Sınır Muhafaza TeĢkilatı Kurma ÇalıĢmaları

AB uyum sürecinden itibaren ele alınan çalıĢmalar kapsamında 2010 yılında T.C. ĠçiĢleri Bakanlığınca kanun taslağı oluĢturulmuĢtur. Taslağın ilk maddesinde kurulması planlanan yeni sınır güvenliği biriminin adı “Sınır Muhafaza TeĢkilatı BaĢkanlığı” Ģeklinde belirtilmiĢtir.86 _{Sınır Muhafaza TeĢkilatı birimi, kara sınırlarının} korunması, deniz sınırlarının korunması ile ilgili yetki dâhilinde verilen görevlerin yerine getirilmesi, Türkiye’nin sınır kapılarındaki giriĢ-çıkıĢların düzenli, sistemli ve

83 _{Türkiye’nin AB Üyelik Sürecindeki 2003 Yılı Katılım Ortaklığı Belgesi, T.C. AB Bakanlığı Resmi Web}

Sitesi http://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/Kob/Turkiye_Kat_Ort_Belg_2003.pdf (EriĢimTarihi:02.11.2017).

84 _{Türkiye’nin AB Üyelik Sürecindeki 2006 Yılı Katılım Ortaklığı Belgesi, T.C. AB Bakanlığı Resmi Web}

Sitesi, http://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/Kob/Turkiye_Kat_Ort_Belg_2006.pdf (EriĢimTarihi:02.11.2017).

85 _{Türkiye’nin AB Üyelik Sürecindeki 2008 Yılı Katılım Ortaklığı Belgesi, T.C. AB Bakanlığı Resmi Web}

Sitesi, http://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/Kob/Turkiye_Kat_Ort_Belg_2007.pdf (EriĢimTarihi:02.11.2017).

86 _{Salih Turgay, AB Üyelik Sürecinde Türkiye’nin Sınır Güvenliği, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal}

35

güvenli bir Ģekilde sağlanması, insan ticareti ve kanundıĢı göçle mücadele kapsamında görev alacağı belirtilmiĢtir. Birim merkez teĢkilatı, taĢra teĢkilatı ve yurtdıĢı teĢkilatı olarak planlanmıĢ olup; T.C. ĠçiĢleri Bakanlığı’na bağlı olarak çalıĢması öngörülmektedir.

Merkez teĢkilatının niteliklerine bakıldığında bir kolluk görevlisi nitelikleri ile paralellik gösterdiği anlaĢılmaktadır. Öyleki bu birimi oluĢturacak personellerin silahlı ve üniformalı olması kolluk görevlisi yapısını iĢaret etmektedir. Merkez teĢkilatının baĢında Vali unvanı seviyesinde bir kamu görevlisi olacağı belirtilmiĢtir. Aynı zamanda Sınır Muhafaza TeĢkilatı baĢına yardımcı olarak; bir tanesi mülki idarelerde görevli olmak üzere iki yardımcı bulunması öngörülmüĢtür. Birimin kendi iç yapılanmasındaki eğitimden sorumlu Sınır Muhafaza Akademisi kurulması planlanmıĢtır. Bunların yanında denetim, danıĢma ve yardımcı hizmetleri kurulması öngörülmüĢtür. Bu birimlerden sonra gelmek üzere çeĢitli müdürlükler tanzim edilmiĢ olup; Kara Sınırları Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Genel Müdürlüğü, Sınır Kapıları Genel Müdürlüğü, Risk Değerlendirme Genel Müdürlüğü ve Operasyonel Faaliyetler Genel Müdürlüğü yer almaktadır.

TaĢra teĢkilatına bakıldığında ise söz konusu hizmetleri yerelleĢtirmek adına lokal teĢkilatlanma Ģekline gidildiği anlaĢılmıĢtır. Gerektiğinde ĠçiĢleri Bakanı onayı ile Türkiye’nin il ve ilçelerinde, sınır muhafaza müdürlükleri kurulabileceği ayrıca daha az geliĢmiĢ ilçelerde sınır muhafaza amirlikleri kurulabileceği belirtilmiĢtir. TeĢkilatın personel ihtiyacı lisans ve ön lisans mezunlarından ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve E.G.M. ile aracılığıyla giderilmesi öngörülmüĢtür. Ayrıca yukarıda belirtilen kurumlarda görev yapan ve sınır güvenliği konusunda tecrübeli çalıĢanlar arasından gönüllük esasına göre görev almak isteyen personellerin taleplerinin değerlendirileceği belirtilmiĢtir.

Sınır Muhafaza TeĢkilatı BaĢkanlığı’nın personel yapısına bakıldığında ise baĢta Vali(Sınıf Üstü Sınır Muhafaza BaĢkanı) olmak üzere, 1-2-3-4. Sınıf Muhafaza Müdürleri, Sınır Muhafaza Amiri, Sınır Muhafaza BaĢkomiseri, Sınır Muhafaza Komiseri, Sınır Muhafaza Komiser Yardımcısı, Sınır Muhafaza Kıdemli BaĢ Memuru, Sınır Muhafaza BaĢ Memuru ve Sınır Muhafaza Memuru Ģeklinde olduğu görülmektedir. Bu nokta da bize söz konusu teĢkilatın faaliyetlerin hiyerarĢik

düzende olacağını göstermektedir. Gerek görüldüğü takdirde geçici

görevlendirmeler yapılabileceği söz konusu taslakta belirtilen bir baĢka konudur. Emniyet Hizmetleri Sınıfı personeli, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde subay ve astsubaylar,

36

Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü personeli, dört yılı geçmemek Ģartıyla geçici olarak görevlendirebilecekleri hususu belirtilmiĢtir. Bu kısımda ki amacın da yeni kurulan bir birimin tecrübeli personel ihtiyacını gidermek ve söz konusu birime yeni istihdam edilecek personellere oryantasyon sürecini hızlandırmak olduğu anlaĢılmaktadır.

Sınır Güvenliği TeĢkilatı BaĢkanlığı’na gerekli yetkilerin verilmesi ve halen Türkiye’nin sınır güvenliğini sağlamakla görevli olan kurumların yetki devrini gerçekleĢtirmesi hususları söz konusu kanun tasarısı taslağında; E.G.M. için kanun tasarısının kanunlaĢmasından itibaren en fazla dört yıl içinde gerçekleĢmesi öngörülmüĢtür. Ayrıca Türkiye’nin hudutlarından sorumlu K.K.K. ve J.G. K. yetkilerini; Bulgaristan ve Yunanistan sınırları için en çok beĢ yıl içinde, Suriye- Azerbaycan-Ermenistan-Gürcistan sınırların için en çok on yıl içinde, Irak-Ġran sınırları için Bakanlar Kurulu’nun uygun göreceği zamana kadar yetkilerini devretmeleri uygun görülmüĢtür. Kanun tasarısından belirtilen hususlara bakıldığında E.G.M. niteliklerini taĢıdığı görülmektedir. Hali hazırda E.G.M. bünyesindeki personellerin de silahlı ve üniformalı Ģekilde görev alıyor olması, rütbe yapılarının neredeyse aynı olması, hiyerarĢik yapılarının birbirine benzemesi, karĢımıza sınır güvenliği polisi izlenimini çıkarmaktadır.

Türkiye’de polisin yetkilerine ve görev aldığı yerlere bakıldığında merkezi, kırsal olmayan yerler, belirli bir nüfusun üzerinde olan ve bu niteliklere göre yapılandırılmıĢ yerlerde görev aldığı gözümüze çarpmaktadır. Dolayısıyla hem coğrafi açıdan hem de Türkiye’nin sınırlarında yaĢadığı sorunların yapısı açısından farklı ve özgün bir sınır güvenliği biriminin kurulması daha doğru olacaktır. Öyle ki Ortadoğu da ki iç savaĢlardan sonra PKK ve DAEġ gibi terör örgütleri bu durumu fırsata çevirip; Türkiye’nin sınırlarında ki eylemlerini arttırdılar.87

Bu gibi dinamik olaylara karĢı daha ağır silahla ve teçhizatla donatılmıĢ; zorlu coğrafi koĢullara uyum sağlayabilen, kırsal anlamda görev alma kriterlerine sahip bir personel yapısıyla oluĢturulmuĢ bir sınır güvenliği birimi kurmak daha mantıklı olacaktır.

Sınır Güvenliği TeĢkilatı BaĢkanlığı kurulmasına yönelik kanun tasarısı taslağına bakıldığında ise Ģu an ki mevcut kurum ve kuruluĢlardan farklı veya özgün bir durum göze çarpmamıĢtır. Türkiye’nin sınır güvenliği açısından son derece önemli olan bu kanun tasarısı taslağının AB uyum süreci kapsamında 2011 yılına kadar gerçekleĢtirilmesi beklenmiĢti. Ancak beklenilen sınır güvenliği teĢkilatı birimi

87 _{Ülfet Temel, Türkiye’ye Yönelik Terör Örgütleri ve Türkiye’nin Terörizmle Mücadelesi, Karadeniz}

37

halen kurulamamıĢtır.88 _{Geçtiğimiz yıl hükümet sözcüsü tarafından yapılan} açıklamada söz konusu kanun tasarısının baĢbakanlıkta beklediği belirtilmiĢtir. Bu gerçekleĢme sürecine kadar Türkiye’nin sınır güvenliği ile alakalı problemlerle mücadele etmek adına; sınır güvenliğimizi sağlamakla görevli kurumların koordinasyonu için Bakanlar Kurulu yönetmeliğinin imzalandığını ve en kısa zamanda yürürlüğe gireceği belirtmiĢtir. 89