4. TARTIŞMA
4.8. Sınırlılıklar ve Öneriler
Araştırmada incelenen istismar değişkeninin doğası, yönteme ilişkin birçok problemi de beraberinde getirmektedir. İstismar yaşantısı genellikle çok sayıda başka problemle birlikte ortaya çıkabildiği için neden-sonuç ilişkisi kurmak zordur. Bunun yanı sıra çalışmanın kesitsel bir çalışma olması da neden-sonuç ilişkisi ortaya koymayı engellemektedir. Bu sınırlılığın önüne geçilmesinde, çocukluk çağı
125
istismarının yetişkinlikteki etkilerini inceleyen boylamsal çalışmaların katkısı önemli olacaktır.
Çocukluk çağı istismar yaşantısı bilgisinin geriye dönük olarak ölçek bilgisinden elde edilmesi de çalışmanın bir başka kısıtlılığıdır. Çalışmalar, yetişkinlerin çocukluklarındaki istismar gibi spesifik olayları doğru şekilde hatırladığını göstermektedir (Brewin, Andrews ve Gotlib, 1993). Çalışmada örselenme yaşantısını taramaya yönelik kullanılmış olan ölçeğin, terapistlerin istismar değerlendirmeleri ile kriter bağımlı geçerliliği yüksek bulunmuştur (Bernstein ve ark., 2003). Ancak buna rağmen, çocukluk çağı örselenme yaşantısını değerlendirmede resmi raporları kullanan ve kayıtlardan istismar öyküsü kanıtlanmış kişileri katılımcı olarak alan çalışmalar mevcuttur (Binggeli ve ark., 2001; Moran ve ark., 2002, Akt. Gibb ve ark., 2001), çünkü istismar yaşantısının geriye dönük değerlendirmesinde sorun olmadığını söyleyen araştırma bulgusu olsa da geriye dönük ölçümlerin geçerliliği ile ilgili ciddi tartışmalar vardır (Petrosky, 2000;
McGinn ve ark., 2005; Akt., Kaya, 2008). Bu sınırlılığın önüne geçilmesi için, ileriki çalışmalarda istismarı değerlendirmeye yönelik hem kişinin kendisinden hem de ulaşılabilecek başka kaynaklardan bilgi alınması önemli olabilir.
Kendini değerlendirme türü ölçeklerle katılımcının öznel değerlendirmesini almanın yarattığı sınırlılık araştırmada kullanılan diğer ölçekler için de geçerlidir.
Ayrıca, ölçeklerin eğitim düzeyi düşük kişiler tarafından doldurulmasından kaynaklı sınırlılıklar da sonuca yansıyabilir.
Bu çalışmada örselenme yaşantısı değerlendirilirken örselenme yaşantısının yaşanıp yaşanmadığı ve sıklığı sorgulanmıştır ancak ileriki çalışmalarda aynı
126
zamanda örselenme yaşantısının yoğunluğu ve kişinin bundan ne kadar etkilendiğinin de sorgulanması daha zengin bilgi sağlayabilir.
127 ÖZET
Bu çalışmada, çocukluk çağı örselenme yaşantılarının, duygu düzenleme güçlüğü, kişilerarası tarz ve genel psikolojik sağlık ile ilişkisi incelenmiştir. Araştırmada ayrıca, duygu düzenleme güçlüğü ve kişilerarası tarz değişkenlerinin çocukluk çağı örselenme yaşantısı ve genel psikolojik belirtiler arasında aracı rolü olup olmadığı sorusuna yanıt aranmıştır. Çalışmanın örneklemini, kartopu örnekleme yoluyla ulaşılmış 18-65 yaş arası 802 yetişkin oluşturmaktadır. Çalışmada, katılımcıların 18 yaşından önceki örselenme yaşantılarını değerlendirmek amacıyla Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ), duygu düzenleme güçlüklerini ölçmek amacıyla Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ), kişilerarası tarzlarını değerlendirmek amacıyla Kişilerarası Tarz Ölçeği (KİTÖ), genel psikolojik sağlıklarını değerlendirmek amacıyla ise Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. Araştırma sorularına koşut olarak elde edilen bulgular, cinsiyet değişkeninin duygu düzenleme güçlüğü hariç tüm değişkenler üzerinde; eğitim düzeyinin ise ketleyici tarz değişkeni hariç tüm değişkenler üzerinde temel etkisi olduğunu göstermiştir. İstismar düzeyi düşük ve yüksek grupların karşılaştırıldığı analizden, istismar düzeyi yüksek grubun duygu düzenlemenin tüm boyutlarında daha fazla güçlük yaşadığı, ketleyici kişilerarası tarzları daha fazla kullandıkları ve araştırmada değerlendirilen tüm genel psikolojik belirtilerinin daha fazla olduğu bulguları elde edilmiştir. Genel psikolojik belirtileri yordayan değişkenleri anlamak amacıyla yapılan regresyon analizi sonuçları, genel psikolojik belirtlileri yordayan değişkenlerin psikiyatrik tedavi geçmişi, eğitim düzeyi, yaş, babanın eğitim düzeyi,
128
cinsiyet, geçmiş travma öyküsü, fiziksel istismar, cinsel istismar, ketleyici tarz ve duygu düzenleme güçlüğü alt alanlarından strateji, açıklık, dürtü kontrol ve amaç olduğunu göstermiştir. Ketleyici kişilerarası tarz ve duygu düzenleme güçlüğü değişkenlerinin, çocukluk çağı örselenme yaşantısı ve genel psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide aracı rolünün değerlendirilmesi amacıyla yapılan regresyon analizi bulguları da hem ketleyici kişilerarası tarzın hem de duygu düzenleme güçlüğünün bu ilişkide tam aracı rol gösterdiğini ortaya koymuştur. Özetle çalışmanın bulguları, çocukluk çağı örselenme yaşantısının yetişkinlikteki kişilerarası tarz, duygu düzenleme güçlüğü ve genel psikolojik belirtilerle ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca bulgular, çocukluk çağı örselenme yaşantısı olan yetişkinlerin genel psikolojik belirti geliştirmesinde ketleyici kişilerarası tarz ve duygu düzenleme güçlüğü değişkenlerinin aracı rolüne işaret etmektedir.
Anahtar Sözcükler: Çocukluk istismarı ve ihmali, duygu düzenleme, kişilerarası tarz, genel psikolojik sağlık
129 ABSTRACT
In this study, relationships among childhood abuse history, difficulties in emotion regulation, interpersonal styles and psychological wellbeing were examined. Besides the mediator role of emotion regulation and interpersonal styles in the relationship between childhood abuse history and psychological wellbeing were examined. The sample is composed of 802 adults aged 18-65. Childhood Trauma Questionnaire (CTQ) was used to assess the participants’ abuse experiences before age 18, Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS) was used to evaluate participants’
difficulties in emotion regulation, Brief Symptom Inventory (BSI) was used to assess the psychological distress level and Interpersonal Relationship Styles Inventory (IRSI) was used to assess participants’ interpersonal styles. The results of the study have shown that gender variable has a main effect on all the study variables excluding emotion regulation and education variable also has a main effect on all the study variables excluding negative interpersonal style. Besides it was determined that the group with a higher level of abuse has more difficulties in emotion regulation, has more psychological distress and exhibit more negative interpersonal relation styles than the group with a lower level of abuse. The predictor variables of psychological wellbeing was found to be psychiatric treatment history, education level, age, the education level of the father, gender, trauma history, physical abuse, sexual abuse, negative interpersonal style and dimensions of emotion regulation difficulties including strategies, clarity, impulse control and goals. Results revealed that both emotion regulation difficulties and negative interpersonal style variables
130
mediate the relation between childhood abuse history and psychological wellbeing.
The results of this research in general have shown that childhood abuse history might have negative effects on psychological wellbeing, emotion regulation and interpersonal styles in adult life.
Key words: Childhood abuse and neglect, emotion regulation, interpersonal styles, psychological distress
131 KAYNAKÇA
Abdulrehman, R.Y. & De Luca, R.V., (2001). The implications of childhood sexual abuse on adult social behavior. Journal of Family Violence, 16(2).
Adverse Childhood Experiences Study, (2010) Prevalence of individual adverse
childhood experiences report, 10 Mart 2011,
http://www.cdc.gov/ace/prevalence.htm.
Ağırman, A. ve Maner, F. (2010). Yeme bozuklukları ve duygusal istismar: olgu sunumu. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi;23, 121-127.
Aktepe, E. (2009). Çocukluk çağı cinsel istismarı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1, 95-119.
Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S. & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: a meta analytic review. Clinical Psychology Review, 30, 217–237.
Alexander, A., Moore, S. & Alexander, E. R. (1991). What is transmitted in the intergenerational transmission of violence?. Journal of Marriage and the Family, 53, 657–668.
Alkan, E. (2008). Cinsel işlev bozuklukları ve kişilerarası tarz, öfke, kendilik algısı.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Altan, Ö. (2006). The effects of maternal socialization and temperament on children’s emotion regulation. Unpublished master’s thesis, Koç University Graduate School of Social Sciences.
132
Algül, A., Ateş, M.A., Gülsün, M., Doruk, A., Semiz, B.Ü., Başoğlu, C., Ebrinç, S.
& Çetin, M. (2009). Antisosyal kişilik bozukluğu olgularında kendini yaralama davranışının saldırganlık, çocukluk çağı travmaları ve dissosiyasyon ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi;10, 278-285.
American Professional Society on the Abuse of Children (APSAC). (1995).
Guidelines for the psychosocial evaluation of suspected psychological maltreatment in children and adolescents. Chicago: Author.
Amstadter, A.B. (2008). Emotion regulation and anxiety disorders. Journal of Anxiety Disorders; 22(2), 211–221.
Aral, N. (1997). Fiziksel İstismar ve Çocuk. Tekışık Veb Ofset Tesisleri, Ankara.
Arsel, C.,O. (2010). İntihar olasılığı ve cinsiyet: iletişim becerileri, cinsiyet rolleri, sosyal destek ve umutsuzluk açısından bir değerlenidirme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Arslan, H., Karlıdağ R., Alparslan, N.Z., Tamam, L. & Ünal, M. (1997). Borderline kişilik bozukluğunda örseleyici çocukluk yaşantıları ve ruhsal bulgular.
Düşünen Adam; 10 (3), 33-39.
Aslan, S. ve Alparslan, Z. N. (1999). Çocukluk örselenme yaşantıları ölçeğinin bir üniversite öğrencisi örnekleminde geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 10(4), 275- 285.
Aydın, O. & İşmen, A. E. (2003). 18-25 yaş grubu erkeklerde çocukluk çağı örselenme yaşantısının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 18, 7-20.
Avery, M. E. & First, C. R. (1989). Pediatric medicine. Baltimore: Williams &
Wilkins.
Bahar, G., Savaş, A.G. & Bahar, A. (2009). Çocuk istismarı ve ihmali: bir gözden geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4 (12), 52-65.
133
Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social-psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.
Basow, S. A. & Rubenfeld, K. (2003). “Troubles Talk”: Effects of gender and gender-typing. Sex Roles, 48 (3/4), 183-198.
Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu (1995). Aile İçi Şiddetin Sebep ve Sonuçları:
Tartışma ve Öneriler. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Batten, S. V., Follette, V. M. & Aban, I. B. (2001). Experiential avoidance and high-risk sexual behavior in survivors of child sexual abuse. Journal of Child Sexual Abuse, 10, 101-12.
Batıgün, A., D. (2008). İntihar olasılığı ve cinsiyet: iletişim becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri, yalnızlık ve umutsuzluk açısından bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 23 (62), 65-75.
Beeghly, M. & Cicchetti, D. (1994). Child maltreatment, attachment, and the self system: Emergence of an internal state lexicon in toddlers at high social risk. Development and Psychopathology, 6, 5-30.
Belsky, J. (1980). Child maltreatment: An ecological integration. American Psychologist, 35, 320-335.
Benk, A. (2006). Üniversite öğrencilerinde mükemmeliyetçi kişilik özelliğinin psikolojik belirtilerle ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bernstein, D., Fink, L., Handelsman, L. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. American Journal of Psychiatry, 151,1132-1136.
134
Bernstein, D., Ahluvalia, T., Pogge, D., Handelsman, L. (1997). Validity of the Childhood Trauma Questionnaire in an adolescent psychiatric population.
Journal of The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 36(3), 340-348.
Beyazova, U. ve Şahin, F.(2001). Çocuğun Şiddetten Korunma Hakkı. Milli Eğitim Dergisi, 151.
Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez, N.B. ve Güneysu, S. (1991). 4-12 yaşları arasındaki 16.100 çocukta örselenme durumları ile ilgili bir inceleme, Esin Konanç ve diğerleri (Der.) Çocuk İstismarı ve İhmali, Çocukların Kötü Muameleden Korunması 1. Ulusal Kongresi, (45-53), Ankara: Gözde Repo Ofset.
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi (1989). T.C Resmi Gazete, 22184, 27 Ocak 1995.
Binbay, D.A., (2009). Bipolar I bozukluk hastalarında şiddetli çocukluk çağı travmasının hastalık özellikleri üzerine olan etkisinin incelenmesi. Tıpta uzmanlık tezi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi.
Blazer, D., Burchett, B., Service C. & George, L.,K. (1992). The association of age and depression among the elderly: an epidemiologic exploration. The Journal of Gerontology, 46 (6), 210-215.
Bolger, K. E., Patterson, C. J. & Kupersmidt, J. B. (1998). Peer relationships and self-esteem among children who have been maltreated. Child Development, 69, 1171–1197.
Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: Vol. 2. Separation. New York: Basic Books.
Bostancı, N., Albayrak, B., Bakoğlu, İ. ve Çoban, Ş. (2006). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının depresif belirtileri üzerine etkisi.
New/Yeni Symposium Journal, 44(4) 189-195.
135
Braver, M., Bumberry, J., Green, K. & Rawson, R. (1992). Childhood abuse and current psychological functioning in a university counseling center population. Journal of Counseling Psychology, 39 (2), 252-257.
Brewin, C., R., Andrews B. & Gotlib I., H. (1993). Psychopathology and early experience: A reappraisal of retrospective reports. Psychological Bulletin, 113, 82-98.
Briere, J. & Elliot, D.M. (2003) Prevalence and psychological sequelae of self-reported childhood physical and sexual abuse in a general population sample of men and women. Child Abuse & Neglect, 27, 1205–1222.
Briere, J. & Runtz, M. (1988). Multivariate correlates of childhood psychological and physical maltreatment among university women. Child Abuse &
Neglect, 12, 331–341.
Briere, J. & Runtz, M. (1990). Differential adult symptomatologies associated with three types of child abuse histories. Child Abuse & Neglect, 14, 357-364.
Bronfenbrenner, V. (1979) . The ecology of human development: experiments by nature and design. Cambridge, MA, Harvard University Press.
Brown, G.R. & Anderson, B. (1991). Psychiatric morbidity in adult inpatients with childhood histories of sexual and physical abuse. The American Journal of Psychiatry, 148(1):55-61.
Brown, G.W., Harris, T.O., Hepworth, C.& Robinson, R. (1994) Clinical and psychosocial origins of chronic depressive episodes, II: a patient enquiry.
The British Journal of Psychiatry, 165(4):457-465.
Browne, A., & Finkelhor, D. (1986). Impact of child sexual abuse: A review of the research. Psychological Bulletin, 99, 66–77.
Bulut, I. (1996). Genç anne ve çocuk istismarı. Ankara: Bizim Büro.
136
Bulut, S. (2007). Çocuk cinsel istismarı hakkında bir derleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi; 3(28).
Burns, E.E., Jackson, J.L. & Harding, H.G. (2010). Child maltreatment, emotion regulation, and posttraumatic stress: the impact of emotional abuse. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 19: 8, 801-819.
Calkins, S.D. (2010). Commentary: conceptual and methodological challenges to the study of emotion regulation and psychopathology. Journal of Psychopathology and Behavioral Assesment, 32, 92–95.
Chapman, D.P., Whitfield, C.L., Felitti, V.J, Dubea, S.R., Edwards, V.J. & Anda, R.F. (2004). Adverse childhood experiences and the risk of depressive disorders in adulthood. Journal of Affective Disorders, 82, 217–225.
Child Welfare Information Gateway, (2008). What is child abuse and neglect?. 20 Şubat 2011, http://www.childwelfare.gov/pubs/factsheets/whatiscan.pdf.
Cicchetti, D. & White, J. (1990). Emotion and developmental psychopathology. In N. Stein, B. Leventhal, & T. Trebasso (Eds.), Psychological and biological approaches to emotion (359-382). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Cicchetti, D. & Cohen, D.J. (1995). Perspectives on developmental psychopathology.
In D. Cicchetti & D.J. Cohen (Eds) Developmental psychopathology: Vol I Theory and methods (p.p. 3-20). New York: Wiley.
Cicchetti, D., Toth, S.L., Maughan, A. (2000). An ecological–transactional model of child maltreatment. In: Sameroff AJ, Lewis M, Miller SM, (ed.) Handbook of developmental psychopathology. 2nd ed. New York: Kluwer Academic/Plenum Press. p 689 722.
Claussen, A., & Crittenden, P. (1991). Physical and psychological maltreatment:
relations among types of maltreatment. Child Abuse & Neglect, 15, 5–18.
137
Cloitre, M. (1998). Sexual revictimization: risk factors and prevention. In V.M.
Follette, J.I. Ruzek, & F. Abueg (Eds.) Cognitive-behavioral therapies for trauma. Pp 278-304. New York: Guilford Press.
Cloitre, M., Miranda, R., Stavall-McClough & Han, H. (2005). Beyond ptsd:
emotion regulation and interpersonal problems as predictors of functional impairment in survivors of childhood abuse. Behavior Thereapy 36, 119-124.
Cloitre, M., Cohen, L. & Koenen, K. C. (2006). Treating survivors of childhood abuse: Psychotherapy for the interrupted life. New York: Guilford.
Colman, R.A. & Widom, C.S. (2004). Childhood abuse and neglect and adult intimate relationships: a prospective study. Child Abuse & Neglect 28,1133–
1151.
Crittenden, P. M. & Ainsworth, M. S. (1989). Child maltreatment and attachment theory. In D. Cicchetti & V. Carlson (Eds.), Child maltreatment: Theory and research on the causes and consequences ofc hild abuse and neglect (pp. 432–463). New York: Cambridge University Press.
Cutler, S.E. & Nolen-Hoeksema, S. (1991). Accounting for sex differences in depression through female victimization: childhood sexual abuse. Sex Roles, 24, 425–438.
Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve Davranışı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Çağlarırmak, A. (2006). Yerlesik olan ve olmayan ailelerde çocuk istismarı yaygınlıgının incelenmesi. Yayınlanmamıs yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çelik, C. (2009). Obsesif kompulsif bozuklukta çocukluk çağı yaşantıları, disosiyatif yaşantılar ve bilişsel süreçler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
138
Çelik, Ç., B. (2010). Üniversite öğrencilerinin çocukluk çağı örselenme yaşantılarının kendilik algısı ve boyun eğici davranışlar üzerine etkisi.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çelikel, H. & Beşiroğlu, L. (2008). Klinik olmayan örneklemde çocukluk çağı travmatik yaşantıları, dissosiyasyon ve obsesif-kompulsif belirtiler. Anadolu Psikiyatri Dergisi; 9, 75-83.
Çocuk ve Gençlik Merkezi. (2006). Çocuk ihmal ve istismarına multidisipliner yaklaşım. 20 Mart 2010, http://www.shcek.gov.tr.
Cole, P. M., Michel, M. K. & O’Donnell Teti, L. (1994). The development of emotion regulation and dysregulation: A clinical perspective. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59, 73–102.
Davidson, R. J., Putnam, K. M. & Larson, C. L. (2000). Dysfunction in the neural circuitry of emotion regulation- A possible prelude to violence. Science, 289, 591-594.
Davila, J. & Beck, J. G. (2002). Is social anxiety associated with impairment in close relationships? A preliminary investigation. Behavior Therapy, 33, 447–464.
Davis, J. L. & Petretic-Jackson, P. A. (2000). The impact of child sexual abuse on adult interpersonal functioning: A review and synthesis of the empirical literature. Aggression and Violent Behavior, 5(3), 291–323.
Davis, J., Petretic-Jackson, P. & Ting, L. (2001). Intimacy dysfunction and trauma symptomatology: long-term correlates of different types of child abuse.
Journal of Traumatic Stress, 14, 63–79.
Denham, S. A., Blair, K. A., DeMulder, E., Levitas, J., Sawyer, K., Auerbach-Major, S. (2003). Preschool emotional competence: Pathway to social competence?. Child Development, 74, 238-256.
139
Derogatis, L.R. (1992). The Brief Symptom Inventory-BSI administration, scoring and procedures manual-II. USA, Clinical Pscyhometric Research Inc.
DiLillo, D. (2001). Interpersonal functioning among women reporting a history of childhood sexual abuse: empirical findings and methodological issues.
Clinical Psychology Review, 21:553-576.
Drapeau, M. & Perry, J. (2004). Childhood trauma and adult interpersonal functioning: A study using the core conflictual relationship theme method (CCRT). Child Abuse and Neglect, 28, 1049–1066.
Durmuşoğlu, N. ve Doğru, S. S.Y (2009). Çocukluk örseleyici yaşantılarının ergenlikteki yakın ilişkilerde bireye etkisinin incelenmesi. 18 Kasım 2010, http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/articles/2006/15/NDURMUSO GLU-SSYDOGRU.PDF.
Dürü, Ç. (2006). Travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyümenin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve bir model önerisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Eberhart, N.K. (2010). Interpersonal style, stres and depression: an eximination of transactional and diathesis-stress models. Journal of Social and Clinical Psychology, 29 (1), 23-38.
Edwards, J.V., Holden, G.W., Felitti, V.J. & Anda, R.F. (2003). Relationship between multiple forms of childhood maltreatment and adult mental health in community respondents: results from the adverse childhood experiences study. American Journal of Psychiatry, 160,1453–1460.
Erickson, M., Egeland, B. & Pianta, R. (1989). The effects of maltreatment on the development of young children. In D. Cicchetti & V. Carlson (Eds.), Child maltreatment: theory and research on the causes and consequences of child abuse and neglect (pp. 647–684). Cambridge: Cambridge University Press.
140
Erkman, F. &Alantar, M. (1988). Psychological maltreatment, its definition by experts and its assessment among a group of adolescents in turkey. VII International Congress of Child Abuse and Neglect, Rio de Janerio, Brasil.
Erkman, F. (1989). Çocukların duygusal ezimi. Çocuk İstismarı ve İhmali, Çocukların Kötü Muameleden Korunması 1. Ulusal Kongresi, (163-169), Ankara: Gözde Repo Ofset.
Evren, E.C., Üstünsoy, S., Can, S., Başoğlu, C. ve Çakmak, D. (2003). Alkol/Madde Bağımlılarında Özkıyım Girişimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle İlişkisi.
Klinik Psikiyatri, 6: 86-94.
Faller, K., C. (1989). Child sexual abuse: An interdiciplinary manual for diagnosis, case management and treatment. London: Mac Millan Edu.
Feiring, C. (2005). Emotional development, shame, and adaptation to child maltreatment. Child Maltreatment,10 (4), 307-310.
Felitti, V. J., Anda, R. F., Nordenberg, D., Williamson, D. F., Spitz, A. M., Edwards, V., Koss, M. P. & Marks, J. S. (1998). Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults: the adverse childhood experiences (ACE) study. American Journal of Preventative Medicine, 14, 245–258.
Felitti, V.J. (2002). The relationship of adverse childhood experiences to adult health: turning gold into lead. 15 Kasım 2010,
http://www.acestudy.org/files/Gold_into_Lead-_Germany1-02_c_Graphs.pdf.
Felitti, V.J. (2004). The origins of addiction: evidence from the adverse childhood
experiences study. 15 Kasım 2010.
http://www.acestudy.org/files/OriginsofAddiction.pdf.
141
Feng, X., Keenan, K., Hipwell, A.E., Henneberger, A.K., Rischall, M.S., Butch, J.
ve diğerleri (2009). Longitudinal associations between emotion regulation and depression in preadolescent girls: moderation by the caregiving environment. Developmental psychology 45(3), 798–808.
Fergusson, D. M., Horwood, L. J., & Lynskey, M. T. (1996). Childhood sexual abuse and psychiatric disorder in young adulthood: II. Psychiatric outcomes of childhood sexual abuse. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 35(10), 1365-1374.
Fieguth, A., Günther, D., Kleenmann, J.W., Tröger H.D. (2002). Lethal child neglect.
Forensic Science International, 130, 8-12.
Finkelhor, D. & Browne, A. (1985). The traumatic impact of child sexual abuse: A conceptualization. American Journal of Orthopsychiatry, 66, 530–541.
Finkelhor, D. (1987). The trauma of child sexual abuse: Two models. Journal of Interpersonal Violence. 2, 348-366.
Finkelhor, D., Hotaling, G. T., Lewis, I. A., & Smith, C. (1989). Sexual abuse and its relationship to later sexual satisfaction, marital status, religion, and attitudes.
Journal of Interper sonal Violence, 4, 379–399.
Finkelhor, D., Hotaling, G., Lewis, I. A. & Smith, C. (1990). Sexual abuse in a national survey of adult men and women: Prevalence, characteristics, and risk factors. Child Abuse & Neglect, 14, 19–28.
Finkelhor, D. (1993). Epidemiological factors in the clinical identification of child sexual abuse. Child Abuse & Neglect, 17, 67-70.
Finkelhor, D. (1994). The international epidemiology of child sexual abuse. Child Abuse & Neglect, 18(5), 409–417.
142
Garnefski, N., Teerds, J., Kraaij, V., Legerstee, J. & Van den Kommer, T. (2004).
Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms:
Differences between males and females. Personality and Individual Differences, 36, 267-276.
Garnefski, N. & Kraaij, V. (2006). Relationships between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific samples Personality and Individual Differences, 40 (8), 1659-1669.
Gelles, R. (1987). The violent home. Beverly Hills: Sage.
Gibb E.B., Chelminski I. &Zimmerman M. (2007). Childhood emotional, physical and sexual abuse and diagnosis of depressive and anxiety disorders in adult psychiatric outpatients. Depression and Anxiety, 24, 256–263.
Glaser, D. (2002) Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): a conceptual framework. Child Abuse & Neglect, 26, 697–714.
Goldberg, J.F. & Garno, J.L. (2005) Development of posttraumatic stress disorder in adult bipolar patients with histories of severe childhood abuse. Journal of Psychiatric Research, 39, 595–601.
Goldsmith, H. H. & Davidson, R. J. (2004). Disambiguating the components of emotion regulation. Child Development, 75, 361-365.
Gomes-Schwartz, B., Horowitz, J. M., Cardarelli, A. P. & Sauzier, M. (1990). The aftermath of child sexual abuse: 18 months later. In B. Gomes-Schwartz, J.
M. Horowitz, & A. P. Cardarelli (Eds.), Child sexual abuse: The initial effects, (pp. 132-152). Newbury Park, CA: Sage.
Gökler, R. (2006). Eğitimde çocuk istismarı ve ihmaline genel bir bakış. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 47-76.
Gratz, K. L. (2003). Risk factors for and functions of deliberate self-harm: An empirical and conceptual review. Clinical Psychology: Science and Practice, 10, 192–205.
143
Gratz, K. L. & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26, 41 -54.
Gratz, K. L., Bornovalova, M. A., Delany-Brumsey, A., Nick, B. & Lejuez, C. W.
(2007). A laboratory-based study of the relationship between childhood abuse and experiential avoidance among inner-city substance users: The role of emotional nonacceptance. Behavior Therapy, 38(3), 256–268.
Gratz, K.L., Paulson, A., Jakupcak, M., Tull, M.T. (2009). Exploring the relationship between childhood maltreatment and intimate partner abuse: Gender differences in the mediating role of emotion dysregulation. Violence and Victims, 24(1), 68-82.
Greenberg, M. T., Kusche, C. A. & Speltz, M. (1991). Emotional regulation, self-control and psychopathology: The role of relationships in early childhood.
In D. Cicchetti & S. Toth (Eds.), Internalizing and externalizing expressions of dysfunction. Rochester Symposium on developmental psychopathology (Vol. 2, pp. 21–55). New York: Cambridge University Press.
Gross, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: an integrative review.
Review of General Psychology, 2(3), 271-299.
Gupta, S., Rosenthal, Z., Mancini, A., D., Cheavens, J. S. & Lynch, T. R. (2008).
Emotion regulation skills mediate the effects of shame on eating disorder symptoms in women. Eating Disorders, 16(5), 405 — 417.
Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. ve Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 24(3), 128-134.
Güz, H., Doğanay, Z., Çolak, E., Tomaç, A., Sarısoy, G. & Özkan, A. (2003).
Konversiyon bozukluğunda çocukluk çağı travma öyküsünün psikiyatrik belirtilere etkisi var mı?. Klinik Psikiyatri ;6:80-85.
144
Haines, J., Williams, C. L., Brain, K. L. & Wilson, G. W. (1995). The psychophysiology of self-mutilation. Journal of Abnormal Psychology, 104(3), 471- 489.
Harrison, A., Sullivan, S., Tchanturia, K. &Treasure, J. (2009). Emotion recognition and regulation in anorexia nervosa. Clinical Psychology and Psychotherapy 16, 348–356.
Hart, S. N., Binggeli, N. J. & Brassard, M. R. (1998). Evidence for the effects of psychological maltreatment. Journal of Emotional Abuse, 1, 27–58.
Harter, S., Alexander, P. C. & Neimeyer, R. A. (1988). Long-term effects of incestuous child abuse in college women: Social adjustment, social cognition, and family characteristics. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56(1), 5–8.
Helfer, R.E. (1987). The developmental basis of child abuse and neglect: An epidemiological approach. In: The Battered Child. 4th ed. (60-80) Chicago, IL: University of Chicago Press.
Heider, F. (1958). Psychology of interpersonal relations. New York: John Wiley &
Sons, Inc. s. 1-19.
Hewitt, S. K., & Friedrich, W N. (1991). Preschool children's responses to alleged sexual abuse at intake and one-year follow up. Paper presented at the meeting of the American Professional Society on the Abuse of Children, San Diego, CA.
Hildyard, K.L. & Wolfe, A.D. (2002) Child neglect: developmental issues and outcomes. Child Abuse & Neglect, 26, 679–695.
Horwarth, J. (2007). Child neglect: identification and assessment. New York, Palgrave.
Howe, D. (2005). Child abuse and neglect: attachment, development and intervention. New York, Palgrave.
145
Irmak, T.Y. (2008). Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilgili faktörler. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İmamoğlu, S. E. (2009). Kişilerarası İlişkiler. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
İşeri, E., (2008) Cinsel istismar. Çetin, F.Ç., Pehlivantürk, B., Ünal, F., (Ed.), Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı. 1.Baskı, Ankara, Hekimler Yayın Birliği.; 470-477.
Jakupcak, M., Lisak, D. & Roemer, L. (2002). The role of masculine ideology and masculine gender role stress in men’s perpetration of aggression and violence in relationships. Psychology of Men and Masculinity, 3, 97–106.
Johnson, J., Cohen, P., Gould, M., Kasen, S., Brown, J., Brook, J. (2002). Childhood adversities, interpersonal difficulties, and risk for suicide attempts during late adolescence and early adulthood. Archives of General Psychiatry, 59, 741–749.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1993). İnsan-Aile-Kültür. Remzi Kitabevi, 2.Basım, İstanbul.
Kara, B., Biçer, Ü. ve Gökalp A. S. (2004). Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47: 140-151.
Karadeniz, S. (2008). Çocukluk çağı örselenme yaşantıları ile psikolojik doğum sırası arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karagöz, B. (2010). Alkol veya madde bağımlısı bir grupta kendini yaralama davranışının incelenmesi: çocukluk dönemi istismarı ve ihmali ile duygu düzenleme güçlüğü faktörleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kars, Ö. (1996) “Çocuk istismarı: nedenleri ve sonuçları” Bizim Büro Basımevi, Ankara.
146
Kaya, F. (2010) Çocukluk döneminde yaşanan istismarın kişilerarası ilişki tarzları üzerindeki etkisi: erken dönem uyum bozucu şemaların aracı rolü.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kempe, C., Silverman, F., Steele, B., Droegmueller, W. and Silver, H. (1962) The Battered-Child Syndrome. Journal of the American Medical Association 18(1), 17-24.
Kempe, C.H & Helfer, R.E. (Ed). (1972). Helping the battered child and his family.
Philadelphia: Lippincott & Co.
Kempe, R., and Kempe, C. H. (1978). Child abuse. London: Fontana Open Books.
Kendall-Tackett, K.A. (2002). The health effects of childhood abuse: four pathways by which abuse can influence health. Child Abuse & Neglect, 6 (7), 715-730.
Kendall-Tackett, K.A., Williams, L.M. & Finkelhor, D. (1993). Impact of sexual abuse on children: a review and synthesis of recent empirical studies.
Psychological Bulletin, 113(1), 164-180.
Kendall-Tackett, K.A. & Marshall, R. (1998). Sexual victimization of children:
Incest and child sexual abuse. In R.K. Bergen (Ed.) Issues in intimate violence (47-63). Newbury Park, CA: Sage.
Kenny, D.A., Kashy, D.A. & Bolger, N. (1998). Data analysis in social psychology.
In D.T. Gibert, S.T. Fiske, & G.Lindzey (Eds.), The handbook of social psychology (pp.203-227). Berlin, Germany: Springer-Verlag.
Kessler, R. C. (1997). The effects of stressful life events on depression. In: Spence JT, Darley JM, Foss DJ, eds. Annual Review of Psychology. Vol 48. Palo Alto, CA: Annual Reviews Inc,191-214.
147
Kessler, R.C., Sonnega, A., Bromet, E., Hughes, M. & Nelson, C.B. (1995) Posttraumatic stress disorder in the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry, 52,1048–1060.
Kessler, R.C., Davis G.C. & Kendler S. (1997) Childhood adversity and adult psychiatric disorder in the US National Comorbidity Survey. Psychological Medicine, 27, 1101-1119.
Kim, J., Talbot, N.J. & Cicchetti, D. (2009). Childhood abuse and current interpersonal conflict: The role of shame. Child Abuse & Neglect, 33, 362–
371.
Klonsky, E.D. (2007). Non-suicidal self-injury: An introduction. Journal of Clinical Psychology: In Session, 63(11), 1039-1043.
Kozcu, Ş. (1989). Çocuk istismarı ve ihmali. Ege Üniversitesi. Psikoloji Seminer, 6/7, 63-76.
Kozcu, Ş. (1991). Çocuk istismarı ve ihmali aile yazıları 3. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Bilim Serisi, 5(3), 379-390.
Kropenske, V. & Howard, J. (1994). Protecting children in substance abusing families. Washington DC: U.S. Department of Health and Human Services.
Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Yayınları.
Kural S., Evren C., Can S. & Çakmak D., (2004). Alkol ve madde bağımlılarında travma sonrası stres bozukluğunun sosyodemografik ve klinik özellikler ile ilişkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni;14:1-8.
Kutlu, L., Batmaz, M., Bozkurt, G., Gençtürk, N. ve Gül, A. (2007). Annelere çocukluklarında uygulanan ceza yöntemleri ile çocuklarına uyguladıkları, ceza yöntemleri arasındaki ilişki. Anatolian Journal of Psychiatry; 8:22-29.