Sabiilik Kültü

Sabiilerin inanç sistemi, bir "Yüce Varlık"ın "Yedi Gezegen"i yarattığını, bu yedi gezegenin "Evreni ve dünyayı yönettiğini" temel alır. Bu yedi gezegenin her birinin ruhu vardır. Dünyadaki nesnelerin; maddelerin, insanların ruhları vardır. Sabiilere göre madde dağılınca ruh uçuyor, insan Ölünce ruhu bedeninden çıkıyor ve herhangi bir zaman yeni doğan bir insanın içine yerleşiyordu. Maddelerin ruhları da, dağılan maddeden oluşan yeni bir maddeye geçiyorlardı. Ruhların göç etmesi bu dinin en önemli temel unsurlarından biridir.

Yaratıcı olan "Yüce Varlık" kendi özünü, kökenini ve sonsuzluğunu; yöneten yedi gezegen aracılığıyla ve iyi, bilgili, dünyevi bedenler (insanlar) aracılığıyla gösterir. Burada yüce varlık adı verilen bir tek tanrı ile onun yarattığı ve buyruğu altındaki yedi gezegen veya yüce varlığın yedi yardımcı şeklinde ifade bulan tektanrıcılık ile çoktanrıcılığın birarada bulunduğu dinsel bir sistem söz konusudur. Antikçağın Yeni Platonculuk'tan etkilenmiş Gnostisizmi burada da kendini göstermektedir.

Antik çağın önemli felsefe ve din akımlarından birisi olan Stoacılıkta tek ve sonsuz bir yüce varlık'ın bulunduğu ve yalnız sezgi yoluyla bu varlığın bilinebileceği; Gnostisizm yoluyla bu bilgiye erişebileceği temel kuraldı. Sabiiliğin inanç kurallarında yüce varlık'ın çeşitli nesnelere dönüştüğü ve rüzgâr, su, toprak, yıldızlar, bitkiler ve hayvanlarda bu tanrısallığın görülebildiği de yer alıyordu.

Sabiiler insanın zayıf olduğunu, yüce varlığın insanlara yardımcı olduğunu söylüyorlardı. Ama yüce varlık ile insan arasındaki ilişki, gezegenler tarafından, daha doğrusu gezegenlerin içinde yaşayan ruhlar aracılığı ile kuruluyordu. Bu semavi ruhlara yaklaşabilmek, ancak insan ruhunun her türlü hırs, tutku ve öfkeden temizlenmesi yoluyla; kendine hâkim olmak, alçakgönüllülük, oruç, dua, kurban sunma, kurbanları yakma ve büyü yoluyla gerçekleşebilirdi.

Sabiiler bu aracı gezegen tanrılara yaklaşmak için Asur ve Babil Zigguratları'nın en üst katlarındaki rasathanelerde yıldızların devinimini gözleyen ataları gibi, gezegen tanrıları gözlemliyorlardı. Bu gözlemler; doğadaki her şeyin, gezegenlerin veya daha doğrusu gezegenleri yönlendiren gezegen ruhlarının etkisiyle biçimlendiğine ve çoğaldığına olan inançlarından ötürüydü. Dünyadaki her nesne; insan, taş, bitki vb. gezegenlerin ruhlarının etkisi altındaydı.

Ayrıca yalnız nesneler değil; gün, gece, her an, her ülke, her kent veya köy, doğanın tümü, doğadaki etkinlikler ve etkileri (yer sarsıntısı, yağmur, kuraklık, sel

baskını vb.) de, özel bir gezegen ruhunun veya herhangi bir gezegenin isteği ve etkilemesi ile meydana geliyordu.

Bu nedenle de bu gezegenlerden bir şey isteneceği, onlardan birine kurban kesileceği zaman, gezegenlerin uzayda, değişik zaman dilimlerinde değişen yerlerini bilmek ve buna göre hareket etmek gerekiyordu. Örneğin cumartesi günlerinin ilk saati Ninurta/Saturnus gezegeninin egemenliği altındaydı. Bu nedenle bu gezegenin etki alanı içindeki şeyler, etki zamanı olan cumartesi gününün ilk saatinde dualar, ayinler, parmağa geçirilen özel mühür yüzüklerle; bu gezegen için özel buhurlar yakılarak, bu gezegenin sevdiği renkteki kurdelaları giysilerin üzerine iğneleyerek, vb. çeşitli yollarla ondan bir şeyler isteniyordu.

Sabiiler gezegenleri ve yüce varlık'ı her zaman temsil edecek ve kendileriyle gezegenler arasında aracılık yapacak, putlar, idoller yaptılar. İdoller temsil ettikleri gezegenin biçiminde yapılıyordu. Ayrıca her idollgezegen için ayrı dualar okunup, ayrı kurbanlar sunuluyor ve ayrı ayrı ayinler düzenleniyordu. Tapınakları da gezegenlerin biçiminde ve üç, dört, altı, sekiz köşeli yapılıyordu. Her bir tapınak, bir diğerinin tıpkısı değildi. Güneş'i temsil eden idol, altından; Ay'ı temsil eden idol, gümüşten yapılıyordu. Diğer gezegenleri temsil eden idoller için, değişik madenler kullanılıyordu.

Sabitlerin boyunlara astıkları çeşitli muskalar, bu idollerin küçük minyatürleriydi. Sabitlik kültü, içinde astronomi, astroloji, büyücülük, muska takınmak, büyü formülleri, mühür yüzükler, giysilere takılan çeşitli renklerdeki kurdelalar, çeşitli buhurlar, ayinler, dualar, yakarılar, ağıtlar vb. ile karışmış, ama en küçük bir ayrıntının bile anlam taşıdığı bir külttü.

Sabitlik; Antikçağın çoktanrıcı dinlerinden esinlenmiş, Gnostik eğilimli bir dindir. Bu dini Hermes/Idris, Azi-mun/Şeytan ve Orpheus adında üç ulu ve bilge kişinin, bazı kaynaklarda, bu üç peygamberin kurduğuna inanılır.

Tanrı yaratıcıdır; yüce varlık olarak en tepededir; bütün eksikliklerden arınmış mutlak özdür. Evrenin, insanların, maddelerin yönetilmesini yedi gezegene bırakmıştır. Bu yedi gezegenin birer ruhu vardır. Onları yöneten, devindiren bu ruhlardır. Gezegenler, ruhların tapınaklarıdır. Yedi gezegeni yedi ruh yönetir. İnsanın ruhu, kendi tapınağındadır; insanın bedenindedir. İnsan ölünce, ruh da bedenden ayrılır; bir başka bedene göç eder, yeni doğanın bedenine yerleşir.

Ruhlar, gezegenleri hareket ettirerek her şeyi etkilerler. Yer sarsıntısı, fırtına, kuraklık, su baskını vb. olayları oluşturanlar ruhlardır. Nesnelerin; taş, bitki

vb. ruhları vardır. Bu nesnelerin biçimlerini, konumlarını ruhlar değiştirir. Ruhlar sayısız derecede çoktur, ölümsüzdür; eksiksiz, arınmış, salt birer cevher niteliğindedir.

Görüldüğü gibi, Sabiilik'in özünü ruh öğretisi oluşturmaktadır. Bu din felsefesinde dünya üzerindeki olaylar, varlık, nesneler hep ruh açısından açıklanmaya çalışılır. Sabiiler, bütün bu eksikliklerden arınmış yüce ruh veya yüce varlık ile insan arasındaki ilişkilerin; bir başka insan, bir peygamber tarafından düzenleneceğine inanıyorlardı. 36.425 yılda bir, dünya düzeni değişecek; insanlar, bitkiler, hayvanlar; yeni bir doğa ve yeni bir yaşam yeryüzünde başlayacaktır.