Rol Model Etkisinin Demografik Özelliklere Göre Değişimi

Bu bölümde, ilk dönem çocuk-ergenlerin (11-14 yaş arası) alışveriş davranışlarını etkileyen faktörler açısından demografik özelliklerin bir rol oynayıp oynamadığını belirlemek amacıyla çeşitli gruplar arası karşılaştırma testleri yapılmıştır.

Çocuk-ergenlerin alışveriş davranışlarını etkileyen faktörlerde, cinsiyet ve okul türü açısından bir farklılığın olup olmadığını incelemek amacıyla bağımsız grup t-testi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda ilk dönem çocuk-ergenlerin alışveriş davranışlarını etkileyen faktörler açısından cinsiyet ve okul türüne göre farklılıklar olduğu görülmektedir.

Tablo 3.36: Cinsiyet ile İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışlarını Etkileyen Faktörler Arasındaki Farklılıklara Yönelik t-Testi

İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışlarına Etki Eden Unsurlar

t p Açıklama (t-Testi)

Arkadaş Etkisi -1,935 0,054

Kız veya erkek çocuklar arasında alışveriş davranışlarında arkadaş etkisi açısından farklılık yoktur.

Ünlü Kişi Etkisi 2,073 0,039

Kızlar erkeklere göre alışveriş davranışlarında ünlü kişilerden daha fazla etkilenmektedirler.

Çocuk Etkisi 2,335 0,020

Kızlar erkeklerden daha fazla oranda alışveriş davranışlarında satın alma kararlarını kendileri vermektedirler.

Aile Etkisi -4,018 0,0001

Erkeklerin alışveriş davranışlarında ailelerinin etkisi kızların alışveriş davranışlarına kıyasla daha fazladır. Erkekler alışverişi kızlar kadar çok

sevmedikleri için alışveriş

davranışlarında ailelerinin etkisi daha çok hissedilmektedir.

Tablo 3.37: Okul Türü ile İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışlarını Etkileyen Faktörler Arasındaki Farklılıklara Yönelik t-Testi

İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışlarına

Etki Eden Unsurlar

t p Açıklama (t-testi)

Arkadaş Etkisi -1,100 0,272

Çocukların öğrenim gördükleri okul türü ile alışveriş davranışlarıyla ilgili verdikleri kararlarda arkadaştan etkilenmeleri arasında istatistiki açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.

Ünlü Kişi Etkisi 0,501 0,617

Özel okulda öğrenim gören çocukların alışveriş davranışlarında ünlü kişi etkisinin, devlet okulunda öğrenim gören çocuklarınkinden daha yüksek olmasına rağmen, bu farklılaşma anlamlı bulunmamıştır.

Çocuk Etkisi -2,371 0,018

Özel okulda okuyan çocuklar devlet okulunda okuyanlara göre, harcama güçlerinin de yüksek olmasının etkisiyle birlikte alışveriş davranışlarında kendi kararlarını kendileri vermektedirler. Özel okulda okuyan çocukların alışveriş davranışlarında kendi tercihleri ön plandadır.

Aile Etkisi -3,504 0,0001

Devlet okulunda okuyan çocukların aileleri özel okulda okuyanların ailelerine kıyasla, çocuklarının alışveriş davranışlarında daha fazla etkilidirler.

Demografik özellikler açısından ilk dönem çocuk-ergenlerin (11-14 yaş arası) alışveriş davranışlarını etkileyen faktörler arasında herhangi bir farklılığın olup olmadığını belirlemek amacıyla One-Way ANOVA analizi yapılmıştır. Tabloda çocuk-ergenlerin alışveriş davranışlarını etkileyen faktörler açısından yaşa, öğrenim gördükleri sınıf düzeyine, gelire göre farklılıklar olduğu görülmektedir.

Tablo 3.38: Yaş Düzeyi İle İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışları Arasındaki Farklılıklara Yönelik One-Way ANOVA Analizi

İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası)

Alışveriş Davranışlarına Etki Eden Unsurlar

F p SCHEFFE Analiz Sonuçları

Arkadaş Etkisi 2,505 0,058

ilk dönem çocuk-ergenlerin (11-14 yaş arası) alışveriş davranışlarında arkadaş etkisi yaşa göre farklılık göstermemektedir. Yani çocuklar hangi yaşta olursa olsun alışverişlerinde arkadaşlarından etkilenmemektedir.

Ünlü Kişi Etkisi 0,019 0,996

Çocukların alışveriş davranışlarında ünlü kişi etkisi ile yaş grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.

Çocuk Etkisi 9,910 0,0001

Çocukların alışveriş davranışlarında kendi kararlarını vermeleri yaş düzeylerine göre farklılık göstermektedir. 11 yaş ile 13-14 yaş ve 12 ile 14 yaş arasında farklılık vardır. Çocukların yaşları küçüldükçe alışveriş davranışlarında kendi kararlarını kendilerinin vermeleri zorlaşmakta, alışverişle ilgili kararlarında üzerinde ailelerinin etkileri daha çok hissedilmektedir.

Aile Etkisi 4,264 0,005

Ailelerin çocuklarının alışverişlerinde karar verme etkileri yaş düzeylerine göre farklılıklar göstermektedir. Çocukların yaşları azaldıkça, ailelerin çocukların alışverişlerinde etkileri daha çok hissedilmektedir. 11 yaş ile 13 yaş, 11 yaş ile 14 yaş, 12 yaş ile 14 yaş grupları arasında anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Çocuklar yaşları arttıkça, ailelerinden bağımsız alışveriş yapmakta, kendi istediklerini satın almaktadır.

Tablo 3.39: Sınıf Düzeyi İle İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışları Arasındaki Farklılıklara Yönelik One-Way ANOVA Analizi

İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş

Davranışlarına Etki Eden Unsurlar

F p SCHEFFE Analiz Sonuçları

Arkadaş Etkisi 2,326 0,074

Çocukların alışveriş davranışlarında arkadaşlarından etkilenmeleri öğrenim gördükleri sınıflara göre farklılık göstermemektedir.

Ünlü Kişi Etkisi 0,408 0,747

Çocukların alışveriş davranışlarında ünlü kişi etkisi ile öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.

Çocuk Etkisi 11,405 0,0001

Çocukların alışveriş davranışlarında kendi kararlarını kendilerinin verme durumları öğrenim gördükleri sınıf düzeylerine göre değişiklik göstermektedir. 5., 6., 7. sınıf ile 8. sınıf arasında anlamlı farklılıklar bulunmaktadır. Çocukların öğrenim gördükleri sınıf düzeyi arttıkça, alışverişlerinde kendi kararlarını kendileri vermektedir. Okudukları sınıf düzeyleri arttıkça ailelerinden bağımsız alışveriş yapmaya başlamakta ve ailenin görüşlerini göz ardı etmektedirler.

Aile Etkisi 3,730 0,011

Çocukların öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri ile ailelerin çocuklarının alışverişlerinde karar verme etkileri arasında istatistiki açıdan anlamlı farklılık bulunmaktadır. Çocukların öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri küçüldükçe ailesinden bağımsız karar veremediği görülmektedir. 5. ve 8. sınıf grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar bulunmaktadır.

Tablo 3.40: Ailelerin Aylık Ortalama Gelir Durumu İle İlk Dönem Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışları Arasındaki Farklılıklara

Yönelik One-Way ANOVA Analizi İlk Dönem

Çocuk-Ergenlerin (11-14 Yaş Arası) Alışveriş Davranışlarına

Etki Eden Unsurlar

F p SCHEFFE Analiz Sonuçları

Arkadaş Etkisi 1,653 0,160

Çocukların alışveriş davranışlarında arkadaşlarından etkilenmeleri ailelerinin aylık ortalama gelir

düzeyine göre farklılık

göstermemektedir.

Ünlü Kişi Etkisi 2,088 0,081

Çocukların alışveriş davranışlarında ünlü kişi etkisi ile ailelerinin aylık ortalama gelir düzeyleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.

Çocuk Etkisi 2,329 0,055

Çocukların alışverişlerinde kendi kararlarını vermeleri ailelerinin ortalama aylık gelir düzeyine göre farklılık göstermemektedir.

Aile Etkisi 4,907 0,001

Çocukların alışverişlerinde ailenin etkisi gelir düzeyine göre farklılık göstermektedir. Bu bağlamda; ailelerin gelir düzeyleri azaldıkça çocukların alışveriş davranışlarında karar verme etkileri artmaktadır. 0-1000TL ile 4001 TL ve üzeri gelir düzeyi, 1001-2000 TL ile 4001 TL ve üzeri gelir elde eden gruplar arasında anlamlı farklılıklar bulunmaktadır.

4.5.6. Demografik Özelliklere Göre Çocukların Ünlü Kişilere Hayranlık Duyma