Seçili Ülkelerin OGT Karşısındaki Durumuna Yönelik Çözüm Önerileri

Bulgaristan’ın OGT karşısındaki durumu nedir? Bulgaristan’ın AB’nin en fakir ülkesi olması, kişi başına düşen gelirin düşük düzeyde seyretmesi ve OGT’de uzun süre kalmasından dolayı ekonomisi kısır bir döngü içinde sıkışıp kalmıştır. OGT’de olmasındaki ekonomik sorunları; eğitimli ve nitelikli iş gücünün göç etmesi ve var olan iş gücünde nitelikli işçi bulunamamasından dolayı işverenlerin ciddi sorunlar yaşanması gibi ekonomik sorunlarla boğuşmak zorunda kalmaktadır. Emek piyasasının nitelikli işgücündeki eksikliklerden dolayı Bulgaristan seçili ülkelerde Türkiye’den sonra en yüksek işsizlik oranına sahiptir. Büyüme oranlarının düşük düzeyde kalmasında, nitelikli üniversite mezunu (teknoloji mühendisleri, kalifiyeli yöneticiler, mühendisler, pazarlama ve finans uzmanları) eksikliği gibi nedenler yatmaktadır.

Küresel rekabetçilik raporuna göre altyapı konusunda, kurumlar, sağlık, ürün pazarı, finansal sistem ve iş dinamizmi konusunda sorunlar yaşayan Bulgaristan böyle giderse OGT’de uzun yıllar daha kalacağı ve seçili ülkelere kıyasla ekonomisi en kötü durumda olmaya devam edeceğidir. Bulgaristan’ın OGT’den kurtulabilmek için gerekli çözüm önerileri nelerdir? Sorusuna Bulgaristan özelinde cevap aranacaktır. Bu öneriler (Sazak, 2018);

• AB üyesi olmasından dolayı buradan gelen fonları finansman piyasasında yaşanan sorunları gidermek için ve makroekonomik istikrarı korumada uyguladığı sıkı para ve maliye politikalarına bu fonları verimli kullanması ile bu

makroekonomik sorunları gidermede olumlu gelişmeler yaşanacaktır. Bu fonları altyapı sorununa da kaynak aktararak ulaşım konusunda AB’nin köprüsü durumunda olan Bulgaristan’ın transit taşımacılığından ve lojistik sektörünün gelişmiş olacağından dolayı önemli gelir kapısı olacaktır.

• 2008 sonrası özelleştirmeler yaparak kaynak bulan Bulgaristan bu kaynağı düşük düzeyde kalan Ar-Ge harcamalarının finansmanında kullanarak ve bu sayede inovasyon yeteneğini arttırarak yeni fikirlerin yeni iş kolları oluşturması ile işsizlik konusundaki sorunlar da giderilmiş olacaktır. Bulgaristan’ın bölgenin lojistik sektörüne yatırımcı çekme potansiyeline sahiptir. Bu potansiyeli geliştirmek için lojistik yatırımları konusunda esnekliğe giderek AB’nin lojistik ihtiyacına cevap vererek uzun vadeli gelişme trendi yakalayabilecek bir konuma sahiptir

(http://www.gebzeto.org.tr).

• Nitelikli işgücünün diğer AB üyesi ülkelere göç etmemesi için mevzuat değişikliklerinin yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Bulgaristan 2017 yılında yurtdışından işçi alımları ile ilgili mevzuat değişikliklerine giderek mevsimsel işlerde yurtdışından gelen işçilerin çalışmasının önü açılmıştır. Ayrıca 2018 Mayısında yine mevzuat değişikliğine giderek yurt dışından gelecek üçüncü dünya ülkeleri vatandaşlarının kalıcı olması için mevzuat değişikliğine gidilmesine rağmen Bulgaristan İşveren Örgütleri Derneği’ne” göre, bu mevzuat değişikliklerinin halen katı olduğudur". Bu mevzuatların daha fazla esnetilerek ve gelen işgücünün oturma izni sorunu çözülmesi ile emek piyasası sorununa çözüm olacaktır.

Malezya’nın OGT karşısındaki durumu nedir? Malezya ekonomisi yüksek- OGT’de olan bir ülkedir. İhracatın %50’ye yakını elektrik ve elektronik ürün ihraç etmekte olması rekabet ortamının fazla olması ve küresel bir pazar ortamından dolayı dünyada yaşanan küresel krizlerin etkisi altında kalmaktadır. Düşük katma değerli ihracat ve imalat sektörüne sahiptir. Kurumsal yapısındaki sıkıntıların büyüme oranlarını düşürmede risk olarak görülmektedir.

Ayrıca siyasal sistemde yaşanan yolsuzlukların fazla olması, adaletsiz bir toplumsal yapıya sahip olması, kurumları şeffaflıktan ve hesap verebilirlik konusunda gelişmiş ülkelerin oldukça gerisindedir. Eğitim seviyesi nitelikli iş gücü konusunda

yüksek gelirli ülkelerin gerisinde kalmaktadır. Verimlilik konusunda yeterli düzeyde olmayan Malezya ekonomisi Ar-Ge harcamaları konusunda da yeterli düzeye ulaşamamıştır. Kamu harcamalarının fazla olduğu ve hükümetlerin ve çıkar gruplarının siyasi çekişmelerinin fazla olmasından dolayı reformların hayata geçirilmesi konusunda etkisiz kalması gibi sorunlar da eklenince OGT’de olan bir ekonominin izlerine rastlanmaktadır (https://www.deik.org.tr).

Malezya’nın OGT’den kurtulmak için çözüm önerileri nelerdir? Sorusuna cevap aranacaktır. Malezya 2020 hedefleri doğrultusunda 5 başlık altında tuttuğu bir dizi küresel eğilimi: 1. Liderlik, 2. Yönetişim, 3. Dünyada yaşanan gelişmeler, 4. Kar oranları ve 5. Verimlilik ve İnsan Sermayesi gibi önerilere baktığımızda; (Sazak, 2018: 5-59).

1. Liderlik, dünyanın gelecekteki büyüme alanları piyasalarına sahip olma, küresel mali krizden sonra, ülkeler arasındaki güç dengesindeki değişmelerde söz sahibi olma çabasıdır. Pazara hâkim olmanın avantajlarına sahip olması, her türlü alanda liderlik üstlenmeyeceği için hâkim sektör seçimi olarak elektrik ve elektronik sektörü seçilmesi ile Malezya’nın bu konuda daha fazla gelişme göstermesi gerekmektedir.

2. Yönetişim, hükümet politikalarının şeffaf ve hesap verebilirlik konusundaki güvensizlikleri kaldırılmalıdır. Demokrasi önündeki sorunların giderilmesi toplumun her kesimi kucaklayacak bir yönetişim anlayışının yerleşmesi gerekmektedir. Kurumların özgürlüklerinin önündeki engeller kaldırılarak daha sağlıklı bir yönetişim anlayışı geliştirmelidir.

3. Dünyada yaşanan gelişmeleri yakından takip edecek iletişim ağının geliştirilerek her türlü ekonomik gelişme konusunda dünya devletlerindeki olayların kayıt altına alınması ve bunlardan ders alınmasının konusunda daha fazla gelişme göstermesi gerekmektedir.

4. Kâr oranları konusunda ileri teknoloji ihraç eden ülkeler konumuna gelebilmesi için kâr marjı yüksek olan yeni üretim alanlarının oluşturulması ile gerekmektedir. 5. Verimlilik ve İnsan Sermayesi konusunda kendini gelişmiş dünya ülkelerine

ulaştırma çabaları, sürdürme konusunda eğitim kalitesinin arttırılması ile OGT’den çıkması için geliştirilen çözüm önerilerindendir.

Malezya 2022 de yüksek gelirli ülke kategorisine geçmek için iki planlı değişim programını geliştirmiştir. Birincisinde; ‘Kamuda değişim Programı’ (eğitim sisteminin iyileştirilmesi, yolsuzlukla mücadele ve kırsal altyapının iyileştirilmesi) yer almaktadır. İkinci plan da ise; ‘Ekonomik değişim Programı’ turizm ve dünya üretiminde birinci olduğu palmiye yağı tarımı gibi ekonomik büyüme potansiyelini yükseltecek birçok alan belirlenmesi ile bu reformların devamının getirilmesi desteklenmelidir. Malezya Kalkınma Planlarının uygulanması gibi çözüm yolları geliştirilmiştir (Sazak, 2018).

Çin’in OGT karşısındaki durumu nedir? Beşeri sermayenin niteliğinin gelişmemiş olması, nüfusun büyük bir bölümünün kırsal kesimde yaşayarak tarımla ilgilenmesi, eğitim düzeyi konusundaki yetersizliklerin oldukça fazla olması, verimliliğin düşük seyretmesi, katma değeri yüksek ürün üretme konusundaki yetersizlikler, gelir dağılımı adaletsizliğin olması, gelirin halka yansıtılamaması, bölgeleri arasında ekonomik gelişim farklılıkları bulunması ve fazla nüfusun olması gibi faktörlerden dolayı OGT’de olduğu söylenebilir. Çin ekonomisi devlet teşekküllerinin fazla olmasının yanında özel sektörün de rekabet edeceği ortamı oluşturmaya çalışmaktadır. Çin dünyadaki en yüksek büyüme oranlarını yakalamaya devam ederse ve 2015 yılından beri sürdürdüğü ‘Made in China 2025’ stratejisini başarılı şekilde uygularsa OGT’yi aşmaya en yakın olan ülkelerin başında geldiği ifade edilmektedir (https://www.taysad.org.tr, 2016: 1-4).

Çin’in ekonomik başarısı ve/veya OGT’den kurtulmak için çözüm önerileri nelerdir? Sorusuna cevap aranacaktır. Bu öneriler ise (Özekicioğlu ve Kılıç, 2017);

• Çin’in yüksek büyüme oranlarına ve dünyanın en büyük pazar büyüklüğüne sahip olma başarısı; kapalı bir ekonomik yapıdan küreselleşme sürecine geçişte kamu sektörünün yanında özel sektörün de desteklendiği, ucuz işgücü arzı, düşük üretim maliyetleri, yabancı şirketlerle bütünleşme ile gelen sermayenin ekonomiyi canlandırması, yüksek tasarruf oranlarına, büyük ölçüde istikrarlı hükümetlere ve enflasyonla mücadeleye ağırlık veren makroekonomik politikaları başarılı şekilde uygulamasına dayanmaktadır (Islam, 2013).

• Devletin ekonomisinin gelişmediği alanlardaki kamu teşekkülleri ile kırsal nüfusun daha verimli alanlarda çalışmasına yönlendirmesi sağlanabilir.

• Dışa dönük sanayileşmeden dolayı; yüksek büyüme hızı, düşük enflasyon oranları, ihracatta büyüme, dış borçlarda azalmaların olması ve fiyat istikrarının sağlanması gibi başarıların devam ettirilmesi gerekir. Ucuz iş gücünden dolayı yabancı yatırımların ülkeye çekme konusundaki yeteneklerin arttırılması ile hizmetler ve imalat sektöründe canlanmalar gerçekleşecektir (Aoki, 2011). • Bilgi ve iletişim teknolojilerinin benimsenmesi konusunda seçili ülkeler arasında

Türkiye’den sonra en kötü ülke olmasından dolayı devletin bu alanda teşebbüslerine yoğunlaşmasının yanında özel sektörün teşvik edilmesi ile de bu sorununa bir nebze çözüm olacaktır.

Made in China 2025 sanayileşme stratejisi planı Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı tarafından hazırlanmıştır. Bu planın hedefi, gelişmiş, sanayileşmiş ekonomilerle rekabet etmek, işbirliği yapmak ve Çin ekonomisine sanayileşme stratejisini yerelleştirme hedefi taşımaktadır. Ayrıca Çin ekonomisinin küresel üretimin en büyük kısmını oluşturmak istemesi ile Çin ekonomik endüstrisini daha da geliştirme amacı, temel prensipleri, üretimde kalite ve yeniliklere emek sektörünün becerisini geliştirerek vurgu yapma, odak sektör seçimi ile ileri bilgi teknolojileri, ileri teknoloji ekipmanları, yeni malzemeler, robot teknolojileri, gelişmiş ilaç endüstrisi gibi birtakım odak sektör seçilmesidir. Made in China 2025 sanayileşme stratejisi planı çerçevesinde

birçok alanda yeniliklerin arttırılması planını içermesinden dolayı bu hedefini gerçekleştirme konusundaki kararlılığı Çin’i OGT’den kurtararak gelişmiş ülkeler kategorisine geçirecektir (https://www.taysad.org.tr, 2016: 1-4).

OGT’yi aşan Güney Kore ekonomisi, başarısını nelere borçludur? 2000’li yılların başlarında OGT’den çıkarak yüksek gelirli ülke olmayı başaran Güney Kore Asya’nın Çin ve Japonya’dan sonra 3. büyük ekonomisi, dünyanın ise 11. büyük ekonomisidir. Bu başarılar ise şu gelişmelere borçludur (Tunçsiper ve Fırat. 2016):

• 1960 yılları sonundan itibaren uygulanan sanayi ve inovasyon politikalarının gelişimi süreçlerinin giderek arttırması,

• 1970 sonrası dönemde teknolojik yoğun üretim anlayışının benimsemiş olması, bilgi yoğun ürün üretmesi, yüksek teknolojik ürün ihracatlarının fazla olması,

• 1980 yılları sonrası Ar-Ge harcamalarında kamunun yanında özel sektöründe Ar-Ge harcamalarına ağırlık vermesi ile gelişen transformasyon ve inovasyon yeteneğinin pazarın ihtiyaçlarına yönelmesi,

• Özel sektör yatırımlarının artması ile yeni ürünlerin uluslararası piyasalarda rağbet görmesi, rekabet gücünün artması,

• Ürün üretme konusunda sonuç odaklı gelişmeler hızlı getirilere neden olması, • Ar-Ge politikalarında özellikli bir odak sektör seçilmesi,

• Kalkınma planlarının başarılı şekilde geliştirip yürütecek siyasal sistem istikrarına ve yetenekli yöneticilerin yönetime gelmesine,

• Tekstilden kimyaya, ağır sanayiden, otomotiv sektörüne ve bilişim teknolojilerine kadar uzanan alanlarda, özellikle eğitime verilen önem sayesinde, gelişmiş iş gücü piyasası ve gelişmiş ülkeler düzeyine sahip altyapısının dikkat çekmekte olması,

• Güney Kore devletinin ekonomiye müdahale ederek öncelikli alanlarda yatırım yapma konusunda İnisiyatiflerinin olması,

• Global şirketlerin (Samsung, LG, Hyundai) teknolojik yeniliklere hemen adapte olabilmeleri,

• Gümrük tarife ve kotalarından ihracatçı firmaların muaf tutulması, • İhracatı desteklemek için ‘geçici önlemler kanunu’ çıkarılması,

yukarıdaki maddeler gibi; ekonomik faaliyeti arttırmaya ve geliştirmeye yönelik başarıları sayesinde seçili ülkeler arasında bu engeli aşan sadece Güney Kore’nin olması ekonomik performansları konusunda diğer seçili ülkeler arasında en başarılı ülke olmasından kaynaklanır.