Program Eksikliği

3.4.1.1. Yabancılara Türkçe Öğretimine Ait Program Eksikliği

Türkçe’nin yabancı dil olarak öğretilmesine yönelik üniversitelerde herhangi bir lisans programı yoktur. Dolasıyla YDT’nin öğretilmesi süreçlerinde ihtiyaç duyulan öğretim elemanı, öğretmen ve uzmanların yetişeceği bir üniversite programı eksikliği söylenebilir. ‘Bu alanda kurulması son derece mühüm olan Yabancı Dil olarak Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı Lisans Programlarında Saylor, Alexander ve Lewis (1981) tarafından ortaya atılan aşağıdaki Program hazırlama ve planlama süreçlerinden yararlanılabilir’:

1- İhtiyaçların tespiti 2- Amaçların tespiti 3- İçerik düzenlenmesi

4- Öğretim deneyimlerinin seçimi 5- Öğrenim deneyimlerinin düzenlemesi

Üniversitelerde yabancı dil olarak Türkçe Eğitim Anabilim Dalı Lisans Programının bir an önce açılması gerekmektedir. Lisan eğitimi süresinde bu işe odaklanacak ve yabancılara Türkçe öğretimini meslek edinecek eğitimciler yetiştirilmelidir.

3.4.1.2. Öğretmen Sorunları

Bu alanda eğitim verenler, yabancılara Türkçe’yi nasıl öğreteceklerini bilmemektedir. 15 gün ya da bir ay süren kurslarla nitelikli öğretmen yetiştirilmesi mümkün değildir. İngilizce, Fransızca gibi yabancı dillerin öğretimi konusunda lisan eğitimi almış öğretmenlerin, Türkçe ise Türkçe öğretmenliği lisans mezunların, yabancı dil öğretim teknikleri ve yöntemleri konusundaki yönlendirmeleri yetersizdir. Bu bağlamda ana dil öğretimi ve yabancı dil öğretiminin birbirinden çok farklı alanlar olması sebebiyle lisan eğitimi birikimleri YDT alanında etkili olmayacaktır (Şahin, 2014, s.186-187)

3.4.1.3. Metot ve Materyal Sorunları

Celce- Murcia’ya (1991) göre bu yüzyılın başlarında dil öğretim metodolojisi iki yöntem arasında bir gelişim süreci izlemiştir. Birinci yöntem Dili Kullanma Odaklı yöntem, ikincisi Dil Analizi Odaklı yöntemdir. Birinci yöntemde temel amaç öğrencilerin konuşma ve anlama gibi becerilerini geliştirmesi ve kullanmasıdır. İkinci yöntem ise, dil bilgisi kurallarının incelenmesini ve öğrenilmesini/ öğretilmesini temel alır. Dil Odaklı yöntem, doğru bir süreç izlemiştir. Türkiye’de de aynı süreci izlemiş ve izlemeye devam etmektedir. 1980’li yıllardan itibaren iletişimsel yöntem tüm dünyaya paralel olarak Türkiye’de de tanınmaya başlamıştır. Ancak bu yöntemin (öğretmen tarafından) öğrenilmesi ve uygulanması süreçleri dünya ülkeleri ile aynı hızda işlememiştir. Türkiye’de yabancı dil öğretiminde yıllarca en sık kullanılan geleneksel yöntem Dil Bilgisi Çeviri Yöntemidir (Grammar Translation Method). Dil Bilgisi Çeviri Yöntemi dışında yabancı dil öğretimi alanında birçok farklı yöntem kullanılmaktadır. Bir eğitim programının dört temel boyutundan biri olan metot ve materyaller boyutunda, öğretim süreçlerinin başarısı uygun amaç ve muhataba göre seçilen uygun yöntem ve etkili kullanım ile doğru orantılıdır. YDT öğretiminde genelden özele doğru kullanılan strateji, yaklaşım, metot (yöntem) ve teknikler dil öğretimi süreçlerine ve süreçlerin sonuçlarına doğrudan etki etmektedir (Şahin, 2014, s. 186-187).

YDT öğretiminin kimler tarafından yapılması gerektiğini (yabancı dil bölümü ile Türkçe Eğitim ve Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mezun ve uzmanları arasında devam eden bir tartışma konusudur. Türkçe Eğitimi ve Türk Dili ve Edebiyatı mezun olan uzmanlar Lisans eğitimi boyunca yabancı dil öğretimin yöntemleri konusunda eğitim almadığından bu konuda yetkinlikleri eksiktir. Ayrıca neyin (Türkçe alan bilgisi) öğretileceği kadar, nasıl (metot bilgisi) öğretileceği konusunun bir o kadar önem derecesine sahip olduğu husus gündeme getirilmektedir. Diğer taraftan YDT öğretmenlerinin ise nasıl (metot bilgisi) öğretileceğinin bilmesinin yetmeyeceği hususu önemlidir. Neyin (Türkçe alan bilgisi) öğretileceğinin bilinmesinin olduğu mühimdir. Zira neyin öğretileceğinin bilinmediği bir durumda nasıl öğretileceğinin bilinmesinin bir anlamı yoktur (Şahin, 2014, s.196-197). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi süreçleri, çağdaş yabancı dil öğretim yöntemleri bilgisine sahip olmayı, öğrencinin hazır bulunuşlar düzeye göre uygun öğretim tekniklerini seçebilme ve etkin şekilde uygulayabilme becerilerini gerektirmektedir. Farklılık gösteren geçmişten bugüne kullanılan yabancı dil öğretim yöntemleri Şahin’e göre şu şekilde sıralanabilir:-

1- Dil Bilgisi –Tercüme Metodu (Grammar Translation Method). 2- Doğal Metot (The Natural Method)

3- Berlitz Uygulaması

4- Doğrudan Metot (Direct Method)

5- İşitsel- Dilsel Metot (Audiolingual Method) 6- Telkin Yöntem (suggestopaedia)

7- İşitsel-Görsel Yöntem (Audio- Visual Method) 8- İletişimsel Yöntem (Communicative Method)

3.4.1.4. Materyal Sorunları

Yabancılara yönelik ders anlatımı yapan öğretmenlerin karşılaştıkları en önemli problem materyallerin yetersizliği konusudur. Ankara Üniversitesi bünyesinde kurulan TÖMER ve İstanbul’da faaliyet gösteren birkaç yayınevinin çıkarmış olduğu kitaplar mevcuttur ve bunların yanında bireysel çabalar sonucu bazı kitaplar yayınlanmıştır. Aynı alanda Gazi Üniversitesi bünyesinde kurulan TÖMER’in özellikle Yabancılar için Türkçe Öğretimi hazırlanmış seti, Ekim 2016’de Ahmet Yesevi Üniversitesi Gazi TÖMER’in müdürü Doç.

Dr. Nezir Temur işbirliğiyle hazırlanmış, Yesevi Türkçe isimli Türkçe öğretim seti vardır. Elbette bu ders kitaplarının önemli bir boşluğu doldurduğu ve yabancılara Türkçe öğretimi alanında çalışan öğretmenleri kaynak materyal konusunda önemli katkıları olduğu söylenebilir. Ama bu materyalde pek çok eksikliklerin bulunduğu söylenebilir. Ayrıca günümüz yabancı dil öğretim metotları ve yabancı dil öğretiminin en çağdaş ve en çok kullanılan yöntemleri olan iletişimsel yöntem (communicative method) temel alınarak yazılmıştır. Diğer materyallerin büyük çoğunluğunun sözlükler ve dilbilgisi kaynakları olduğu söylenebilir (Şahin, 2014, s. 198).

Yesevi Türkçe set dört dil becerilerinde öğrencinin gelişimini amaçlayan bir felsefeyi temel alırken, dil bilgisi örtük şekilde dil becerilerinin geliştirmeyi amaçlanmaktadır. Bu şekilde dört dil becerisinin geliştirilmesini temel alan YDT ders materyallerinin sayılarının son derece sınırlı olması bu alandaki en büyük eksiklerden birisidir. YDT öğretiminde kullanılan materyaller hangi grup kitlesine hangi yaş gurubuna göre hazırlandığı belirsizdir (Şahin, 2014, s. 199).

Yabancılara Türkçe öğretimi materyallerinde (setler) kültürel unsurların eksikliği görülmektedir. YDT materyallerinin hazırlanmasında Türk kültürüne ait unsurların içeriğe dâhil edilmesi konusu ön planda alınmalıdır.