Sivas Ġli, Anadolu yarımadasının ortasında, Ġç Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Kızılırmak bölümünde yer alır. 36° ve 39° doğu boylamları ile 38° ve 41° kuzey enlemleri arasında kalan il 28.488 km² yüzölçümü ile Türkiye’nin toprak bakımından Konya’dan sonra ikinci büyük ilidir. Sivas'ın doğusunda Erzincan, güneyinde Malatya ve KahramanmaraĢ, güneybatısında Kayseri, batısında Yozgat, kuzeyinde Tokat ve Ordu, kuzeydoğusunda ise Giresun Ġlleri yer alır. Merkez ilçeyle birlikte 17 ilçesi (Merkez ilçe, Akıncılar, Altınyayla, Divriği, DoğanĢar, Gemerek, Gürün, Gölova, Hafik, Ġmranlı, Kangal, Koyulhisar, SuĢehri, ġarkıĢla, UlaĢ, Yıldızeli ve Zara), 46 belediyesi,1246 köy ve 721 köy altı yerleĢim birimi mevcuttur. Sivas ili bu yönü ile ülkemizin en çok yerleĢim birimine sahip ili durumundadır (Anonim 2008).
4. 1. Tarihi
Sivas ve çevresi Ġç Anadolu Bölgesi’nin en eski yerleĢim merkezlerinden birisi olup, Ģehir ilk çağlardan itibaren köklü ve dikkat çekici bir tarihi olan önemli bir coğrafi konuma sahiptir. Tarihi, Neolitik döneme kadar uzanan Ģehre sırasıyla Hitit, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Devleti egemen olmuĢtur. ġehir, Romalılar devrinde “Sebasteia”, Türkler devrinde ise “Sivas” olarak adlandırılmıĢtır (Denizli 1998).
Sivas’ın yazılı tarih dönemi M.Ö. 2600 yıllarında Hititlerle baĢlamaktadır. Hititlere M.Ö. 1200 yıllarında Frigyalılar’ın son vermesiyle Sivas, M.Ö. VII. yüzyılda Anadolu’ya gelen Kimmer ve Ġskit kavimlerinin gelmesiyle yerleĢim alanı olmuĢtur. M.Ö. 590’larda Med Kralı Keyaksar’ın sayesinde il, Medler’in topraklarına katılmıĢtır, M.Ö. 550’lerde Persler’in egemenliğine girmiĢtir. M.Ö. 332’de Kapodakya Krallığının yeniden kurmasıyla birlikte Sivas uzun bir süre Kapodakya Krallığının egemenliği altında kalmıĢtır. Sivas, M.Ö. 66’da siyasi hâkimiyeti altına girdiği Roma Ġmparatorluğu’nun ikiye ayrıldığı 395 yılına kadar bu siyasi gücün sınırları içerisinde kalmıĢtır (Mahiroğulları 2003).
Sivas’a ilk Türk akınlarının 1059 yılına doğru gerçekleĢtiğini, surları bulunmayan Ģehre giren akıncıların Sivas’ı yağmaladığından ve halkı kılıçtan geçirdiği bilinmektedir. Anadolu’nun büyük kısmı gibi Sivas’ın da Türk hâkimiyetine kesin olarak girmesi 1071 Malazgirt SavaĢı sonrasında gerçekleĢir. DaniĢmendliler idaresindeki Türkler baĢta Sivas ve Kayseri olmak üzere Orta Anadolu Bölgesi’nde hâkimiyet kurmuĢlardır (Demir 2005).
Sivas, DaniĢmendli hâkimiyetinin ardından 1175’te II. Kılıçarslan zamanında Anadolu topraklarına dahil edilmiĢtir. II. Kılıçarslan’ın saltanatının son yıllarında ülkeyi oğulları arasında paylaĢtırması sonrasında Sivas ili Aksaray’la birlikte Kutbeddin Meliksah’ın hissesine düĢmüĢtür. Selçuklu hükümdarı Sultan Ġzzettin Keykavus Sivas’ı 1220 yılında Selçuklu Devleti’nin baĢkenti yapmıĢ, 1343’te Eratna Devleti, 1381’de Kadı Burhanettin Devleti Sivas’ta kurulmuĢtur (Turan 1999).
Sivas, 1413 yılında Osmanlıların egemenliğine girdikten sonra, Eyalet-i Rum adı altında Amasya, Çorum, Yozgat, Divriği, Samsun ve Arapkir Ģehirlerini kapsayan geniĢ bir bölgenin eyalet merkezi olmuĢtur. Milli mücadelenin en önemli tarihlerinden biri olan 4 Eylül 1919’da Büyük Atatürk’ün BaĢkanlığında Sivas Kongresi Sivas’ta toplanmıĢ ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri burada atılmıĢtır. 4. 2. Coğrafi Yapısı
Sivas Ġlinin topoğrafik yapısı genelde engebeli ve deniz seviyesinden ortalama 1000-1500 m yükseklikte olup, kuzey kesiminde Kuzey Anadolu Dağları'na, doğu kesiminde Karasu-Aras Dağları'na, güney kesiminde de Toroslar'a bağlı Kulmaç ve Tecer dağları yer almaktadır. Ġlin kuzey kesiminde Giresun Dağları'nın güneybatı uzantıları yer alır. Bu dağlık alandan Çoruh-Kelkit Vadisi ile ayrılan iç sıradağlar doğudan batıya doğru sıra ile Kızıldağ, Kösedağı, Tekeli Dağı, Asmalı Dağı ve Yıldızdağı Ģeklinde izlenir. Ġlin güneydoğu kesimini Çengelli Dağı ile Karasu-Aras Dağları'nın batı bölümünü oluĢturan Yama Dağı oluĢturur. Bu kesimdeki dağlar, Divriği Dağları olarak da adlandırılır. Ġlin orta kesiminde Tecer Dağları, Gürlevik Dağı ve Beydağı, daha batı da Ġncebel Dağları, en batıda ise Karababa Dağı Akdağlar yer alır. Ġlin güney kesimindeki baĢlıca yükseltiler ise Hezanlı Dağı ile Göltepe'de Gövdeli Dağı'dır. Toroslar'ın devamı olan bu dağlar, ilin güney kesiminde doğal sınır oluĢtururlar (Anonim 2008).
Dağlar ve bu dağlar arasında uzanan vadiler, çukurlarda oluĢmuĢ ovalar ve yüksek platolar Sivas’taki baĢlıca yeryüzü Ģekillerini oluĢturur. Sivas ilinde ağırlıklı yeryüzü Ģeklini platolar oluĢturmaktadır. Ġl alanının % 47,6’sı platolarla, % 46,2’si dağlarla, %6,2’si ise ovalarla kaplıdır (Anonim 2000).
Sivas ili Ġç Anadolu’yu doğuya, Karadeniz’i güneye bağlayan hat üzerinde olup, önemli pek çok ana arter noktası il topraklarından geçmektedir. 1.040 km Devlet yolu, 968 km il yolu olmak üzere toplam karayolu ağı 2.008 km uzunluğundadır. Sivas il sınırları içerisinde 663 km demiryolu ağı bulunmaktadır. 1930 tarihinden beri faal olan demiryolu ulaĢımı, ilde yük ve yolcu taĢımacılığında
önemli bir yere sahiptir. ġehir merkezine 23 km uzaklıkta kurulan Sivas Havaalanı 1957 yılında sivil ulaĢıma açılmıĢtır (Anonim 2008).
Sivas Ģehri, yaklaĢık 1275 m yüksekliğindeki Meraküm Yaylası etekleri üzerine kurulmuĢtur. Nehre uzaklığı 3 km olan Ģehrin asıl kuruluĢ alanını Meraküm Yaylası ve dağından gelen iki akarsu, batıda Tavra Deresi ve doğuda Mısmıl Irmak arasında kalan bölge oluĢturur. Murdar Irmak ili, kuzey-güney yönünde ikiye bölerek Mısmıl Irmak ile birleĢir. Kale Irmak ise Ģehri batıdan ve kuzeyden güneye istikametinde ikiye bölerek Kızılırmak’a bağlanmaktadır (Anonim 2008).
4. 3. Demografik Yapısı
Sivas’ın 1825’te 90.000 olan nüfusu, 1831 yılında yapılan sayımda 97.253 Müslim ve 18.537 gayrimüslim olmak üzere toplam 115.790 rakamına ulaĢmıĢtır. 1850 yılı sayımlarında 98.000 bulan Ģehir nüfusu, 1919’da ise Sivas Vilayeti 1.169.443 kiĢiye kadar yükselmiĢtir. Bu sayımda Ģehir merkezinin nüfusu 43.000 olarak verilmiĢtir(Sivas Valiliği 2000).
Çizelge 4. 1. Sivas Ġli 1927-2008 Yılları Arası Nüfus Verileri (Sivas Valiliği 2008) YILLAR SĠVAS NÜFUSU ERKEK (%) KADIN (%) ĠL MERKEZĠ
1927 329.741 46.98 53.02 29706 1935 432.996 48.95 51.05 34325 1940 468.243 49.38 50.62 42231 1945 490.443 49.66 50.34 45000 1950 542.004 49.38 50.62 52234 1955 590.869 49.16 50.84 67542 1960 669.992 50.17 49.83 93368 1965 705.186 46.69 53.31 108967 1970 731.921 48.97 51.03 133979 1975 741.713 50.63 49.37 149745 1980 750.144 49.69 50.31 172864 1985 772.209 49.57 50.43 196384 1990 767.481 49.92 50.08 223115 2000 755.091 50.76 49.24 251776 2008 631.112 50.2 49.8 288693
Çizelge 4. 2. 2008 Yılı Ġlçelere Göre Merkez ve Belde/Köy Nüfusları (TÜĠK 2008)
Sivas
Ġl/ilçe merkezleri (ġehir) Belde/köyler Toplam
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Divriği 11.388 5.903 5.485 6.088 3.106 2.982 17.476 9.009 8.467 Gemerek 5.941 2.995 2.946 22.730 11.207 11.523 28.671 14.202 14.469 Gürün 9.680 4.859 4.821 11.893 6.025 5.868 21.573 10.884 10.689 Hafik 2.618 1.338 1.280 6.427 3.177 3.250 9.045 4.515 4.530 Ġmranlı 3.509 1.774 1.735 4.604 2.351 2.253 8.113 4.125 3.988 Kangal 10.522 5.339 5.183 16.729 8.416 8.313 27.251 13.755 13.496 Koyulhisar 4.839 2.394 2.445 8.711 4.196 4.515 13.550 6.590 6.960 Merkez 288.693 144.346 144.347 40.318 20.509 19.809 329.011 164.855 164.156 SuĢehri 13.715 6.859 6.856 13.226 6.619 6.607 26.941 13.478 13.463 ġarkıĢla 20.761 10.418 10.343 21.082 10.645 10.437 41.843 21.063 20.780 Yıldızeli 9.430 4.798 4.632 41.601 20.923 20.678 51.031 25.721 25.310 Zara 11.835 5.968 5.867 10.724 5.384 5.340 22.559 11.352 11.207 Akıncılar 3.186 1.620 1.566 2.463 1.238 1.225 5.649 2.858 2.791 Altınyayla 3.194 1.640 1.554 7.327 3.762 3.565 10.521 5.402 5.119 DoğanĢar 1.759 868 891 1.481 698 783 3.240 1.566 1.674 Gölova 1.531 846 685 1.813 882 931 3.344 1.728 1.616 UlaĢ 3.168 1.625 1.543 8.126 4.120 4.006 11.294 5.745 5.549 Toplam 405.769 203.590 202.179 225.343 113.258 112.085 631.112 316.848 314.264
4. 4. Sivas Kentinin Genel Amaçlı Planları
Sivas kentinin planlı dönemi incelendiğinde genel amaçlı plan türleri olarak 1969 ve 1982 yılında hazırlanan planlar olduğunu görmekteyiz. Bu bölümde bu iki plan türünü inceleyeceğiz.
4. 4. 1. 1969 Nazım Ġmar Planı
1969 nazım imar planı hazırlıkları 1967 yılında baĢlamıĢ ve yarıĢma yolu ile elde edilmiĢtir. 1969 yılında Ġmar ve Ġskân Bakanlığı, Planlama ve Ġmar Genel Müdürlüğü tarafından onaylanarak yürürlüğe girmiĢtir. 1969 planı Yüksek Mimar Fahri YETMAN ve Yüksek Mimar Behçet BAYKUT tarafından hazırlanmıĢtır (ġekil 4.2.).
Plan 1985 hedef yılında kent nüfusunun 230000 olacağı varsayılarak hazırlanmıĢtır. Planın temel öngörüsü, gerekli alt yapı yatırımlarının yapılması ile kentleĢme hızının artacağı, yeni sanayi yatırımlarının gerçekleĢtirileceği ve Sivas’ın bölgesel ölçekte bir sanayi ve ticaret merkezi olacağıdır.
Planda kentin güney ve batısındaki sanayi alanları korunmuĢ, geniĢletilmiĢ ve yeni sanayi geliĢimleri güneybatıda önerilmiĢtir. Öneri konut alanları da batıya doğru batıya yönlendirilmiĢ ve güneyden geçen çevre yolu plan için belirleyici kararlardan biri olmuĢtur. Plan hazırlanırken 1965 nüfus sayımı sonuçlarına göre 109165 kiĢi olan nüfus, 861 hektarlık bir alanda brüt 127 kiĢi/ha yerleĢme yoğunluğunda yaĢamakta idi. Öngörülen 230000 nüfus ise plan dönemi sonunda ortalama 100-130 kiĢi/ha yoğunlukta yaĢaması planlanmıĢtır. Bu yoğunluk ile kentin 1800-2300 ha alana yayılacağı kabul edilmiĢtir (Baykut ve Yetman 1969).
Yine bu plan dönemi için nüfusun yaklaĢık %48’inin faal nüfus olduğu, bunun da tarım sektöründe çalıĢan kısmının azalırken, sanayi sektöründe çalıĢan kısmının artacağı varsayılmıĢtır. Hizmet sektörü de sanayi sektörünün geliĢmesi ile önemini artıracağı öngörülmüĢtür.
Bu plandan beklenen mekânsal kararlar ise o dönemde ihtiyaca cevap veremeyen idari fonksiyonlar için yeni alanlar açılması, o gün için yeterli olan eğitim ve sağlık alanlarının kent ve bölge ölçeğinde ihtiyacı karĢılayacak Ģekilde devamlılığının sağlanması, yetersiz sosyal ve kültürel alanlar için yer ayrılması, spor alanlarının artırılması ve buna bağlı olarak park ve yeĢil alan düzenlemelerinin yeterli düzeye çıkarılması biçimindeydi (Baykut ve Yetman 1969).
Sivas’ın önemli bir diğer özelliği de doğu-batı ve kuzey-güney yönlerinde giden yolların kesiĢme noktasında olmasıdır. Bu nedenle yolcu ve mal akımlarının gereksinimini karĢılayabilecek çevre yolu ve bu yola bağlantılı otogar düzenlemesi yapılmıĢtır.
Nüfus, yoğunluk, ulaĢım, sosyal ve teknik donatı alanları standartlara uygun hazırlanan plan, kadastro haritaları olmaksızın hazırlandığı için uygulama aĢamasında güçlüklerle karĢılaĢılmıĢtır. Plan öngörülen nüfusu ve kentin geliĢimini sağlayamadığından yeni bir plana ihtiyaç duyulmuĢtur.
4. 4. 2. 1982 Nazım Ġmar Planı
1982 nazım imar planı için Ġller Bankası Genel Müdürlüğü aracılığı ile hazırlanmıĢtır. Planlama ekibinde ise yüksek mühendis mimar M. Ali TOPALOĞLU, yüksek mimar Bülent BERKSAN ve yüksek mühendis mimar Melahat TOPALOĞLU bulunmaktadır.
Plan hazırlanırken 2000 yılı hedef yılı olarak belirlenmiĢtir. Plan hedeflerinin doğru saptanması, kullanılan değiĢkenlerin isabetli seçimi (Kentin dinamik yapısının, bugünkü ve gelecekteki kent biçimleyicilerini, toplumsal yapıyı v.b. inceleyip kente kazandırılmak istenilen hususlarla değerlendirerek), plana değiĢen koĢullara ve ihtiyaçlara göre uyum yapabilecek esnekliği veren dinamik plan yapma prensipleri ile hareket edilmiĢtir (Berksan ve ark. 1982).
Tüm analiz ve gerekli bilgilerin toplanması iĢlemi, kenti etkileyen ve kentin makroformunu biçimlendiren nedenler, fiziksel ve sosyo-ekonomik sentezlerle değerlendirilmiĢ ve planlamaya esas olacak kararlar elde edilmiĢtir.
1/25.000 ölçekli nazım planda Sivas ve çevresinin, arazi durumu, toprak kabiliyeti, jeoloji, bitki örtüsü, akarsular vb. gibi doğal eĢikler ile demiryolu, karayolu, havayolu gibi ulaĢım eĢikleri ve mevcut arazi kullanımına iliĢkin yapay eĢikler (Çimento fabrikası, Sidemir, Organize sanayi bölgesi, Askeri alanlar, Üniversite ile Pirkinik barajı vb.) ile kentin geliĢme alanları sınırlanmıĢ ve belirlenmiĢtir (ġekil 4. 3.).
Tüm bu sınırlayıcılara göre; Sivas kenti geliĢmesi kuzey ve batıdaki müsait alanlar ile doğudaki alanlara doğru olması gerekliliğinden yola çıkarak plan hazırlanmıĢtır.
1982 yılında Ġmar ve Ġskan Bakanlığı, Planlama ve Ġmar Genel Müdürlüğü tarafından onaylanan nazım imar planında göz önünde bulundurulan planlama esasları:
Kentte endüstrileĢmenin, dolayısıyla örgütleĢme, ihtisaslaĢma ve farklılaĢmanın arttırılmasına çalıĢılmalı
Sosyal ve fonksiyonel bütünleĢme hızlandırılmalı ve mekâna yansıtılmalı
Alan kullanıĢlarının yer seçiminde kentin kendi niteliklerinden çıkartılan ölçüler kullanılmalı
Tüm alan kullanımlarında asgari standart ve normlar temel alınmalı
Kentin gerek diğer yerleĢmelerle gerekse kendi içerisinde, insan ve mal akımını kolaylaĢtıracak toplama ve dağılma alanlarının çok iyi irdelenmesi gerektiği
ÇalıĢma ve yaĢama alanlarının ulaĢılabilirliği kuvvetlendirilmeli
Kentin çevre sağlığı koĢulları yerine getirilmeli ve yeĢil ve rekreasyon alanları oluĢturulmalı
Kültür seviyesini artıracak kullanıĢların sayıları artırılmalı ve tüm kente yaygınlaĢtırılmalı
Kentin düzenli bir yerleĢim yapısına sahip olabilmesi için kooperatif ve toplu konut anlayıĢını destekleyici düzenlemeler yapılmalı
Eğitim kuruluĢlarının yer seçimi ve kentle olan bağlantıları, kentle bütünleĢmesini sağlayacak Ģekilde düzenlenmeli
Planın hayata geçirilmesinde çok önemli rolü olan kadastral doku göz ardı edilmeyecek bir planlama yaklaĢımı seçilmeli Ģeklinde ortaya konmuĢtur (Berksan ve ark. 1982).
1/5.000 ölçekli nazım plan hazırlanırken toplanan bilgiler eĢik analizleri (fiziki eĢikler, ekonomik eĢikler, sosyal eĢikler) ile değerlendirilerek nazım plan hazırlanmıĢtır.
Sivas nazım imar planında konut, ticaret, idari, sanayi, eğitim gibi tüm alan kullanım kararları nüfus büyüklükleri göz önüne alınarak düzenlenmiĢ ve bu alanlar için gerekli sosyal donatı alanları ve teknik altyapı ihtiyaçları da asgari standart ve normlara göre belirlenmiĢtir. Konut alanlarındaki yoğunluk kararları brüt olup; düĢük yoğunluk bölgesi 250 kiĢi/ha ( Kaks:1,2), yüksek yoğunluk bölgesi ise 350 kiĢi/ha (Kaks:1,6) olarak önerilmiĢtir (ġekil 4. 4.).
ġekil 4. 4. 1982 Yılı 1/5.000 Ölçekli Nazım Ġmar Planı (Berksan ve ark. 1982) Eğitim, sağlık ve sosyo-kültürel alanları artan nüfusun gereksinimlerine cevap verecek biçimde planlanmıĢ, idari ve yönetici merkeze özel bir önem verilmiĢtir. Hükümet konağı ve belediye cami ve müze gibi tarihi eserlerle birlikte kent merkezine dâhil edilmiĢtir. Merkez olarak belirlenen alan trafikten arındırılarak yaya ulaĢımına ağırlık verilmiĢtir. Tek merkezli bir yapı gösteren kentte ticari merkez ile idari merkez birlikte planlanmıĢtır.
Çizelge 4. 3. 1982 Planı Yıllara göre Nüfus, Alile Büyüklüğü ve Konut Sayıları (Berksan ve ark. 1982).
Yıllar Nüfus Aile Büyüklüğü Konut Sayısı
1980 172864 5.1 33895
1985 198000 4.9 40408
1990 245000 4.7 52128
1995 330000 4.5 73333
Çizelge 4. 4. 1982 Ġmar Planı Arazi Kullanım Tablosu (Berksan ve ark. 1982).
Kişi Başına Alan (m²) Kullanış Alanı (Ha) Arazi Kullanış Türü Mevcut Öneri Mevcut İlave Toplam
Konut 67.47 49.13 1166.36 800 1966.36
Ticaret 1.22 2.5 21.25 101.25 122.5
Küçük Sanayi - 4.3 178.48 32.22 210.7
Organize Sanayi - 12.2 - 597.8 597.8
Kentsel Çalışma Alanı - 2 - 98 98
İlkokul 0.71 0.7 12.34 21.96 34.3 Ortaokul 0.32 0.56 5.57 21.87 27.44 Lise 0.45 0.54 7.36 19.1 26.26 Üniversite 17.82 6.32 309.75 - 309.75 Sağlık Tesisleri 0.62 0.58 10.95 17.47 28.42 İdari Tesisler 1.96 2.4 34.02 83.58 117.6 Sosyo-Kültürel Tesisler 0.49 0.4 8.51 11.09 19.6 Aktif Yeşil Alanlar 0.78 10.3 13.43 491.27 504.7 Pasif Yeşil Alanlar - - 127.5 302.1 429.6
Askeri Alanlar - - 376.25 - 376.25
Demiryolu Tesisleri - - 58.35 - 58.35
Devlet Yolları - - 85.3 57.9 143.2
Kent İçi Yollar - - 183.5 361.52 545.02
4. 5. Sivas Kentinin Özel Amaçlı Planları
4. 5. 1 Ġstiklal Mahallesi Islah Ġmar Planı
Ġstiklal mahallesi, kent merkezinin batısında yer almaktadır. Kentin en eski mahallerinden biri olan Altuntabak mahallesinden ayrılarak mahalle olmuĢtur. 1960 yıllardan sonra Sivas’a ilçelerden ve komĢu illerden gelen göçlerle bu alanda yerleĢim hızlanmıĢtır. Eğimli bir arazi olması ve mülkiyetlerin çok hisseli olması nedeniyle yürürlükteki plan kararları göz ardı edilerek dönemin ekonomik yapısı doğrultusunda bahçeli tek ve iki katlı küçük evlerden oluĢan bir mahalle meydana gelmiĢtir. 3194 sayılı Ġmar Kanunu’nun 18’inci maddesinin mahalleye uygulamasında mevcut bina ve mevcut yollara göre gerekli düzenlemeler yapılarak hazırlanan ıslah imar planı Belediye Meclisinin 21.02.2001 tarih ve 14 sayılı kararlı ile onaylanarak yürürlüğe girmiĢtir (ġekil 4. 5.).
4. 5. 2. Sıcak Çermik Termal Turizm Planı
Sıcak Çermik kaplıcası Sivas il merkezine 31 km Yıldızeli ilçesine ise 17 km uzaklıktadır. Sıcak Çermik kaplıcası yerleĢmesi Yıldızeli ilçesine bağlı Kalın beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Kaplıca sularının içermiĢ olduğu mineral, tuz, gaz ve sıcaklığı nedeniyle baĢta romatizmal hastalıklar olmak üzere kalp ve kan dolaĢımı, eklem ve kireçlenme hastalıkları, ameliyat sonrası rahatsızlıklar olmak üzere birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Sıcak Çermikte toplam 350 yatak kapasiteli 3 otel bulunmaktadır. Sıcak Çermik, ilin en önemli karayolu bağlantısı olan Sivas- Ankara karayolu bağlantılıdır.
Kaplıca alanı ile ilgili olarak planlama çalıĢmaları ilk olarak 1977 yılında Turizm Bakanlığı’nca baĢlatılmıĢ ancak tamamlanamamıĢtır. 1980 yılında çalıĢma tekrar ele alınmıĢ ve 1/2000 ve 1/1000 ölçekli imar planları 13.12.1982 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girmiĢtir. Plan ile Sıcak Çermiğin kapasite ve potansiyeli tam olarak değerlendirilmemiĢ adeta harita alanı ile sınırlı tutulmuĢtur. Esas kaynak olan termal su, planın önerdiklerinden çok fazlasına olanak tanımaktadır. Bu kısıtlılık baĢta amaçlanan hedefe ulaĢmayı da engellemiĢ ve plan sonrası geliĢmeler ile birlikte mevcut imar planı yetersiz kalmıĢtır (Baççıl 1998).
Bu planın kapsadığı Sıcak Çermik kaplıca alanı 87/11608 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Turizm Merkezi olarak tespit edilmiĢ ve 09.04.1987 tarih ve 19426 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak Sıcak Çermik Termal Turizm Merkezi ilan edilmiĢtir. Sıcak Çermik Turizm Merkezi 63.8 ha büyüklüğündedir. Bu sayede turizm merkezleri bir plan disiplini içerisinde düzenlenip, geliĢmesinin sağlanması amaçlanmıĢtır (Baççıl 1998).
Sıcak Çermiğin Turizm Merkezi ilan edilmesinden sonra 1997 yılında planlama çalıĢması tekrar baĢlamıĢtır. Yerel yönetimin talepleri doğrultusunda hazırlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı Turizm Bakanlığı tarafından 31.08.1998 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girmiĢtir (ġekil 4. 6.). 1982 yılında hazırlanan planda turizm alanı olarak turizm sınırından daha küçük bir alanın turizm tesis alanı olarak ayrılmıĢ olup, turizm merkezi için hazırlanan 1998 planın üst ölçek revizyonu yapılmamıĢtır.
ġekil 4. 6. 1998 Yılı Sıcak Çermik Nazım Ġmar Planı (Sivas Belediyesi ArĢivi) Kültür ve Turizm bakanlığı tarafından Turizmi TeĢvik Kanunu ile Kültür ve Turizm Koruma ve GeliĢim Bölgelerinde ve Turizm Merkezlerinde Ġmar Planlarının Hazırlanması ve Onaylanmasına ĠliĢkin Yönetmelik hükümleri gereğince 2009 yılında Sıcak Çermik Termal Turizm Merkezi’ne yönelik olarak 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı hazırlanmıĢ ve ilgili kamu kurum ve kuruluĢlarının görüĢleri sorulmuĢtur. Bu kapsamda elde edilen veriler ıĢığında revize edilecek olan Çevre Düzeni Planı onay aĢamasına gelecektir. Çevre Düzeni Planı onaylanmasına
müteakip 1/5.000 ölçekli nazım imar ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı hazırlanacaktır (ġekil 4. 7.).
4. 5. 3. Kaleardı Gökmedrese Koruma Amaçlı Ġmar Planı
Kaleardı Gökmedrese Koruma Amaçlı Ġmar Planı; II. derece arkeolojik sit alanı olan Sivas Kalesi (Toprak Kale) ve III. derece arkeolojik sit alanı olan ve kalenin güneydoğu eteklerinde bulunan geleneksel konut dokusuna sahip alan için hazırlanmıĢtır.
Sivas Kalesi Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 28.02.1992 tarih ve 1225 sayılı kararı ile II. derece arkeolojik sit alanı (4.8 ha) güneydoğu etekleri ise III. derece arkeolojik alanı (7.5 ha) olarak tescil edilmiĢtir. Tescil iĢleminin ardından alanda koruma ve yenilemeye yönelik koruma amaçlı imar planı hazırlama çalıĢmaları baĢlatılmıĢtır (ġekil 4. 8.).
ġekil 4. 8. Kaleardı Gökmederese Koruma Ġmar Planı Analizleri (Cansever 1997) Turgut CANSEVER baĢkanlığında oluĢturulan planlama ekibinde 3 mimar, 1 restorasyon uzmanı, 1 Ģehir plancı ve 2 teknik ressam vardır. Planlama çalıĢması öncesi alanda bulunan 153 adet yapıya ve bu alanda yaĢayan insanlara yönelik bilgiler toplanmıĢtır. Geleneksel yapılarda; yapıların kullanım durumu, yapım sistemleri, plan nitelikleri, cephe nitelikleri, fiziksel durumları, onarım
gereksinimleri, değiĢmiĢlik özellikleri, konfor durumları, sokak yapı iliĢkileri v.b. niteliklerinin tespitine yönelik analiz çalıĢmaları yapılmıĢtır(ġekil 4. 9.).
ġekil 4. 9. Kaleardı Gökmederese Koruma Ġmar Planı Analizleri (Cansever 1997) Yeni yapılarla da ilgili olarak kat yüksekliği, fiziksel durum, yapı sistemleri, çevre ile uyumu v.b. konularda tespit çalıĢması yapılmıĢtır. Yapı bazında tespitler dıĢında alanda bulun tüm açık alanlar incelenmiĢ; yapılaĢacak boĢ parseller, yok olmuĢ yapı kalıntıları, kentsel potansiyeli olan açık alanlar v.b. konular irdelenmiĢtir ( Bkz. Ek 10, 11, 12, 13)
Sonuç olarak yapılan tüm analiz çalıĢmaları ve diğer tüm verilerin sentezi sonucunda; 11 adet yapının planla korunması, 3 adet yapının cephesinin korunması, 5 adet yapının da bazı mimari detaylarının restore edilerek korunması kararı alınmıĢtır (Cansever 1997). (ġekil 4.10.).
ġekil 4. 10. Kaleardı Gökmederese Koruma Ġmar Planı Sentezi (Cansever 1997) Kaleardı Gökmedrese Koruma Amaçlı Ġmar Planı; Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 28.03.1997 tarih ve 2151 sayılı kararı ile plan onaylanmıĢ olup, uygulamaya yönelik hazırlanan etaplama onaylanmadığından uygulamaya geçilememiĢtir. Daha sonra Sivas belediyesi tarafından herhangi bir etaplama çalıĢması hazırlanmadığı için çok detaylı olarak hazırlanan imar planı 13 yıldır uygulanamamıĢtır. Bu durum ise öncelikle orada yaĢayan insanlar baĢta olmak üzere tüm kent halkının mağduriyetini her geçen gün artırmaktadır (ġekil 4.11).
4. 5. 4. Sivas Organize Sanayi Bölgesi Ġmar Planı
Sivas organize sanayi bölgesi Bakanlar Kurulu’nun 15.07.1976 tarih ve 7/11207 sayılı kararnamesi ile kurulmuĢtur. Organize sanayi bölgesi, il merkezinin kuzeydoğusunda Erzincan Sivas karayolunun 8. km yer almaktadır. Organize sanayi bölgesi ile ilgili ilk plan Sivas Belediyesi tarafından hazırlanmıĢ ve Sanayi Ticaret Bakanlığınca 25.04.1997 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girmiĢtir. Büyüklüğü 180 ha olan ilk planlama alanı zaman içerisinde yetersiz kalmıĢ ve mevcut alanın batı, kuzey ve doğu kısmında yer alan 239 ha alan ilave edilerek yeni bir plan yaptırılmıĢtır (ġekil 4.12.).
Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu BaĢkanlığınca hazırlatılan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 4’üncü maddesine istinaden 03.03.2006 tarihinde onaylanmıĢtır. 17.03.2006 tarih ve 2006/13 sayılı Ġl Ġdare Kurulu kararı ile yürürlüğe girmiĢtir.