• Sonuç bulunamadı

“Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyans Ağı” Ulusal Tüberküloz Referans Laboratuvarı koordinasyonunda birbirine karşı sorumlu farklı düzey ve işlevlerdeki tüberküloz laboratuvarlarından oluşmaktadır (Şekil 2). TB birimleri de bu ağ yapısında temsiliyetin ve epidemiyolojik verinin sağlanması açısından paydaştır.

Şekil 2. Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyans Ağı yapısı

*Düzey III TB laboratuvarlarının bir kısmı ihtiyaca göre UTRL tarafından Düzey I ve II laboratuvarların DKD, yerinde değerlendirme ziyareti (YDZ) ve eğitim çalışmaları ve Düzey III laboratuvarların İDT kontrolü için yetkilendirilebilir.

Çalışma basamakları;

1. Epidemiyolojik verinin sağlanması a. TB hasta kaydı

b. Kayıt bildirimi

2. Bölge temsiliyetinin sağlanması a. TB kuşkulu hasta örnek alımı b. Tüm örneklere kültür yapılması c. Tüm izolatlara İDT yapılması

d. RIF dirençli izolatların UTRL’ye yollanması 3. Laboratuvar kalite güvence sisteminin sağlanması

a. İDT’lerin kontrolü

b. Dış Kalite Değerlendirme

c. Yerinde Değerlendirme Ziyareti d. Eğitim

4. Sürveyans faaliyetlerinin takibi a. Koordinasyon

b. Faaliyetlerin değerlendirilmesi basamaklarından oluşmaktadır.

Ulusal Tüberküloz Referans Laboratuvarı (İDT kontrolü, DKD, YDZ, Eğitim)

Düzey III TB Laboratuvarı*

(İDT kontrolü, DKD)

Düzey III TB Laboratuvarı*

(YDZ, Eğitim)

Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 9 / 20 Tüberküloz / Sürveyans Rehberi / Belge no:UTTR-9 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2014

1. Epidemiyolojik verinin sağlanması

a. TB hasta kaydı

 Ölüm vakaları dahil TB hasta kayıtlarının düzenli olarak tutulması ve UTRL’ye bildirilmesi (Şekil 3)

Sorumlu;

İl TB Koordinatörleri İl TB Birimleri

b. Kayıt bildirimi

 Ölüm vakaları dahil TB hasta kayıtlarının düzenli olarak tutulması ve UTRL’ye bildirilmesi

Sorumlu;

İl TB Koordinatörleri İl TB Birimleri

2. Temsiliyetin sağlanması

a. TB kuşkulu hastadan örnek alınması (Şekil 3)

 Her akciğer tüberkülozu şüpheli hastaya ait en az iki balgam

örneğininin uygun şartlarda alınması, yayma ve/veya kültür çalışılmak üzere örneğin alınmasını takip eden en geç 72 saat içerisinde ilgili Bölge TB Laboratuvarına yollaması ve sonuçlarını takip etmesi

 Örnek yollarken paketleme ve gönderim yönergesine uyulması (bkz.

UTTR-2. Örnek Paketleme ve Gönderim Yönergesi) Sorumlu;

İl TB Birimleri

Düzey I TB laboratuvarları

b. Tüm örneklere kültür yapılması (Şekil 3)

 Tüberküloz şüpheli hastalara ait tüm örneklere yayma yapılması, tercihan tüm örneklere, mümkün değilse yayma pozitif tüm örneklere kültür çalışılması

Sorumlu;

Düzey II ve III TB laboratuvarları

 Kültür pozitif izolatların İDT çalışılmak üzere yetkili Düzey III laboratuvarına yollanması

 İzolat ile birlikte izolat bilgilerinin yollanması

 İzolat yollarken paketleme ve gönderim yönergesine uyulması (bkz.

UTTR-2. İzolat Paketleme ve Gönderim Yönergesi) Sorumlu;

Düzey II ve III TB laboratuvarları

Sayfa 10 / 20 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları 01.01.2014/ Sürüm: 1.1 / Belge no: UTTR-9 / Sürveyans Rehberi / Tüberküloz Şekil 3. Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyans Ağı örnek / izolat işlem algoritması

Tüberküloz Şüpheli Klinik Örnek

Birinci Seçenek İlaç Duyarlılık Testi yapılır veya yapılmak üzere Düzey III laboratuvara yollanır

(bkz. Bölüm-7 İlaç Duyarlılık Testi)

Sonuçlar Raporlanır Raporlanır

TDM

MTBC Klinik anlamlılığa göre tür tanımlaması yapılır ARB boyama yapılır

(bkz. Bölüm-3 Mikroskopi)

Negatif Pozitif

Raporlanır

Kültür için ekim yapılır (bkz. Bölüm-4 Kültür) Örnek işlenir / işlenmek üzere Düzey II veya 3 laboratuvara yollanır

(bkz. Bölüm-2 Örnek Yönetimi) İşlenmiş Örnek

Tür tayini yapılır / yapılmak üzere Düzey III laboratuvara yollanır (bkz. Bölüm-5 Tür Tayini)

Negatif Pozitif

Raporlanır

Rifampisin duyarlı izolat

İzolat İkinci Seçenek İlaç Duyarlılık Testi çalışılmak üzere UTRL’ye yollanır

Rifampisin dirençli izolat

İDT sonuçları,

Laboratuvar Sürveyans Sistemine girilir Katılımcı Laboratuvar Veri göndermeye Yetkili Laboratuvar

İDT sonuçları,

Laboratuvar Sürveyans Sistemine girilir İzolat İDT kontrolü

yapılmak üzere UTRL’ye yollanır

İDT kontrolü ve

İkinci Seçenek İlaç Duyarlılık Testi yapılır

Sonuçlar Raporlanır

Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 11 / 20 Tüberküloz / Sürveyans Rehberi / Belge no:UTTR-9 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2014

c. Tüm kültür pozitif M. tuberculosis kompleks izolatlara İDT yapılması (Şekil 3)

 Her hastaya ait en az bir üremiş kültüre tür tayini yapılması

M. tuberculosis kompleks olarak tanımlanan her hastaya ait en az bir izolata İDT yapılması

 Tedaviye yanıtsızlık veya direnç gelişimi düşünülen vakalara tekrar İDT yapılması

 İDT yapılan izolatların İDT kontrolünün yapılması için UTRL veya yetkili İDT kontrol laboratuvarına yollanması

 İzolat ile birlikte izolat bilgilerinin yollanması

 İzolat yollarken paketleme ve gönderim yönergesine uyulması (bkz.

UTTR-2. İzolat Paketleme ve Gönderim Yönergesi)

 Her hastaya ait en az bir izolatın saklanması Sorumlu;

Düzey III TB laboratuvarları

d. Rifampisin dirençli izolatlara ikinci seçenek İDT yapılması

 Rifampisin dirençli tüm izolatların ikinci seçenek ilaç duyarlılık testi çalışılmak üzere UTRL’ye yollanması

Sorumlu;

Düzey III TB laboratuvarları

 Rifampisin dirençli tüm izolatlara ikinci seçenek ilaç duyarlılık testi yapılması

Sorumlu;

UTRL

3. Laboratuvar kalite güvence sisteminin sağlanması

a. İDT’lerin kontrolü

 İzolatların hem genetik hem de fenotipik test ile İDT’sinin yapılması

 Sonuçların karşılaştırılması

 Sonuçların izolat gönderen laboratuvarave İl TB koordinatörlüğüne gecikmeden bildirilmesi

 Uyumsuz sonuçların UTRL’de yeniden değerlendirilmesi, gerekli ileri analizlerin yapılması ve ihtiyaç halinde Supranasyonel Referans Laboratuvarına yollanması

 Rifampisin dirençli izolatların saklanması Sorumlu;

UTRL

İDT kontrolü yetkili Düzey III laboratuvarı

Sayfa 12 / 20 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları 01.01.2014/ Sürüm: 1.1 / Belge no: UTTR-9 / Sürveyans Rehberi / Tüberküloz

b. Dış Kalite Değerlendirme

 DKD katılımın organizasyonu

 Düzey II laboratuvarlara yılda bir kez mikroskopi ve kültür panellerinin uygulanması

 Düzey III laboratuvarlara yılda bir kez mikroskopi, kültür, tür tayini ve ilaç duyarlılık test panellerinin uygulanması

 Panel sonuçların analiz edilerek laboratuvar performanslarının değerlendirilmesi

 Panel sonuçlarının gizlilik ilkesi ile sadece katılımcı laboratuvar ile paylaşılması

Sorumlu;

UTRL

 Düzey I laboratuvarlara yılda bir kez mikroskopi panellerinin uygulanması

 Panel sonuçların analiz edilerek laboratuvar performanslarının değerlendirilmesi

 Panel sonuçlarının gizlilik ilkesi ile sadece katılımcı laboratuvar ve UTRL ile paylaşılması

Sorumlu;

DKD yetkili Düzey III laboratuvar c. Yerinde Değerlendirme Ziyareti

 Yerinde değerlendirme ziyaret ekiplerinin oluşturulması

 Ziyaretlerin koordinasyonunun yapılması

 Laboratuvarlar değerlendirme aracı ile laboratuvarın değerlendirilmesi, geliştirilmesi gereken yönlerin ve gelişimlerin analiz edilmesi ve

düzeltici önerilerde bulunulması Sorumlu;

UTRL

 Laboratuvarlar değerlendirme aracı ile laboratuvarın değerlendirilmesi, geliştirilmesi gereken yönlerin ve gelişimlerin analiz edilmesi ve

düzeltici önerilerde bulunulması Sorumlu;

Yerinde Değerlendirme Ziyareti yetkili Düzey III laboratuvar uzmanı d. Eğitim

 5 günlük uygulamalı TB eğitim materyalinin hazırlanması

 Standart materyal ile TB eğitici eğitimlerinin yapılması

 Bölgesel eğitim gruplarının oluşturulması

 Eğitimlerin koordinasyonun yapılması

 Yılda en az bir kez Düzey I, iki kez Düzey II ve 3 laboratuvarı teknik personeline yönelik, bir kez de uzman eğitimi verilmesi

Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Sayfa 13 / 20 Tüberküloz / Sürveyans Rehberi / Belge no:UTTR-9 / Sürüm: 1.1 / 01.01.2014

Proje Koordinasyon Ekibi:

Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programı Başkan Yardımcısı

Mikrobiyoloji Referans

Laboratuvarları Daire Başkanı

Tüberküloz Daire Başkanı

Halk Sağlığı Laboratuvarları Daire Başkanı

Klinik Danışman

Teknik Danışman

UTRL Sürveyans Sorumlusu

UTRL DKD Sorumlusu

UTRL Eğitim Sorumlusu

UTRL Yerinde Değerlendirme Ziyareti Sorumlusu

Epidemiyolojik Veri Sorumlusu

İl TB Koordinatörü Temsilcisi

İl TB Birimi Temsilcisi

Göğüs Hastalıkları Hastanesi Laboratuvar Temsilcisi personeline yönelik, bir kez de uzman eğitimi verilmesi

Sorumlu;

Bölge eğitim grubu

4. Sürveyans faaliyetlerinin takibi

a. Koordinasyon

 ‘Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyans Ağı’na dahil laboratuvarların ve İl TB koordinatörlerinin koordinasyonunun sağlanması

 Örnek ve veri akışının koordinasyonunun sağlanması, eksikliklerin kontrolü ve geri bildirim verilmesi

 Paydaşlar ile koordinasyonun sağlanması

 Proje koordinasyon ekibi toplantılarının organize edilmesi Sorumlu;

UTRL

b. Faaliyetlerin değerlendirilmesi

 Laboratuvar ve epidemiyolojik verilerin eşleştirilmesi

 Faaliyet raporunun hazırlanması

 Geliştirilmesi gereken yönlerin belirlenmesi

 Geliştirmeye yönelik önerilerde bulunulması Sorumlu;

UTRL

 Proje Ekibi çalışmalarının takibi ve yönlendirilmesi

 6-12 aylık aralıklarla değerlendirme toplantıları yapılması

 Geliştirmesi gereken noktaların tespiti ve giderilmesine yönelik önlemlerin alınması

 Paydaşlara çalışmalara ilişkin bilgi notu hazırlanması

Sorumlu;

Proje Koordinasyon Ekibi

Sayfa 14 / 20 Ulusal Mikrobiyoloji Standartları 01.01.2014/ Sürüm: 1.1 / Belge no: UTTR-9 / Sürveyans Rehberi / Tüberküloz

Benzer Belgeler