Sürgün Proliferasyonuna Sukrozun Farklı Konsantrasyonlarının Etkisi

Bu deney setinde, daha önceki deneysel çalışmada ortaya çıkan optimum koşulların 2 mgI-1BA+0.1 mgI-1 IBA destekli MS kontrol gurubu olarak kullanılmıştır. Sonuçlar Çizelge 4.13 ve Şekil 4.10’da verilmiştir. Ortalama sürgün sayısının en yüksek 2.55 değeri ile 30 g sukroz destekli 2 mgI-1BA+0.1 mgI-1IBA MS ortamında, en düşük 1.10 değeri ile 100 g sukroz destekli 2 mgI-1 BA+0.1 mgI-1 IBA MS ortamında olduğu tespit edilmiştir. Ortalama sürgün uzunluğu en yüksek 16.40 mm ile 10 g sukroz destekli 2 mgI-1BA+0.1 mgI-1IBA MS ortamında, en düşük 10.05 mm ile 100 g sukroz destekli 2 mgI-1 BA+0.1 mgI-1 IBA MS ortamında olduğu ortaya çıkmıştır. Eksplantların besi ortamıyla temas eden bazal kısımlarında kallus oluşturan eksplant yüzdesinin ve prolifere olan ekplant yüzdesinin %1-3 konsantrasyonlarında artış gösterdiği fakat %4-10 arasındaki konsantrasyonlarda azaldığı tespit edilmiştir. En yüksek, kallus oluşturan eksplant yüzdesi (%90) ve prolifere olan eksplant yüzdesi (%85) değerleri %3’lük sukroz konsantrasyonunda olduğu saptanmıştır. %3’ten yüksek sukroz konsantrasyonunun eksplant yapraklarında hacimce küçülmeye ve yapraklarda sararma ve kurumaya neden olduğu tespit edilmiştir. Eksplantlardaki kallus hacmi, %5- 10 arasındaki konsantasyonlarda azalmış ve %6-8 konsantrasyonlarında kontrol gurubundan az bir farkla daha fazla olduğu görülmüştür. Sukroz konsantrasyonunda %3 ten sonraki konsantrasyonların eksplant büyüme ve gelişmesini olumsuz etkilediği saptanmıştır. Bu deneysel çalışma sonucunda en iyi sonucun 30 g sukroz destekli 2 mgI- 1

Çizelge 4.13. Sürgün proliferasyonuna sukrozun farklı konsantrasyonlarının etkisi Sukroz (%) Prolifere Olan Eksplant (%) Kallus Olşturan Eksplant (%) Ortalama Sürgün Sayısı ± SH Ortalama Sürgün Uzunluğu (mm) ± SH Kontrol 25.40 e 25.60 c 1.45. ± 0.11 c 10.95 ± 0.47 e 1 65. 60 b 70.20 c 1.60 ± 0.11d 16.40 ± 0.16 a 2 80.00 a 80.80 b 2.20 ± 0.05 b 16.05 ± 0,11 a 3 85.75 a 90.10 a 2.55 ± 0.05 a 15.50 ± 0.22 b 4 75.90 b 75.40 b 2.25 ± 0.06 b 16.15 ± 0.13 a 5 50.90 c 60.10 c 2.05 ± 0.04 c 14.80 ± 0.11 c 6 45.85 c 60.55 c 1.45 ± 0.03 d 15.45 ± 0.09 b 7 45.50 c 55.90 c 1.15 ± 0.02 e 14.95 ± 0.05 c 8 45.20 c 50.20 d 1.15 ± 0.02 e 11.10 ± 0.09 e 9 40.15 d 55.60 c 1.20 ± 0.02 e 10.80 ± 0.10 e 10 45.95 c 50.80 d 1.10 ± 0.02 e 10.05 ± 0.13 f Χ2(df 10) P < 0.05 P < 0.05

Rakamlar kültürün 28. gününde her bir deney için 20 eksplantın ortalamasıdır. Çizelgede bir sütunda farklı bir harfle gösterilen iki ortalama değer bu

Ortalamaların DUNCAN testine göre P=0.05 seviyesinde istatistiksel veriler olarak farklı olduğunu gösterir

Şekil 4.10. Sürgünl proliferasyonnuna sukrozun farklı konsantrasyonlarının etkisi A) Kontrol (Bar: 9.52 mm) B) %1 (Bar: 8.00) C) %2 (Bar: 9.50 mm) D) %3 (Bar: 9.50 mm) E) %4 (Bar: 8.60 mm) F) %5 (Bar: 9.40 mm) G) %6 (Bar: 9.00) H) %7 (Bar: 9.00) İ) %8 (Bar: 8.00) K) %9 (Bar:9.00 mm) L) %10 (Bar: 9.40 mm).

Şekil 4.10. Sürgünl proliferasyonnuna sukrozun farklı konsantrasyonlarının etkisi

A) Kontrol (Bar: 9.52 mm) B) %1 (Bar: 8.00) C) %2 (Bar: 9.50 mm) D) %3 (Bar: 9.50 mm) E) %4 (Bar: 8.60 mm) F) %5 (Bar: 9.40 mm) G) %6 (Bar: 9.00) H) %7 (Bar: 9.00) İ) %8 (Bar: 8.00) K) %9 (Bar:9.00 mm) L) %10 (Bar: 9.40 mm).

Şekil 4.10. Sürgünl proliferasyonnuna sukrozun farklı konsantrasyonlarının etkisi

A) Kontrol (Bar: 9.52 mm) B) %1 (Bar: 8.00) C) %2 (Bar: 9.50 mm) D) %3 (Bar: 9.50 mm) E) %4 (Bar: 8.60 mm) F) %5 (Bar: 9.40 mm) G) %6 (Bar: 9.00) H) %7 (Bar: 9.00) İ) %8 (Bar: 8.00) K) %9 (Bar:9.00 mm) L) %10 (Bar: 9.40 mm).

Şekil 4.11. Sürgün proliferasyonu optimize edilmiş besi ortamı (2 mgI-1BA+0.1 mgI-1IBA, 7g agar 30 g sukroz ile destekli MS) koşullarında 40. gün (Bar: 9.8 mm)

4.4. Sürgünleri Köklendirme Çalışmaları

Köklendirme çalışmalarında onsekiz defa alt kültürü yapılan sürgünler kullanıldı. Köklendirme çalışmalarında, sürgünlerin köklenmelerine farklı oksin tiplerinin (IAA, IBA, NAA, 2,4-D) etkisi, uygun oksinin farklı konsantrasyonlarının (1, 2, 3, 4, 6, 8 ve 10 mgl-1) etkisi, sürgünlerin köklenmesi üzerine karanlık uygulamalarının etkisi ve sürgünlerin köklenmesi üzerine sürgün uzunluğunun etkisi deneyleri yapılmıştır.

4.4.1. Sürgünlerin Köklenmesine Farklı Oksin Tiplerinin Etkisi

Yirmisekiz günlük kültür süresi boyunca in vitro çoğaltılan eksplantların in vitro köklenmesi üzerine etkisi araştırılan bitki büyüme düzenleyicileri (IAA, IBA, NAA, 2,4-D), kontrol gurubu ile beraber test edilmiş ve sonuçlar Çizelge 4.14 ve Şekil 4.12’ de rapor edilmiştir. Köklenen eksplantlarda kök uçları 14. günde görülmeye başlanmıştır. Bitki büyüme düzenleyicisi içeren besi ortamları kontrol grubu ile

Şekil 4.11. Sürgün proliferasyonu optimize edilmiş besi ortamı (2 mgI-1BA+0.1 mgI-1IBA, 7g agar 30 g sukroz ile destekli MS) koşullarında 40. gün (Bar: 9.8 mm)

4.4. Sürgünleri Köklendirme Çalışmaları

Köklendirme çalışmalarında onsekiz defa alt kültürü yapılan sürgünler kullanıldı. Köklendirme çalışmalarında, sürgünlerin köklenmelerine farklı oksin tiplerinin (IAA, IBA, NAA, 2,4-D) etkisi, uygun oksinin farklı konsantrasyonlarının (1, 2, 3, 4, 6, 8 ve 10 mgl-1) etkisi, sürgünlerin köklenmesi üzerine karanlık uygulamalarının etkisi ve sürgünlerin köklenmesi üzerine sürgün uzunluğunun etkisi deneyleri yapılmıştır.

4.4.1. Sürgünlerin Köklenmesine Farklı Oksin Tiplerinin Etkisi

Yirmisekiz günlük kültür süresi boyunca in vitro çoğaltılan eksplantların in vitro köklenmesi üzerine etkisi araştırılan bitki büyüme düzenleyicileri (IAA, IBA, NAA, 2,4-D), kontrol gurubu ile beraber test edilmiş ve sonuçlar Çizelge 4.14 ve Şekil 4.12’ de rapor edilmiştir. Köklenen eksplantlarda kök uçları 14. günde görülmeye başlanmıştır. Bitki büyüme düzenleyicisi içeren besi ortamları kontrol grubu ile

Şekil 4.11. Sürgün proliferasyonu optimize edilmiş besi ortamı (2 mgI-1BA+0.1 mgI-1IBA, 7g agar 30 g sukroz ile destekli MS) koşullarında 40. gün (Bar: 9.8 mm)

4.4. Sürgünleri Köklendirme Çalışmaları

Köklendirme çalışmalarında onsekiz defa alt kültürü yapılan sürgünler kullanıldı. Köklendirme çalışmalarında, sürgünlerin köklenmelerine farklı oksin tiplerinin (IAA, IBA, NAA, 2,4-D) etkisi, uygun oksinin farklı konsantrasyonlarının (1, 2, 3, 4, 6, 8 ve 10 mgl-1) etkisi, sürgünlerin köklenmesi üzerine karanlık uygulamalarının etkisi ve sürgünlerin köklenmesi üzerine sürgün uzunluğunun etkisi deneyleri yapılmıştır.

4.4.1. Sürgünlerin Köklenmesine Farklı Oksin Tiplerinin Etkisi

Yirmisekiz günlük kültür süresi boyunca in vitro çoğaltılan eksplantların in vitro köklenmesi üzerine etkisi araştırılan bitki büyüme düzenleyicileri (IAA, IBA, NAA, 2,4-D), kontrol gurubu ile beraber test edilmiş ve sonuçlar Çizelge 4.14 ve Şekil 4.12’ de rapor edilmiştir. Köklenen eksplantlarda kök uçları 14. günde görülmeye başlanmıştır. Bitki büyüme düzenleyicisi içeren besi ortamları kontrol grubu ile

karşılaştırıldığında en belirgin farkın eksplantın besi ortamı ile temas eden bazal kısımlarında kallusun oluşması ve bu kallustan kök oluşması olmuştur. Kontrol gurubunda her ne kadar kallus oluşumu, köklenme ve proliferasyon olmasa da yirmisekiz günlük kültürün sonunda eksplantlar yaşamaya devam etmiştir. Sürgün ucu nekrozu ve yapraklarda kuruma kontrol gurubundaki eksplantlarda uygulama guruplarına göre daha yüksek değerlerde görülmüştür. Uygulama guruplarında köklenmeyen eksplantların bazıları tamamen kurumuş ve eksplantlar ölmüştür. Köklenmeyip yaşayan eksplantlarda yaprak orta damarında kızıllık ve yapraklarda nekrozlu noktalar kontrol gurubuna göre daha belirgin olduğu tespit edilmiştir. Köklenen eksplantlarda apikal tomurcuk pulları 14. gün gözleminde kurumuş görülürken 28. gün gözleminde apikal tomurcuklarda kuruyan pulların yerini canlı kızıl renkli pullar almıştır. Kallus hacmi en fazla olan eksplantlar sırasıyla 1 mgl-1 NAA, IAA, IBA, 2,4-D içeren besi ortamlarındaki eksplantlarda olmuştur. NAA uygulama gurubunda köklenme yüzdesi %70 ile en yüksek değerde görülmüş, 2,4-D ve kontrol gurubunda köklenme görülmemiştir. Ancak, kontrol gurubu ile 2,4-D karşılaştırıldığında 2,4-D içeren besi ortamında kallus oluşturan eksplantlarda kök primordiyumu olduğu tahmin edilen taslaklar tespit edilmiş ve bu taslakların daha uzun bir kültür süresi sonunda (45 gün) çok zayıf kök uçlarına dönüştüğü tespit edilmiştir. Eksplant başına düşen kök sayısına bakıldığında 4.80 değeri ile NAA gurubunda, kök uzunluğuna bakıldığında 125.00 mm ile IBA uygulamasında görülmüş ise de kök çapının çok küçük olduğu görülmüştür (Şekil 4.12). Prolifere olan eksplant yüzdesine bakıldığında en yüksek değerin NAA uygulama gurubunda %10 olduğu görülmüş ve diğer uygulama guruplarında %5 değeri tespit edilmiştir.

Çizelge 4.14. Sürgünlerin köklenmesine farklı oksin tiplerinin etkisi Oksin Tipi (1 mgl-1) Prolifere Olan Eksplant (%) Kallus Oluşturan Eksplant (%) Köklenen Eksplant (%) Eksplant Başına Düşen Kök Sayısı ±SH Ortalama Kök Uzunluğu (mm) ±SH Kontrol 0.00 c 0.00. d 0.00 d 0.00 ± 0.00 0.00 ± 0.00 IAA 5.10 b 55.80 b 25.70 b 1.60 ± 0.07 b 64.00 ± 9.93 b IBA 5.70 b 60.90 b 10.40 c 1.50 ± 0.06 b 125.00 ± 7.16 a NAA 10.90 a 100.00 a 70.10 a 4.80 ± 0.33 a 15.15 ± 1.27 c 2,4-D 5.40 b 50.30 c 0.00 d 0.00 ± 0.00 0.00 ± 0.00 Χ2(df 4) _{P < 0.05 P < 0.05} P < 0.05

Verilerkültürün 28. gününde her bir deney için 20 eksplantın ortalamasıdır.

Çizelgede bir sütunda farklı bir harfle gösterilen iki ortalama değer bu

ortalamaların DUNCAN testine göre P < 0.05 seviyesinde istatistiksel olarak farklı olduğunu gösterir.

Şekil 4.12. Çeşitli oksin tiplerinde geliştirilen bitkiler (40 günlük kültür sonrasındaki

4.4.2. Sürgünlerin Köklenmesine NAA’nın Farklı Konsantrasyonlarının