Sızdırma testleri kapsamında ekstraksiyon yönetimi olarak iki farklı yöntem kullanılmıştır.
Kullanılan yöntemlerden ilki, 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliği EK 2’de belirtilen atıklar kabul kriterlerine ilişkin sınır değerlerin değerlendirilmesi amacıyla yapılan eluat testidir.
Sızma testleri, distile suyla 1/10 g/l olarak hazırlanan eluatın 0.45 um’lik filtrede süzülmesi ile elde edilen eluatta yapılmıştır. Bu yöntem ile hazırlanan eluat raporda “DS” olarak adlandırılmıştır.
Sızma testlerinin yapılması için kullanılan diğer yöntem ise EPA’nın kullanmakta olduğu TCLP ekstraksiyon metodudur. TCLP test prosedürü en kötü çevresel şartları simule ederek sızabilecek maksimum kirletici miktarlarını göstermektedir. Bu nedenle oluşturulan katılaştırılmış ürünün geri kazanım uygulanmalarında kullanım kararının verilmesi aşamasında güvenilir bir veri seti olarak kullanılabilmesi mümkündür. Bu yöntem ile hazırlanan eluat raporda “TCLP” olarak adlandırılmıştır.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan arsenik (As) analiz sonuçları Şekil 4.18’da verilmiştir.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0 2 4 6 8 10
Su emme, %
Katkı yüzdesi, % YAŞ
32
Şekil 4. 18 Sızma Testi Arsenik Sonuçları
Her iki yöntemle hazırlanan eluatta da As parametresi değerleri 0 veya 0’a yakın değerlerde ölçülmüştür.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan baryum (Ba) analiz sonuçları Şekil 4.19’da verilmiştir.
33
Şekil 4. 19 Sızma Testi Baryum Sonuçları
TCLP metodu ile hazırlanan eluatta yapılan ölçümlere göre yaş çamurda Ba konsantrasyonu 1.227 ppm iken kuru çamurda 10.727 ppm’dir.
Sondaj çamuru kullanılmadan hazırlanan şahit örnekte TCLP metodu ile hazırlanan eluatta Ba konsatrasyonu 0.878 ppm ve distile su ile hazırlanan eluatta ise 0.751 ppm olarak ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde TCLP metodu ile hazırlanan eluatta Ba parametresinin en düşük değeri %8 ikame oranında 1.796 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 2.411 ppm ile %2 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda TCLP metodu ile hazırlanan eluatta en yüksek değer
%12 ikame oranında (2.555 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (1.684 ppm) ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde distile su ile hazırlanan eluatta Ba parametresinin en düşük değeri %20 ikame oranında 1.218 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 2.309 ppm ile %2 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda distile su ile hazırlanan eluatta en yüksek değer %2 ikame oranında (1.602 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.964 ppm) ölçülmüştür.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan kadminyum (Cd) analiz sonuçları Şekil 4.20’de verilmiştir.
34
Şekil 4. 20 Sızma Testi Kadminyum Sonuçları
Yaş ve kuru çamurda, şahit örneklerde ve katılaştırılmış örneklerde Cd parametresine rastlanmamıştır.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan krom (Cr) analiz sonuçları Şekil 4.21’de verilmiştir.
35
Şekil 4. 21 Sızma Testi Krom Sonuçları
Distile su ile hazırlanan eluatta yapılan ölçümlere göre yaş çamurda Cr konsantrasyonu 0.030 ppm iken kuru çamurda 0.484 ppm’dir.
Sondaj çamuru kullanılmadan hazırlanan şahit örnekte distile su ile hazırlanan eluatta Cr konsatrasyonu 0.078 ppm ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta ise 0.381 ppm olarak ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde distile su ile hazırlanan eluatta Cr parametresinin en düşük değeri %4 ikame oranında 0.053 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.091 ppm ile %10 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda distile su ile hazırlanan eluatta en yüksek değer %12 ikame oranında (0.082 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.067 ppm) ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta Cr parametresinin en düşük değeri %4 ikame oranında 0.134 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.296 ppm ile %2 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta en yüksek değer %12 ikame oranında (0.188 ppm), en düşük değer ise % 20 ikame oranında (0.140 ppm) ölçülmüştür.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan bakır (Cu) analiz sonuçları Şekil 4.22’de verilmiştir.
36
Şekil 4. 22 Sızma Testi Bakır Sonuçları
Distile su ile hazırlanan eluatta yapılan ölçümlere göre yaş çamurda Cu konsantrasyonu 0.081 ppm iken kuru çamurda 0.119 ppm’dir.
Sondaj çamuru kullanılmadan hazırlanan şahit örnekte distile su ile hazırlanan eluatta Cu konsatrasyonu 0.045 ppm ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta ise 0.009 ppm olarak ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde distile su ile hazırlanan eluatta Cu parametresinin en düşük değeri %8 ikame oranında 0.014 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.030 ppm ile %2 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda distile su ile hazırlanan eluatta tüm ikame oranlarında yakın değerler ölçülmekle birlikte en düşük değer %4 ikame oranında (0.012 ppm) ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta Cu parametresinin en düşük değeri %2 ikame oranında 0.031 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.120 ppm ile %4 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta en yüksek değer %16 ikame oranında (0.100 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.022 ppm) ölçülmüştür.
37
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan civa (Hg) analiz sonuçları Şekil 4.23’te verilmiştir.
Şekil 4. 23 Sızma Testi Cıva Sonuçları
Yaş ve kuru çamurda, şahit örneklerde ve katılaştırılmış örneklerde Hg parametresine rastlanmamıştır.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan nikel (Ni) analiz sonuçları Şekil 4.24’te verilmiştir.
38
Şekil 4. 24 Sızma Testi Nikel Sonuçları
Tüm örneklerde, her iki yöntemle hazırlanan eluatta da Ni parametresi değerleri 0 veya 0’a yakın değerlerde ölçülmüştür.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan molibden (Mo) analiz sonuçları Şekil 4.25’te verilmiştir.
Şekil 4. 25 Sızma Testi Molibden Sonuçları
39
Her iki yöntemle hazırlanan eluatta da Mo parametresi değerleri 0 veya 0’a yakın değerlerde ölçülmüştür. Sondaj çamurunda Mo gözlenmemiş olması nedeniyle, bazı ikame oranlarında görülen sapmaların deney hatası olduğu düşünülmektedir.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan kurşun (Pb) analiz sonuçları Şekil 4.26’da verilmiştir.
Şekil 4. 26 Sızma Testi Kurşun Sonuçları
Distile su ile hazırlanan eluatta yapılan ölçümlere göre yaş çamurda Pb konsantrasyonu 0.161 ppm kuru çamurda ise 0.322 ppm olarak ölçülmüştür.
Sondaj çamuru kullanılmadan hazırlanan şahit örnekte distile su ile hazırlanan eluatta Pb konsatrasyonu 0.046 ppm ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta ise 0.038 ppm olarak ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde distile su ile hazırlanan eluatta Pb parametresinin en düşük değeri %10 ikame oranında 0.043 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.055 ppm ile %6 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda distile su ile hazırlanan eluatta en yüksek değer %4 ikame oranında (0.055 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.043 ppm) ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta Pb parametresinin en düşük değeri %2 ikame oranında 0.468 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.508 ppm ile %4 ikame oranına aittir.
40
Kuru çamurun kullanılması durumunda TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta en yüksek değer %4 ikame oranında (0.473 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.388 ppm) ölçülmüştür.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan antimon (Sb) analiz sonuçları Şekil 4.27’de verilmiştir.
Şekil 4. 27 Sızma Testi Antimon Sonuçları
Distile su ile hazırlanan eluatta yapılan ölçümlere göre yaş çamurda Sb konsantrasyonu 0.004 ppm ve kuru çamurda 0.500 ppm olarak ölçülmüştür.
Sondaj çamuru kullanılmadan hazırlanan şahit örnekte distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda Sb’a rastlanmamıştır.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde distile su ile hazırlanan eluatta Sb parametresinin 0-0.003 ppm arasında değiştiği gözlenmiştir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda distile su ile hazırlanan eluatta Sb görülmemiştir.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta Sb parametresinin en düşük değeri %8 ikame oranında 0.001 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.005 ppm ile %2 ve 6 ikame oranına aittir.
41
Kuru çamurun kullanılması durumunda TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta en yüksek değer %20 ikame oranında (0.1006 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.001 ppm) ölçülmüştür.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan selenyum (Se) analiz sonuçları Şekil 4.28’de verilmiştir.
Şekil 4. 28 Sızma Testi Selenyum Sonuçları
Distile su ile hazırlanan eluatta yapılan ölçümlere göre yaş çamurda Se konsantrasyonu 0.001 ppm ölçülmüş ve kuru çamurda Se parametresine rastlanmamıştır.
Sondaj çamuru kullanılmadan hazırlanan şahit örnekte distile su ile hazırlanan eluatta Se konsatrasyonu 0.014 ppm ölçülmüş ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta Se parametresine rastlanmamıştır.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde distile su ile hazırlanan eluatta %4 ikame oranında 0.003 ppm olarak ölçülmüş, diğer ikame oranlarında Se parametresine gözlenmemiştir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda distile su ile hazırlanan eluatta Se parametresine kaydedilmemiştir.
42
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta
%6 ikame oranında Se gözlenmezken en yüksek konsantrasyon %10 ikame oranında 0.005 ppm olarak ölçülmüştür.
Kuru çamurun kullanılması durumunda TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta en yüksek değer %12 ikame oranındadır (0.004 ppm). %4,8 ve 20 ikame oranlarında Se gözlenmiştir.
Katılaştırılmış örneklerde distile su ile ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatlarda yapılan çinko (Zn) analiz sonuçları Şekil 29’da verilmiştir.
Şekil 4. 29 Sızma Testi Çinko Sonuçları
Distile su ile hazırlanan eluatta yapılan ölçümlere göre yaş çamurda Zn konsantrasyonu 0.111 ppm, kuru çamurda ise 0.311 ppm olarak ölçülmüştür.
Sondaj çamuru kullanılmadan hazırlanan şahit örnekte distile su ile hazırlanan eluatta Zn konsatrasyonu 0.037 ppm ve TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta ise 0.024 ppm olarak ölçülmüştür.
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde distile su ile hazırlanan eluatta Zn parametresinin en düşük değeri %6 ikame oranında 0.080 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.150 ppm ile %4 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda distile su ile hazırlanan eluatta en yüksek değer %2 ikame oranında (0.048 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.024 ppm) ölçülmüştür.
43
Yaş çamur ile hazırlanan katılaştırılmış örneklerde TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta Zn parametresinin en düşük değeri %8 ikame oranında 0.309 ppm olarak ölçülmüştür. En yüksek değer ise 0.784 ppm ile %4 ikame oranına aittir.
Kuru çamurun kullanılması durumunda TCLP metoduna göre hazırlanan eluatta en yüksek değer %16 ikame oranında (0.344 ppm), en düşük değer ise % 8 ikame oranında (0.125 ppm) ölçülmüştür.
Sızma testi sonuçlarına göre en düşük konsantrasyonlar %8 ikame oranlarında tespit edilmiştir. %8 ikame oranı aynı zamanda dayanım ve dayanıklılık değerleri nispeten yüksektir.
Sızma testi sonuçlarına göre en düşük sızma konsantrasyonlarını veren aynı anda dayanım açısından uygun değerleri veren %8 yaş ve kuru çamur ikame oranıyla hazırlanmış katılaştırılmış örneklerin kimyasal içeriği sırasıyla Tablo 4.6 ve 4.7’da verilmiştir.
Tablo 4. 6 %8 Yaş Çamur İkameli Katılaştırılmış Örneğin Kimyasal Bilenleri
Element % Oksit %
%8 yaş çamur ikamaeli örnek için yapılan analiz sonuçlarına göre toplam kütlenin ağırlık yüzdesi olarak en yüksek miktara sahip element %24.400 ile silisyum (Si) ve takiben %23.935 ile kalsiyum (Ca) dur. Aynı elementlerin oksitlerinin yaş çamur içindeki oranları incelendiğinde SiO2 ve CaO içeriğinin sırasıyla %52.201 ve %33.489 oranında olduğu görülmektedir.
Tablo 4. 7 %8 Kuru Çamur İkameli Katılaştırılmış Örneğin Kimyasal Bilenleri
Element % Oksit %
O 42.618
Na 0.828 Na2O 1.116
Mg 0.632 MgO 1.048
Al 3.438 Al2O3 6.495