Programın kullanımı

Programın arayüzü diğer yazılımlardan farklı olarak, yüz tanıma iĢleminin her aĢaması için ayrı kontrol seçimlerine sahiptir. Bunun amacı kullanılan yöntemlerin her aĢamadaki baĢarısını ölçmek ve gerekirse algoritmanın ilgili kısımlarına müdahale edebilmektir. Programın arayüzü ve kontrol iĢlemlerinde kullanılan menüler ve içerikleri ġekil 5.1’de gösterilmiĢtir.

ġekil 5.1. Programın arayüzü ve menülerin içerikleri

Yüz tanımanın ilk aĢamasında veritabanının oluĢturulup, yüz verilerinden eğitim yapılması gerekmektedir. GeliĢtirilen yazılımın eğitim kısmı üç farklı Ģekilde

çalıĢmaktadır. Bunlar; kameradan görüntü yakalanması, dosyadan tek fotoğraf yüklenmesi ve dizinden komple bir veritabanının yüklenmesi Ģeklinde sıralanabilir.

Üst menüde yer alan “Eğitim > Kameradan” kısmı seçildiğinde “Eğitim Hane” adında yeni bir pencere açılmaktadır (ġekil 5.2). Eğitim hane penceresinin, sol kısmında web kamerasının göstermiĢ olduğu anlık görüntü yer almaktadır. Sağ kısımdaki “10 Tane Yüz Al” butonuna tıklatıldığında; ekranda yüz bulduğu anlarda kullanıcının, kameradan 10 adet fotoğrafı ardıĢık olarak çekilmektedir. Bu görüntüler alındıktan sonra yüz tanıma kısmı çalıĢır ve görüntülerdeki yüzleri program menüsündeki tercihe göre kırpıp, sağ kısımda seçim yapılmak üzere biriktirir. Eğitim Hane penceresinin sağ kısmındaki “Tüm Verileri SĠL” butonu, veri tabanındaki tüm kayıtları silmektedir. Yine aynı pencerenin sağ orta kısmında yer alan “<< ” ve “ >> ” butonları ile görüntülerden yakalanmıĢ olan yüz görüntüleri gezilir ve istenen fotoğraf “FOTO EKLE” butonuyla veri tabanına “ĠSĠM” kısmına yazılan isimde kaydedilebilir. “HEPSĠNĠ EKLE” butonu ise yakalanan 10 adet görüntüyü yine “ĠSĠM” kısmında yazılan isim ile birlikte rastgele üretilmiĢ 10 haneli rakam eklenerek veritabanına kaydetmektedir. “Yeniden” butonu ile kameradan görüntü alma iĢlemi tekrarlanarak önceki resimlere ekleme yapılabilir. Bu aĢamada kaydedilen resim sayısı ile herhangi bir kısıtlama yapılmamıĢtır.

ġekil 5.2. Eğitim Hane Penceresi

Eğitim iĢleminde ikinci kısma, “Eğitim > Fotoğraf Yükle” menüsünden eriĢilir. Bu seçimle gelen parametre seçim ekranının (ġekil 5.3) sol tarafındaki “Yüz Bulma Parametreleri” kısmı, yüz bulma algoritmasına göndereceğimiz parametrelerin ayarlandığı kısımdır. Bu kısım ayrıntılı bir Ģekilde Bölüm 5.1.2’de anlatılacaktır. Bu

pencerede yer alan “GÖZAT” butonuna tıklandığında sabit diskte önceden kaydedilmiĢ resimler seçilebilmektedir. Ardından “YÜZ BUL” butonu tıklandığında, seçilen resim üzerinde ayarlanmıĢ yüz bulma parametreleri kullanılarak yüz bulunur ve “KĠġĠ AD” kısmına yazılan isimle birlikte rastgele üretilen 10 haneli rakam eklenmiĢ halde veritabanına kaydedilir.

ġekil 5.3. “Eğitim > Foto Yükle” menüsüne ait kontrol paneli

Eğitimle ilgili üçüncü yaklaĢıma “Eğitim > Dizin Seç” menüsünden eriĢilir. Bu kısım, hazır veritabanlarını sisteme eklemek için oluĢturulmuĢtur. Bu seçimle birlikte gelen kontrol paneli ġekil 5.4’de verilmiĢtir. Panelde yer alan “DĠZĠN SEÇ” butonu ile fotoğrafların olduğu dizin seçilir. Ardından “LĠSTEYE AL” butonu ile seçilen dizideki fotoğraflar paneldeki listeye eklenir. “LĠSTEYĠ ĠġLE” butonuna tıklandığında ise panel listesindeki her satırda yer alan resim iĢlenerek (yüz bulma ve isim verme (resmin ismindeki ilk üç hane kesilir ve 10 haneli rakam eklenir)) veritabanına kaydedilir.

Programımızın sol alt kısmında, ġekil 5.5.te gösterilen mesaj etiketi (label) bulunmaktadır. Burası kullanıcının bilgilendirilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Program çalıĢtırıldığında, veritabanına kayıt sonrasında “Eğitim verileri yüklendi.” Ģeklinde uyarı verilmektedir. Bu bilgilendirme mesajı görüldüyse, sistemimiz test etmeye hazır demektir.

ġekil 5.5. Kullanıcı bilgilendirme alanı

Programımızın test kısmı da, eğitim kısmı gibi 3 farklı biçimde yapılabilmektedir. Test kısmının yapıldığı “Test” menüsü altında “Fotoğraf Yükle”, “Kameradan Foto” ve “Dizin Seç” seçenekleri yer almaktadır (ġekil 5.6).

ġekil 5.6. Test menüsü içeriği

Yüz tanımanın test iĢleminde, eğitime katılmamıĢ görüntüler kullanılır. Bu iĢlem öncesinde veritabanındaki görüntülerin bir kısmı eğitim, kalan kısmı da test iĢlemleri için ayrılmıĢtır.

Yüz tanıma sisteminin test aĢamasında ilk seçim “Test>Fotoğraf Yükle” seçeneğidir. Bu seçenek tıklandığında gelen ekranda (ġekil 5.7) yer alan “GÖZAT” butonu tıklanarak bilgisayardaki test edilecek görüntü seçilir. Ardından “YÜZ BUL” tıklanarak yüz bulma parametreleri ile yüz bulunur. “TANI” butonu ile görüntüde bulunan yüzün kime ait olduğu test edilir.

Test iĢleminde ikinci yaklaĢım, kameradan yakalan anlık görüntü üzerinden yapılan sorgulamadır. “Test > Kameradan” menüsü tıklandığında gelen ekranda (ġekil 5.8) “Kamerayı BaĢlat” tıklanarak cihazdaki mevcut kamera baĢlatılır.

ġekil 5.8. Kameradan görüntü alarak test etme

Kamera baĢladıktan sonra seçilebilir hale gelen “Foto Al” butonu tıklanır o an ekrandaki görüntü yakalanır. Ekranın sağ tarafında yer alan “YÜZ BUL” tıklandığında yakalanan görüntüde, yüz bulma parametreleri kullanılarak yüz bulunur ve yüzün kime ait olduğu test edilir.

ġekil 5.9. Kameradan alınan görüntünün test iĢleminden önce yüz bulma yapılması

Programımın test iĢleminde yer alan üçüncü yaklaĢıma “Test > Dizin Seç” menüsü ile eriĢilmektedir. Bu kısım, hazır veritabanlarında yer alan resimleri test etmek için hazırlanmıĢtır. Menü seçimi ile gelen ekranda (ġekil 5.10) “DĠZĠN SEÇ” butonu tıklanarak test edilecek görüntülerin olduğu dizin seçilir ve “LĠSTEYE AL” butonu ile ekranda yer alan listeye alınır. Ardından “LĠSTEYĠ ĠġLE” butonu tıklatılarak, listedeki görüntüler yüz tanıma iĢlemine alınır. “Liste ĠĢlendi” uyarı mesajı ile birlikte “DIġA AKTAR” adında yeni bir buton oluĢur. Bu buton tıklatıldığında; test edilmiĢ olan görüntünün dosya adı, kullanılan yöntem, test sonucu ile ilgili benzerlik değeri ve sonuç (doğru veya yanlıĢ) bilgisi Microsoft Excel dosyası olarak dıĢarıya aktarılır.

ġekil 5.10. Dizin seçilerek, yüz tanıma sisteminin test edilmesi

Yüz tanıma sistemini test edilirken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Bu hususlardan ilki test etme aĢamasında hangi veritabanında testin yapılacağının, “DB (DataBase)” menüsünden seçilmesinin gerekliliğidir. Bir diğer husus ise test iĢleminin hangi algoritmaya göre yapılacağının seçilmesidir. Algoritmanın seçiminin yapıldığı menü Ģekil 5.11’de verilmiĢtir.

ġekil 5.11. Test algoritmasının seçilmesi

YV yüz tanıma sistemini geliĢtirirken; baĢarıya etkisini ölçmek amacıyla bazı seçimler yapılmıĢtır. Bu seçimler “Histogram eĢitleme” ve “yüz kırpma” iĢlemi olarak sıralanabilir. Bahsi geçen bu seçimler doğrultusunda kullanmıĢ olduğumuz üç veritabanından, toplamda 12 adet alt veritabanı oluĢmuĢtur. ġekil 5.12’de bu 12 farklı uygulama seçimi iĢleminin Ģematik gösterimi verilmiĢtir.

ġekil 5.12. Kontrol gruplarımıza göre oluĢan alt veritabanları

Test iĢlemi yapılacağında öncelikle yukarıda belirtilen alt veritabanı “DB” menüsünden seçilmelidir. DB seçimi yapıldığında, o alt veritabanına ait ayarlar otomatik olarak “Yüz Bulma Tercihi” ve “Histogram EĢitleme Tercihi” menülerine uygulanmaktadır.