hemorajik içyapıdaki 1 lezyon araştırmadan çıkarıldı. Toplamda 77 hastaya ait 97 lezyon değerlendirildi. Araştırmaya dahil edilen 77 olgunun 52’si (%67.5) kadın, 25’i (%32.5) ise erkek olup yaş ortalaması 59.05 olarak hesaplandı. Adrenal lezyonların en büyük boyutları 1 ile 9.6 cm (ortalama 2.53 cm) arasında değişmekteydi. Lezyonların 46’sı (% 47.4) sağda, 51 tanesi (%52.6) ise sol tarafta yer almaktaydı. Lezyonları adenom tanısı alan 66 olgudan 12 (%18.2) tanesinde lezyonlar bilateral iken, adenom dışı lezyon tanısı alan 11 olgudan 5 (%45.5) tanesinde lezyonlar bilateraldi.
Çalışmamızda değerlendirilen 97 adrenal lezyonun 78 (%80.4) tanesi adenom tanısı alırken, 19 (%19.6) tanesi adenom dışı lezyon tanısı aldı. Adrenal adenom tanısı alan 78 lezyondan 67 (%85.9) tanesi en az 12 aylık MRG takibinde herhangi bir boyutunda %10’dan fazla artış görülmemesi ile tanı alırken, adenom tanısı alan diğer 11 (%14.1) lezyon ise kontrastsız BT’de 10 HU değerin altında dansite değerlerine sahip olması ile tanı aldı. Adenom dışı lezyon tanısı alan 19 lezyondan 17 (%89.5) tanesi primer malignite öyküsü bilinen olgularda lezyonların takipte gelişmesi nedeniyle metastaz tanısı alırken, 2 (%10.5) tanesi ise cerrahi operasyon sonucunda histopatolojik olarak metastaz ve feokromositoma tanısı aldı.
Çalışmamızda 1.5T ve 3T MRG’de kullanılan tüm sekansların lezyonlar içerisinde mikroskobik yağı göstermedeki etkinliği, adrenal adenom tanısı alan 66 olgudaki 78 lezyonun her bir sekanstan elde edilen ortalama SII değerleri karşılaştırılarak, Wilcoxon işaretli sıra testi ile istatistiksel olarak analiz edildi. Adrenal adenom ile uyumlu olarak değerlendirilen lezyonların 1.5T 2D dGRE (FLASH), 3T 2D dGRE, 3D VIBE ve 3D VIBE-Dixon sekanslarındaki ortalama SII değerleri ve standart sapmaları sırası ile 72.32±13.66, 58.44±11.25, 69.11±11.39, 57.76±13.17 olarak hesaplandı (Tablo 7). Yapılan analizde 1.5T 2D dGRE sekansından elde edilen SII değeri ile 3T MRG’de kullanılan sekanslardan elde edilen SII değerleri arasında istatistiksel anlamlı farklılık saptandı (p=0.001). 3T MRG’deki sekanslar kendi içerisinde karşılaştırıldığında ise 2D dGRE sekansından
23 elde edilen SII değeri ile 3D VIBE-Dixon sekansından elde edilen SII değeri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmazken (p=0.685), 3D VIBE sekansından elde edilen SII değeri ile 3T MRG’de kullanılan diğer iki sekanstan elde edilen SII değerleri arasında istatistiksel anlamlı farklılık saptandı (p=0.001).
Tablo 7. 1.5 ve 3T MRG’deki Sekansların Ortalama SII Değerleri ve Standart Sapmaları
Sekans SII Değeri ve Standart Sapması
1.5T 2D dual gradient eko 72.32±13.66
3T 2D dual gradient eko 58.44±11.25
3T 3D VIBE 69.11±11.39
3T 3D VIBE-Dixon 57.76±13.17
SII: sinyal intensite indeks, VIBE: volumetric interpolated breath hold examination
1.5T ve 3T MRG’de kullanılan sekanslardan elde edilen ortalama SII değerleri arasındaki tutarlılık interclass correlation coefficient (ICC) ile değerlendirildi. Yapılan analizde 1.5T MRG’de kullanılan sekanstan elde edilen değerler ile 3T MRG’de kullanılan sekanslardan elde edilen değerler arasındaki tutarlılık istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Ayrıca 3T MRG’de kullanılan sekanlardan elde edilen ortalama SII değerlerinin kendi içlerindeki tutarlılığı da istatistiksel olarak anlamlı bulundu (Tablo 8). 1.5T 2D dGRE sekansı ile 3T 3D VIBE sekansı arasındaki tutarlılık ve 3T 2D dGRE sekansı ile 3T 3D VIBE-Dixon sekansı arasındaki tutarlılık diğerlerinden daha yüksek olarak saptandı.
24 Tablo 8. 1.5 ve 3T MRG’deki Sekansların Ortalama SII Değerleri Arasındaki Tutarlılık
Sekanslar ICC p Değeri
1.5T 2D dGRE-3T 2D dGRE 0.292 0.001 1.5T 2D dGRE-3T 3D VIBE 0.636 0.001 1.5T 2D dGRE-3T 3D VIBE/Dixon 0.336 0.001 3T 2D dGRE-3T 3D VIBE 0.371 0.001 3T 2D dGRE-3T 3D VIBE/Dixon 0.544 0.001 3T 3D VIBE-3T 3D VIBE/Dixon 0.425 0.001
ICC: interclass correlation coefficient, dGRE: dual gradient eko VIBE: volumetric interpolated breath hold examination
1.5T ve 3T MRG’de kullanılan sekansların adenom ile adenom dışı lezyonları ayırmadaki performansları ROC eğrisi analizi ile değerlendirildi (Şekil 2-11). 1.5T 2D dual gradient eko, 3T 2D dual gradient eko, 3T 3D VIBE ve 3T 3D VIBE two point Dixon sekanslarındaki duyarlılık/özgüllük/doğruluk değerleri sırası ile %100/100/100, %97.4/89.5/95.9, %98.7/94.7/98, %98.7/94.7/98 olarak hesaplandı. Ayrıca 3D VIBE two point Dixon sekansından elde edilen yağ fraksiyonu değerinin duyarlılık/özgüllük/doğruluk değerleri sırası ile %98.7/100/99 olarak hesaplandı. Her bir sekans için adenom ile adenom dışı lezyonu ayırmada kullanılacak eşik SII değerleri 1.5T 2D dGRE sekansı için 11.2, 3T 2D dGRE sekansı için 38.4, 3T 3D VIBE sekansı için 12.3 ve 3T 3D VIBE two point Dixon sekansı için 17.1 olarak hesaplanırken, 3D VIBE two point Dixon sekansından elde edilen yağ fraksiyonu değeri için eşik değer 12.9 olarak hesaplandı (Tablo 9).
25 Tablo 9. 1.5 ve 3T MRG’deki Sekansların Duyarlılık, Özgüllük, Doğruluk, Eşik SII ve Eğri altında kalan alan (AUC) Değerleri
Sekans Duyarlılık Özgüllük Doğruluk Eşik SII/Yağ fraksiyonu (%) AUC 1.5T 2D dGRE 100 100 100 11.2* 1.00 3T 2D dGRE 97.4 89.5 95.9 38.4* 0.991 3T 3D VIBE 98.7 94.7 98 12.3* 0.999 3T 3D VIBE-Dixon 98.7 94.7 98 17.1* 0.993 3T 3D VIBE-Dixon yağ fraksiyonu 98.7 100 99 12.9** 0.999
*SII değeri, **Yağ fraksiyonu değeri, dGRE: dual gradient eko, VIBE: volumetric interpolated breath hold examination
Şekil 2. 1.5T 2D dual gradient eko sekansı ortalama SII değerleri için ROC eğrisi. Eğri altında kalan alan: 1.00, %95 güven aralığı: 1.00-1.00
26 Şekil 3. 1.5T 2D dual gradient eko sekansı ortalama SII değerleri için kutu (box plot) grafiği. Optimal eşik değer: 11.2 olarak hesaplandı.
Şekil 4. 3T 2D dual gradient eko sekansı ortalama SII değerleri için ROC eğrisi. Eğri altında kalan alan: 0.991, %95 güven aralığı: 0.978-1.04
27 Şekil 5. 3T 2D dual gradient eko sekansı ortalama SII değerleri için kutu (box plot) grafiği. Optimal eşik değer: 38.4 olarak hesaplandı.
Şekil 6. 3T 3D VIBE sekansı ortalama SII değerleri için ROC eğrisi. Eğri altında kalan alan: 0.999, %95 güven aralığı: 0.995-1.02
28 Şekil 7. 3T 3D VIBE sekansı ortalama SII değerleri için kutu (box plot) grafiği. Optimal eşik değer: 12.3 olarak hesaplandı.
Şekil 8. 3T 3D VIBE-Dixon sekansı ortalama SII değerleri için ROC eğrisi. Eğri altında kalan alan: 0.993, %95 güven aralığı: 0.979-1.07
29 Şekil 9. 3T 3D VIBE-Dixon sekansı ortalama SII değerleri için kutu (box plot) grafiği. Optimal eşik değer: 17.1 olarak hesaplandı.
Şekil 10. 3T 3D VIBE-Dixon sekansı ortalama yağ fraksiyon değerleri için ROC eğrisi. Eğri altında kalan alan: 0.999, %95 güven aralığı: 0.995-1.02
30 Şekil 11. 3T 3D VIBE-Dixon sekansı ortalama yağ fraksiyon değerleri için kutu (box plot) grafiği. Optimal eşik değer: 12.9 olarak hesaplandı.
31 OLGU ÖRNEKLERİ
Şekil 12. Olgu 1: 63 yaşında kadın. Sol adrenal bezde tüm sekanslarda [1.5T 2D (A,B), 3T 2D (C,D), 3T 3D VIBE (E,F), 3T VIBE-Dixon (G,H)] iç faz ve karşıt faz görüntülerde belirgin sinyal kaybı gösteren adenom ile uyumlu lezyon izlendi. 3T VIBE-Dixon sekansından elde edilen sadece su/yağ görüntülerinden (I,J) elde edilen yağ fraksiyonu %28 olarak hesaplandı.
A B
C D
E F
G H
32 Şekil 13. Olgu 2: 67 yaşında erkek. Sağ adrenal bezde herhangi bir sekansta [1.5T 2D (A,B), 3T 2D (C,D), 3T 3D VIBE (E,F), 3T VIBE-Dixon (G,H)] iç faz ve karşıt faz görüntülerde sinyal kaybı göstermeyen adenom dışı lezyon izlendi. 3T VIBE- Dixon sekansından elde edilen sadece su/yağ görüntülerinden (I,J) elde edilen yağ fraksiyonu %6.9 olarak hesaplandı. Bilinen akciğer kanserli olguda metastaz tanısı histopatolojik olarak doğrulandı.
A B
C D
E F
G H
33 Şekil 14. Olgu 3: 54 yaşında erkek. Sağ adrenal bezde herhangi bir sekansta [1.5T 2D (A,B), 3T 2D (C,D), 3T 3D VIBE (E,F), 3T VIBE-Dixon (G,H)] iç faz ve karşıt faz görüntülerde sinyal kaybı göstermeyen adenom dışı lezyon izlendi. 3T VIBE- Dixon sekansından elde edilen sadece su/yağ görüntülerinden (I,J) elde edilen yağ fraksiyonu %6.5 olarak hesaplandı. Feokromositoma tanısı histopatolojik olarak konuldu. A H G F E D C B I J
34 Şekil 15. Olgu 4: 56 yaşında kadın. Sağ adrenal bezde 1.5T 2D (A,B) sekansı dışındaki sekanslarda [3T 2D (C,D), 3T 3D VIBE (E,F), 3T VIBE-Dixon (G,H)] iç faz ve karşıt faz görüntülerde anlamlı sinyal kaybı göstermeyen lezyon izlendi. Sadece su/yağ görüntülerinden (I,J) elde edilen yağ fraksiyonu %8.9 olarak hesaplandı. Kontrastsız BT’de dansitesi 26 HU olan lezyonun mutlak yıkanma değeri %61 olup yağdan fakir adenom olarak değerlendirildi.
A B
C D
E F
G H
35 Şekil 16. Olgu 5: 65 yaşında erkek. Sağ adrenal bezde 1.5T 2D (A,B) ve 3T VIBE- Dixon (G,H) sekansı dışındaki sekanslarda [3T 2D (C,D), 3T 3D VIBE (E,F)] iç faz ve karşıt faz görüntülerde anlamlı sinyal kaybı gösteren lezyon izlendi. Sadece su/yağ görüntülerinden (I,J) elde edilen yağ fraksiyonu %6.4 olarak hesaplandı. Bilinen RCC tanısı olan olguda lezyonun takipte gelişmesi nedeniyle metastaz tanısı konuldu. A B C D E G F H I J
36 5. TARTIŞMA
Adrenal lezyonların çoğunluğunu adenomlar oluştursa da başta akciğer kanseri olmak üzere primer malignitesi bilinen olgularda adrenal bezler metastazın sık görüldüğü organlardır. Bu nedenle adenom ile adenom dışı lezyonların ayrımının doğru şekilde yapılması kritik öneme sahiptir (7). Adrenal lezyonların karakterizasyonunda T1A kimyasal kayma görüntüleme kabul gören tanısal yöntemdir. KKG, aynı vokselde yer alan su ve yağ protonlarının farklı TE sürelerinde (iç/karşıt faz) oluşturduğu sinyal farkını ortaya koyarak adrenal adenom içerisindeki intrasitoplazmik yağın tespitine olanak sağlar (11).
Literatürde son on beş yılda KKG’nin adrenal lezyonların karakterizasyonunda 1.5T MRG’de yüksek tanısal doğruluğa sahip olduğunu gösteren pek çok çalışma bulunmaktadır. Ancak günümüzde artan sıklıkla kullanılmaya başlanan 3T MRG ile 1.5T MRG arasında KKG’de çeşitli farklılıklar bulunmaktadır. 3T MRG’de artan manyetik alan gücü su ve yağ protonları arasındaki salınım frekansı farkının 1.5T MRG’ye göre ikiye katlanmasına neden olmaktadır. Bu durum su ve yağ protonlarının daha iyi ayrımını sağlamakla birlikte 3T MRG’de farklı TE değerlerinin kullanılmasını gerektirmektedir (7). 3T MRG’de iç/karşıt faz süreleri arasındaki farkın 1.5T’ya göre yarıya inmesi ardışık iç/karşıt faz ekolarının alınmasında teknik zorluklara sebep olmaktadır. Bu durum da T2* etkisinin iç ve karşıt faz görüntülerdeki sinyal intensitesine olan katkısını değiştirmektedir. Ayrıca manyetik alan gücündeki değişim dokulara özgü T1 relaksasyon süresinde de değişime neden olmaktadır. 1.5T ile 3T MRG arasında KKG’deki bu farklılıklar 1.5T’da kantitatif analiz için kullanılan eşik değerlerin 3T’da kullanımını sınırlamakta ve 3T MRG’nin adenom ile adenom dışı lezyon ayrımındaki tanısal doğruluk değerlerini etkilemektedir (11).
Literatürde sınırlı sayıda çalışma KKG’nin 3T MRG’de adrenal lezyonların ayrımında etkin bir şekilde kullanılabileceğini belirmektedir (7-13). Ancak sadece iki çalışma adrenal lezyon karakterizasyonunda 1.5T ile 3T MRG’yi karşılaştırmıştır (8, 11). Bu iki çalışmadan, Nakamura ve ark. yaptığı çalışmada 1.5T ve 3T MRG’deki hasta popülasyonu büyük ölçüde farklı olup, çalışmaya dahil edilen 85 hastadaki 91 lezyondan yalnıza 10 (%11.8) hastadaki 12 (%13.2) lezyon hem 1.5T hem de 3T ile incelenmiştir. Ream JM ve ark. yaptığı çalışma ise 36 hastadaki 37 adrenal lezyonu
37 değerlendirmiş olup literatürde aynı hasta popülasyonunu kullanarak 1.5T ile 3T MRG’nin adrenal lezyon karakterizasyonundaki etkinliğini karşılaştıran ilk çalışmadır (11). Ancak bu çalışmada da 3T MRG’de yalnızca 2D dGRE sekansı kullanılmıştır. Bizim çalışmamızda ise 77 hastadaki 97 lezyon hem 1.5T hem de 3T MRG de incelenmiş olup, 3T MRG’de günümüzde KKG için kullanılabilecek 3 ayrı sekans 1.5T 2D dGRE sekansı ile karşılaştırıldı. Ayrıca 1.5T 2D dGRE, 3T 2D dGRE, 3T 3D VIBE ve 3T 3D VIBE-Dixon sekanslarında, 66 hastadaki 78 adrenal adenom tanısı alan lezyonun SII değerleri karşılaştırılarak sekansların lezyonlar içerisindeki mikroskobik yağı göstermedeki etkinlikleri analiz edildi.
Çalışmamızda kullanılan sekanslarda adrenal adenom ile uyumlu olarak değerlendirilen lezyonların 1.5T 2D dGRE (FLASH), 3T 2D dGRE, 3D VIBE ve 3D VIBE-Dixon sekanslarındaki ortalama SII değerleri ve standart sapmaları sırası ile 72.32±13.66, 58.44±11.25, 69.11±11.39, 57.76±13.17 olarak hesaplandı (Tablo 7). Schindera ve ark.’nın yaptığı 3T MRG’de iki farklı eko zamanına sahip 2D dGRE sekansını karşılaştırmaya yönelik çalışmada, lezyonların yarısı her iki protokolde çekilmekle birlikte, 15 hastada bulunan 16 adenom tanısı alan lezyonun ortamla SII değerleri, 2D dGRE (TE:1.5/4.9ms) ve 2D dGRE (TE:6.2/2.5ms) sekanslarında sırası ile 21.1±12.2 ve 34.4±17 olarak hesaplanmıştır (13). Marin ve ark. tarafından yapılan 3T MRG’de 2D ile 3D dGRE sekanslarını karşılaştıran çalışmada ise 26 hastadaki 28 adrenal adenom (9 tanesi yağdan fakir) lehine değerlendirilen lezyonun ortalama SII değerleri 2D ve 3D dGRE sekanslarında sırası ile 12.8 ve 55.7 olarak bildirilmiştir (10). Ramalho ve ark.’nın yaptığı 1.5T MRG’de 2D ve 3D dGRE sekanslarını karşılaştıran çalışmada ise hasta popülasyonları farklı olmakla birlikte toplamda 35 hastada bulunan 38 adrenal adenom (35 tanesi yağdan zengin, 3 tanesi yağdan fakir) lehine değerlendirilen lezyonların 2D ve 3D sekanslardaki ortalama SII değerleri sırası ile 60.03±22.87 ve 39.55±21.48 olarak bildirilmiştir (71). Marin ve ark. tarafından yapılan 3T MRG’de 3D Dixon metodunun etkinliğini araştıran bir diğer çalışmada ise 44 hastadaki 49 adrenal adenom (12 tanesi yağdan fakir) lehine değerlendirilen lezyonun ortalama SII değerleri 48.0±3.7 olarak hesaplanmıştır (12). Nakamura ve ark. tarafından yapılan 1.5T 2D dGRE sekansı ile 3T MRG’de iki farklı TE zamanına sahip 2D dGRE sekanslarını karşılaştıran çalışmada ise hasta popülasyonları büyük ölçüde farklı olmakla birlikte 70 hastada bulunan 75 adrenal adenom lehine değerlendirilen lezyonun ortalama SII değerleri 1.5T 2D dGRE, 3T
38 2D dGRE (TE:1.1/2.3ms) ve 3T 2D dGRE (TE:3.5/4.6ms) sekansları için sırası ile 46.0±25.8, 46.4±23.1 ve 24.5±17.4 olarak bildirilmiştir (8). Ream ve ark.’nın yaptığı çalışmada ise 1.5T 2D dGRE ve 3T 2D dGRE sekansları karşılaştırılmış olup ortalama SII değerleri nümerik olarak bildirilmemekle birlikte sinyal kaybının görsel olarak değerlendirildiği yapıldığı kalitatif analizde iki sekans arasında istatistiksel anlamlı farklılık saptanmamıştır (11).
Literatürde yağdan fakir adenomların, tüm adenomların %30’unu oluşturduğu bildirilirken (1), çalışmamızdaki 66 olguda mevcut olan 78 lezyon adrenal adenom tanısı almış olup, bunlardan yalnızca 2 (%2.6) tanesi yağdan fakir adenomdur. Çalışmamızda kullanılan sekanslardaki ortalama SII değerleri, olgu popülasyonumuzda yağdan fakir adenom sayısının literatüre göre düşük olması nedeniyle literatürdeki çalışmalardan daha yüksek olarak saptanmıştır. Çalışmamızda, Ream ve ark.’nın çalışmasındaki kalitatif analizin aksine 1.5T MRG’de kullanılan 2D dGRE sekansı adrenal adenom içerisindeki mikroskobik yağı saptamada kantitatif olarak (ortalama SII değerlerine göre) 3T MRG’de kullanılan sekanslardan istatistiksel olarak daha etkin bulunmuştur. 3T MRG’de kullanılan sekanslar kendi içlerinde karşılaştırıldığında ise 3D VIBE sekansı diğer iki sekansa göre adrenal adenom içerisindeki mikroskobik yağı göstermede daha etkinken, 2D dGRE sekansı ile 3D VIBE-Dixon sekansı arasında istatistiksel anlamlı farklılık saptanmamıştır. Literatürde de Marin ve ark. tarafından yapılan 3T MRG’de 2D ile 3D dGRE sekanslarını karşılaştıran çalışmada adrenal adenomların ortalama SII değerleri 2D ve 3D dGRE sekanslarında sırası ile 12.8 ve 55.7 olarak bildirilmiş olup çalışmamızdakine benzer şekilde 3D sekansında ortalama SII değerleri daha yüksek olarak saptanmıştır (10). Çalışmada bu durum iki sekans arasındaki banthwith-zaman değerlerindeki farklılık nedeniyle kimyasal kayma artefaktı miktarındaki değişikliğe sekonder olarak değerlendirilmiştir (10).
Çalışmamızda 1.5T ve 3T MRG’de kullanılan sekansların adenom ile adenom dışı lezyonları ayırmadaki performansları ROC eğrisi analizi ile değerlendirimiş olup, 1.5T 2D dGRE, 3T 2D dGRE, 3T 3D VIBE ve 3T 3D VIBE two point Dixon sekanslarındaki duyarlılık/özgüllük/doğruluk/AUC ve optimal eşik değerleri tablo 9’da belirtildiği gibi hesaplanmış olup duyarlılık/özgüllük/doğruluk/AUC değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır. Schindera ve ark.’nın 21 hastadaki 23 adrenal lezyonda yaptığı 3T MRG’de iki farklı eko zamanına sahip 2D
39 dGRE sekansını karşılaştırmaya yönelik çalışmada, 2D dGRE (TE:1.5/4.9ms) ve 2D dGRE (TE:6.2/2.5ms) sekanslarında adenom ile adenom dışı lezyonları ayırmadaki etkinlikleri değerlendirilmiş olup duyarlılık/özgüllük/AUC/optimal eşik Sİİ değerleri sırası ile 100/100/1.00/1.7 ve 71/89/0.889/20.2 olarak saptanmıştır (13). Çalışmamızda 3T MRG’de kullanılan 2D dGRE sekans parametreleri (TE:6.15/2.46ms) Schindera ve ark. (13)’nın yaptığı çalışmadaki ikinci sekans protokolü (TE:6.2/2.5ms) ile benzeşmekte olup birinci iç faz değeri ile üçüncü karşıt faz değeri kullanılmıştır. Çalışmamızda bu sekans parametreleri ile adenom ile adenom dışı lezyonların ortalama SII değerleri arasında 2 yağdan fakir adenom ve 2 adenom dışı lezyon (renal hücreli kanser (RCC) metastazı) için çakışma olduğu görülmüştür. Benzer şekilde Schindera ve ark. (13)’nın yaptığı çalışmada birinci sekans (TE:1.5/4.9ms) protokolünde adenom ile adenom dışı lezyonların ortalama SII değerleri arasında çakışma saptanmazken, ikinci sekans protokolünde (TE:6.2/2.5ms) örtüşen değerlerin olduğu belirtilmiştir. Çalışmada bu durum KKG’nin temel fizik prensipleri ile açıklanmaktadır. KKG’de, kimyasal kayma ve T2* etkisi sinyal kaybından sorumlu tutulmaktadır (13). T2* etkisi, iç faz eko zamanı karşıt fazdan önce alındığında yağdan fakir lezyonlarda ve adenom dışı lezyonlarda oluşan sinyal kaybının temel nedeni olarak gösterilmekte olup bu durum pozitif SII değerlerine neden olurken, aksi durumda karşıt faz eko zamanı iç fazdan önce alındığında ise negatif SII değerleri elde edilmiştir (13). Ayrıca Schindera ve ark. (13)’nın yaptığı çalışmada deneysel olarak farklı yağ yüzdelerinde elde edilen SII değerleri her iki sekans protokolü için karşılaştırıldığında, ikinci sekans protokolünde (TE:6.2/2.5ms) SII değerlerinin birinci sekans protokolünden (TE:1.5/4.9ms) daha yüksek olduğu ve düşük yağ yüzdelerinde bile negatif değer elde edilmediği görülmüştür. Bu nedenle adenom ile adenom dışı lezyonların SII değerlerinde örtüşme görülmekte olup, çalışmamızda ve Schindera ve ark. (13)’nın yaptığı çalışmada olduğu gibi optimal eşik SII değeri de karşıt fazın eko zamanın daha önce alındığı sekanslardan daha yüksek olarak saptanmaktadır.
Marin ve ark. (10) tarafından 34 hastadaki 37 adrenal lezyonda yapılan 3T MRG’de 2D (TE:1.6/4.9ms) ile 3D dGRE (TE:1.1/2.5ms) sekanslarını karşılaştıran çalışmada 2D ve 3D dGRE sekanslarının adenom ile adenom dışı lezyonları ayırmadaki etkinlikleri değerlendirilmiş olup duyarlılık/özgüllük/AUC/optimal eşik SII değerleri sırası ile 89.3/88.9/0.925/1.8 ve 96.4/100/0.972/6.9 olarak belirtilmiştir.
40 AUC değerleri çalışmamızdakine benzer şekilde 3D sekansta daha yüksek olmakla birlikte istatistiksel anlamlı farklılık saptanmamıştır. Ancak 3D sekansta 1 adet yağdan fakir lezyonun SII değerinde örtüşme izlenirken 2D sekansta ise 3 adet yağdan fakir lezyon yanlış tanı almıştır. (10). Ayrıca 3D sekansta adenom dışı lezyonların hepsi doğru tanı alırken, 2D sekansta 3 adenom dışı lezyon (2 tanesi adrenokortikal karsinom, 1 tanesi RCC metastazı) yanlış olarak adenom tanısı almıştır (10). Çalışmada, Schindera ve ark. (13)’nın yaptığı çalışmanın aksine 2D dGRE sekansta duyarlılık ve özgüllük değerlerinin daha düşük çıkması, MR cihazı ve sekans parametrelerindeki farklılıkların yanı sıra çalışmalar arasında yağdan fakir adenom oranının farklı olması ile açıklanmıştır (10). Çalışmamızda da 3T MRG’de 2D dGRE sekansında adenom ile adenom dışı lezyonların ortalama SII değerleri arasında 2 yağdan fakir adenom ve 2 adenom dışı lezyon (RCC metastazı) için örtüşme olduğu görülmüştür. 3T MRG’de 3D VIBE sekansında ise 1 adet yağdan fakir adenom, adenom dışı lezyon tanısı alırken, 1 adet adenom dışı lezyon (RCC