Sürgünlerin Köklenmesine IBA’nın Farklı Konsantrasyonlarının Etkisi

Bu çalışma, tohumdan elde edilen sürgünlerin in vitro proliferasyonu sonucu meydana gelen sürgünlerin köklenmesi üzerine IBA’nın, 0.5, 1.0, 2.0, 4.0 ve 8.0 mglˉ1_{’lik konsantrasyonlarının etkisini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çizelge} 4.17.’de elde edilen verilere uygulanan istatistiksel analiz sonuçları verilmiştir.

Klon-I için köklenme yüzdesi %35 ile tek kök oluşturan konsantrasyon ile 8 mglˉ1 _{IBA olmuştur. Eksplant başına düşen kök sayısı ve ortalama kök uzunluğu} ortalama 2.45 değeri ve 57.78 mm olarak ölçülmüştür.

Klonlar IBA Konsantrasyonu (mglˉ1₎ Köklenme Oranı± SH (%) Kök Sayısı ± SH Kök Uzunluğu ± SH (mm) Klon-I 0.5 -** -** -** 1 -** -** -** 2 -** -** -** 4 -** -** -** 8 35.00 ± 0.15 2.45 ± 0.18 57.78 ± 0.16 P = 0.00 < 0.05 P = 0.00 < 0.05 P = 0.00 < 0.05 Klon-II 0.5 -** -** -** 1 -** -** -** 2 -** -** -** 4 -** -** -** 8 10.00 ± 4.10 1.10 ± 0.52 21.63 ± 0.17 P = 0.00 < 0.05 P = 0.00 < 0.05 P = 0.00 < 0.05 Klon-IIII 0.5 -** -** -** 1 -** -** -** 2 -** -** -** 4 15.00 ± 0.10 2.10 ± 0.11 23.78 ± 0.90 8 40.00 ± 0.08 4.15 ± 0.10 56.08 ±0.10 P = 0.00 < 0.05 P = 0.00 < 0.05 P = 0.00 < 0.05

* Her uygulama için kullanılan sürgün sayısı: 10 ** Köklenme olmadığı için veri kaydedilmedi.

144

Klon-II için köklenme yüzdesi %10 ile tek kök oluşturan konsantrasyon ile 8 mglˉ1 _{IBA olmuştur. Eksplant başına düşen kök sayısı ve ortalama kök uzunluğu} ortalama 1.10 değeri ve 21.63 mm olarak ölçülmüştür.

Klon-III için köklenme yüzdesi bakımından en iyi sonucu vererek kök oluşturan IBA konsantrasyonları arasında 8 mglˉ1 _{ile %40 olduğu görülmüştür. Eksplant başına} düşen kök sayısına bakıldığında 4.15 ile 8 mglˉ1 _{IBA uygulamasında ölçülmüştür.} Ortalama kök uzunluğu bakımından değerlendirildiğinde ise kök oluşturan IBA konsantrasyonu arasında en iyi 56.08 mm olmuştur(Şekil 4.27.). Köklenme üzerine IBA’nın farklı konsantrasyonlarının etkilerinin araştırıldığı bu deney setinde Klon-III için genel bir değerlendirme yapıldığında köklenme için en uygun konsantrasyonunu 8 mglˉ1 _{IBA olduğu görülmektedir. 0.5, 1ve 2 mglˉ}1 _{IBA ile yapılan denemelerde ise} herhangi bir kök oluşumu meydana gelmemiştir.

4.8.3. Sürgünlerin Köklenmesine Sürgün Uzunluğunun Etkisi

Bu deney tohum kaynaklı sürgünlerin in vitro proliferasyonu sonucu elde edilen sürgünlerin köklenmesi üzerine sürgün uzunluğunun etkisi 8 mglˉ1_{’lik IBA} konsantrasyonunda test edilmiştir. Elde edilen bulgular Çizelge 4.18.’de verilmiştir.

Şekil 4.27. Klon-III 8 mglˉ1 _{IBA konsantrasyonunda kök} gelişimi (Bar: 17 mm)

145

Çizelge 4.18. Sürgünlerin köklenmesine sürgün uzunluğunun etkisi*

Klonlar Sürgün Uzunluğu (cm) Köklenme Oranı± SH (%) Ortalama Kök sayısı ±SH Ortalama Kök Uzunluğu ± SH (mm) Klon-I 1 10.00 ± 0.06 b 3.33 ± 0.10 a 26.86 ± 2.27 b 2 15.00 ± 0.08 ab 5.00 ± 0.11 a 23.48 ± 1.86 b 3 40.00 ± 0.11 a 6.50 ± 0.10 a 74.59 ± 5.18 a 4 25.00 ± 0.09 ab 4.50 ± 0.11 a 12.86 ± 0.50 c P = 0.11 > 0.05 P = 0.24 > 0.05 P = 0.00 < 0.05 Klon-II 1 5.00 ± 0.05 b 0.50 ± 0.05 c 7.30 ± 0.10 c 2 10.00 ± 0.06 b 5.60 ± 0.11 a 121.69 ± 4.77 a 3 35.00 ± 0.10 a 3.50 ± 0.10 b 64.64 ± 0.91 b 4 -** -** -** s.d: 0.048 (F = 4.034) P = 0.02 > 0.05 P = 0.00 < 0.05 P = 0.00 < 0.05 Klon-III 1 -** -** -** 2 -** -** -** 3 35.00 ± 0.10 5.10 ± 0.11 101.78 ± 4.90 4 15.00 ± 0.08 4.89 ± 0.10 76.33 ± 6.70 P = 0.15 > 0.05 P = 0.21 > 0.05 P = 0.07 < 0.05

* Her uygulama için kullanılan sürgün sayısı: 10 ** Köklenme olmadığı için veri kaydedilmedi.

Klon-I için köklenme yüzdesi en yüksek (%40) olan gurubun 3 cm’lik sürgün uzunluğuna sahip eksplantlar olduğu görülmüştür. Eksplant başına düşen kök sayısı ve ortalama kök uzunluğu en yüksek değerleri ortalama 6.50 değeri ve 74.59 mm ile yine 3 cm’lik uygulama gurubunda tespit edilmiştir. Klon-I için genel bir değerlendirme yapıldığında köklenme için köklenen bitkilerin ve oluşan köklerin morfolojik olarak sağlıklı ve iyi durumda görünmeleri nedeniyle en uygun sürgün uzunluğunun 2 cm olduğu tespit edilmiştir (Şekil 4.28.).

Klon-II için köklenme yüzdesinde en yüksek cevabı veren sürgün uzunluğunun 3 cm’de %35 olduğu görülmüştür. Eksplant başına düşen kök sayısına bakıldığında 5.6 ile 2 cm ile köklenmeye bırakılan eksplantta ölçülmüştür. Ortalama kök uzunluğu bakımından değerlendirildiğinde ise en uygun sürgün uzunluğu ve kök uzunluğu ile 2 cm-121.69 mm olmuştur. Köklenme üzerine sürgün uzunluğunun etkisinin araştırıldığında bu deney setinde Klon-II için genel bir değerlendirme yapıldığında köklenme için köklenen bitkilerin ve oluşan köklerin morfolojik olarak sağlıklı ve iyi durumda görünmeleri nedeniyle en uygun eksplantın sürgün uzunluğunun 2 cm olduğu görülmektedir. 4 cm ile yapılan deney setinde ise herhangi bir köklenmeye rastlanmamıştır ve sürgünlerin kültür süresi sonunda uç kararması, yapraklarda sararmalar ve solmalar olduğu gözlenmiştir (Şekil 4.29.).

146

Şekil 4.28. Klon-I için farklı sürgün uzunluğunun köklenmeye etkisi: a) 1 cm uzunluğundaki sürgün

uçlarının ilk dikimi (Bar: 4.64 mm), b) 1 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının köklenmesi (Bar: 9 mm), c) 2 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının ilk dikimi (Bar: 12 mm), d) 2 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının köklenmesi (Bar: 8 mm), e) 3 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının ilk dikimi (Bar: 8 mm), f) 3 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının köklenmesi (Bar: 12 mm), g) 4 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının ilk dikimi (Bar: 13 mm), h) 4 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının köklenmesi (Bar: 10 mm)

a b

c d

e f

147

Şekil 4.29. Klon-II için farklı sürgün uzunluğunun köklenmeye etkisi (Bar: 16 mmm)

Kontrol 1 cm

2 cm 3 cm

148

Şekil 4.30. a) Klon–II genotipinde 2 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının ilk dikimi

(Bar: 9 mm), b) 2 cm uzunluğundaki sürgün uçlarının köklenme durumu (Bar: 17 mm)

a

149

Klon-III için köklenme yüzdesinde en yüksek cevabı veren sürgün uzunluğunun 3 cm’de %35 olduğu görülmüştür. Eksplant başına düşen kök sayısına bakıldığında 5.6 ile 3 cm ile köklenmeye bırakılan eksplantta ölçülmüştür. Ortalama kök uzunluğu bakımından değerlendirildiğinde ise en uygun sürgün uzunluğu ve kök uzunluğu ile 3 cm - 101.78 mm olmuştur. Köklenme üzerine sürgün uzunluğunun etkisinin araştırıldığında bu deney setinde Klon-III için genel bir değerlendirme yapıldığında köklenme için köklenen bitkilerin ve oluşan köklerin morfolojik olarak sağlıklı ve iyi durumda görünmeleri nedeniyle en uygun eksplantın sürgün uzunluğunun 3 cm olduğu görülmektedir. 1 ve 2 cm eksplant uzunluğu ile yapılan denemelerde ise herhangi bir kök oluşumuna rastlanmamıştır (Şekil 4.31., 4.32.).

Şekil 4.31. Klon-III için farklı sürgün uzunluğunun köklenmeye etkisi: a) 1 cm sürgün uzunluğundaki

köklenme durumu (Bar: 6 mm), b) 2 cm sürgün uzunluğundaki köklenme durumu (Bar: 7 mm), c) 3 cm sürgün uzunluğundaki köklenme (Bar: 8 mm), d) 4 cm sürgün uzunluğundaki köklenme (Bar: 10 mm)

a

d c

150

4 cm 3 cm 2 cm 1 cm Kontrol

Şekil 4.32. Klon-III için farklı sürgün uzunluğunun köklenmeye etkisi (Bar: 17

151

4.9. Köklendirme Çalışmalarıyla İlgili Genel Değerlendirme ve Tartışma